Akty Prawne
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej - Seria L
Dz.U.UE.L.1994.380.24

Traktat Karty Energetycznej. Lizbona.1994.12.17.

TRAKTAT KARTY ENERGETYCZNEJ

Preambuła

UMAWIAJĄCE SIĘ STRONY NINIEJSZEGO TRAKTATU,

uwzględniając Paryską Kartę Nowej Europy podpisaną dnia 21 listopada 1990 roku,

uwzględniając Europejską Kartę Energetyczną przyjętą Dokumentem końcowym konferencji w Hadze w sprawie Europejskiej Karty Energetycznej i podpisaną w Hadze dnia 17 grudnia 1991 roku,

zważywszy, że wszyscy sygnatariusze Dokumentu końcowego Konferencji w Hadze podjęli się realizować cele i zasady Europejskiej Karty Energetycznej oraz możliwie najszybciej wdrożyć i rozszerzyć wzajemną współpracę poprzez negocjowanie w dobrej wierze Traktatu Karty Energetycznej i Protokołów, a także pragnąc oprzeć zobowiązania zawarte w tej karcie na pewnej i wiążącej, międzynarodowej podstawie prawnej;

pragnąc również ustanowić ramy strukturalne niezbędne dla realizacji zasad zawartych w Europejskiej Karcie Energetycznej;

pragnąc zrealizować zasadniczą koncepcję inicjatywy Europejskiej Karty Energetycznej, którą jest ułatwianie wzrostu gospodarczego przez podejmowanie kroków zmierzających do liberalizacji inwestycji i handlu w sektorze energii;

potwierdzając, że Umawiające się Strony przywiązują największą wagę do skutecznego wprowadzenia w życie pełnej klauzuli traktowania narodowego oraz klauzuli najwyższego uprzywilejowania i że te zobowiązania będą stosowane przy dokonywaniu inwestycji zgodnie z traktatem uzupełniającym;

mając na uwadze zadanie stopniowej liberalizacji handlu międzynarodowego oraz zasadę unikania dyskryminacji w handlu międzynarodowym, zawarte w Porozumieniu ustanawiającym Światową Organizację Handlu, jak również przewidziane w niniejszym Traktacie; 1

zdecydowane stopniowo usuwać techniczne, administracyjne i inne przeszkody w handlu materiałami i produktami energetycznymi oraz związanymi z energią urządzeniami, technologiami i usługami; 2

mając na względzie ewentualne członkostwo w Światowej Organizacji Handlu tych Umawiających się Stron, które nie są aktualnie jej członkami, oraz w trosce o zapewnienie tymczasowych porozumień handlowych, które wspierać będą te Umawiające się Strony, nie hamując ich przygotowań do takiego członkostwa; 3

mając na uwadze prawa i zobowiązania tych Umawiających się Stron, które są również członkami Światowej Organizacji Handlu; 4

mając na uwadze przepisy o konkurencji dotyczące fuzji, monopoli, praktyk antykonkurencyjnych i nadużywania pozycji dominującej,

mając również na uwadze Układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, Wytyczne dla dostawców materiałów nuklearnych i inne międzynarodowe zobowiązania lub umowy o nierozprzestrzenianiu środków jądrowych,

uznając konieczność jak najefektywniejszego działania w zakresie poszukiwań, produkcji, przetwarzania, magazynowania, transportu, dystrybucji i użytkowania energii;

powołując się na Ramową konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, Konwencję w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości, wraz z jej protokołami, a także inne porozumienia międzynarodowe dotyczące środowiska obejmujące aspekty związane z energią; oraz

uznając rosnącą, pilną potrzebę podjęcia kroków na rzecz ochrony środowiska, obejmującą likwidację urządzeń energetycznych oraz usuwanie odpadów, a także potrzebę międzynarodowego uzgadniania służących temu celów i kryteriów,

UZGODNIŁY, CO NASTĘPUJE:

CZĘŚĆ I

DEFINICJE I CEL

Artykuł 1

Definicje

W rozumieniu niniejszego Traktatu:

1. "Karta" oznacza Europejską Kartę Energetyczną, przyjętą Dokumentem końcowym konferencji w Hadze w sprawie Europejskiej Karty Energetycznej, podpisanym w Hadze dnia 17 grudnia 1991; przy czym podpisanie Dokumentu końcowego jest uważane za podpisanie Karty.

2. "Umawiająca się Strona" oznacza państwo lub Regionalną Organizację Integracji Gospodarczej, które zgodziły się być związane niniejszym Traktatem i w stosunku, do których Traktat pozostaje w mocy.

3. "Regionalna Organizacja Integracji Gospodarczej" oznacza organizację utworzoną przez państwa, której przekazały one kompetencje w zakresie określonych spraw, z których pewne są regulowane niniejszym Traktatem, łącznie z upoważnieniem do podejmowania decyzji będących dla nich wiążącymi w odniesieniu do tych spraw.

4. 5 "Materiały i produkty energetyczne", w oparciu o Zharmonizowany System Światowej Organizacji Celnej oraz Nomenklaturę Scaloną Wspólnot Europejskich, oznaczają pozycje zawarte w załączniku EM I lub EM II.

4a 6 "urządzenia związane z energią", w oparciu o Zharmonizowany System Światowej Organizacji Celnej oznacza pozycje zawarte w załączniku EQ I lub EQ II.

5. "Działalność gospodarcza w sektorze energii" oznacza działalność gospodarczą związaną z poszukiwaniem, wydobyciem, rafinacją, produkcją, magazynowaniem, transportem lądowym, przesyłaniem, dystrybucją, handlem, marketingiem lub sprzedażą materiałów i produktów energetycznych, z wyjątkiem tych, które ujęte są w załączniku NI oraz z wyjątkiem dystrybucji ciepła do wielu odbiorców.

6. "Inwestycja" oznacza każdy rodzaj aktywów stanowiących własność lub kontrolowanych bezpośrednio bądź pośrednio przez inwestora i obejmuje:

a) majątek materialny i niematerialny, ruchomości i nieruchomości, wszelkie prawa rzeczowe, takie jak dzierżawy, hipoteki, zastawy lub zabezpieczenia;

b) spółkę albo przedsiębiorstwo, lub udziały, akcje bądź inne formy wkładu w kapitał zakładowy spółki lub przedsiębiorstwa, obligacje oraz inne zadłużenie spółki bądź przedsiębiorstwa;

c) roszczenia pieniężne oraz roszczenia o wykonanie świadczenia zgodnie z kontraktem, posiadające wartość ekonomiczną i związane z inwestycją;

d) własność intelektualną;

e) przychody;

f) wszelkie uprawnienia przyznane z mocy prawa albo umowy lub z mocy jakichkolwiek licencji czy pozwoleń udzielonych zgodnie z prawem dla podejmowania działalności gospodarczej w sektorze energii.

Zmiana formy, w jakiej zainwestowane są aktywa, nie ma wpływu na ich charakter jako inwestycji, a termin "inwestycja" obejmuje wszystkie inwestycje, czy to istniejące czy dokonane po późniejszej z dat wejścia w życie niniejszego Traktatu dla Umawiającej się Strony inwestora dokonującego inwestycji oraz dla Umawiającej się Strony, na której obszarze dokonywana jest inwestycja (dalej zwanej "datą wejścia w życie") pod warunkiem że niniejszy Traktat będzie stosowany tylko w kwestiach dotyczących takich inwestycji po dacie wejścia w życie.

Określenie "inwestycja" odnosi się do wszelkich inwestycji związanych z działalnością gospodarczą w sektorze energii oraz do inwestycji i klas inwestycji wskazanych przez Umawiającą się Stronę na swoim obszarze jako "projekty efektywności Karty" i tak zgłaszanych do Sekretariatu.

7. "Inwestor" oznacza:

a) w odniesieniu do Umawiającej się Strony:

i) osobę fizyczną mającą obywatelstwo lub narodowość Umawiającej się Strony lub, która ma stałe miejsce zamieszkania w tej Umawiającej się Stronie zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem tej Strony;

ii) spółkę lub inną organizację, założoną zgodnie z prawem stosowanym w tej Umawiającej się Stronie;

b) w odniesieniu do "państwa trzeciego" osobę fizyczną, spółkę lub inną organizację, które spełniają, z uwzględnieniem istniejących różnic, warunki wyszczególnione w literze a) dla Umawiającej się Strony.

8. "Dokonywać inwestycji" lub "dokonywanie inwestycji" oznacza tworzenie nowych inwestycji, nabywanie w całości lub w części istniejących inwestycji lub przejście do innych dziedzin działalności inwestycyjnej.

9. "Przychody" oznaczają uzyskane z inwestycji bądź z nią związane sumy, bez względu na formę, w jakiej są wypłacane, włączając w to zyski, dywidendy, odsetki, zyski z kapitału, opłaty licencyjne, opłaty za zarządzanie i pomoc techniczną lub inne wynagrodzenia i wypłaty w naturze.

10. "Obszar" oznacza w odniesieniu do państwa będącego Umawiającą się Stroną:

a) jego suwerenne terytorium, w rozumieniu że terytorium obejmuje ziemię, wody wewnętrzne i morze terytorialne; oraz

b) zgodnie z międzynarodowym prawem morza: morze, dno morskie i jego podłoże, do których dana Umawiająca się Strona ma suwerenne prawa i w odniesieniu do których sprawuje jurysdykcję.

W przypadku Regionalnej Organizacji Integracji Gospodarczej, która jest Umawiającą się Stroną, obszar oznacza obszary państw członkowskich takiej organizacji, zgodnie z postanowieniami zawartymi w umowie powołującej tę organizację.

11. 7 a) "WTO" oznacza Światową Organizację Handlu ustanowioną na mocy Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu;

b) "Porozumienie WTO" oznacza Porozumienie ustanawiające Światową Organizację Handlu, jego załączniki oraz decyzje, deklaracje oraz porozumienia z nim związane, wraz z dokonywami następnieod czasu do czasupoprawkami, nowelizacjami lub modyfikacjami;

c) "GATT 1994" oznacza Układ Ogólny w Sprawie Taryf Celnych i Handlu określony w załączniku 1A Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu, następnie od czasu do czasu poprawiany, nowelizowany lub modyfikowany.

12. "Własność intelektualna" obejmuje prawa autorskie i pokrewne, znaki firmowe, wskazania geograficzne, wzory przemysłowe, patenty, projekty układów scalonych oraz ochronę informacji niejawnych.

13. a) "Protokół Karty Energetycznej" lub "Protokół" oznacza układ, którego negocjowanie jest usankcjonowane i którego tekst został uchwalony przez Konferencję Karty, a którego stronami stały się dwie lub więcej Umawiających się Stron w celu dopełnienia, uzupełnienia, rozszerzenia lub wzmocnienia postanowień niniejszego Traktatu w zakresie dowolnej, specyficznej branży lub kategorii działalności objętej niniejszym Traktatem, włączając w to sfery współpracy zgodnie z częścią III Karty.

b) "Deklaracja Karty Energetycznej" lub "Deklaracja" oznacza niewiążący prawnie dokument, negocjowanie, którego jest usankcjonowane i tekst, którego został zatwierdzony przez Konferencję Karty, a którego stronami stały się dwie lub więcej Umawiających się Stron w celu dopełnienia albo uzupełnienia postanowień niniejszego Traktatu.

14. "Swobodnie wymienialna waluta" oznacza walutę będącą powszechnym przedmiotem handlu na międzynarodowych rynkach wymiany walut i szeroko stosowaną w transakcjach międzynarodowych.

CZĘŚĆ II

HANDEL

Artykuł 5

Środki dotyczące inwestycji związane z handlem ("trims")

Takie środki obejmują wszelkie przepisy inwestycyjne, które obowiązują lub mogą być egzekwowane w ramach prawa wewnętrznego lub decyzji administracyjnych bądź, którym należy się podporządkować dla uzyskania korzyści i które wymagają:

a) nabywania lub używania przez przedsiębiorstwo produktów pochodzenia krajowego albo z jakiegokolwiek źródła krajowego, określonych czy to jako poszczególne produkty, czy co do ilości lub wartości produktów, czy w proporcji do ilości bądź wartości lokalnej produkcji przedsiębiorstwa lub;

b) ograniczenia zakupów lub zużycia produktów importowanych przez przedsiębiorstwo do poziomu uzależnionego od ilości lub wartości lokalnych produktów, które ono eksportuje;

lub które ograniczają:

c) importowanie przez przedsiębiorstwo produktów używanych lub związanych z jego lokalną produkcją, ogólnie lub do poziomu odpowiadającego ilości lub wartości lokalnej produkcji, którą ono eksportuje;

d) importowanie przez przedsiębiorstwo produktów używanych lub związanych z jego lokalną produkcją poprzez ograniczanie dostępu do wymiany walut do poziomu odpowiadającego wpływom walutowym przypisywanym temu przedsiębiorstwu; lub

e) eksport albo sprzedaż na eksport przez przedsiębiorstwo produktów, wymienionych szczegółowo czy to w kategoriach poszczególnych produktów, czy w kategoriach ilości lub wartości produktów, czy też jako procent ilości lub wartości lokalnej produkcji tego przedsiębiorstwa.

Artykuł 6

Konkurencja

Jeśli Umawiająca się Strona dojdzie do wniosku, że jakakolwiek określona praktyka antykonkurencyjna prowadzona na obszarze innej Umawiającej się Strony działa wbrew interesom istotnym dla celów wymienionych w niniejszym artykule, wówczas ta Umawiająca się Strona może zawiadomić tę drugą Umawiającą się Stronę oraz żądać, aby organy do spraw konkurencji tej drugiej Umawiającej się Strony podjęły stosowne postępowanie prawne. Strona notyfikująca zawrze w takiej notyfikacji wystarczające informacje, aby pozwolić notyfikowanej Umawiającej się Stronie na rozpoznanie tych praktyk antykonkurencyjnych, które są przedmiotem notyfikacji, i załączy propozycję w sprawie takiego dalszego przekazywania informacji oraz współpracy, jakie notyfikująca Umawiająca się Strona jest w stanie zapewnić. Notyfikowana Umawiająca się Strona lub, zależnie od okoliczności, właściwe dla spraw konkurencji władze mogą skonsultować się z władzami do spraw konkurencji notyfikującej Umawiającej się Strony i po wnikliwym rozpatrzeniu prośby notyfikującej Umawiającej się Strony zdecydują, czy rozpocząć postępowanie prawne w odniesieniu do domniemanych praktyk antykonkurencyjnych wskazanych przez notyfikację. Notyfikowana Umawiająca się Strona poinformuje notyfikującą Umawiającą się Stronę o swojej decyzji lub o decyzji odpowiednich władz do spraw konkurencji oraz według własnego uznania może poinformować notyfikującą Umawiająca się Stronę o podstawach tej decyzji. Jeżeli postępowanie sostanie wszczęte, notyfikowana Umawiająca się Strona powiadomi notyfikującą Umawiającą się Stronę o jego wyniku i w takim zakresie, w jakim to będzie możliwe o istotnych postępach w sprawie.

Artykuł 7

Tranzyt

Umawiające się Strony zachęcą odpowiednie jednostki organizacyjne do współpracy w zakresie:

a) modernizowania środków transportu energii niezbędnych dla tranzytu materiałów i produktów energetycznych;

b) rozwoju i eksploatacji środków transportu energii obsługujących obszary więcej niż jednej Umawiającej się Strony;

c) przedsięwzięć służących łagodzeniu skutków przerw w dostawach materiałów i produktów energetycznych;

d) ułatwianiu łączenia środków transportu energii.

Umawiająca się Strona, przez której obszar może odbywać się tranzyt materiałów i produktów energetycznych, nie będzie zobowiązana do

a) zezwalania na budowę bądź modyfikację środków transportu energii; lub

b) pozwolenia na nowy bądź dodatkowy tranzyt poprzez istniejące środki transportu energii,

jeśli wykaże innym zainteresowanym Umawiającym się Stronom, że stanowiłoby to zagrożenie bezpieczeństwa lub wydajności jej systemów energetycznych, włączając w to bezpieczeństwo dostaw energii.

Z zastrzeżeniem ustępów 6 i 7, Umawiające się Strony zapewnią ustanowiony przepływ materiałów i produktów energetycznych do obszarów innych Umawiających się Stron z obszarów innych Umawiających się Stron lub między obszarami innych Umawiających się Stron.

Umawiająca się Strona, przez której obszar odbywa się tranzyt materiałów i produktów energetycznych, nie będzie, w przypadku sporu na temat jakiejkolwiek sprawy wynikającej z tego tranzytu, przerywała bądź ograniczała, ani też zezwalała jakiejkolwiek jednostce organizacyjnej podlegającej jej kontroli na przerywanie bądź ograniczanie, ani nie będzie wymagała od jakiejkolwiek jednostki organizacyjnej podlegającej jej jurysdykcji, aby przerywała lub ograniczała istniejący przepływ materiałów i produktów energetycznych przed zakończeniem procedur rozstrzygania sporu określonych w ustępie 7 chyba że jest to wyraźnie przewidziane w kontrakcie lub innym porozumieniu dotyczącym takiego tranzytu albo dozwolone na podstawie decyzji rozjemcy.

Następujące postanowienia mają zastosowanie do sporów określonych w ustępie 6, ale wyłącznie po wyczerpaniu wszelkich, odpowiednich środków wynikających z kontraktu lub innych środków rozstrzygania sporu wcześniej uzgodnionych między Umawiającymi się Stronami będącymi stronami sporu lub między jakąkolwiek jednostką organizacyjną, o której mowa w ustępie 6, a jednostką organizacyjną innej Umawiającej się Strony, będącej stroną sporu:

a) Umawiająca się Strona będąca stroną sporu może wystąpić z nim do Sekretarza Generalnego poprzez notyfikację streszczającą przedmiot sporu. Sekretarz Generalny powiadamia wszystkie Umawiające się Strony o takim wystąpieniu.

b) W ciągu 30 dni od otrzymania takiej notyfikacji Sekretarz Generalny, w porozumieniu ze stronami sporu i zainteresowanymi Umawiającymi się Stronami, wyznaczy rozjemcę. Taki rozjemca powinien mieć doświadczenie w sprawach będących przedmiotem sporu oraz nie powinien należeć do narodowości ani być obywatelem czy stałym mieszkańcem strony sporu lub jednej z zainteresowanych Umawiających się Stron.

c) Rozjemca powinien dążyć do uzyskania zgody stron sporu na rozstrzygnięcie sporu lub na procedurę mającą na celu osiągnięcie takiego rozstrzygnięcia. Jeżeli w ciągu 90 dni od mianowania nie uda mu się uzyskać takiej zgody, to zaleca on sposób rozstrzygnięcia sporu lub procedurę osiągnięcia takiego rozstrzygnięcia oraz podejmie decyzje o tymczasowych taryfach i innych warunkach obowiązujących przy tranzycie od określonego przez niego dnia aż do rozstrzygnięcia sporu.

d) Umawiające się Strony zobowiązują się do przestrzegania i zapewnienia, że jednostki organizacyjne będące pod ich kontrolą lub jurysdykcją będą przestrzegały wszelkich tymczasowych decyzji na mocy litery c) w sprawie taryf i warunków przez okres 12 miesięcy od decyzji rozjemcy lub do czasu rozwiązania sporu, zależnie od tego, które z tych wydarzeń nastąpi wcześniej.

e) Jednak mimo litery b) Sekretarz Generalny może nie wyznaczyć rozjemcy, jeśli według jego osądu spór dotyczy tranzytu, który jest już przedmiotem procedur rozstrzygania sporów opisanych w literach a)-d), a tamto postępowanie nie zakończyło się rozstrzygnięciem tego sporu.

f) Konferencja Karty uchwali standardowe postanowienia dotyczące prowadzenia postępowania rozjemczego i wynagrodzenia rozjemców.

