KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską,
uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej,
uwzględniając rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich(1), w szczególności jego art. 183,
po konsultacji z Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej, Trybunałem Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, Trybunałem Obrachunkowym, Europejskim Komitetem Ekonomiczno- Społecznym, Komitetem Regionów, Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich i Europejskim Inspektorem Ochrony Danych,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Rozporządzenie (WE, Euratom) nr 1605/2002 (zwane dalej "rozporządzeniem finansowym") zostało zmienione rozporządzeniem (WE, Euratom) nr 1995/2006. Wprowadzone zmiany powinny znaleźć odzwierciedlenie w rozporządzeniu Komisji (WE, Euratom) nr 2342/2002 z dnia 23 grudnia 2002 r. ustanawiającym szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich(2).
(2) Zgodnie z zasadami budżetowymi, w szczególności zgodnie z zasadą jedności budżetowej, wprowadzone w rozporządzeniu finansowym zasady dotyczące windykacji odsetek naliczonych od kwot prefinansowania należy określić w przepisach wykonawczych. Należy zatem wyjaśnić, jaką kwotę uznaje się za kwotę znaczącą. Poniżej tych progów odsetki od prefinansowania nie są należne Wspólnotom Europejskim. Należy również określić przypadki, w których konieczna jest coroczna windykacja odsetek uzyskanych z prefinansowania w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot.
(3) W odniesieniu do zasady specyfikacji należy dokładnie zdefiniować metody obliczania limitów procentowych obowiązujących przy przesunięciach środków Komisji i innych instytucji. Ponadto ponieważ do rozporządzenia finansowego wprowadzono przepis dotyczący procedury dokonywania przesunięć przez instytucje inne niż Komisja, można go usunąć z przepisów wykonawczych.
(4) Jeśli chodzi o wykonanie budżetu, należy wprowadzić definicję odnosząca się do standardów skutecznej i efektywnej kontroli wewnętrznej mających zastosowanie do każdego sposobu zarządzania, zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami oraz w stosownych przypadkach z odnośnymi przepisami sektorowymi.
(5) Zmieniony art. 49 ust. 6 lit. c) rozporządzenia finansowego wyraźnie przewiduje finansowanie środków przygotowawczych w obszarze wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB), w szczególności w odniesieniu do planowanych operacji zarządzania kryzysowego UE. Szybkie finansowanie tego rodzaju środków jest konieczne z uwagi na wymogi operacyjne. W większości sytuacji kryzysowych podjęcie serii działań umożliwiających rozpoczęcie operacji zarządzania kryzysowego na miejscu musi nastąpić szybko, tj. jeszcze przed przyjęciem przez Radę wspólnego działania na podstawie art. 14 Traktatu UE lub innego niezbędnego instrumentu prawnego. Wskazane jest doprecyzowanie, że finansowanie tego rodzaju środków obejmuje koszty dodatkowe, takie jak koszty ubezpieczenia od wysokiego ryzyka, koszty podróży i zakwaterowania oraz płatności z tytułu diet, powstające bezpośrednio w związku z misją bądź działaniami na miejscu członków personelu instytucji, w takim samym stopniu, w jakim podobne wydatki powiązane z operacjami zarządzania kryzysowego poniesione w ramach wspólnego działania są zazwyczaj zakładane w odnośnej operacyjnej pozycji budżetowej WPZiB.
(6) W odniesieniu do metod wykonania budżetu, w szczególności w odniesieniu do pośredniego zarządzania scentralizowanego, należy wprowadzić zapis stanowiący, że osoby odpowiedzialne za zarządzanie określonymi działaniami zgodnie z tytułem V Traktatu o UE powinny być zobowiązane do ustanowienia odpowiednich struktur i procedur pozwalających im przyjąć odpowiedzialność za środki, którymi zarządzają. Jednocześnie, jako że w rozporządzeniu finansowym zniesiono wymóg upoważnienia w akcie podstawowym do korzystania z podmiotów krajowych pełniących funkcje publiczne, konieczne jest usunięcie uregulowań w tym zakresie z przepisów wykonawczych.