10.

W rozumieniu niniejszego artykułu:

a) "Tranzyt" oznacza:

i) przewóz przez obszar Umawiającej się Strony lub do obiektów bądź z obiektów portowych na jej obszarze, w celu załadunku lub rozładunku, produktów i materiałów energetycznych pochodzących z obszaru innego państwa, a przeznaczonych dla obszaru państwa trzeciego, o ile albo to drugie państwo, albo państwo trzecie jest Umawiającą się Stroną; lub

ii) przewóz poprzez obszar Umawiającej się Strony materiałów i produktów energetycznych pochodzących z obszaru innej Umawiającej się Strony przeznaczonych dla obszaru tej drugiej Umawiającej się Strony chyba że obydwie zainteresowane Umawiające się Strony postanowią inaczej i odnotują swoją decyzję jako wspólny zapis w załączniku N. Obydwie te Umawiające się Strony mogą usunąć swój zapis z załącznika N, doręczając wspólną, pisemną notyfikację o swoich zamiarach do sekretariatu, który przekaże tę notyfikację do wszystkich innych Umawiających się Stron. Usunięcie to nabierze mocy w cztery tygodnie po takiej wcześniejszej notyfikacji.

b) "Środki transportu energii" obejmują wysokociśnieniowe gazociągi przesyłowe, elektroenergetyczne sieci i linie przesyłowe wysokiego napięcia, przesyłowe rurociągi dla ropy naftowej, węglowe rurociągi pulpowe, rurociągi dla produktów naftowych oraz inne stałe urządzenia do transportu materiałów i produktów energetycznych.

Artykuł 8

Transfer technologii

Artykuł 9

Dostęp do kapitału

Umawiające się Strony potwierdzają znaczenie otwartych rynków kapitałowych dla wzmagania dopływu kapitału do finansowania handlu materiałami i produktami energetycznymi oraz dla dokonywania i wspierania inwestycji z zakresu działalności gospodarczej w sektorze energii na obszarach innych Umawiających się Stron, szczególnie tych o gospodarce w okresie przejściowym. Zgodnie z tym każda z Umawiających się Stron będzie starać się poprawiać warunki dostępu do swojego rynku kapitałowego dla przedsiębiorstw i obywateli z innych Umawiających się Stron, w celu finansowania handlu materiałami i produktami energetycznymi oraz dla celów inwestycji w zakresie działalności gospodarczej w sektorze energii na obszarach innych Umawiających się Stron, na zasadach nie mniej korzystnych niż są przyznawane w podobnych okolicznościach jej własnym przedsiębiorstwom i obywatelom lub przedsiębiorstwom i obywatelom dowolnej innej Umawiającej się Strony albo dowolnego państwa trzeciego, zależnie od tego, które z tych zasad są bardziej korzystne.

Umawiająca się Strona może przyjąć i prowadzić programy zapewniające dostęp do publicznych pożyczek i dotacji, gwarancji i ubezpieczeń dla ułatwienia handlu lub inwestycji za granicą. Takie udogodnienia udostępni ona, zgodnie z celami, wymaganiami i kryteriami takich programów (włączając w to cele, ograniczenia lub kryteria odnoszące się do miejsca prowadzenia przedsiębiorstwa przez ubiegającego się o dowolne z takich udogodnień albo do miejsca dostawy towarów czy usług dostarczanych z pomocą takich ułatwień) dla inwestycji w zakresie działalności gospodarczej w sektorze energii innych Umawiających się Stron lub w celu finansowania handlu materiałami i produktami energetycznymi z innymi Umawiającymi się Stronami.

Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie stoi na przeszkodzie, aby:

a) instytucje finansowe stosowały swoje własne praktyki w zakresie pożyczek i gwarancji, oparte na zasadach rynkowych i podyktowane względami ostrożności; lub

b) Umawiająca się Strona podejmowała kroki:

i) podyktowane względami ostrożności, włącznie z ochroną inwestorów, odbiorców, depozytorów, posiadaczy polis lub osób, którym należne są płatności powiernicze od dostawcy usług finansowych; lub

ii) dla zapewnienia integralności i stabilności systemu finansowego oraz rynków kapitałowych.

CZĘŚĆ III

PROMOCJA I OCHRONA INWESTYCJI

Artykuł 10

Promocja, ochrona i traktowanie inwestycji

Każda z Umawiających się Stron będzie, zgodnie z postanowieniami niniejszego Traktatu, popierać i tworzyć stabilne, sprawiedliwe, sprzyjające i przejrzyste warunki dla inwestorów z innych Umawiających się Stron dla dokonywania inwestycji na swoim obszarze. Takie warunki obejmują zobowiązanie zawsze uczciwego i sprawiedliwego traktowania inwestycji inwestorów z innych Umawiających się Stron. Inwestycje te będą również korzystały ze stałej ochrony i zabezpieczeń, a żadna Umawiająca się Strona nie będzie w jakikolwiek sposób pogarszała, przez nieuzasadnione lub dyskryminujące kroki, możliwości zarządzania, utrzymania, użytkowania, posiadania lub dysponowania nimi. Inwestycjom takim w żadnym razie nie można przyznać gorszego traktowania niż wymagane przez prawo międzynarodowe, łącznie z postanowieniami traktatowymi. Każda Umawiająca się Strona będzie przestrzegać zobowiązań, jakie przyjęła na siebie w odniesieniu do inwestora lub inwestycji inwestora z dowolnej innej Umawiającej się Strony.

Traktat uzupełniający będzie zobowiązywać każdą z jego stron, z zastrzeżeniem warunków, które ustanowi, do przyznawania inwestorom z innych stron w odniesieniu do dokonywania inwestycji na jej obszarze traktowania opisanego w ustępie 3. Traktat ten będzie otwarty do podpisania przez państwa i Regionalne Organizacje Integracji Gospodarczej, które podpisały lub przystąpiły do niniejszego Traktatu. Rokowania dotyczące traktatu uzupełniającego zaczną się nie później niż dnia 1 stycznia 1995 roku, z perspektywą zakończenia do dnia 1 stycznia 1998 roku.

a) Umawiająca się Strona może w odniesieniu do dokonywania inwestycji na swoim obszarze, w dowolnym czasie, dobrowolnie zadeklarować Konferencji Karty, za pośrednictwem sekretariatu, swoją intencję niewprowadzania nowych wyjątków od traktowania opisanego w ustępie 3.

b) Ponadto Umawiająca się Strona może w dowolnym czasie podjąć dobrowolne zobowiązanie przyznawania inwestorom z innych Umawiających się Stron, w odniesieniu do dokonywania inwestycji w pewnych lub we wszystkich działaniach gospodarczych w sektorze energii na jej obszarze, traktowania opisanego w ustępie 3. Takie zobowiązania będą zgłaszane do sekretariatu i wymienione w załączniku VC oraz będą obowiązywały zgodnie z niniejszym Traktatem.

Każda Umawiająca się Strona przyzna na swoim obszarze inwestycjom inwestorów z innych Umawiających się Stron oraz ich odpowiednim działaniom, obejmującym zarządzanie, utrzymanie, użytkowanie, posiadanie lub dysponowanie, traktowanie nie mniej korzystne niż to, które przyznaje inwestycjom swoich własnych inwestorów albo inwestorów dowolnej innej Umawiającej się Strony lub jakiegokolwiek państwa trzeciego i ich odpowiednim działaniom obejmującym zarządzanie, utrzymanie, użytkowanie, posiadanie lub dysponowanie, zależnie od tego, które z tych traktowań jest najbardziej korzystne.

Każde państwo lub Regionalna Organizacja Integracji Gospodarczej, które podpisuje lub przystępuje do niniejszego Traktatu, przedłoży sekretariatowi w dniu podpisania Traktatu albo złożenia dokumentu o przystąpieniu raport streszczający wszystkie prawa, przepisy i inne środki odnoszące się do:

a) wyjątków od ustępu 2; lub

b) programów, do których odnosi się ustęp 8.

Umawiająca się Strona będzie aktualizowała swój raport poprzez niezwłoczne przedkładanie poprawek do sekretariatu. Konferencja Karty będzie okresowo dokonywać przeglądu tych raportów.

Odnośnie do litery a), raport ten może określać części sektora energii, w których Umawiająca się Strona przyznaje inwestorom innych Umawiających się Stron traktowanie opisane w ustępie 3.

W odniesieniu do litery b) przegląd dokonywany przez Konferencję Karty może uwzględnić konsekwencje takich programów dla konkurencji i inwestycji.

Artykuł 11

Personel kierowniczy

Umawiająca się Strona będzie z zastrzeżeniem swoich praw i przepisów odnoszących się do wjazdu, pobytu i pracy osób fizycznych, analizować w dobrej wierze wnioski inwestorów innej Umawiającej się Strony oraz personelu kierowniczego zatrudnionego przez takich inwestorów albo w inwestycjach takich inwestorów, dotyczące wjazdu i czasowego pobytu na swoim obszarze w celu podjęcia czynności związanych z dokonywaniem odpowiednich inwestycji lub ich rozwojem, zarządzaniem, utrzymaniem, użytkowaniem, posiadaniem albo rozporządzaniem nimi, włączając w to dostarczanie doradztwa bądź kluczowych usług technicznych.

Umawiająca się Strona zezwoli inwestorom innej Umawiającej się Strony mającym inwestycje na jej obszarze oraz inwestycjom takich inwestorów na zatrudnienie innych Umawiających się Stron dowolnej osoby, wybranej przez tych inwestorów lub inwestycje, bez względu na narodowość bądź obywatelstwo pod warunkiem że przyznane zostało takiej kluczowej osobie zezwolenie na wjazd, pobyt i pracę na obszarze tej pierwszej Umawiającej się Strony oraz że zatrudnienie, o którym mowa, odpowiada postanowieniom, warunkom i ograniczeniom czasowym z zezwolenia udzielonego tej kluczowej osobie.

Artykuł 12

Odszkodowania za straty

Z wyjątkiem przypadków, do których będzie miał zastosowanie artykuł 13, inwestor którejkolwiek Umawiającej się Strony, który poniesie straty w związku z jakąkolwiek inwestycją na obszarze innej Umawiającej się Strony, w wyniku wojny lub innego konfliktu zbrojnego, stanu wyjątkowego, rozruchów społecznych bądź innego podobnego wydarzenia na tym obszarze, zostanie potraktowany przez tę drugą Umawiającą się Stronę, w sprawie zwrotu, odszkodowania, rekompensaty lub innego uregulowania strat, w najbardziej korzystny sposób spośród tych sposobów, jakie ta druga Umawiająca się Strona stosuje wobec wszystkich innych inwestorów, czy to własnych, czy inwestorów którejkolwiek innej Umawiającej się Strony, czy też inwestorów jakiegokolwiek państwa trzeciego.

Bez uszczerbku dla ustępu 1 inwestorowi Umawiającej się Strony, który w jakiejkolwiek sytuacji, o której mowa w tym ustępie, poniesie stratę na obszarze innej Umawiającej się Strony, wynikającą z:

a) rekwizycji jego inwestycji bądź jej części przez siły zbrojne tej drugiej Strony albo przez jej władze; lub

b) zniszczenia jego inwestycji bądź jej części przez siły zbrojne tej drugiej Strony albo przez jej władze, jeśli tego nie wymagała konieczność wynikająca z danej sytuacji;

będzie przyznany zwrot lub rekompensata, które w obu przypadkach będą bezzwłoczne, adekwatne i skuteczne.

Artykuł 13

Wywłaszczenie

Inwestycje inwestorów Umawiającej się Strony na obszarze którejkolwiek innej Umawiającej się Strony nie będą nacjonalizowane, wywłaszczane lub poddawane działaniu bądź działaniom mającym skutek równoznaczny z nacjonalizacją lub wywłaszczeniem (dalej zwanych "wywłaszczeniem") chyba że takie wywłaszczenie jest:

a) w celu, który leży w interesie publicznym;

b) niedyskryminacyjne;

c) przeprowadzone zgodnie z właściwym postępowaniem prawnym; oraz

d) połączone z wypłatą bezzwłocznego, adekwatnego i skutecznego odszkodowania.

Odszkodowanie takie będzie równe godziwej wartości rynkowej wywłaszczonej inwestycji z okresu bezpośrednio przed wywłaszczeniem lub przed czasem (zwanym dalej "dniem oszacowania"), gdy zagrożenie wywłaszczeniem stało się wiadome w taki sposób, że wpłynęło to na wartość inwestycji.

Taka godziwa wartość rynkowa będzie, na prośbę inwestora, wyrażona w swobodnie wymienialnej walucie, w oparciu o rynkowy kurs wymiany, aktualny dla tej waluty w dniu oszacowania. Odszkodowanie będzie także obejmowało odsetki obliczone według komercyjnej stopy procentowej, ustalonej zgodnie z zasadami rynkowymi za okres od dnia wywłaszczenia do dnia płatności.

Artykuł 14

Przekazywanie płatności związanych z inwestycjami

Każda z Umawiających się Stron, w odniesieniu do inwestycji na swoim obszarze dokonywanych przez inwestorów którejkolwiek innej Umawiającej się Strony, zagwarantuje swobodę transferów do swojego obszaru i poza swój obszar, włączając w to transfer:

a) kapitału zakładowego plus każdego dodatkowego kapitału dla utrzymania i rozwoju inwestycji;

b) przychodów;

c) płatności w związku z kontraktem, włączając w to amortyzację kapitału i narosłe odsetki zgodnie z umową pożyczki;

d) nie zużytych zarobków i innych wynagrodzeń personelu zatrudnionego z zagranicy w związku z tą inwestycją;

e) dochodów ze sprzedaży lub likwidacji całości lub jakiejkolwiek części inwestycji;

f) płatności powstałych z rozstrzygnięcia sporu;

g) wypłat odszkodowania na podstawie artykułów 12 i 13.

Umawiające się Strony, które wchodziły w skład byłego ZSRR, mogą, pomimo ustępu 2, ustalać w porozumieniach zawieranych między nimi, żeby transfery płatności dokonywane były w walutach tych Umawiających się Stron pod warunkiem że takie porozumienia nie traktują inwestycji na ich obszarach, inwestorów innych Umawiających się Stron, w sposób mniej korzystny aniżeli inwestycje inwestorów z tych Umawiających się Stron, które przystąpiły do takich porozumień, albo inwestorów dowolnego państwa trzeciego.

6. 11

Niezależnie od ustępu 1 litera b) Umawiająca się Strona może ograniczyć transfer przychodu w naturze w przypadku gdy tej Umawiającej się Stronie wolno w ramach artykułu 29 ustęp 2 litera a) lub Porozumienia WTO ograniczać lub zabraniać eksportu lub sprzedaży na eksport produktu stanowiącego przychód w naturze; pod warunkiem że taka Umawiająca się Strona zezwoli na to, by przychód w naturze był przekazany jako usankcjonowany lub wyszczególniony w umowie inwestycyjnej, upoważnieniu inwestycyjnym lub innym porozumieniu na piśmie między tą Umawiającą się Stroną a inwestorem innej Umawiającej się Strony lub jego inwestycją.

Artykuł 15

Subrogacja

Jeżeli Umawiająca się Strona lub wyznaczona przezeń agenda (zwana dalej "Stroną wypłacającą odszkodowanie") dokonuje płatności w ramach ubezpieczenia lub gwarancji udzielonej w odniesieniu do dowolnej inwestycji jakiegokolwiek inwestora (zwanego dalej "Stroną wynagradzaną") na obszarze innej Umawiającej się Strony (zwanej dalej "Stroną gospodarza"), Strona gospodarza będzie uznawać:

a) przeniesienie na Stronę wypłacającą odszkodowanie wszystkich praw i roszczeń odnoszących się do takiej inwestycji; oraz

b) prawo Strony wypłacającej odszkodowanie do wykonywania wszelkich takich praw oraz egzekwowania takich roszczeń z tytułu subrogacji.

Artykuł 16

Stosunek do innych umów

Jeśli dwie lub więcej Umawiających się Stron przystąpiło do wcześniejszej umowy międzynarodowej lub też zawarło późniejszą umowę międzynarodową, których warunki w obydwu przypadkach dotyczą przedmiotu części III lub V niniejszego Traktatu:

Artykuł 17

Niestosowanie części III w pewnych okolicznościach

Każda z Umawiających się Stron zastrzega sobie prawo do odmówienia korzyści wynikających z niniejszej części Traktatu:

inwestycji, jeśli odmawiająca Umawiająca się Strona stwierdzi, że taka inwestycja jest inwestycją inwestora z państwa trzeciego:

a) z którym odmawiająca Umawiająca się Strona nie utrzymuje stosunków dyplomatycznych; lub

b) w odniesieniu do którego ta Strona przyjmuje albo podtrzymuje środki:

i) które zabraniają transakcji z inwestorami tego państwa; lub

ii) które zostałyby pogwałcone lub ominięte, jeśli korzyści wynikające z niniejszej części byłyby przyznane inwestorom tego państwa lub ich inwestycjom.

CZĘŚĆ IV

POSTANOWIENIA RÓŻNE

Artykuł 18

Suwerenne rozporządzanie zasobami energetycznymi

Każde państwo posiada w szczególności prawa do decydowania o rejonach geograficznych na swoim obszarze, które mogą być udostępniane do poszukiwań i zagospodarowania zasobów energetycznych, o optymalizacji ich pozyskiwania, a także tempie, w jakim mogą one być wyczerpywane bądź w inny sposób eksploatowane; do ustalania i pobierania wszelkich podatków, opłat górniczych czy innych należności finansowych płatnych z tytułu takich badań bądź eksploatacji oraz do regulowania na swoim obszarze aspektów ochrony środowiska i aspektów bezpieczeństwa takich poszukiwań, zagospodarowania i rekultywacji, a także do uczestniczenia w takich poszukiwaniach i eksploatacji poprzez, między innymi, bezpośredni udział rządu lub przedsiębiorstw państwowych.

Artykuł 19

Aspekty dotyczące środowiska naturalnego

W dążeniu do zrównoważonego rozwoju, oraz biorąc pod uwagę zobowiązania wynikające z umów międzynarodowych dotyczących ochrony środowiska, których jest ona stroną, każda z Umawiających się Stron dołoży starań, aby zminimalizować w ekonomicznie efektywny sposób niekorzystne oddziaływanie na środowisko występujące zarówno wewnątrz, jak i poza jej obszarem jako rezultat wszelkich działań w ramach cyklu energetycznego na jej obszarze, z odpowiednim uwzględnieniem bezpieczeństwa. Czyniąc to, każda Umawiająca się Strona będzie działać w sposób efektywny z punktu widzenia kosztów. W swej polityce i działaniach każda Umawiająca się Strona powinna starać się podejmować środki zapobiegawcze dla ochrony lub zminimalizowania degradacji środowiska naturalnego. Strony są zgodne, co do tego, że zanieczyszczający środowisko na obszarach Umawiających się Stron powinien w zasadzie ponosić koszty zanieczyszczeń, włączając w to zanieczyszczenia transgraniczne, z właściwą troską o interes publiczny i bez zakłócania inwestycji w ramach cyklu energetycznego czy handlu międzynarodowego. Zgodnie z powyższym Umawiające się Strony powinny:

a) brać pod uwagę problemy ochrony środowiska w trakcie formułowania i wdrażania swojej polityki energetycznej;

b) promować rynkowo zorientowane sposoby ustalania cen i pełniejsze odzwierciedlenie kosztów i korzyści dla środowiska w ramach cyklu energetycznego;

c) mając na względzie artykuł 34 ustęp 4, zachęcać do współpracy w osiąganiu celów Europejskiej Karty Energetycznej w zakresie ochrony środowiska oraz w dziedzinie międzynarodowych norm ochrony środowiska w odniesieniu do cyklu energetycznego, z uwzględnieniem różnic między Umawiającymi się Stronami co do szkodliwych oddziaływań i kosztów ich zmniejszania;

d) szczególnie uwzględniać poprawę efektywności energetycznej, rozwój i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, a także promować używanie czystych paliw oraz stosowanie technologii i środków technologicznych zmniejszających zanieczyszczenia;

e) promować zbieranie i wymianę informacji między Umawiającymi się Stronami na temat nieszkodliwej dla środowiska i ekonomicznie skutecznej polityki energetycznej, a także stosowanie efektywnych pod względem kosztów praktyk i technologii;

f) promować podnoszenie poziomu świadomości społecznej na temat oddziaływania systemów energetycznych na środowisko naturalne, na temat zakresu zapobiegania lub zmniejszania szkodliwych wpływów tych systemów na środowisko, a także na temat kosztów związanych z rozmaitymi środkami zapobiegania takiemu oddziaływaniu lub jego zmniejszania;

g) promować i współpracować w zakresie badań, rozwoju i stosowania energetycznie efektywnych i sprzyjających środowisku technologii, praktyk i procesów, które będą minimalizować szkodliwe oddziaływania na środowisko wszystkich aspektów cyklu energetycznego w ekonomicznie efektywny sposób;

h) zachęcać do tworzenia sprzyjających warunków dla transferu i rozpowszechniania takich technologii, w sposób zgodny z właściwą i skuteczną ochroną praw własności intelektualnej;

i) na wczesnym etapie i przed podjęciem decyzji popierać wykonywanie przejrzystych szacunków wstępnych, a potem śledzić oddziaływanie na środowisko ważnych z punktu widzenia środowiska dużych projektów inwestycji energetycznych;

j) promować międzynarodową świadomość i wymianę informacji na temat odpowiednich programów i norm ochrony środowiska Umawiających się Stron oraz na temat wdrażania tych programów i norm;

k) brać udział, na zaproszenie i w ramach posiadanych możliwości, w rozwoju i wdrażaniu odpowiednich programów dotyczących środowiska w Umawiających się Stronach.

W rozumieniu niniejszego artykułu:

a) "cykl energetyczny" oznacza cały łańcuch energetyczny obejmujący działania związane z poszukiwaniami, rozpoznaniem, produkcją, przetwarzaniem, magazynowaniem, transportem, dystrybucją i użytkowaniem różnych form energii, a także przeróbką i pozbywaniem się odpadów oraz wycofaniem się z takiej działalności, jej zaniechaniem lub likwidacją przy minimalizacji szkodliwego oddziaływania na środowisko;

b) "oddziaływanie na środowisko" oznacza jakikolwiek skutek dla środowiska naturalnego wywołany przez dane działanie w środowisku, włączając w to ludzkie zdrowie i bezpieczeństwo, florę, faunę, glebę, powietrze, wodę, klimat, krajobraz oraz zabytki lub inne obiekty fizyczne, bądź wzajemne oddziaływanie tych czynników na siebie; obejmuje ono także skutki dla dziedzictwa kulturowego lub dla warunków społeczno-gospodarczych wynikające ze zmian w tych czynnikach;

c) "poprawa efektywności energetycznej" oznacza działanie dla zachowania tej samej wielkości produkcji (towarów lub usług) bez obniżania jakości lub wydajności tej produkcji, przy równoczesnym zmniejszaniu ilości energii potrzebnej do wytworzenia tejże produkcji;

d) "efektywne kosztowo" oznacza osiągane określonego celu najniższym kosztem lub osiąganie największej korzyści przy danym koszcie.

Artykuł 20

Przejrzystość

Przepisy ustawowe i wykonawcze, orzeczenia sądowe i decyzje administracyjne o zasięgu ogólnym wprowadzone w życie przez którąkolwiek Umawiającą się Stronę oraz umowy obowiązujące między Umawiającymi się Stronami, a mające wpływ na inne sprawy objęte niniejszym Traktatem, powinny także być bezzwłocznie opublikowane dla umożliwienia Umawiającym się Stronom i inwestorom zapoznania się z nimi. Postanowienia niniejszego ustępu nie będą wymagały od którejkolwiek Umawiającej się Strony, by udostępniała poufne informacje, które utrudniłyby egzekwowanie norm prawnych lub w inny sposób były sprzeczne z interesem publicznym bądź też naruszyłyby legalne interesy handlowe któregokolwiek inwestora.

Artykuł 21

Opodatkowanie

Artykuł 7 ustęp 3 będzie stosowany do instrumentów podatkowych innych niż podatki od dochodu lub od kapitału, z tym zastrzeżeniem, że to postanowienie nie będzie miało zastosowania do:

a) korzyści przyznanej przez Umawiającą się Stronę zgodnie z postanowieniami podatkowymi jakiejkolwiek konwencji, umowy lub układu, opisanymi w ustępie 7 litera a) ii); lub str. 13

b) jakiegokolwiek instrumentu podatkowego, którego celem jest zapewnienie skutecznego poboru podatków, z wyjątkiem gdy ten instrument Umawiającej się Strony arbitralnie dyskryminuje materiały i produkty energetyczne pochodzące lub przeznaczone dla obszaru innej Umawiającej się Strony lub arbitralnie ogranicza korzyści przyznane zgodnie z artykułem 7 ustęp 3.

Artykuł 10 ustęp 2 i 7 będzie miał zastosowanie do instrumentów podatkowych Umawiających się Stron innych niż podatki od dochodu lub kapitału z tym zastrzeżeniem, że takie postanowienia nie będą stosowane do:

a) nakładania obowiązków wynikających z klauzuli największego uprzywilejowania w odniesieniu do korzyści przyznanych przez Umawiającą się Stronę zgodnie z postanowieniami podatkowymi jakiejkolwiek konwencji, umowy lub układu, opisanymi w ustępie (7) litera a) ii) lub wynikającymi z członkostwa w jakiejkolwiek Regionalnej Organizacji Integracji Gospodarczej; lub

b) żadnego instrumentu podatkowego, dotyczącego skutecznego poboru podatków, chyba że instrument ten arbitralnie dyskryminuje inwestorów z innej Umawiającej się Strony lub arbitralnie ogranicza korzyści przyznane zgodnie z postanowieniami niniejszego Traktatu dotyczącymi inwestycji.

a) Artykuł 13 stosuje się do podatków.

b) W przypadku powstania problemu z zakresu artykułu 13, co do tego, czy podatek stanowi wywłaszczenie lub czy podatek rzekomo stanowiący wywłaszczenie jest dyskryminujący, zastosowanie mają następujące postanowienia:

i) inwestor lub Umawiająca się Strona zarzucająca wywłaszczenie zwróci się do odpowiednich kompetentnych władz podatkowych ze sprawą, czy podatek ten jest wywłaszczeniem lub czy podatek ten jest dyskryminujący. Jeśli takie zgłoszenie sprawy nie zostanie dokonane przez inwestora lub Umawiającą się Stronę, organy powołane do rozstrzygania sporów zgodnie z artykułem 26 ustęp 2 litera c) lub artykułem 27 ustęp 2 skierują sprawę do odpowiednich, kompetentnych władz podatkowych;

ii) kompetentne władze podatkowe dołożą starań, aby w okresie sześciu miesięcy od skierowania sprawy rozwiązać przedstawione kwestie. W przypadku spraw dotyczących niedyskryminowania, kompetentne władze podatkowe będą stosowały postanowienia o niedyskryminowaniu odpowiedniej konwencji podatkowej lub, jeśli brak postanowień o niedyskryminacji w odpowiedniej konwencji podatkowej mogącej mieć zastosowanie do tego podatku lub, gdy nie ma takiej konwencji podatkowej obowiązującej między zainteresowanymi Umawiającymi się Stronami, stosowane będą zasady niedyskryminacji zgodnie z Wzorcową konwencją o podatkach dochodowych i od kapitału Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD Model Tax Convention on Income and Capital);

iii) organy powołane do rozwiązywania sporów na podstawie artykułu 26 ustęp 2 litera c) lub artykułu 27 ustęp 2 mogą wziąć pod uwagę wnioski kompetentnych władz podatkowych w kwestii, czy podatek ten stanowi wywłaszczenie. Organy te wezmą też pod uwagę wnioski, do których doszły kompetentne władze podatkowe w ciągu sześciomiesięcznego okresu przewidzianego w literze b) ii), w kwestii, czy podatek ten jest dyskryminujący. Takie organy mogą również wziąć pod uwagę wnioski, do których doszły kompetentne władze podatkowe po upływie okresu sześciomiesięcznego;

iv) W żadnych okolicznościach zaangażowanie kompetentnych władz podatkowych przez czas dłuższy od sześciomiesięcznego okresu, o którym mowa w literze b) ii), nie może prowadzić do opóźnienia postępowań przewidzianych w artykułach 26 i 27.

W rozumieniu niniejszego artykułu:

a) Termin "instrument podatkowy" obejmuje:

i) wszelkie postanowienia odnoszące się do podatków w prawie krajowym Umawiającej się Strony lub jej jednostki podziału politycznego albo władz lokalnych; oraz

ii) wszelkie przepisy odnoszące się do podatków dowolnej konwencji o unikaniu podwójnego opodatkowania lub jakiejkolwiek umowy międzynarodowej lub układu, którymi ta Umawiająca się Strona jest związana.

b) Za podatki dochodowe i od kapitału uważa się wszystkie podatki od całkowitego dochodu, od całkowitego kapitału albo od składników dochodu lub kapitału, włączając w to podatki od zysków z przeniesienia prawa własności, podatki od nieruchomości, od spadków i darowizn lub zasadniczo podobne podatki, podatki od całkowitej sumy płac lub poborów wypłacanych przez przedsiębiorstwa, jak również podatki od przyrostu kapitału.

c) "Kompetentne władze podatkowe" oznaczają kompetentne władze zgodnie z obowiązującą umową o unikaniu podwójnego opodatkowania między Umawiającymi się Stronami lub, jeśli nie ma takiej obowiązującej umowy, ministra lub ministerstwo odpowiedzialne za podatki lub jego upoważnionych przedstawicieli.

d) Dla uniknięcia wątpliwości określenia: "postanowienia podatkowe" i "podatki" nie obejmują opłat celnych.

Artykuł 22

Przedsiębiorstwa państwowe i uprzywilejowane

Artykuł 23

Przestrzeganie przez władze lokalne

Artykuł 24

Wyjątki

Postanowienia niniejszego Traktatu, inne niż te:

a) o których mowa w ustępie 1;oraz

b) w odniesieniu do i), inne niż części III niniejszego Traktatu;

nie będą uniemożliwiały żadnej Umawiającej się Stronie przyjęcia lub wdrożenia dowolnego środka:

i) niezbędnego dla ochrony życia lub zdrowia ludzi, zwierząt bądź roślin;

ii) koniecznego do zdobywania lub dystrybucji materiałów i produktów energetycznych w warunkach deficytu dostaw, powstałego z przyczyn pozostających poza kontrolą tej Umawiającej się Strony, pod warunkiem jednak, że taki środek będzie zgodny z zasadami;

(A) że wszystkie inne Umawiające się Strony są upoważnione do sprawiedliwego udziału w międzynarodowych dostawach takich materiałów i produktów energetycznych; oraz

(B) że taki środek, który jest niezgodny z niniejszym Traktatem, będzie zaniechany jak tylko ustaną warunki, które go spowodowały; lub

iii) działającego na korzyść inwestorów rodowitych lub będących społecznie i ekonomicznie upośledzonymi osobami bądź grupami, albo ich inwestycji, i jako takiego zgłoszonego do sekretariatu, z zastrzeżeniem, że taki środek:

(A) nie ma znaczącego wpływu na gospodarkę tej Umawiającej się Strony; oraz

(B) nie dyskryminuje inwestorów dowolnej innej Umawiającej się Strony ani inwestorów tej Umawiającej się Strony, nienależących do tych inwestorów, dla których środek ten był przeznaczony;

pod warunkiem że takie środki nie będą stanowiły ukrytych ograniczeń dla działalności gospodarczej w sektorze energii albo arbitralnej lub nieuzasadnionej dyskryminacji między Umawiającymi się Stronami bądź między inwestorami albo innymi zainteresowanymi osobami z Umawiających się Stron. Środki takie powinny być należycie umotywowane i nie powinny niweczyć lub umniejszać jakiejkolwiek korzyści, której jedna lub więcej Umawiających się Stron może słusznie oczekiwać zgodnie z niniejszym Traktatem, w stopniu większym niż jest to niezbędne dla zadeklarowanego celu.

Postanowienia niniejszego Traktatu, inne niż te, o których mowa w ustępie 1, nie będą interpretowane tak, aby uniemożliwić którejkolwiek Umawiającej się Stronie podejmowanie jakichkolwiek środków, które uzna ona za niezbędne:

a) dla ochrony swoich istotnych interesów bezpieczeństwa, w tym środków:

i) odnoszących się do dostaw materiałów i produktów energetycznych do instytucji wojskowych; lub

ii) podejmowanych w czasie wojny, konfliktu zbrojnego lub innej krytycznej sytuacji w stosunkach międzynarodowych;

b) dotyczących wdrożenia polityki krajowej respektującej nierozprzestrzenianie broni jądrowej lub innych urządzeń do wybuchów jądrowych bądź koniecznej w celu wypełnienia zobowiązań tej Strony wynikających z Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej z Wytycznych dla dostawców jądrowych i z innych międzynarodowych zobowiązań lub porozumień dotyczących nierozprzestrzeniana środków jądrowych; lub

c) dla utrzymania porządku publicznego.

Takie środki nie powinny stanowić ukrytych ograniczeń dla tranzytu.

Postanowienia niniejszego Traktatu, przyznające klauzulę największego uprzywilejowania, nie zobowiązują żadnej Umawiającej się Strony do objęcia inwestorów innej Umawiającej się Strony preferencyjnym traktowaniem:

a) wynikającym z jej członkostwa w obszarze wolnego handlu albo unii celnej; lub

b) przyznawanym w ramach dwustronnej lub wielostronnej umowy o współpracy gospodarczej między państwami, które wchodziły w skład byłego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i które są w trakcie ustanawiania swoich wzajemnych stosunków gospodarczych na trwałych zasadach.

Artykuł 25

Umowy o integracji gospodarczej

CZĘŚĆ V

ROZSTRZYGANIE SPORÓW

Artykuł 26

Rozstrzyganie sporów między inwestorem a Umawiającą się Stroną

Jeśli takie spory nie będą mogły zostać rozstrzygnięte zgodnie z postanowieniami ustępu 1 w okresie 3 miesięcy od dnia, kiedy jedna ze stron sporu wniosła o jego polubowne rozstrzygnięcie, strona inwestora w sporze może zdecydować się na przedłożenie sporu do rozstrzygnięcia:

a) do sądów lub trybunałów administracyjnych Umawiającej się Strony, będącej stroną sporu;

b) zgodnie z jakąkolwiek mającą zastosowanie, wcześniej uzgodnioną procedurą rozstrzygania sporów; lub

c) zgodnie z dalszymi ustępami niniejszego artykułu.

a) Z zastrzeżeniem wyłącznie liter b) i c) każda Umawiająca się Strona niniejszym wyraża swoją bezwarunkową zgodę na przedłożenie sporu do arbitrażu międzynarodowego lub do postępowania pojednawczego, stosownie do postanowień niniejszego artykułu.

b) i) Umawiające się Strony wymienione w załączniku ID nie udzielają takiej bezwarunkowej zgody, jeśli inwestor uprzednio przedłożył spór do rozstrzygnięcia na podstawie ustępu 2 litera a) lub b).

ii) Dla przejrzystości, każda z Umawiających się Stron, która jest wymieniona w załączniku ID, przedstawi w pisemnym oświadczeniu swoją politykę, praktyki i warunki w tej kwestii sekretariatowi nie później niż w dniu złożenia jej dokumentu ratyfikacji, przyjęcia lub zatwierdzenia, zgodnie z artykułem 39, bądź w dniu złożenia jej dokumentu o przystąpieniu, zgodnie z artykułem 41.

c) Umawiająca się Strona wymieniona w załączniku IA nie udziela takiej bezwarunkowej zgody co do sporu powstałego w odniesieniu do ostatniego zdania artykułu 10 ustęp 1.