(7) W odniesieniu do podziału zarządzania należy określić treść rocznego podsumowania dostępnych kontroli i deklaracji, o którym mowa w art. 53b rozporządzenia finansowego.
(8) Jeżeli chodzi o zarządzanie wspólne, konieczne jest ustanowienie przepisów szczególnych określających treść porozumień zawieranych przez Komisję w ramach współpracy z organizacjami międzynarodowymi oraz nakładających obowiązek publikowania informacji o beneficjentach funduszy budżetowych.
(9) W odniesieniu do zakresu odpowiedzialności podmiotów finansowych należy sprecyzować, że organ wyznaczający może zwrócić się do zespołu ds. nieprawidłowości finansowych o wydanie opinii w danej sprawie w oparciu o informacje przekazane przez pracownika zgodnie ze stosownymi przepisami rozporządzenia finansowego. Ponadto intendent przez delegację w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości finansowych powinien być upoważniony do przekazania sprawy do zespołu do spraw nieprawidłowości finansowych.
(10) W odniesieniu do windykacji długów, biorąc pod uwagę określony w rozporządzeniu finansowym pięcioletni termin przedawnienia zobowiązań i należności wspólnotowych, konieczne jest ustalenie zasad dotyczących daty rozpoczęcia oraz podstawy przerwania biegu wyżej wymienionego terminu, zarówno dla instytucji, jak i dla osób trzecich mających egzekwowalne roszczenia wobec instytucji.
(11) W celu wzmocnienia ochrony interesów finansowych Wspólnot Komisja powinna ustanowić wykaz należności w rozumieniu art. 73 rozporządzenia finansowego, z podaniem nazw dłużników i kwoty długu w przypadkach, gdy dłużnik otrzymał nakaz zapłaty prawomocnym wyrokiem (res judicata) Trybunału oraz gdy w ciągu jednego roku od jego ogłoszenia nie dokonano żadnej znaczącej płatności. Wykaz taki powinien zostać opublikowany przy uwzględnieniu przepisów prawnych w zakresie ochrony danych.
(12) Przepisy dotyczące płatności należnych Komisji powinny zostać wzmocnione w celu zapewnienia, że wykonawcy i beneficjenci posiadają obszerne i pełne informacje o wymogach proceduralnych oraz że są automatycznie obciążani odsetkami za zwłokę w przypadku spóźnionej płatności, jeżeli należne odsetki przekraczają 200 EUR. Każda instytucja powinna przedkładać władzy budżetowej sprawozdanie dotyczące przestrzegania uzgodnionych terminów płatności.
(13) Jeśli chodzi o zamówienia, umowy ramowe, w przypadku których nie jest przewidziane ponowne otwieranie procedury konkursowej, w sektorach, dla których charakterystyczna jest szybko rosnąca tendencja w zakresie cen i rozwoju technologicznego, powinny one podlegać przeglądowi średnioterminowemu lub systemowi analizy porównawczej, natomiast instytucja zamawiająca powinna podjąć odpowiednie kroki, włącznie z rozwiązaniem danej umowy ramowej.
(14) Zgodnie z zasadą proporcjonalności w przypadku umów o wartości nieprzekraczającej 5.000 EUR, zaś w przypadku umów o udzielenie pomocy zewnętrznej o wartości nieprzekraczającej 10.000 EUR instytucja zamawiająca, w zależności od przeprowadzonej przez nią analizy ryzyka, powinna mieć możliwość zwolnienia kandydatów lub oferentów z wymogu przedłożenia deklaracji zaświadczającej, że nie znajdują się oni w żadnej z sytuacji dającej podstawę do ich wykluczenia.
(15) Dla uproszczenia dopuszczalne powinny być płatności na podstawie faktur bez uprzedniego zatwierdzenia oferty w przypadku kwot w wysokości 500 EUR bądź niższych, natomiast w przypadku pomocy zewnętrznej dopuszczalna powinna być konkurencyjna procedura negocjacyjna dla udzielania zamówień na dostawy o wartości poniżej 60.000 EUR.