W przypadku gdy inwestor decyduje się przedłożyć spór do rozstrzygnięcia zgodnie z ustępem 2 litera c), dostarczy on później swoją pisemną zgodę na przedłożenie tego sporu:

a) i) Międzynarodowemu Centrum do rozstrzygania sporów inwestycyjnych, ustanowionemu na podstawie Konwencji o rozwiązywaniu sporów inwestycyjnych między państwami a obywatelami innych państw, otwartej do podpisu w Waszyngtonie, dnia 18 marca 1965 roku (dalej zwanej "Konwencją ICSID"), jeśli Umawiająca się Strona, z której pochodzi inwestor, oraz Umawiająca się Strona, będąca stroną sporu, są obie stronami Konwencji ICSID; lub

ii) Międzynarodowemu Centrum do rozstrzygania sporów inwestycyjnych, ustanowionemu na podstawie Konwencji, o której mowa w literze a) i), według przepisów regulujących funkcjonowanie Dodatkowych Ułatwień dla administrowania postępowaniami przez sekretariat Centrum (dalej zwanymi "przepisami Dodatkowych Ułatwień"), jeśli Umawiająca się Strona, z której pochodzi inwestor, lub Umawiająca się Strona w sporze, ale nie obie, jest Stroną Konwencji ICSID;

b) wyłącznemu arbitrowi lub trybunałowi arbitrażowemu ad hoc utworzonemu zgodnie z Regulaminem Arbitrażowym Komisji ONZ do spraw Międzynarodowego Prawa Handlowego (dalej zwanej "UNCITRAL"); lub

c) do postępowania arbitrażowego przy Instytucie Arbitrażu Izby Handlowej w Sztokholmie.

a) Zgoda udzielona w ustępie 3 wraz z pisemną zgodą inwestora, daną w myśl ustępu 4, będzie spełniała wymogi co do:

i) pisemnej zgody stron w rozumieniu rozdziału II Konwencji ICSID i w rozumieniu Przepisów Dodatkowych Ułatwień;

ii) "umowyna piśmie" w rozumieniu artykułu II Konwencji ONZ o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych, sporządzonej dnia 10 czerwca 1958 roku w Nowym Jorku (dalej zwanej "Konwencją Nowojorską"); oraz

iii) tego, co "strony kontraktu uzgodniły pisemnie" w rozumieniu artykułu 1 Regulaminu Arbitrażowego UNCITRAL.

b) Jakiekolwiek postępowanie arbitrażowe na podstawie niniejszego artykułu, na wniosek którejkolwiek ze stron sporu, musi odbywać się w państwie będącym stroną Konwencji Nowojorskiej. Roszczenia przedłożone arbitrażowi na podstawie niniejszego postanowienia będą, w rozumieniu artykułu 1 tej Konwencji, uważane za wynikające ze stosunku handlowego lub z transakcji.

Inwestor inny niż osoba fizyczna mająca obywatelstwo jednej z Umawiających się Stron, będącej stroną w sporze w dniu przedłożenia na piśmie zgody, o której mowa w ustępie 4, a który przed powstaniem takiego sporu między nim a tamtą Umawiającą się Stroną jest kontrolowany przez inwestorów innej Umawiającej się Strony, jest traktowany, w rozumieniu artykułu 25 ustęp 2 litera b) Konwencji ICSID, jako "obywatel innego umawiającego się państwa", a w rozumieniu artykułu 1 ustęp 6 Przepisów Dodatkowych Ułatwień jest traktowany jako "obywatel innego państwa".

Orzeczenia arbitrażowe, które mogą obejmować orzeczenia o zapłacie odsetek, są ostateczne i wiążące dla stron sporu. Orzeczenie arbitrażowe, dotyczące środka zastosowanego przez rząd lokalny lub władze lokalne tej Umawiającej się Strony, która prowadzi spór, powinno uwzględniać fakt, że taka Umawiająca się Strona może wypłacić odszkodowanie pieniężne w miejsce jakiegokolwiek innego wyznaczonego sposobu naprawienia szkody. Każda Umawiająca się Strona wykonuje bezzwłocznie takie orzeczenie i zapewni skuteczne egzekwowanie takich orzeczeń na swoim obszarze.

Artykuł 27

Rozstrzyganie sporów między umawiającymi się stronami

Jeżeli spór nie został rozwiązany zgodnie z ustępem 1 w ciągu rozsądnego okresu czasu, każda ze stron może chyba że niniejszy Traktat przewiduje inaczej lub inaczej uzgodniły na piśmie Umawiające się Strony oraz z wyjątkiem, gdy dotyczy to zastosowania lub interpretacji artykułu 6 lub artykułu 19 lub w przypadku Umawiających się Stron wymienionych w załączniku IA, gdy dotyczy to ostatniego zdania artykułu 10 ustęp 1, przez pisemne zawiadomienie drugiej Strony sporu, przedłożyć sprawę trybunałowi arbitrażowemu ad hoc, zgodnie z niniejszym artykułem.

Taki trybunał arbitrażowy ad hoc tworzy się w następujący sposób:

a) Umawiająca się Strona wszczynająca postępowanie mianuje jednego członka trybunału i powiadamia o tym mianowaniu drugą Umawiającą się Stronę, będącą w sporze, w ciągu 30 dni od daty otrzymania przez tę drugą Umawiającą się Stronę zawiadomienia, o którym mowa w ustępie 2.

b) W ciągu 60 dni od daty otrzymania pisemnego zawiadomienia, o którym mowa w ustępie 2, druga Umawiająca się Strona sporu mianuje jednego członka. Jeśli mianowanie nie zostanie dokonane w przewidzianym okresie czasu, Umawiająca się Strona, która wszczęła postępowanie, może w okresie 90 dniod daty otrzymania pisemnego zawiadomienia, o którym mowa w ustępie 2, wnioskować, by mianowania dokonano zgodnie z literą d).

c) Umawiające się Strony będące w sporze mianują trzeciego członka, który może nie przynależeć do lub nie być obywatelem Umawiającej się Strony sporu. Członek ten jest przewodniczącym trybunału. Jeśli w ciągu 150 dni od daty otrzymania zawiadomienia, o którym mowa w ustępie 2, Umawiające się Strony nie będą mogły dojść do porozumienia, co do mianowania trzeciego członka, wtedy mianowanie to jest dokonywane zgodnie z literą d), na wniosek którejkolwiek z Umawiających się Stron, przedłożony w ciągu 180 dni od daty otrzymania zawiadomienia.

d) Mianowań wnioskowanych zgodnie z niniejszym ustępem dokonuje Sekretarz Generalny Stałego Trybunału Arbitrażowego Międzynarodowego (Permanent Court of International Arbitration) w ciągu 30 dni od daty otrzymania takiego wniosku. Jeśli Sekretarz Generalny nie może wykonać tego zadania, mianowań dokonuje pierwszy sekretarz biura. Jeśli ten ostatni też nie może wykonać tego zadania, mianowań dokonuje najstarszy zastępca.

e) Mianowania zgodnie z literami a)-d) dokonywane są z uwzględnieniem kwalifikacji i doświadczenia kandydatów na członków, szczególnie w sprawach będących przedmiotem niniejszego Traktatu.

f) W przypadku braku innego porozumienia między Umawiającymi się Stronami, stosuje się Regulamin Arbitrażowy Komisji ONZ d/s Międzynarodowego Prawa Handlowego (UNCITRAL) z wyjątkiem zakresu, w którym zostanie on zmodyfikowany przez Umawiające się Strony sporu lub arbitrów. Trybunał podejmuje decyzje większością głosów swoich członków.

g) Trybunał rozstrzyga spór zgodnie z niniejszym Traktatem oraz stosownymi przepisami i zasadami prawa międzynarodowego.

h) Orzeczenie arbitrażowe jest ostateczne i wiążące dla Umawiających się Stron sporu.

i) W przypadku kiedy, przygotowując orzeczenie, trybunał stwierdzi, że środek podjęty przez władze regionalne lub lokalne na obszarze Umawiającej się Strony wymienionej w części I załącznika P nie jest zgodny z niniejszym Traktatem, każda ze stron będących w sporze może odwołać się do postanowień części II załącznika P.

j) Wydatki trybunału, włączając w to wynagrodzenia jego członków, są ponoszone w równych częściach przez Umawiające się Strony w sporze. Trybunał może jednak zarządzić, według swojego uznania, że jedna z Umawiających się Stron w sporze będzie miała większy udział w kosztach.

k) O ile Umawiające się Strony sporu nie uzgodnią inaczej, trybunał odbywa swoje posiedzenia w Hadze i korzysta z pomieszczeń i urządzeń Stałego Trybunału Arbitrażowego.

l) Odpis orzeczenia jest składany w sekretariacie, który zapewnia, aby było ono ogólnie dostępne.

CZĘŚĆ VI

POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE

Artykuł 29 15

Tymczasowe postanowienia w sprawach związanych z handlem

a) Handel materiałami i produktami energetycznymi oraz urządzeniami związanymi z energią między Umawiającymi się Stronami, z których przynajmniej jedna nie jest członkiem WTO, jest regulowany, z zastrzeżeniem litery b) oraz wyjątków i postanowień wymienionych w załączniku W, postanowieniami Porozumienia WTO, stosowanymi i praktykowanymi w odniesieniu do materiałów i produktów energetycznych oraz urządzeń związanych z energią, przez członków WTO między sobą, tak, jak gdyby wszystkie Umawiające się Strony były członkami WTO;

b) Taki handel Umawiającej się Strony, która jest państwem wchodzącym wcześniej w składZwiązku Socjalistycznych Republik Radzieckich, może być regulowany, z zastrzeżeniem postanowień załącznika TFU przez umowę między dwoma lub większą ilością takich państw do dnia 1 grudnia 1999 roku lub do czasu przyjęcia tej Umawiającej się Strony do WTO, zależnie od tego, co będzie wcześniejsze;

a) Każdy sygnatariusz niniejszego Traktatu i każde państwo lub regionalna organizacja integracji gospodarczej, przystępujące do niniejszego Traktatu przed dniem 24 kwietnia 1998 roku, w dniu składania swojego podpisu lub składania dokumentu przystąpienia dostarczają do sekretariatu wykaz wszystkich należności celnych oraz opłat wszelkiego rodzaju nałożonych na lub w związku z przywozem lub wywozem materiałów oraz produktów energetycznych, powiadamiając o wysokości takich należności celnych oraz opłat, stosowanych w dniu złożenia podpisu lub składania dokumentu przystąpienia. Każdy sygnatariusz niniejszego Traktatu, oraz każde państwo lub organizacja regionalnej integracji gospodarczej przystępujące do niniejszego Traktatu przed dniem 24 kwietnia 1998 roku, dostarcza do sekretariatu w dniu składania swojego podpisu lub składania dokumentu przystąpienia wykaz wszystkich należności celnych oraz opłat wszelkiego rodzaju nałożonych na lub w związku z przywozem lub wywozem urządzeń związanych z energią, powiadamiając o wysokości takich należności celnych oraz opłat, stosowanych w tym dniu;

b) Każde państwo lub regionalna organizacja integracji gospodarczej, przystępujące do niniejszego Traktatu w dniu 24 kwietnia 1998 roku lub po tym dniu, w dniu składania swojego podpisu lub w dniu złożenia swojego dokumentu przystąpienia dostarcza do sekretariatu wykaz wszystkich należności celnych oraz opłat wszelkiego rodzaju nałożonych na lub w związku z przywozem lub wywozem materiałów oraz produktów energetycznych i urządzeń związanych z energią, powiadamiając o wysokości takich należności celnych oraz opłat, stosowanych w takim dniu składania dokumentu przystąpienia.

O wszystkich zmianach takich należności celnych oraz opłat wszelkiego rodzaju nałożonych na lub w związku z przywozem lub wywozem należy powiadomić sekretariat, który powiadamia Umawiające się Strony o tych zmianach.

Każda Umawiająca się Strona stara się nie podwyższać żadnych należności celnych lub innych opłat wszelkiego rodzaju nałożonych na lub w związku z przywozem lub wywozem:

a) w przypadku przywozu materiałów i produktów energetycznych wymienionych w załączniku EM I lub urządzeń związanych z energią wymienionych w załączniku EQ I, oraz opisanych w części I Listy Koncesyjnej odnoszącej się do Umawiającej się Strony, określonej w artykule II GATT 1994, powyżej poziomu ustalonego w tej Liście Koncesyjnej, jeżeli Umawiająca się Strona jest członkiem WTO;

b) w przypadku wywozu materiałów i produktów energetycznych wymienionych w załączniku EM I lub urządzeń związanych z energią wymienionych w załączniku EQ I, i ich przywozu, jeśli Umawiająca się Strona nie jest członkiem WTO, powyżej poziomu ostatnio notyfikowanego do sekretariatu, chyba że zezwalają na to postanowienia mające zastosowanie na mocy ustępu 2 litera a).

Umawiająca się Strona może podwyższyć taką należność celną lub inną opłatę powyżej poziomu określonego w ustępie 4 jedynie, gdy:

a) w przypadku należności celnej lub innej opłaty nałożonej lub związanej z przywozem, takie działanie nie jest niezgodne ze stosownymi postanowieniami Porozumienia WTO, innymi niż postanowienia Porozumienia WTO wymienione w załączniku W; lub

b) powiadomiła sekretariat, w najszerszym zakresie praktykowanym zgodnie z jej procedurami legislacyjnymi, o swojej propozycji takiej podwyżki oraz zapewniła innym zainteresowanym Umawiającym się Stronom rozsądną możliwość konsultacji odnośnie do tej propozycji i rozpatrzyła wszelkie dane przedstawione przez takie Umawiające się Strony.

W odniesieniu do handlu między Umawiającymi się Stronami, z których przynajmniej jedna nie jest członkiem WTO, żadna z Umawiających się Stron nie podnosi żadnej należności celnej lub opłaty wszelkiego rodzaju nałożonych na lub w związku z przywozem lub wywozem materiałów i produktów energetycznych wymienionych w załączniku EM II lub urządzeń związanych z energią wymienionych w załączniku EQ II ponad najniższy z poziomów stosowanych w dniu podjęcia decyzji przez Konferencję Karty, by umieścić daną pozycję w odpowiednim załączniku.

Umawiająca się Strona może podnieść taką należność celną lub opłatę ponad ten poziom jedynie, gdy:

b) w wyjątkowych okolicznościach, nieuwzględnionych nigdzie indziej w niniejszym Traktacie, Konferencja Karty zdecyduje o zniesieniu obowiązku w innym wypadku nałożonego na Umawiającą się Stronę na mocy tego ustępu, wyrażając swą zgodę na podniesienie należności celnej, z zastrzeżeniem wszelkich warunków, jakie mogą zostać nałożone przez Konferencję Karty.

Bez względu na postanowienia ustępu 6, w przypadku handlu określonego w tym ustępie, Umawiające się Strony wymienione załączniku BR w odniesieniu do materiałów i produktów energetycznych wymienionych w załączniku EM II, lub w załączniku BRQ w odniesieniu do urządzeń związanych z energią wymienionych w załączniku EQ II, nie podnoszą żadnych należności celnych lub innych opłat ponad poziom wynikający z ich zobowiązań lub jakichkolwiek postanowień, mających wobec nich zastosowanie na mocy Porozumienia WTO.

Załącznik D stosuje się:

a) do sporów dotyczących zgodności z postanowieniami odnoszącymi się do handlu na podstawie niniejszego artykułu;

b) do sporów dotyczących zastosowania przez Umawiającą się Stronę jakiegokolwiek środka, bez względu na to czy narusza on postanowienia niniejszego artykułu, co jest uważane przez inną Umawiającą się Stronę za zniweczenie lub naruszenie wszelkich korzyści wynikających dla niej bezpośrednio lub pośrednio na mocy niniejszego artykułu; oraz

c) o ile Umawiające się Strony będące stronami sporu nie uzgodnią inaczej, do sporów między Umawiającymi się Stronami dotyczących zgodności z artykułem 5, z których przynajmniej jedna nie jest członkiem WTO;

z tym wyjątkiem, że załącznika D nie stosuje się do żadnego sporu między Umawiającymi się Stronami, którego istota wynika z umowy, jaka:

i) została zgłoszona zgodnie z załącznikiem TFU i spełnia inne wymagania ustępu 2 litera b) i załącznika TFU; lub

ii) tworzy strefę wolnego handlu albo unię celną, jak opisano w artykule XXIV GATT 1994.

Artykuł 30

Rozwój międzynarodowych układów handlowych

Umawiające się Strony postanawiają, by w świetle rezultatów Rundy Urugwajskiej Wielostronnych Negocjacji Handlowych, zawartych zasadniczo w jej Dokumencie końcowym sporządzonym w Marakeszu dnia 15 kwietnia 1994 roku, rozpocząć rozważanie, nie później niż do dnia 1 lipca 1995 roku lub w dniu wejścia niniejszego Traktatu w życie, w zależności od tego, który z tych terminów jest późniejszy, odpowiednich poprawek do niniejszego Traktatu, licząc na przyjęcie wszelkich takich poprawek przez Konferencję Karty.

Artykuł 32

Ustalenia przejściowe

Biorąc pod uwagę, że dostosowanie się do wymogów gospodarki rynkowej wymaga czasu, Umawiające się Strony wymienione w załączniku T mogą czasowo zawiesić pełne wykonywanie swoich zobowiązań wynikających z jednego lub większej ilości następujących postanowień niniejszego Traktatu, z zastrzeżeniem warunków określonych w ustępach 3-6:

Artykuł 6 ustęp 2 i 5

Artykuł 7 ustęp 4

Artykuł 9 ustęp 1

Artykuł 10 ustęp 7 - określone środki

Artykuł 14 ustęp 1 litera d) - jedynie w odniesieniu do transferu niewydanych dochodów

Artykuł 20 ustęp 3

Artykuł 22 ustęp 1 i 3

Inne Umawiające się Strony powinny wspomagać każdą Umawiającą się Stronę, która zawiesiła pełne wykonywanie postanowień na podstawie ustępu 1, w osiąganiu warunków umożliwiających zakończenie zawieszenia. Taka pomoc może być udzielona w dowolnej formie, jaką inne Umawiające się Strony uznają za najbardziej skuteczną dla sprostania potrzebom, które zgłoszono na podstawie ustępu 4 litera c), włączając w to, tam gdzie jest to stosowne, układy dwu lub wielostronne.

Stosowne postanowienia, etapy pełnej realizacji każdego z nich, kroki, które należy podjąć oraz termin lub, wyjątkowo, warunkowe wydarzenie, do którego będzie zakończony każdy etap i podjęty krok, są wyszczególnione dla każdej Umawiającej się Strony domagającej się rozwiązań przejściowych w załączniku T. Każda taka Umawiająca się Strona podejmie wymienione kroki w terminie wskazanym dla odnośnego postanowienia i etapu, jak to podano w załączniku T. Umawiająca się Strona, która czasowo zawiesiła pełne wykonywanie postanowień zgodnie z ustępem 1, zobowiązuje się do pełnej realizacji stosownych zobowiązań do dnia 1 lipca 2001 roku. Jeśli Umawiająca się Strona uzna za konieczne na skutek wyjątkowych okoliczności zażądać, by okres takiego czasowego zawieszenia został przedłużony lub by wprowadzone zostało jakiekolwiek dalsze czasowe zawieszenie, niewyszczególnione uprzednio w załączniku T, to decyzja w sprawie żądania zmiany załącznika T zostanie podjęta przez Konferencję Karty.

Umawiająca się Strona, która odwołuje się do rozwiązań przejściowych, powiadamia sekretariat nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy:

a) o wprowadzeniu któregokolwiek ze środków wymienionych w jej załączniku T i o ogólnym postępie w kierunku pełnego wywiązania się;

b) o postępie, który spodziewa się poczynić w ciągu najbliższych 12 miesięcy w kierunku pełnego wywiązania się ze swych zobowiązań, o przewidywanych trudnościach oraz propozycjach poradzenia sobie z tymi trudnościami;

c) o potrzebie pomocy technicznej dla ułatwienia realizacji etapów wyszczególnionych w załączniku T jako niezbędnych dla pełnego wdrożenia niniejszego Traktatu lub dla rozwiązania jakiejkolwiek trudności zgłoszonej zgodnie z literą b), jak też dla promocji innych niezbędnych reform o orientacji rynkowej oraz dla modernizacji sektora energetycznego;

d) o jakiejkolwiek możliwej potrzebie przedstawienia żądań z rodzaju tych, o których mowa w ustępie 3.

Sekretariat:

a) rozsyła do wszystkich Umawiających się Stron zgłoszenia, o których mowa w ustępie 4;

b) ogłasza i aktywnie promuje łączenie zapotrzebowania i ofert dotyczących pomocy technicznej, o której mowa w ustępie 2 i punkcie 4 litera c), w oparciu, tam gdzie jest to stosowne, o rozwiązania istniejące w innych organizacjach międzynarodowych;

c) wysyła wszystkim Umawiającym się Stronom, z końcem każdego okresu sześciomiesięcznego, wykaz wszelkich zgłoszeń dokonanych zgodnie z ustępem 4 litera a) lub ustępem 4 litera d).

CZĘŚĆ VII

STRUKTURA I INSTYTUCJE

Artykuł 33

Protokoły i deklaracje karty energetycznej

a) Protokół może wyznaczyć obowiązki Konferencji Karty i funkcje sekretariatowi pod warunkiem że takie wyznaczenie nie może być dokonane poprzez poprawkę do Protokołu, chyba że poprawka ta byłaby zatwierdzona przez Konferencję Karty, której aprobata nie może zależeć od żadnego postanowienia tego Protokołu usankcjonowanego przez literę b).

b) Protokół, który przewiduje decyzje do podjęcia przez Konferencję Karty na jego mocy, może z zastrzeżeniem litery a) ustanowić w odniesieniu do takich decyzji:

i) inne zasady głosowania niż zawarte w artykule 36;

ii) że tylko strony tego Protokołu będą uważane za Umawiające się Strony w rozumieniu artykułu 36 lub za strony uprawnione do głosowania zgodnie z przepisami określonymi w tym Protokole.

Artykuł 34

Konferencja karty energetycznej

Funkcje Konferencji Karty są następujące:

a) wykonywanie obowiązków przydzielonych jej przez niniejszy Traktat i Protokoły;

b) dokonywanie przeglądu i ułatwianie wprowadzenia w życie zasad Karty i postanowień niniejszego Traktatu i Protokołów;

c) ułatwianie, zgodnie z niniejszym Traktatem i Protokołami, koordynacji odpowiednich działań ogólnych dla wprowadzenia w życie zasad Karty;

d) rozpatrywanie i uchwalanie programów pracy do wykonania przez sekretariat;

e) rozpatrywanie i zatwierdzanie rocznych rachunków i budżetu sekretariatu;

f) rozpatrywanie i zatwierdzanie lub przyjmowanie warunków jakiejkolwiek siedziby lub innych porozumień, włączając w to przywileje i immunitety uważane za niezbędne dla Konferencji Karty i sekretariatu;

g) zachęcanie do wysiłków na rzecz współpracy, zmierzających do ułatwienia i promocji rynkowo zorientowanych reform oraz modernizacji sektorów energii w tych krajach Środkowej i Wschodniej Europy oraz byłego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, które znajdują się w okresie przejściowym dla gospodarki;

h) upoważnianie i zatwierdzanie zakresu kompetencji dla rokowań Protokołów oraz rozpatrywanie i uchwalanie ich tekstów i poprawek do nich;

i) upoważnianie do negocjowania Deklaracji i zatwierdzania ich opublikowania;

j) decydowanie o przystąpieniach do Traktatu;

k) upoważnianie do negocjacji oraz rozpatrywanie, zatwierdzanie lub przyjmowanie umów o stowarzyszeniu;

l) rozpatrywanie i przyjmowanie tekstów poprawek do niniejszego Traktatu;

m) rozpatrywanie i zatwierdzanie modyfikacji i zmian technicznych w załącznikach do niniejszego Traktatu;

n) 16 rozważanie i zatwierdzanie listy sygnatariuszy wymienionych w załączniku BR lub BRQ lub w obydwu tych załącznikach;

o) 17 rozważanie i zatwierdzanie dodania do załącznika EM II pozycji z załącznika EM I wraz z odpowiadającym im skreśleniem tych pozycji z załącznika EM I oraz rozważanie i zatwierdzanie dodania do załącznika EQ II pozycji z załącznika EQ I wraz z odpowiadającym im skreśleniem tych pozycji z załącznika EQ I;

p) 18 mianowanie Sekretarza Generalnego i podejmowanie wszelkich decyzji niezbędnych dla powołania i funkcjonowania sekretariatu, włączając w to strukturę, liczbę personelu i standardowe warunki zatrudnienia urzędników i innych pracowników.

Artykuł 35

Sekretariat

Artykuł 36

Głosowanie

Przy podejmowaniu decyzji przez Konferencję Karty wymagana jest jednomyślność Umawiających się Stron obecnych i głosujących na posiedzeniu Konferencji karty, na którym będą zapadać decyzje, co do:

a) przyjmowania poprawek do niniejszego Traktatu, innych niż poprawki do artykułów 34 i 35 oraz załącznika T;

b) zatwierdzania przystąpień do niniejszego Traktatu, zgodnie z artykułem 41, tych państw lub Regionalnej Organizacji Integracji Gospodarczej, które nie były sygnatariuszami Karty na dzień 16 czerwca 1995 roku;

c) upoważniania do negocjacji i zatwierdzania lub uchwalania tekstu umów o stowarzyszeniu;

d) 19 zatwierdzania zmian załączników EM, NI, W i B;

e) zatwierdzania zmian technicznych w załącznikach do niniejszego Traktatu; oraz

f) zatwierdzenia dokonanych przez Sekretarza Generalnego nominacji członków komisji w myśl ustępu 7 do załącznika D;

g) 20 zatwierdzanie dodania do załącznika EM II pozycji z załącznika EM I wraz z odpowiadającym im skreśleniem tych pozycji z załącznika EM I oraz zatwierdzanie dodania do załącznika EQ II pozycji z załącznika EQ I wraz z odpowiadającym im skreśleniem tych pozycji z załącznika EQ I.

Umawiające się Strony powinny podjąć wszelkie wysiłki, by osiągnąć porozumienie w drodze consensusu we wszelkich innych sprawach wymagających ich decyzji w myśl niniejszego Traktatu. Jeśli nie udaje się osiągnąć porozumienia w drodze consensusu, zastosowanie mają ustępy 2-5.

Artykuł 37

Zasady finansowania

CZĘŚĆ VIII

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

Artykuł 40

Zastosowanie do terytoriów

Każde państwo lub Regionalna Organizacja Integracji Gospodarczej może przy podpisywaniu, ratyfikacji, przyjęciu, zatwierdzaniu lub przystąpieniu, poprzez deklarację złożoną u depozytariusza oświadczyć, że Traktat jest dlań wiążący w odniesieniu do wszystkich terytoriów, za których stosunki międzynarodowe ponosi odpowiedzialność lub też do jednego lub większej liczby takich terytoriów. Takie oświadczenie nabiera mocy z chwilą wejścia w życie Traktatu dla tej Umawiającej się Strony.

Artykuł 42

Poprawki

Dokumenty ratyfikacji, przyjęcia lub zatwierdzenia poprawek do niniejszego Traktatu są składane u depozytariusza. Poprawki te wchodzą w życie między Umawiającymi się Stronami, które je ratyfikowały, przyjęły lub zatwierdziły, dziewięćdziesiątego dnia po złożeniu u depozytariusza dokumentów ratyfikacji, przyjęcia lub zatwierdzenia, przez co najmniej trzy czwarte Umawiających się Stron. Następnie poprawki te wchodzą w życie dla każdej innej Umawiającej się Strony dziewięćdziesiątego dnia po złożeniu przez tę Umawiającą się Stronę jej dokumentu o ratyfikacji, przyjęciu lub zatwierdzeniu tych poprawek.

Artykuł 43

Umowy o stowarzyszeniu

Artykuł 44

Wejście w życie

Artykuł 45

Tymczasowe stosowanie

a) Niezależnie ustępu 1 każdy sygnatariusz może przy podpisywaniu dostarczyć do depozytariusza oświadczenie, że nie jest on w stanie zaakceptować tymczasowego stosowania. Zobowiązanie zawarte w ustępie 1 nie ma zastosowania do sygnatariusza składającego takie oświadczenie. Każdy taki sygnatariusz może w dowolnym czasie wycofać takie oświadczenie poprzez pisemne powiadomienie depozytariusza.

b) Ani sygnatariusz, który złoży oświadczenie zgodnie z literą a), ani inwestorzy tego sygnatariusza nie mogą ubiegać się o korzyści wynikające z tymczasowego stosowania, o którym mowa w ustępie 1.

c) Niezależnie od litery a) każdy sygnatariusz składający oświadczenie, o którym mowa w literze a), będzie stosował część VII niniejszego Traktatu tymczasowo do czasu wejścia w życie Traktatu dla tego sygnatariusza, zgodnie z artykułem 44, w stopniu, w jakim takie tymczasowe stosowanie nie stoi w sprzeczności z jego ustawami i przepisami.

a) Każdy sygnatariusz może zakończyć tymczasowe stosowanie niniejszego Traktatu poprzez pisemne powiadomienie depozytariusza o swoim zamiarze nie bycia Umawiającą się Stroną niniejszego Traktatu. Zakończenie tymczasowego stosowania dla takiego sygnatariusza wchodzi w życie po upływie sześćdziesięciu dni od dnia otrzymania przez depozytariusza pisemnego powiadomienia od takiego sygnatariusza.

b) W przypadku gdy sygnatariusz kończy tymczasowe stosowanie zgodnie z literą a), zobowiązanie tego sygnatariusza zgodnie z ustępem 1 do stosowania części III i V w odniesieniu do wszelkich inwestycji, dokonanych na jego obszarze podczas takiego tymczasowego stosowania, przez inwestorów innych sygnatariuszy, pozostaje mimo to w mocy w odniesieniu do tych inwestycji przez dwadzieścia lat, licząc od rzeczywistego terminu zakończenia stosowania, chyba że litera c) stanowi inaczej.

c) Litera b) nie ma zastosowania do żadnego sygnatariusza wymienionego w załączniku PA. Sygnatariusz jest usuwany z listy w załączniku PA w momencie złożenia swojego żądania w tej sprawie depozytariuszowi.

Artykuł 47

Wystąpienie

Artykuł 50

Teksty autentyczne

Na dowód, czego niżej podpisani, zaopatrzeni w tym celu w odpowiednie pełnomocnictwa, podpisali niniejszy Traktat w językach: angielskim, francuskim, niemieckim, włoskim, rosyjskim i hiszpańskim, z których każdy jest jednakowo autentyczny, w jednym oryginale, który zostaje przekazany rządowi Republiki Portugalskiej.

..................................................

Notka Wydawnictwa Prawniczego "Lex"

Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.

..................................................

grafika

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK I 22

1.

Załącznik EM I

MATERIAŁY I PRODUKTY ENERGETYCZNE

(zgodnie z artykułem 1 ustęp 4)

Energia jądrowa
2612		Rudy uranu lub toru oraz ich koncentraty.
2612 10		Rudy uranu i ich koncentraty.
2612 20		Rudy toru i ich koncentraty.
2844		Promieniotwórcze pierwiastki chemiczny i izotopy promieniotwórcze (łącznie z rozszczepialnymi lub paliworodnymi pierwiastkami i izotopami) oraz ich związki; mieszaniny i pozostałości, zawierające te produkty.
2844 10		Naturalny uran i jego związki.
2844 20		Uran wzbogacony w U235 i jego związki; pluton i jego związki.
2844 30		Uran zubożony w U235 i jego związki; tor i jego związki.
2844 40		Pierwiastki, izotopy i promieniotwórcze związki inne niż z pozycji 2844 10, 2844 20 lub 2844 30.
2844 50		Zużyte (napromieniowane) elementy paliwowe (wkłady) do reaktorów jądrowych.
2845 10		Ciężka woda (deuter).
Węgiel, gaz ziemny, ropa naftowa i produkty naftowe, energia elektryczna
2701		Węgiel, brykiety, brykietki i podobne paliwa stałe wytwarzane z węgla.
2702		Węgiel brunatny, nawet scalony, z wyjątkiem gagatu.
2703		Torf (łącznie z odpadkami torfowymi), nawet scalony.
2704		Koks i półkoks z węgla, z węgla brunatnego lub torfu, nawet scalony; węgiel retortowy.
2705		Gaz węglowy, gaz wodny, gaz generatorowy i podobne gazy inne niż gazy naftowe i inne gazowe węglowodory.
2706		Smoła destylowana z węgla, węgla brunatnego lub z torfu i inne smoły mineralne, nawet odwodnione albo częściowo destylowane, łącznie ze smołami odzyskanymi.
2707		Oleje i inne produkty wysokotemperaturowej destylacji smoły węglowej; podobne produkty, w których ciężar składników aromatycznych jest większy od ciężaru składników niearomatycznych (np. benzole, toluole, ksylole, naftaleny, pozostałe mieszaniny węglowodorów aromatycznych, fenole, oleje kreozotowe i pozostałe).
2708		Pak i koks pakowy otrzymywane ze smoły węglowej i innych smół mineralnych.
2709		Oleje ropy naftowej i oleje otrzymywane z minerałów bitumicznych, surowe.
2710		Oleje ropy naftowej i oleje otrzymywane z minerałów bitumicznych, inne niż surowe.
2711		Gazy ziemne naftowe i inne węglowodory gazowe
		Skroplone:
		- gaz ziemny,
		- propan,
		- butan,
		- etylen, propylen, butylen i butadien (2711 14),
		- pozostałe.
		W stanie gazowym:
		- gaz ziemny,
		- pozostałe.
2713		Koks naftowy, bitum naftowy oraz inne pozostałości olejów ropy naftowej lub olejów otrzymywanych z minerałów bitumicznych.
2714		Bitum i asfalt naturalne; łupek bitumiczny lub naftowy i piaski bitumiczne; asfaltyty i skały asfaltowe.
2715		Mieszanki bitumiczne oparte na naturalnym asfalcie, naturalnym bitumie, na bitumie naftowym, na smole mineralnej lub na mineralnym paku smołowym (np. masy uszczelniające bitumiczne, asfalty drogowe).
2716		Energia elektryczna.
Inna energia
4401 10	Drewno opałowe w postaci polan, okrąglaków, gałęzi, wiązek itp.
4402	Węgiel drzewny (również węgiel z łupin lub orzechów), także aglomerowany.

3.

Załącznik EQ I

WYKAZ URZĄDZEŃ ZWIĄZANYCH Z ENERGIĄ

(Zgodnie z artykułem 1 ustęp 4a)

Do celów niniejszego załącznika, wprowadzono oznaczenie "Ex" w celu wskazania, że przypisany mu opis produktu nie wyczerpuje całego asortymentu produktów w ramach pozycji nomenklatury Światowej Organizacji Celnej lub kodów Zharmonizowanego Systemu, wymienionych poniżej.