(16) Tam gdzie jest to właściwe, wykonalne technicznie i efektywne pod względem kosztów, umowy w ramach zamówień publicznych o wartości równej wysokości progów określonych w art. 158 rozporządzenia (WE, Euratom) nr 2342/2002 bądź wyższej powinny być przyznawane jednocześnie w postaci oddzielnych zamówień podzielonych na części.
(17) Instytucja zamawiająca powinna wskazać odrzuconym oferentom na informacje dotyczące dostępnych środków prawnych.
(18) W związku z możliwością przeprowadzania przez instytucję procedury udzielania zamówień wspólnie z instytucją zamawiającą z państwa członkowskiego należy sprecyzować, która procedura udzielania zamówień powinna mieć zastosowanie do takich przypadków oraz w jaki sposób należy nią zarządzać.
(19) Dalsze szczegóły powinny zostać zawarte w praktycznych regułach zarządzania międzyinstytucjonalnymi procedurami przetargowymi. W szczególności należy wprowadzić przepisy dotyczące oceny ofert oraz w sprawie decyzji o udzieleniu zamówienia.
(20) W celu zapewnienia właściwego zarządzania centralną bazą danych o wykluczeniach należy sprecyzować, jakiego rodzaju informacje mają być przekazywane Komisji. Należy ustanowić procedurę przekazywania i odbioru informacji figurujących we wspomnianej bazie danych, uwzględniając należycie ochronę danych osobowych.
(21) Zgodnie z zasadą proporcjonalności podmioty gospodarcze prawnie wykluczone z procedury przetargowej na mocy rozporządzenia finansowego nie powinny być wykluczone z udziału w procedurach udzielania zamówień na czas nieokreślony. W związku z tym należy określić kryteria, na podstawie których ustala się czas trwania wykluczenia, oraz odnośną procedurę.
(22) W związku ze zmianą rozporządzenia finansowego konieczne jest odpowiednie dostosowanie przepisów dotyczących sankcji.
(23) Z uwagi na kwestie pewności prawnej należy określić reguły i wyjątki dotyczące procedury standstill przed podpisaniem umowy.
(24) Odpowiedni przepis powinien określać, w jakim zakresie poszczególne formy finansowania określone w art. 108 ust. 3 rozporządzenia finansowego powinny być traktowane na równi z dotacjami na mocy tytułu VI części pierwszej tego rozporządzenia.
(25) Aby zapewnić spójność, roczny program pracy określa, jaki instrument ma zostać użyty do przyznania dotacji, tj. decyzja czy pisemna umowa. Istnieje konieczność przyjęcia pewnych artykułów, aby uwzględnić wprowadzenie decyzji do procesu przydzielania dotacji.
(26) W celu upewnienia się, że prawo wspólnotowe ma zastosowanie do wszystkich stosunków prawnych, których instytucje są stroną, intendenci powinni być zobowiązani do wprowadzenia do zamówień i umów w sprawie przyznania dotacji zapisu o zastosowaniu przepisów wspólnotowych uzupełnionych regulacjami krajowymi na mocy ustaleń między stronami.
(27) W odniesieniu do przyznawania dotacji wyjątki od wymogu ogłaszania zaproszeń do składania wniosków należy rozszerzyć, tak aby uwzględnić - istniejącą na mocy obowiązujących przepisów w dziedzinie badań i rozwoju - możliwość przyznawania dotacji bezpośrednio beneficjentom wskazanym przez Komisję w przypadku wniosków wysokiej jakości, które nie wchodzą w zakres zaproszeń do składania wniosków planowanych na dany rok budżetowy. Ponadto należy wprowadzić dodatkowe odstępstwo w odniesieniu do działań o cechach szczególnych, do których wymagany jest organ posiadający odpowiednie doświadczenie lub uprawnienia administracyjne, niekoniecznie mający monopol.
(28) W celu ochrony interesów finansowych Wspólnot przedstawiciele beneficjentów nieposiadający osobowości prawnej powinni udowodnić, że są upoważnieni do działania w imieniu tych beneficjentów oraz że mogą zapewnić gwarancje finansowe równoważne do gwarancji udzielanych przez osoby prawne.