ex 3919	Płyty samoprzylepne, arkusze, folie, taśmy, pasy i inne płaskie kształty, wykonane z tworzyw sztucznych, nawet w zwojach.
	ex 3919 10 - W zwojach o szerokości nieprzekraczającej 20 cm
	- - Przeznaczone do zabezpieczania rurociągów ropy naftowej, gazu irurociągów morskich
ex 7304^(*)	Rury, przewody rurowe, kształtowniki drążone, bez szwu, wykonane z żelaza (inne niż odlewy żelazne) lub stali.
	7304 10 - Przewody rurowe w rodzaju używanych do rurociągów ropy lub gazu
	- Rura okładzinowa, przewody rurowe i rury świdrów płuczkowych, w rodzaju używanych w wierceniach ropy naftowej lub gazu:⁽¹⁾
	7304 21⁽¹⁾ - Rura świdra płuczkowego
	7304 29⁽¹⁾ - Pozostałe
ex 7305	Pozostałe rury i przewody rurowe (na przykład spawane lub zgrzewane, nitowane lub podobnie zamykane), o przekroju poprzecznym w kształcie koła, których zewnętrzna średnica przekracza 406,4 mm, wykonane z żelaza lub stali.
	- Przewody rurowe w rodzaju używanych do rurociągów ropy naftowej lub gazu:
	7305 11 - Spawane wzdłużnie łukiem krytym
	7305 12 - Pozostałe, spawane wzdłużnie
	7305 19 - Pozostałe
	7305 20 - Rury okładzinowe w rodzaju używanych w wierceniach ropy naftowej lub gazu
ex 7306^(*)	Pozostałe rury, przewody rurowe i kształtowniki drążone (na przykład otwarte ze szwem lub spawane lub zgrzewane, nitowane lub podobnie zamykane), z żelaza lub stali.
	7306 10 - Przewód rurowy w rodzaju używanego dla rurociągów ropy naftowej lub gazu
	7306 20 - Rury okładzinowe i przewody rurowe w rodzaju używanych do wierceń ropy naftowej lub gazu
7307	Łączniki rur lub przewodów rurowych (na przykład złączki, kolanka, tuleje), z żelaza lub stali.
ex 7308	Konstrukcje (z wyłączeniem budynków prefabrykowanych objętych pozycją 9406) oraz elementy konstrukcji (na przykład mosty, części mostów, wrota śluz, wieże, maszty kratowe, dachy, szkielety konstrukcji dachów, drzwi i okna oraz ramy do nich, progi drzwiowe, okiennice, balustrady, filary i kolumny), z żelaza lub stali; płyty, pręty, kątowniki, kształtowniki, profile, rury i tym podobne, przygotowane do wykorzystania w konstrukcjach z żelaza lub stali.
	7308 20 - Wieże i maszty kratowe
	7308 40 - Urządzenia do rusztowań, okiennic, obudowy stemplami górniczymi lub obudowy szybów
	ex 7308 90 - Pozostałe
	- - Części do platform wiertniczych ropy naftowej i gazu
ex 7309	Zbiorniki, cysterny, kadzie i podobne pojemniki na wszelkie materiały (inne niż sprężony lub skroplony gaz) z żelaza lub stali, o pojemności ponad 300 litrów, nawet pokrywane lub izolowane cieplnie, ale niewyposażone w urządzenia mechaniczne lub termiczne.
	ex 7309 00 - - Do płynów
	- - O pojemności ponad 1.000.000 litrów, jeżeli zaprojektowane są specjalnie do strategicznych rezerw ropy naftowej
	- - Izolowane cieplnie
ex 7311	Pojemniki na sprężony lub skroplony gaz, z żelaza lub stali.
	- - O pojemności ponad 1.000 litrów
ex 7312^(*)	Skręcone druty, liny, kable, plecione taśmy, pasy i tym podobne, z żelaza lub stali, nieizolowane elektrycznie.
	ex 7312 10 - Skręcone druty, liny i kable
	- - Liny i kable powlekane, niepowlekane lub powlekane cynkiem, w rodzaju używanych w sektorze energetycznym
ex 7326	Pozostałe wyroby z żelaza lub stali.
	ex 7326 90 - Pozostałe
	- - Złącza do kabli z włókien optycznych
ex 7613	Pojemniki z aluminium na sprężony lub skroplony gaz.
	- - O pojemności ponad 1.000 litrów
ex 7614	Skręcone druty, kable, plecione taśmy i tym podobne wykonane z aluminium, nieizolowane elektrycznie.
	ex 7614 10 - Z rdzeniem stalowym
	- - Z rodzaju używanych przy wytwarzaniu, transmisji i dystrybucji energii elektrycznej
	ex 7614 90 - Pozostałe
	- - Z rodzaju używanych przy wytwarzaniu, transmisji i dystrybucji energii elektrycznej
ex 7806	Pozostałe wyroby z ołowiu.
	- - Pojemniki z powłoką ołowianą, zabezpieczająca przed promieniowaniem, do transportu lub składowania wysoko radioaktywnych materiałów
ex 8109	Cyrkon i wyroby z niego, włączając odpady i złom.
	ex 8109 90 - Pozostałe
	- - Wkłady lub rury na elementy paliwa nuklearnego
ex 8207	Wymienne oprzyrządowanie do narzędzi ręcznych, zasilanych prądem elektrycznym lub nie, lub do narzędzi maszynowych (na przykład do prasowania, odciskania, dziurkowania, przybijania, gwintowania, wiercenia, borowania, wyciągania, frezowania, skręcania lub wkręcania śrub), włączając matryce do ciągnięcia lub wyciskania metalu, narzędzia do wiercenia w skale lub wierceń ziemnych.
	- Narzędzia do wiercenia w skale lub do wierceń ziemnych:
	8207 13⁽²⁾ - Z częścią pracującą z cermetalu
	8207 19 - Pozostałe, włączając części
ex 8307^(*)	Rury elastyczne z metalu podstawowego, nawet ze złączami.
	- - Stosowane wyłącznie do odwiertów ropy naftowej i gazu
8401	Reaktory jądrowe; elementy paliwowe (ładunki), nienapromienione, do reaktorów jądrowych; maszyny i aparatura do rozdzielania izotopów.
8402	Parowe lub inne kotły wytwarzające parę (z wyjątkiem kotłów centralnego ogrzewania do gorącej wody, mogących również wytwarzać parę o niskim ciśnieniu); kotły wodne wysokotemperaturowe.
8403	Kotły centralnego ogrzewania, inne niż w pozycji 8402.
8404	Instalacje pomocnicze przeznaczone do współpracy z kotłami ujętymi w pozycjach nr 8402 lub 8403 (na przykład podgrzewacze, piece grzewcze dużej mocy, urządzenia do usuwania sadzy, do odzyskiwania gazu); skraplacze pary wodnej lub innego rodzaju pary.
8405	Wytwornice gazu generatorowego lub gazu wodnego, z oczyszczalnikami lub bez; wytwornice acetylenu i podobne wytwornice do produkcji gazu w procesie wodnym, z oczyszczalnikami lub bez nich.
ex 8406	Turbiny na parę wodną i pozostałe turbiny parowe.
	- Pozostałe turbiny:⁽³⁾
	8406 81⁽²⁾ - O wydajności powyżej 40 MW
	8406 82⁽²⁾ - O wydajności powyżej 40 MW
	8406 90 - Części
ex 8408^(*)	Silniki spalinowe tłokowe z zapłonem samoczynnym (wysokoprężne i średnioprężne)
	ex 8408 90 - Pozostałe silniki
	- - Nowe, o mocy powyżej 50 kW
ex 8409	Części odpowiednie do stosowania wyłącznie lub na ogół w silnikach objętych pozycją 8407 lub 8408
	8409 99 - Pozostałe
8410	Turbiny hydrauliczne, koła wodne, regulatory do nich.
8411^(*)	Silnik turboodrzutowy, turbośmigłowy i inne turbiny gazowe.
8413^(*)	Pompy do cieczy, nawet wyposażone w urządzenia pomiarowe; podnośniki do cieczy.
ex 8414(*)	Pompy powietrzne lub próżniowe lub inne kompresory gazowe i wentylatory, wyciągi wentylacyjne lub w obiegu zamkniętym z wentylatorem, z filtrami lub bez
	- Wentylatory:
	ex 8414 59 - Pozostałe
	- - Do stosowania w górnictwie i elektrowniach
	8414 80 - Pozostałe
	8414 90 - Części
8416	Palniki piecowe na paliwo ciekłe, na stałe paliwo pyłowe lub na gaz; mechaniczne piece hutnicze wraz z paleniskami, mechaniczne popielniki i podobne urządzenia.
ex 8417	Przemysłowe lub laboratoryjne paleniska i piece, włączając piece do spopielania, nieelektryczne.
	ex 8417 80 - Pozostałe
	- - Wyłącznie dla pieców do spopielania odpadów, palenisk i pieców laboratoryjnych, pieców do spiekania uranu
	ex 8417 90 - Części
	- - Wyłącznie dla pieców do spopielania odpadów, palenisk i pieców laboratoryjnych, pieców do spiekania uranu
ex 8418^(*)	Chłodziarki, zamrażarki oraz inne urządzenia do chłodzenia i zamrażania, elektryczne lub inne, pompy cieplne, inne niż urządzenia klimatyzacyjne z pozycji 8415.
	- Pozostałe urządzenia chłodnicze lub zamrażające; pompy cieplne:
	8418 61 - Jednostki typu sprężarkowego, w których skraplacze są wymiennikami ciepła
	8418 69 - Pozostałe
ex 8419^(*)	Maszyny, instalacje lub sprzęt laboratoryjny, nawet z podgrzewaniem elektrycznym, do przetwarzania lub obróbki materiałów w procesie wykorzystującym zmianę temperatury, takim jak ogrzewanie, gotowanie, pieczenie, destylowanie, rektyfikacja, sterylizacja, pasteryzacja, obróbka parą, suszenie, parowanie, odparowywanie, skraplanie lub chłodzenie, inne niż maszyny lub urządzenia w rodzaju używanych do celów domowych; urządzenia do podgrzewania wody przepływowe lub pojemnościowe, nieelektryczne.
	8419 50 - Jednostki wymiany ciepła
	8419 60 - Maszyny do skraplania powietrza lub innych gazów
	- Pozostałe maszyny, instalacje i urządzenia:
	8419 89 - Pozostałe
ex 8421^(*)	Wirówki, także suszarki wirówkowe; maszyny i aparatura do filtrowania i oczyszczania, do cieczy lub gazów.
	- Urządzenia i aparatura do filtrowania lub oczyszczania cieczy:
	8421 21 - Do filtrowania i oczyszczania wody
	- Urządzenia i aparatura do filtrowania lub oczyszczania gazów:
	8421 39 - Pozostałe
ex 8425^(*)	Wielokrążki i wyciągarki, inne niż wyciągi pochyłe; wciągarki i przyciągarki; podnośniki.
	8425 20 - Urządzenia wyciągowe, wyciągarki zaprojektowane specjalnie do stosowania pod ziemią
ex 8426^(*)	Okrętowe żurawie masztowe; żurawie łącznie z żurawiami kablowymi; suwnice bramowe, wozy bramowe oraz samochody warsztatowe wyposażone w żurawie.
	ex 8426 20 - Żurawie wieżowe
	- - Dla platform morskich i nabrzeżnych urządzeń wiertniczych
	- Pozostałe maszyny:
	ex 8426 91 - Zaprojektowane do mocowania na pojazdach drogowych
	- - Urządzenia podnośnikowe do reperacji i wykańczania otworu wiertniczego
ex 8429	Spycharki czołowe, spycharki skośne, równiarki, zgarniarki niwelujące, zgarniarki, koparki, czerparki, ładowarki, podbijarki i walce drogowe.
	- Koparki, czerparki i ładowarki:
	ex 8429 51 - Czołowe koparko-ładowarki
	- - Ładowarki specjalnie zaprojektowane do pracy pod powierzchnią ziemi
ex 8430	Pozostałe maszyny do przemieszczania, równania, niwelowania, zgarniania, kopania, ubijania, zagęszczania, wybierania lub wiercenia ziemi, minerałów lub rud; urządzenia do wbijania lub wyciągania pali; pługi odśnieżające lemieszowe lub wirnikowe.
	- Wrębiarki do węgla lub skał i maszyny do drążenia tuneli:
	8430 31 - Samobieżne
	8430 39 - Pozostałe
	- Pozostałe maszyny do wierceń lub do głębienia szybów:
	ex 8430 41 - Samobieżne
	- - Do odkrywania i eksploatacji złóż ropy naftowej i gazu
	ex 8430 49 - Pozostałe
	- - Do odkrywania i eksploatacji złóż ropy naftowej i gazu
ex 8431	Części nadające się do użycia wyłącznie lub na ogół w maszynach z pozycji 8425-8430
	- - Tylko do maszyn krytych
8471^(*)	Maszyny do automatycznego przetwarzania danych i urządzenia do tych maszyn; czytniki magnetyczne lub optyczne, maszyny do zapisywania zakodowanych danych na nośnikach danych oraz maszyny do przetwarzania takich danych, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone:
ex 8474	Maszyny do sortowania, klasyfikowania, przesiewania, oddzielania, płukania, przemywania, zgniatania, kruszenia, mielenia, mieszania lub ugniatania ziemi, kamieni, rud lub innych substancji mineralnych, w postaci stałej (także w formie proszku lub pasty); maszyny do aglomerowania, kształtowania lub formowania stałych paliw mineralnych, mas ceramicznych, nieutwardzonego cementu, materiałów gipsowych lub innych produktów mineralnych w postaci proszku lub pasty; maszyny do wykonywania piaskowych form odlewniczych:
	8474 10 - Maszyny do sortowania, klasyfikowania, przesiewania, rozdzielania, płukania lub przemywania
	8474 20 - Maszyny do kruszenia lub rozdrabniania
	ex 8474 90 - Części
	- - Z żelaza odlewniczego lub stali odlewniczej
ex 8479^(*)	Maszyny i urządzenia mechaniczne o szczególnych funkcjach, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone w niniejszym rozdziale⁽⁴⁾
	- Pozostałe maszyny i urządzenia mechaniczne:
	ex 8479 89 - Pozostałe
	- - Przemieszczające się obudowy górnicze z napędem hydraulicznym
ex 8481	Krany, kurki, zawory i podobna armatura do rur, płaszczy kotłów, zbiorników, kadzi i podobnych, w tym zawory redukujące ciśnienie oraz zawory sterowane termostatycznie
	8481 10 - Zawory redukcyjne
	8481 20 - Zawory do przepływów oleohydraulicznych lub pneumatycznych
	8481 40 - Zawory bezpieczeństwa lub nadmiarowe
	8481 80 - Pozostałe urządzenia gospodarstwa domowego
	8481 90 - Części
ex 8483	Wały napędowe (włączając wałki rozrządu i wały korbowe) oraz korby; obudowy łożysk i łożyska ślizgowe; przekładnie i mechanizmy przekładniowe; mechanizmy śrubowo-kulkowe i śrubowo- wałeczkowe; skrzynie przekładniowe i pozostałe przekładnie prędkości, łącznie z przemiennikami momentu obrotowego; koła zamachowe i koła pasowe, łącznie z wielokrążkami; sprzęgła i łączniki wałów (łącznie z uniwersalnymi przegubami)
	ex 8483 40 - Mechanizmy i przekładnie zębate, z wyjątkiem kół zębatych, kół łańcuchowych i innych elementów układów przenoszenia napędu, przedstawianych oddzielnie; mechanizmy śrubowo-kulkowe lub śrubowo-wałeczkowe; skrzynie przekładniowe i inne układy zmieniające prędkość, także przemienniki momentu obrotowego
	- - Elementy napędowe do wyłącznego stosowania w jednostkach wyciągów pompowych w przemyśle ropy naftowej i gazu
ex 8484^(*)	Uszczelki i podobne przekładki z cienkiej blachy łączonej z innym materiałem lub utworzone z dwóch lub więcej warstw metalu; zestawy lub komplety uszczelek i podobnych przekładek, różniących się między sobą, umieszczone w torebkach, kopertach lub podobnych opakowaniach; uszczelnienia mechaniczne
	8484 10 - Uszczelnienia i podobne złącza z blachy metalowej połączonej z innym materiałem lub wykonane z dwóch lub więcej warstw metalu
	8484 20 ⁽⁵⁾ - Uszczelnienia mechaniczne
8501^(*)	Silniki elektryczne i prądnice (z wyjątkiem zespołów prądotwórczych)
8502^(*)	Zespoły prądotwórcze i obrotowe przetwornice
8503^(*)	Części nadające się do stosowania wyłącznie lub na ogół w maszynach objętych pozycją 8501 lub 8502
ex 8504^(*)	Transformatory elektryczne, przekształtniki (na przykład prostowniki) oraz wzbudniki
	- Transformatory z ciekłym dielektrykiem:
	8504 21 - Z wydajnością mocy poniżej 650 kVA
	8504 22 - Z wydajnością mocy między 650 kVA a 10.000 kVA
	8504 23 - Z wydajnością mocy powyżej 10.000 kVA
	- Pozostałe transformatory:
	8504 33 - Z wydajnością mocy między 16 kVA a 500 kVA
	8504 34 - Z wydajnością mocy powyżej 500 kVA
	8504 40 - Przekształtniki
	8504 50 - Pozostałe wzbudniki
	8504 90 - Części
ex 8507^(*)	Akumulatory elektryczne, włącznie z separatorami, także prostokątnymi (łącznie z kwadratowymi)
	- - Wyłączając zastosowanie w sektorach nieenergetycznych
8514	Elektryczne piece i suszarki przemysłowe lub laboratoryjne (także indukcyjne czy dielektryczne); inne urządzenia grzewcze przemysłowe lub laboratoryjne typu indukcyjnego lub dielektrycznego
ex 8526^(*)	Urządzenia radarowe, radionawigacyjne oraz zdalnego sterowania drogą radiową.
	8526 10 - Urządzenia radarowe
	- Pozostałe:
	8526 91 - Wspomagająca aparatura radionawigacyjne
8531^(*)	Elektryczne urządzenia do sygnalizacji dźwiękowej lub wzrokowej (takie jak dzwonki, syreny, tablice sygnalizacyjne, urządzenia alarmowe przeciwwłamaniowe lub przeciwpożarowe), inne niż objęte pozycją 8512 lub 8530
ex 8532	Kondensatory elektryczne, stałe, nastawne lub strojeniowe
	8532 10 - Kondensatory stałe przeznaczone do zastosowań w obwodach prądu 50/60 Hz dla mocy biernej niemniejszej niż 0,5 kvar (kondensatory elektroenergetyczne)
8535	Urządzenia elektryczne dla przełączania i zabezpieczania obwodów elektrycznych, lub służące do wykonywania połączeń elektrycznych w obwodach elektrycznych lub do tych obwodów (np. wyłączniki, przełączniki, bezpieczniki, odgromniki, ograniczniki napięcia, ochronniki przepięciowe, wtyki, skrzynki przyłączowe) do napięć przekraczających 1.000 V
8536	Urządzenia elektryczne dla przełączania i zabezpieczania obwodów elektrycznych, lub służące do wykonywania połączeń elektrycznych w obwodach elektrycznych lub do tych obwodów (np. wyłączniki, przełączniki, bezpieczniki, odgromniki, ograniczniki napięcia, ochronniki przepięciowe, wtyki, gniazda wtykowe, oprawki lampowe, skrzynki przyłączowe) do napięć nieprzekraczających 1.000 V.
	ex 8536 10 - Bezpieczniki
	- - Powyżej 63 A
	ex 8536 20 - Automatyczne wyłączniki obwodu
	- - Powyżej 63 A
	ex 8536 30 - Pozostałe urządzenia do zabezpieczenia obwodów elektrycznych
	- - Powyżej 16 A
	- Przekaźniki:
	8536 41 - Na napięcie nieprzekraczające 60 V
	8536 49 - Pozostałe
	ex 8536 50 - Pozostałe przełączniki
	- - Na napięcie przekraczające 60 V
8537	Tablice, panele, konsole, pulpity, szafy i inne układy wspornikowe, wyposażone co najmniej w dwa urządzenia objęte pozycjami 8535 lub 8536, służące do elektrycznego sterowania lub rozdziału energii elektrycznej, włącznie z układami zawierającymi przyrządy lub aparaturę wymienione w dziale 90, oraz aparatura sterowana numerycznie, inna niż aparatura połączeniowa objęta pozycją 8517
8538	Części nadające się wyłącznie lub głównie do aparatury objętej pozycją 8535, 8536 lub 8537
ex 8541	Diody, tranzystory lub podobne urządzenia półprzewodnikowe; światłoczułe urządzenia półprzewodnikowe, w tym fotoogniwa także zmontowane w moduły lub tworzące panele; diody świecące (elektroluminiscencyjne) kryształy piezoelektryczne w oprawkach:
	ex 8541 40 - Światłoczułe elementy półprzewodnikowe, w tym fotoogniwa, także zmontowane w moduły lub tworzące panele; diody świecące:
	- - Światłoczułe elementy półprzewodnikowe, w tym fotoogniwa, także zmontowane w moduły lub tworzące panele; diody świecące
ex 8544	Izolowane (także emaliowane lub anodyzowane) druty, kable (także kable koncentryczne) oraz inne izolowane przewody elektryczne, z łączówkami lub bez; przewody z włókien optycznych, złożone z indywidualnie osłoniętych włókien, także połączonych z przewodnikami prądu elektrycznego lub zaopatrzonych w końcówki (złączki)
	8544 60 - Pozostałe przewodniki elektryczne na napięcie powyżej 1.000 V
	8544 70 - Kable światłowodowe
ex 8545	Elektrody węglowe, szczotki węglowe, lampy węglowe, ogniwa węglowe i pozostałe wyroby z grafitu lub węgla, z metalem lub bez, w rodzaju używanych do celów elektrycznych
	8545 20 - Szczotki
8546	Izolatory elektryczne z dowolnego materiału
8547	Elementy izolacyjne do maszyn elektrycznych, urządzeń lub wyposażenia, wykonane w całości z materiału izolacyjnego poza niewielkimi składnikami z metalu (na przykład gwintowane gniazda) wbudowane w procesie formowania wyłącznie do celów montażu, inne niż izolatory w pozycji 8546; elektryczne rury izolacyjne i złącza do nich, z metalu podstawowego wyłożonego materiałem izolacyjnym
ex 8704	Pojazdy mechaniczne przeznaczone do transportu towaru:
	- Pozostałe, z silnikiem spalinowym tłokowym z zapłonem samoczynnym (wysokoprężne i średnioprężne):
	ex 8704 21 - o masie całkowitej powyżej 5 ton
	- - Specjalnie zaprojektowane do transportu materiałów o wysokiej radioaktywności
	ex 8704 22 - o masie całkowitej powyżej 5 ton, ale nie mniej niż 20 ton
	- - Specjalnie zaprojektowane do transportu materiałów o wysokiej radioaktywności
	ex 8704 23 - o masie całkowitej powyżej 20 ton
	- - Specjalnie zaprojektowane do transportu materiałów o wysokiej radioaktywności
	- Pozostałe, z silnikiem spalinowym z zapłonem iskrowym:
	ex 8704 31 - o masie całkowitej poniżej 5 ton
	- - Specjalnie zaprojektowane do transportu materiałów o wysokiej radioaktywności
	ex 8704 32 - o masie całkowitej powyżej 5 ton
	- - Specjalnie zaprojektowane do transportu materiałów o wysokiej radioaktywności
ex 8705	Pojazdy silnikowe specjalnego przeznaczenia, inne niż ogólnie zaprojektowane do transportu ludzi lub towarów (np. pojazdy pogotowia technicznego, dźwigi samochodowe, pojazdy strażackie, betoniarki samochodowe, zamiatarki, polewaczki, przewoźne warsztaty, ruchome stacje radiologiczne)
	8705 20 - Samojezdne wieże wiertnicze
ex 8709	Pojazdy mechaniczne z własnym napędem dla transportu wewnątrzzakładowego, niewyposażone w urządzenia podnośnikowe, przeznaczone do użytku w zakładach produkcyjnych, magazynach, portach lub lotniskach do przewozu towarów na niewielkie odległości; ciągniki typu stosowanych na peronach kolejowych; części do powyższych pojazdów:
	- Pojazdy:
	ex 8709 11 - Elektryczne
	- - Specjalnie zaprojektowane do transportu materiałów o wysokiej radioaktywności
	ex 8709 19 - Pozostałe
	- - Specjalnie zaprojektowane do transportu materiałów o wysokiej radioaktywności
ex 8905	Statki o małym tonażu, gaśnicze jednostki pływające, statki rybackie, pływające żurawie, i inne statki, których zdolność żeglugowa jest pomocniczą w stosunku do ich głównej funkcji; pływające doki; pływające lub podwodne platformy wiertnicze lub produkcyjne
	8905 20 - Pływające lub podwodne platformy wiertnicze lub produkcyjne
ex 9015	Badania (łącznie z badaniami fotogrametrycznymi), przyrządy i pomoce hydrograficzne, oceanograficzne, hydrologiczne, meteorologiczne lub geofizyczne, z wyjątkiem kompasów; dalmierze:
	ex 9015 80 - Pozostałe przyrządy i pomoce
	- - Tylko przyrządy geofizyczne
	9015 90 - Części i akcesoria
ex 9026^(*)	Przyrządy lub aparaty do mierzenia lub sprawdzania przepływu, poziomu, ciśnienia lub innych cech zmiennych cieczy lub gazów (na przykład przepływomierze, poziomice, manometry, ciepłomierze), z wyjątkiem przyrządów lub aparatów w pozycjach 9014, 9015, 9028 lub 9032:
	- - Z wyjątkiem do pomiaru zużycia wody w branży dystrybucji wody
9027	Przyrządy i aparaty do analizy chemicznej lub fizycznej (na przykład polarymetry, refraktometry, spektrometry, aparaty do analizy gazu lub dymu); przyrządy i aparaty do pomiaru lub sprawdzania lepkości, porowatości, rozszerzalności, napięcia powierzchniowego lub tym podobne; przyrządy i aparaty do pomiaru lub sprawdzania ilości ciepła, poziomu hałasu lub ilości światła (łącznie ze światłomierzami); mikrotomy
9028	Gazomierze, liczniki do cieczy lub energii elektrycznej, do pomiaru zużycia lub produkcji, włącznie z licznikami wzorcowymi do nich
ex 9029^(*)	Obrotomierze, liczniki produkcji, taksometry, liczniki mil, krokomierze i tym podobne; wskaźniki prędkości i tachometry, inne niż w pozycji 9014 lub 9015; stroboskopy:
	ex 9029 10 - Obrotomierze, liczniki produkcji, taksometry, liczniki mil, krokomierze itym podobne
	- - Liczniki produkcji
	ex 9029 90 - Części i akcesoria
	- - Do produkcji liczników
ex 9030^(*)	Oscyloskopy, analizatory widma i pozostałe przyrządy lub aparaty do mierzenia lub sprawdzania wielkości elektrycznych, z wyjątkiem liczników w pozycji 9028; przyrządy lub aparaty do pomiaru lub wykrywania promieniowania alfa, beta, gamma, rentgenowskiego, kosmicznego lub innego rodzaju promieniowania jonizującego.
	ex 9030 10 - Przyrządy lub aparaty do mierzenia lub wykrywania promieniowania jonizującego
	- - Do stosowania w sektorze energetycznym
	- Pozostałe przyrządy lub aparaty, do pomiaru lub sprawdzania napięcia, natężenia prądu, oporu lub mocy, bez urządzenia do zapisywania:
	9030 31 - Wielofunkcyjne liczniki
	9030 39 - Pozostałe
	- Pozostałe przyrządy lub aparaty
	ex 9030 83⁽⁶⁾ - Pozostałe, z urządzeniem zapisującym
	- - Do stosowania w sektorze energetycznym
	ex 9030 89 - Pozostałe
	- - Do stosowania w sektorze energetycznym
	ex 9030 90 - Części i akcesoria
	- - Do stosowania w sektorze energetycznym
9032^(*)	Przyrządy i aparatura do automatycznej regulacji i kontroli.
^(*) Z wyjątkiem produktów stosowanych w samolotach cywilnych.
⁽¹⁾ Objęte pozycją 7304 20 20 w wersji z 1992 roku.
⁽²⁾ Objęte pozycją 8207 11 i 12 w wersji z 1992 roku.
⁽³⁾ Objęte pozycją 8406 19 w wersji z 1992.
⁽⁴⁾ Dział 84.
⁽⁵⁾ Nieobjęte oddzielną podpozycją w wersji z 1992 roku.
⁽⁶⁾ Objęte pozycją 9030 81 w wersji z 1992 roku.

5.

Załącznik NI

MATERIAŁY I PRODUKTY ENERGETYCZNE POMINIĘTE W DEFINICJI "DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA W SEKTORZE ENERGII"

(zgodnie z artykułem 1 ustęp 5)

2707	Oleje i inne produkty destylacji smoły węglowej w wysokiej temperaturze; podobne produkty, w których ciężar składników aromatycznych przekracza ciężar składników niearomatycznych (np. benzole, toluole, ksylole, naftaleny, pozostałe aromatyczne mieszanki węglowodorowe, fenole, oleje kreozotowe i pozostałe).
4401 10	Drewno opałowe w postaci polan, okrąglaków, gałęzi, wiązek itp.
4402	Węgiel drzewny (również węgiel z łupin lub orzechów), także aglomerowany.

6.

Załącznik TRM

NOTYFIKACJA l STOPNIOWE ODSTĘPOWANIE OD ŚRODKÓW DOTYCZĄCYCH INWESTYCJI ZWIĄZANYCH Z HANDLEM ("TRIMS")

(zgodnie z artykułem 5 ustęp 4)

1. Umawiające się Strony powiadomią sekretariat o wszelkich stosowanych przez nie środkach dotyczących inwestycji związanych z handlem, które nie są zgodne z postanowieniami artykułu 5, w ciągu:

a) 90 dni od dnia wejścia w życie niniejszego Traktatu, jeśli Umawiająca się Strona jest członkiem WTO; lub

b) 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszego Traktatu, jeśli Umawiająca się Strona nie jest członkiem WTO.

Zgłoszenie takich środków dotyczących inwestycji związanych z handlem, o zastosowaniu ogólnym lub szczególnym, powinno być przekazane notą, wraz z podaniem ich zasadniczej charakterystyki.

2. W przypadku środków dotyczących inwestycji związanych z handlem, stosowanych według uznania, należy powiadomić o każdym konkretnym przypadku ich zastosowania. Informacja, która przynosiłaby uszczerbek legalnym interesom handlowym określonych przedsiębiorstw, nie musi być ujawniana.

3. Każda Umawiająca się Strona powinna wyeliminować wszystkie środki dotyczące inwestycji związane z handlem, o których powiadomiono zgodnie z ustępem 1, w ciągu:

a) 2 lat od daty wejścia w życie niniejszego Traktatu, jeśli Umawiająca się Strona jest członkiem WTO; lub

b) 3 lat od daty wejścia w życie niniejszego Traktatu, jeśli Umawiająca się Strona nie jest członkiem WTO.

4. W stosownym okresie, o którym mowa w ustępie 3, Umawiająca się Strona nie może modyfikować warunków jakiegokolwiek środka dotyczącego inwestycji związanego z handlem, o którym powiadamia zgodnie z ustępem 1, w sposób pogłębiający ich niezgodność z postanowieniami artykułu 5 niniejszego Traktatu, w porównaniu do stanu obowiązującego w dniu wejścia w życie niniejszego Traktatu.

5. Niezależnie od postanowień ustępu 4 Umawiająca się Strona, aby nie narazić na straty działających przedsiębiorstw, do których stosowany jest środek dotyczący inwestycji związany z handlem, zgłaszany notą zgodnie z ustępem 1, może zastosować ten sam środek w odniesieniu do nowej inwestycji w okresie stopniowego odstępowania od niego, jeśli:

a) produkty z takiej inwestycji są podobne do produktów tych działających już przedsiębiorstw; oraz

b) takie zastosowanie jest konieczne dla uniknięcia zniekształcenia warunków konkurencji między nową inwestycją a działającymi już przedsiębiorstwami.

O każdym zastosowanym w powyższy sposób do nowej inwestycji środku dotyczącym inwestycji i związanym z handlem należy powiadomić sekretariat. Warunki takiego środka dotyczącego inwestycji związanego z handlem powinny być w ich skutkach dla konkurencji równoważne ze stosowanymi w odniesieniu do działających już przedsiębiorstw, a stosowania tego środka należy zaniechać w tym samym czasie.

6. Jeśli państwo lub Regionalna Organizacja Integracji Gospodarczej przystępuje do niniejszego Traktatu po wejściu w życie tego Traktatu, to:

a) notyfikacja, o której mowa w ustępach 1 i 2, powinna być dokonana w późniejszym z dwóch terminów określonych przez ustęp 1 lub z dniem złożenia dokumentu o przystąpieniu; oraz

b) koniec okresu odstępowania jest określony przez późniejszą z dwóch dat: datę wyznaczoną przez ustęp 3 i datę wejścia w życie Traktatu dla danego państwa bądź Regionalnej Organizacji Integracji Gospodarczej.

9.

Załącznik ID

WYKAZ UMAWIAJĄCYCH SIĘ STRON NIEZEZWALAJĄCYCH NA PONOWNE PRZEDKŁADANIE PRZEZ INWESTORA TEGO SAMEGO SPORU DO MIĘDZYNARODOWEGO ARBITRAŻU NA PÓŹNIEJSZYM ETAPIE, W RAMACH ARTYKUŁU 26

[zgodnie z artykułem 263 litera b) i)]

1. Australia	13. Kanada
2. Azerbejdżan	14. Kazachstan
3. Bułgaria	15. Norwegia
4. Chorwacja	16. Polska
5. Cypr	17. Portugalia
6. Republika Czeska	18. Rumunia
7. Federacja Rosyjska	19. Słowenia
8. Finlandia	20. Stany Zjednoczone Ameryki
9. Grecja	21. Szwecja
10. Hiszpania	22. Węgry
11. Irlandia	23. Włochy
12. Japonia	24. Wspólnoty Europejskie

11.

Załącznik P

SPECJALNA PROCEDURA DLA SPORÓW, W KTÓRYCH STRONĄ JEST WŁADZA NIŻSZEGO SZCZEBLA NIŻ PAŃSTWOWY

[zgodnie z artykułem 27 ustęp 3 (i)]

CZEŚĆ I

1. Kanada

2. Australia

CZEŚĆ II

1. Jeśli, w trakcie przygotowywania orzeczenia, trybunał stwierdzi, że środek podjęty przez władze lub samorząd regionalny lub lokalny Umawiającej się Strony (zwanej dalej "Stroną odpowiedzialną") nie jest zgodny z jakimkolwiek postanowieniem niniejszego Traktatu, to Strona odpowiedzialna powinna podjąć takie rozsądne kroki, jakie mogą być dla niej dostępne, aby zapewnić przestrzeganie niniejszego Traktatu w odniesieniu do tego środka.

2. Strona odpowiedzialna, w ciągu trzydziestu dni od daty wydania orzeczenia, przekazuje do sekretariatu pisemną notyfikację dotyczącą swojego zamiaru zapewnienia przestrzegania niniejszego Traktatu w odniesieniu do tego środka. Sekretariat przedstawia notyfikację Konferencji Karty przy najbliższej możliwej okazji, nie później jednak niż na spotkaniu Konferencji Karty zaraz po otrzymaniu notyfikacji. Jeśli zapewnienie natychmiastowego przestrzegania nie byłoby wykonalne, Strona odpowiedzialna powinna otrzymać rozsądny okres czasu, aby to wykonać. Rozsądny okres czasu jest uzgadniany przez obie strony sporu. W przypadku nieosiągnięcia porozumienia w tej sprawie, Strona ponosząca odpowiedzialność proponuje rozsądny okres czasu do przyjęcia przez Konferencję Karty.

3. Jeśli Stronie ponoszącej odpowiedzialność nie udaje się, w ciągu rozsądnego okresu czasu, zapewnić przestrzegania omawianego środka, Strona ta na żądanie drugiej Umawiającej się Strony w sporze (zwanej dalej "Stroną poszkodowaną") powinna próbować uzgodnić ze Stroną poszkodowaną odpowiednią rekompensatę jako obopólnie zadowalające rozstrzygnięcie sporu.

4. Jeśli w ciągu dwudziestu dni od daty żądania Strony poszkodowanej nie zostaje uzgodniona żadna zadowalająca rekompensata, to Strona poszkodowana może zawiesić w stosunku do Strony ponoszącej odpowiedzialność te ze swoich zobowiązań w ramach niniejszego Traktatu, które uzna ona za równoważne zobowiązaniom naruszonym przez dany środek, do czasu aż te Strony osiągną porozumienie, co do rozstrzygnięcia ich sporu lub też aż niezgodny z Traktatem środek zostanie doprowadzony do zgodności z Traktatem.

5. Przy rozpatrywaniu, które zobowiązania zawiesić, Strona poszkodowana stosuje następujące zasady i procedury:

a) Strona poszkodowana powinna najpierw starać się zawiesić zobowiązania w odniesieniu do tej samej części Traktatu, której naruszenie stwierdził trybunał.

b) Jeśli Strona poszkodowana uważa, że nie jest praktykowane lub skuteczne zawieszanie zobowiązań w odniesieniu do tej samej części Traktatu, może starać się zawiesić zobowiązania w innych częściach Traktatu. Jeśli Strona poszkodowana decyduje się prosić o upoważnienie do zawieszenia zobowiązań zgodnie z niniejszym ustępem, wówczas przedstawia przyczyny tej decyzji w swoim wystąpieniu o takie upoważnienie do Konferencji Karty.

6. Na podstawie pisemnego żądania Strony ponoszącej odpowiedzialność, przekazanego Stronie poszkodowanej oraz przewodniczącemu trybunału, który wydał orzeczenie, trybunał decyduje, czy poziom zobowiązań zawieszonych przez Stronę poszkodowaną jest przesadny, a jeśli tak, w jakim stopniu. Jeśli trybunał nie może ponownie się zebrać, decyzja taka jest podejmowana przez jednego lub większą ilość arbitrów mianowanych przez Sekretarza Generalnego. Decyzje, zgodnie z niniejszym ustępem, są podejmowane w ciągu sześćdziesięciu dni od złożenia wniosku do trybunału lub od mianowania przez Sekretarza Generalnego. Zobowiązania nie mogą być zawieszane do czasu wydania decyzji, która jest ostateczna i wiążąca.

7. Zawieszając jakiekolwiek zobowiązanie w stosunku do Strony odpowiedzialnej, Strona poszkodowana podejmuje wszelkie starania, by nie wpływać ujemnie na prawa którejkolwiek innej Umawiającej się Strony, wynikające z niniejszego Traktatu.

12.

Załącznik W

WYJĄTKI l PRZEPISY W SPRAWIE STOSOWANIA POSTANOWIEŃ POROZUMIENIA WTO

[Zgodnie z artykułem 29 ustęp 2 litera a)]

A. Wyjątki do stosowania postanowień Porozumienia WTO.

Poniższe postanowienia Porozumienia WTO nie mają zastosowania na podstawie artykułu 29 ustęp 2 litera a):

1. Porozumienie ustanawiające Światową Organizację Handlu

Wszystkie z wyjątkiem artykułu IX ustęp 3 i 4 oraz artykułu XVI ustęp 1, 3 i 4

a) załącznik 1A do Porozumienia WTO:

Porozumienia wielostronne w sprawie handlu towarami:

i) Układ Ogólny w Sprawie Taryf Celnych i Handlu 1994

II. Lista koncesyjna, ustęp 1 litera a), ustęp 1 litera b) zdanie pierwsze, ustęp 1 litera c) oraz ustęp 7

IV. Specjalne postanowienia dotyczące filmów kinematograficznych

XV. Porozumienia w sprawie wymienialności walut

XVIII. Pomoc państwa na rzecz rozwoju gospodarczego

XXII. Konsultacje

XXIII. Zniweczenie lub naruszenie

XXIV. Unia celna i strefy wolnego handlu, ustęp 6

XXV. Wspólne działanie umawiających się stron

XXVI. Przyjęcie, wejście w życie i rejestracja

XXVII. Zawieszenie lub wycofanie koncesji

XXVIII. Zmiana list

XXVIIIa. Rokowania taryfowe

XXIX. Stosunek niniejszego Układu do Karty Hawańskiej

XXX. Zmiany

XXXI. Wystąpienie

XXXII. Umawiające się Strony

XXXIII. Przystąpienie

XXXV. Niestosowanie Układu między poszczególnymi Umawiającymi się Stronami

XXXVI. Zasady i cele

XXXVII. Zobowiązania

XXXVIII. Wspólne działanie

Dodatek H Odnoszący się do artykułu XXVI

Dodatek I Uwagi i postanowienia uzupełniające (odnoszące się do powyższych artykułów GATT)

Porozumienie w sprawie interpretacji artykułu II ustęp 1 litera b) GATT 1994

2. Data włączenia pozostałych należności celnych i opłat do listy koncesyjnej.

4. Zadania (tylko pierwsze zdanie).

6. Rozstrzyganie sporów.

8. Nadzwyczajne posiedzenie BISD 27S/24.

Porozumienie w sprawie interpretacji artykułu XVII GATT 1994

1. Tylko wyrazy "do przeglądu przeprowadzanego przez grupę roboczą, mającą zostać powołaną na mocy ustępu 5".

5. Grupa robocza zajmująca się handlem państwowym.

Porozumienie w sprawie postanowień dotyczących bilansu płatniczego GATT 1994

5. Komitet do spraw ograniczeń dotyczących bilansów płatniczych, z wyjątkiem ostatniego zdania.

7. Poddanie przeglądowi przez komitet, wyrazy "lub na mocy artykułu XVIII ustęp 12 litera b)".

8. Uproszczone procedury konsultacyjne.

13. Wnioski płynące z konsultacji dotyczących bilansów płatniczych, pierwsze zdanie, trzecie zdanie: wyrazy "oraz XVIII B, deklaracja z 1979 roku" i zdanie ostatnie.