(29) W celu ułatwienia zarządzania procedurą przyznawania dotacji, zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami, należy wprowadzić możliwość ograniczenia zaproszenia do składania wniosków do określonej kategorii beneficjentów. Komisja będzie w ten sposób w stanie, przestrzegając zasad równości traktowania i niedyskryminacji, odrzucić wnioski podmiotów, których dany program nie dotyczy.
(30) Aby pomóc wnioskodawcom oraz zwiększyć efektywność zaproszeń do składania wniosków, należy ulepszyć niektóre etapy procedur. Komisja powinna zapewnić wnioskodawcom informacje i wskazówki dotyczące zasad mających zastosowanie do przyznawania dotacji oraz możliwie szybko informować ich o możliwości pozytywnego rozpatrzenia ich wniosków. Powinno być możliwe podzielenie procedury składania wniosków i procedury oceny na kilka etapów, co umożliwiłoby odrzucenia na wczesnym etapie wniosków, które nie miałyby szans na pozytywne rozpatrzenie na dalszych etapach procedury. Precyzując kwestię tego, jakie koszty mogą kwalifikować się do finansowania przez Wspólnotę, należy ustalić kryteria oraz przewidzieć ich orientacyjną listę. Stosowne jest także określenie warunków składania wniosków, zwłaszcza tych składanych drogą elektroniczną. Oprócz tego powinna zostać przewidziana możliwość zwrócenia się do wnioskodawców o dodatkowe informacje w toku procedury przyznawania dotacji, zwłaszcza w przypadku oczywistych błędów pisarskich we wnioskach.
(31) Należy przewidzieć możliwość przyjęcia rocznego programu już w roku poprzedzającym rok, do którego program ten się odnosi, co pozwoliłoby na rozpoczęcie procedur zaproszenia do składania wniosków na wczesnym etapie, w tym także przed początkiem roku, do którego wnioski te się odnoszą.
(32) Z uwagi na kwestie przejrzystości Komisja powinna corocznie informować władzę budżetową na jej wniosek o zarządzaniu procedurami przyznawania dotacji oraz o przypadkach odstępstw od zasady publikacji beneficjentów funduszy budżetowych.
(33) W celu ochrony interesów beneficjentów oraz dla zwiększenia pewności prawnej wprowadzanie zmian do treści zaproszenia do składania wniosków powinno pozostać wyjątkiem, natomiast wnioskodawcy powinni otrzymać dodatkowy termin, jeśli wprowadzane są zasadnicze zmiany. W stosunku do tych zmian powinny obowiązywać te same warunki publikacji jak w przypadku zaproszenia do składania wniosków.
(34) Jeśli chodzi o stawki ryczałtowe, istnieje konieczność określenia, że jednostkowe kwoty płatności ryczałtowych poniżej progu 25.000 EUR oraz kwoty stawek ryczałtowych ustalane są przez Komisję na podstawie obiektywnych kryteriów, takich jak dostępne dane statystyczne. Kwoty te powinny być również okresowo poddawane ponownej ocenie oraz na tej samej podstawie aktualizowane przez Komisję. Płatności ryczałtowe powyżej progu 25.000 EUR są określone w akcie podstawowym. Ponadto właściwy intendent powinien być zobowiązany do przeprowadzania odpowiednich kontroli ex-post w celu upewnienia się, czy spełnione są warunki przyznania tych kwot. Kontrole te przeprowadzane są niezależnie od kontroli dotacji, których celem jest zwrot faktycznie poniesionych kosztów kwalifikowalnych. Należy sprecyzować zasadę niedochodowego charakteru dotacji oraz zasadę współfinansowania.
(35) W odniesieniu do umów niezbędnych w celu realizacji dotacji wspólnotowej należy wskazać, że w przypadku umów o niskiej wartości zasady, których przestrzegać musi beneficjent, należy ograniczyć do niezbędnego minimum, tzn. do zasady należytego zarządzania finansami oraz zasady braku konfliktu interesów. W przypadku umów o wyższej wartości intendent powinien mieć możliwość sformułowania dodatkowych wymagań szczególnych w oparciu o wymagania mające zastosowanie do instytucji w przypadku równoważnych umów.