Porozumienie w sprawie interpretacji artykułu XXIV GATT 1994

Wszystkie z wyjątkiem ustępu 13

Porozumienie w sprawie uchylenia zobowiązań na mocy GATT 1994

3. Unieważnienie i naruszenie

Porozumienie w sprawie interpretacji artykułu XXVIII GATT 1994

Protokół z Marrakeszu do GATT 1994

ii) Porozumienie w sprawie rolnictwa;

iii) Porozumienie w sprawie stosowania środków sanitarnych i fitosanitarnych;

iv) Porozumienie w sprawie materiałów włókienniczych i odzieży;

v) Porozumienie w sprawie barier technicznych występujących w handlu.

Preambuła (ustęp 1, 8, 9)

1.3 Postanowienia ogólne.

10.5 Wyrazy "kraj rozwinięty" oraz wyrazy "francuski lub hiszpański" zastępuje się wyrazami "rosyjski".

10.6 Wyrazy "oraz zwrócić uwagę na kraje rozwijające się Członków... przedmiot ich zainteresowania."

10.9 Informacje na temat postanowień technicznych, norm oraz systemów certyfikacji (języki).

11. Pomoc techniczna dla innych Stron.

12. Specjalne i wyróżniające traktowanie krajów rozwijających się.

13. Komitet ds. Barier Technicznych w Handlu.

14. Konsultacje i rozstrzyganie sporów.

15. Postanowienia końcowe (inne niż podpunkty 15.2 i 15.5).

Załącznik 2 Grupy Ekspertów Technicznych;

vi) Porozumienie w sprawie działań inwestycyjnych związanych z handlem;

vii) Porozumienie w sprawie zastosowania artykułu VI GATT 1994 (Antydumping)

15. Rozwijające się państwa członkowskie.

16. Komitet do spraw praktyk antydumpingowych.

17. Konsultacje i rozstrzyganie sporów.

18. Postanowienia końcowe, ustęp 2 i 6;

viii) Porozumienie w sprawie wprowadzenia w życie artykułu VII GATT 1994 (ustalanie wartości celnej)

Preambuła, ustęp 2, wyrazy "oraz zabezpieczyć dodatkowe korzyści dla międzynarodowego handlu krajów rozwijających się".

14. Zastosowanie załączników (zdanie drugie z wyjątkiem przypadków, kiedy odnosi się ono do załącznika III ustęp 6 i 7).

18. Instytucje (Komitet ds. Wartości Celnej)

19. Konsultacje i rozstrzyganie sporów.

20. Specjalne i wyróżniające traktowanie krajów rozwijających się.

21. Zastrzeżenia.

23. Rewizja.

24. Sekretariat.

Załącznik II Komitet Techniczny ds. Wartości Celnej

Załącznik III Postanowienia dodatkowe (z wyjątkiem ustępu 6 i 7);

ix) Porozumienie w sprawie kontroli przeprowadzanej przed wysyłką towarów

Preambuła, ustęp 2 i 3

3.3 Pomoc techniczna.

6. Rewizja.

7. Konsultacje.

8. Rozstrzyganie sporów.

x) Porozumienie w sprawie reguł pochodzenia

Preambuła, tiret ósme

4. Instytucje.

6. Rewizja.

7. Konsultacje.

8. Rozstrzyganie sporów.

9. Harmonizacja reguł pochodzenia.

Załącznik I Komitet Techniczny ds. Reguł Pochodzenia;

xi) Porozumienie w sprawie licencjonowania importu

1.4.a) Postanowienia ogólne (ostatnie zdanie).

2.2. Automatyczne licencjonowanie importu (przypis 5).

3.5.iv Nieautomatyczne licencjonowanie importu (ostatnie zdanie).

4. Instytucje.

6. Konsultacja i rozstrzyganie sporów.

7. Rewizja (z wyjątkiem ustępu 3).

8. Postanowienia końcowe (z wyjątkiem ustępu 2);

xii) Porozumienie w sprawie subsydiów oraz środków wyrównawczych

4. Środki zaradcze (z wyjątkiem ustępu 4.1, 4.2 i 4.3).

5. Ujemne skutki, zdanie ostatnie.

6. Poważne naruszenia (ustęp 6.6, wyrazy "bez uszczerbku dla postanowień ustępu 3 załącznik V" oraz "wynikające z artykułu 7, oraz zespołu ustanowionego na mocy artykułu 7 ustęp 4", 6.8 wyrazy; "włącznie z informacjami przedstawionymi zgodnie z postanowieniami załącznika V" oraz ustęp 6.9).

7. Środki zaradcze (z wyjątkiem ustępów 7.1, 7.2 i 7.3).

8. Identyfikacja niepodlegających zaskarżeniu subsydiów, podpunkt 8.5 i przypis 25.

9. Konsultacje i autoryzowane środki zaradcze.

24. Komitet do spraw subsydiów i środków wyrównawczych oraz organy uzupełniające.

26. Nadzór.

27. Specjalne i zróżnicowane traktowanie krajów rozwijających się.

29. Przekształcenie w gospodarkę rynkową, ustęp 29.2 (z wyjątkiem zdania pierwszego).

30. Rozstrzyganie sporów.

31. Tymczasowe stosowanie.

32.2, (tylko w zakresie w jakim odnosi się do załącznika V

32.7 i 32.8 i VII) Postanowienia końcowe.

Załącznik V Procedury służące opracowywaniu informacji dotyczących poważnych naruszeń.

Załącznik VII Kraje rozwijające się;

xiii) Porozumienie w sprawie zabezpieczeń

9. Kraje rozwijające się.

12. Powiadomienia i konsultacje, ustęp 10.

13. Nadzór.

14. Rozstrzyganie sporów

Wyjątek od załącznika

b) załącznik 1B do Porozumienia WTO:

Ogólne Porozumienie w sprawie handlu usługami

c) załącznik 1C do Porozumienia WTO:

Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej

d) załącznik 2 do Porozumienia WTO:

Uzgodnienia w sprawie zasad i procedur regulujących rozstrzyganie sporów

e) załącznik 3 do Porozumienia WTO

Mechanizm przeglądu polityki handlowej

f) załącznik 4 do Porozumienia WTO:

Wielostronne porozumienia handlowe:

i) Porozumienie w sprawie handlu w dziedzinie lotnictwa cywilnego;

ii) Porozumienie w sprawie zamówień rządowych

g) Decyzje ministerialne, deklaracje i porozumienia:

i) Decyzja w sprawie środków na rzecz najmniej rozwiniętych krajów;

ii) Deklaracja w sprawie udziału WTO w osiąganiu większej spójności w prowadzeniu globalnej polityki gospodarczej;

iii) Decyzja w sprawie procedur powiadamiania;

iv) Deklaracja w sprawie stosunków WTO z MFW;

v) Decyzja w sprawie środków dotyczących możliwych negatywnych skutków programu reform dla najmniej rozwiniętych krajów przywożących żywność;

vi) Decyzja w sprawie powiadomienia o integracji wstępnej na mocy artykułu 2.6 Porozumienia w sprawie wyrobów włókienniczych i odzieży;

vii) Decyzja w sprawie przeglądu publikacji centrum informacyjnego ISO/IEC;

viii) Decyzja w sprawie zaproponowanego porozumienia dotyczącego systemu informacji WTO-ISO na temat norm;

ix) Decyzja w sprawie zapobiegania obchodzenia prawa;

x) Decyzja w sprawie przeglądu artykułu 17.6 Porozumienia w sprawie wykonania artykułu VI GATT 1994;

xi) Deklaracja na temat rozstrzygania sporów na mocy Porozumienia w sprawie wykonania artykułu VI GATT 1994 lub części V Porozumienia w sprawie subsydiów i środków wyrównawczych;

xii) Decyzja dotycząca przypadków, w których administracja celne miała powody powątpiewać w prawdziwość lub rzetelność zadeklarowanej wartości;

xiii) Decyzja w sprawie tekstów odnoszących się do wartości minimalnych i towarów przywożonych przez wyłącznych przedstawicieli, wyłącznych dystrybutorów oraz wyłącznych koncesjonariuszy;

xiv) Decyzja w sprawie uregulowań instytucjonalnych GATS;

xv) Decyzja w sprawie niektórych procedur rozstrzygania sporów przez GATS;

xvi) Decyzja w sprawie handlu usługami oraz środowiska naturalnego;

xvii) Decyzja w sprawie negocjacji na temat przepływu osób fizycznych;

xviii) Decyzja w sprawie usług finansowych;

xix) Decyzja w sprawie negocjacji na temat usług transportu morskiego;

xx) Decyzja w sprawie negocjacji na temat podstawowej telekomunikacji;

xxi) Decyzja w sprawie usług specjalistycznych;

xxii) Decyzja w sprawie przystąpienia do Porozumienia w sprawie zamówień rządowych;

xxiv) Decyzja w sprawie stosowania i przeglądu porozumienia w sprawie zasad i procedur regulujących rozstrzyganie sporów ;

xxv) Porozumienie w sprawie zobowiązań w sektorze usług finansowych;

xxvi) Decyzja w sprawie przyjęcia oraz przystąpienia do Porozumienia ustanawiającego WTO;

xxvii) Decyzja w sprawie handlu i środowiska naturalnego;

xviii) Decyzja w sprawie skutków organizacyjnych oraz finansowych wynikających z wykonania Porozumienia ustanawiającego WTO;

xxix) Decyzja w sprawie ustanowienia komitetu przygotowawczego do spraw WTO.

2. Wszystkie pozostałe postanowienia Porozumienia WTO, które odnoszą się do:

a) pomocy rządu odnośnie do rozwoju gospodarczego oraz traktowania krajów rozwijających się, z wyjątkiem ustępów 1-4 decyzji z dnia 28 listopada 1979 roku (L/4903) w sprawie zróżnicowanego i bardziej korzystnego traktowania, wzajemności oraz pełniejszego udziału krajów rozwijających się;

b) ustanowienia lub funkcjonowania specjalistycznych komitetów oraz instytucji wspomagających;

c) podpisania, przystąpienia, wejścia w życie, wycofania, depozytu i rejestracji.

3. Wszelkie umowy, uzgodnienia, decyzje, porozumienia lub inne wspólnie działania podejmowane na mocy postanowień wyszczególnionych jako nie stosowane na mocy ustępu 1 lub 2.

4. Handel materiałami jądrowymi może być regulowany porozumieniami określonymi w deklaracjach odnoszących się do niniejszego ustępu, zawartymi w Akcie Końcowym Europejskiej Konferencji w sprawie Karty Energetycznej.

B. Przepisy regulujące stosowanie postanowień Porozumienia WTO

1. Przy braku odpowiedniej wykładni Porozumienia WTO, przyjętego przez Konferencję Ministerialną lub Radę Ogólną Światowej Organizacji Handlu na podstawie artykułu IX ustęp 2 Porozumienia WTO dotyczącego postanowień stosowanych na podstawie artykułu 29 ustęp 2 litera a), wykładnia może być przyjęta przez Konferencję Karty.

2. Wniosek o odstąpienie od warunków na podstawie artykułu 29 ustęp 2 i ustęp 6 litera b) przedkładany jest do Konferencji Karty, która w wykonywaniu swoich obowiązków, stosuje procedury określone w artykule IX ustęp 3 i 4 Porozumienia WTO.

3. Odstąpienie od zobowiązań obowiązujących w ramach WTO uznawane jest za obowiązujące do celów artykułu 29, przy czym zobowiązania te pozostają obowiązujące w ramach WTO.

4. Postanowienia artykułu II GATT 1994, które nie zostały anulowane, zostają zmienione, bez uszczerbku dla postanowień artykułu 29 ustęp 4, 5 i 7, w sposób następujący:

i) Wszystkie materiały i produkty energetyczne wymienione w załączniku EM II oraz urządzenia związane z energią, wymienione w załączniku EQ II, przywożone z lub wywożone do jakiejkolwiek innej Umawiającej się Strony, zostają również zwolnione ze wszystkich innych należności celnych lub opłat wszelkiego rodzaju nałożonych na lub w związku z przywozem lub wywozem, przekraczających te nałożone w dniu określonym w artykule 29 ustęp 6 zdanie pierwsze lub na podstawie artykułu 29 ustęp 7, lub których nałożenie w okresie późniejszym jest wymagane bezpośrednio lub poprzez zlecenie zgodnie z ustawodawstwem obowiązującym na terytorium przywozu lub wywozu w dniu standstill określonym w artykule 29 ustęp 6 zdanie pierwsze;

ii) Żadne z postanowień artykułu II GATT 1994 nie stanowi przeszkody dla Umawiającej się Strony w nakładaniu w jakimkolwiek czasie na przywóz lub wywóz jakiegokolwiek produktu:

a) opłaty równoważnej podatkowi wewnętrznemu nałożonemu zgodnie z postanowieniami artykułu III ustęp 2 GATT 1994 w odniesieniu do podobnego produktu krajowego lub w odniesieniu do artykułu, z którego produkt przywieziony został wytworzony lub wyprodukowany w całości lub w części;

b) jakiejkolwiek należności celnej antydumpingowej lub wyrównawczej, stosowanej zgodnie z postanowieniami artykułu VI GATT 1994;

c) należności lub innych opłat współmiernych z kosztem świadczonych usług.

iii) Żadna Umawiająca się Strona nie może zmienić swojej metody określania należnej wartości lub waluty wymienialnej w celu pomniejszenia wartości zobowiązań standstill przewidzianych w artykule 29 ustęp 6 lub 7;

iv) Jeżeli jakakolwiek Umawiająca się Strona ustanawia, utrzymuje lub upoważnia, w formalnie lub w rzeczywistości, monopol przywozu lub wywozu jakiegokolwiek materiału lub produktu energetycznego wymienionego w załączniku EM II lub urządzeń związanych z energią wymienionych w załączniku EQ II, taki monopol nie może funkcjonujować, w taki sposób aby zapewnić ochronę większą niż ochrona dozwolona na podstawie zobowiązania co do utrzymania standstill określonego w artykule 29 ustęp 6 lub 7. Postanowienia niniejszego ustępu nie ograniczają korzystania przez Umawiające się Strony z jakiejkolwiek formy pomocy dla krajowych producentów, dozwolonej na podstawie pozostałych postanowień niniejszego Traktatu;

v) Jeżeli jakakolwiek Umawiająca się Strona uważa, że produktowi nie zostaje przyznane przez pozostałe Umawiające się Strony traktowanie, które w opinii pierwszej Umawiającej się Strony zostało przewidziane przez zobowiązanie do utrzymania stadstill określone w artykule 29 ustęp 6 lub 7, zwraca uwagę w tej sprawie bezpośrednio innej Umawiającej się Stronie. Jeżeli ta ostatnia zgadza się, że przewidziane traktowanie było takie, jak stwierdziła to pierwsza Umawiająca się Strona, ale oświadcza, że takie traktowanie nie może zostać przyznane, ponieważ sąd lub inny właściwy organ zarządził w taki sposób, że dany produkt nie może zostać zakwalifikowany na podstawie prawa celnego takiej Umawiającej się Strony, aby umożliwić traktowanie go w sposób przewidziany w niniejszym Traktacie, dwie Umawiające się Strony, wraz ze wszystkimi innymi poważnie zainteresowanymi Umawiającymi się Stronami przystępują niezwłocznie do dalszych negocjacji w celu zastępczego rozstrzygnięcia kwestii;

vi) a) Cła specyficzne i opłaty zawarte w rejestrze celnym odnoszącym się do Umawiających się Stron będących członkami Międzynarodowego Funduszu Walutowego, oraz stawki preferencyjne ceł specyficznych i opłat utrzymywanych przez takie Umawiające się Strony, wyrażone są we właściwej walucie o akceptowalnej wartości nominalnej lub uznawanej tymczasowo przez Fundusz w dniu standstill określonym w artykule 29 ustęp 6 zdanie pierwsze, lub na mocy artykułu 29 ustęp 7. Odpowiednio, w przypadku gdy ta wartość nominalna jest obniżana zgodnie z artykułami Porozumienia o Międzynarodowym Funduszu Walutowym, o więcej niż dwadzieścia procent, takie cła specyficzne i opłaty oraz stawki preferencyjne mogą zostać dostosowane w celu uwzględnienia takiego obniżenia; z zastrzeżeniem, że Konferencja zgadza się, że takie dostosowania nie naruszą wartości zobowiązania do utrzymania standstill określonego w artykule 29 ustęp 6 lub 7 lub gdziekolwiek indziej w niniejszym Traktacie, należytego uwzględnienia wszelkich czynników, które mogą wpłynąć na potrzebę lub konieczność przeprowadzenia takich dostosowań;

b) Podobne postanowienia stosuje się do każdej Umawiającej się Strony niebędącej członkiem Funduszu, od dnia w którym Umawiająca się Strona staje się członkiem Funduszu lub przystępuje do specjalnej umowy wymiany stosownie do artykułu XV GATT 1994.

vii) Każda z Umawiających się Stron powiadamia Sekretariat o należnościach celnych i opłatach wszelkiego rodzaju stosowanych w dniu standstill określonym w artykule 29 ustęp 6 zdanie pierwsze. Sekretariat prowadzi rejestr celny należności celnych i opłat wszelkiego rodzaju właściwy do celów standstill dotyczącego należności celnych i opłat wszelkiego rodzaju na mocy artykułu 29 ustęp 6 lub 7.

5. Decyzję z dnia 26 marca 1980 roku w sprawie "Wprowadzenia systemu kartotekowego list koncesji taryfowych" (BISD 27S/24) nie stosuje się na podstawie artykułu 29 ustęp 2 litera a). Odpowiednie postanowienia Porozumienia w sprawie interpretacji artykułu II ustęp 1 litera b) GATT 1994 stosuje się bez uszczerbku dla postanowień artykułu 29 ustęp 4, 5 lub 7, z następującymi zmianami:

i) W celu zapewnienia przejrzystości praw i obowiązków wynikających z artykułu II ustęp 1 litera b) GATT 1994, charakter i poziom wszelkich "pozostałych należności celnych lub opłat" nakładanych na wszelkie materiały i produkty energetyczne wymienione w załączniku EM II lub urządzenia związane z energią wymienione w załączniku EQ II, odnoszących się do ich przywozu lub wywozu, jak określono w tym postanowieniu, zostają zarejestrowane w rejestrze celnym w wysokości stosowanej w dniu standstill określonym w artykule 29 ustęp 6 zdanie pierwsze lub, odpowiednio, na mocy artykułu 29 ustęp 7, na podstawie odpowiadającej im pozycji taryfowej. Należy rozumieć, że taka rejestracja nie zmienia charakteru prawnego "pozostałych należności celnych lub opłat";

ii) "Pozostałe należności celne lub opłaty" rejestrowane są w odniesieniu do wszystkich materiałów i produktów energetycznych wymienionych w załączniku EM II oraz urządzeń związanych z energią wymienionych w załączniku EQ