(36) W odniesieniu do wsparcia finansowego na rzecz osób trzecich, które może zostać udzielone przez beneficjenta dotacji wspólnotowej, nie należy pozostawiać marginesu uznaniowości, a łączna kwota takiego wsparcia ograniczona jest do 100.000 EUR, zgodnie z wymogami art. 120 rozporządzenia finansowego.
(37) W odniesieniu do prowadzenia ksiąg i prezentacji sprawozdań finansowych należy sprecyzować, że sprawozdanie z zarządzania budżetem i finansami, załączone do sprawozdania finansowego zgodnie z art. 122 rozporządzenia finansowego, to sprawozdanie odrębne w stosunku do sprawozdania z wykonania budżetu, o którym mowa w art. 121 rozporządzenia finansowego. W wyniku zmiany zakresu konsolidacji określonego w rozporządzeniu finansowym wszelkie uprzednie odniesienia do organów, o których mowa w art. 185 rozporządzenia finansowego, należy zastąpić odniesieniem do organów określonych w art. 121 rozporządzenia finansowego.
(38) W odniesieniu do pewnych elementów rozporządzenia Rady (WE) nr 1085/2006 z dnia 17 lipca 2006 r. ustanawiającego instrument pomocy przedakcesyjnej (IPA)(3) oraz rozporządzenia (WE) nr 1638/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 2006 r. określającego przepisy ogólne w sprawie ustanowienia Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa(4), w przypadku programów wieloletnich wykorzystujących podzielone na części zobowiązania budżetowe, rozporządzenie finansowe w art. 166 ust. 3 lit. a) wprowadziło zasadę umorzenia "n+3". Tym samym konieczne są szczegółowe przepisy, w szczególności dotyczące procedury i skutków automatycznego umarzania zobowiązań.
(39) W przypadku środków w obszarze działań zewnętrznych istnieje potrzeba dalszego ich uproszczenia. W szczególności należy podnieść próg w przypadku procedury negocjacyjnej na podstawie jednej oferty. Ponadto istniejącą już dla zamówień publicznych zawieranych w imieniu instytucji możliwość utajnienia procedur udzielania zamówień ze względów bezpieczeństwa należy przewidzieć także dla zamówień operacyjnych w zakresie stosunków zewnętrznych. W celu wykonania przewidzianego w rozporządzeniu finansowym obowiązku dotyczącego publikacji informacji o beneficjentach funduszy budżetowych należy zawrzeć odpowiednie postanowienia w umowach w sprawie finansowania zawieranych z krajami trzecimi.
(40) Jeżeli chodzi o europejskie urzędy międzyinstytucjonalne, szczególne zasady dotyczące Urzędu Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich (Urząd Publikacji) należy zmienić w związku z wprowadzoną w rozporządzeniu finansowym możliwością międzyinstytucjonalnego przekazywania uprawnień dyrektorom międzyinstytucjonalnych urzędów europejskich. W związku z powyższym za zobowiązania budżetowe powinny pozostać odpowiedzialne poszczególne instytucje, które decydują o publikacji swoich dokumentów, natomiast odpowiedzialność za późniejsze działania mogłaby zostać przekazana dyrektorowi Urzędu Publikacji.
(41) Konieczne jest umożliwienie wyboru niezależnych ekspertów zewnętrznych zajmujących się oceną wniosków lub świadczących inne formy pomocy technicznej w oparciu o listy sporządzone przy uwzględnieniu ich umiejętności technicznych po publikacji otwartego zaproszenia do wyrażania zainteresowania.
(42) Ponieważ rozporządzenie finansowe, zmienione rozporządzeniem (WE, Euratom) nr 1995/2006, będzie stosowane najpóźniej od dnia 1 maja 2007 r., niniejsze rozporządzenie powinno pilnie wejść w życie i być stosowane od dnia 1 maja 2007 r.
(43) Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenie (WE, Euratom) nr 2342/2002,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE: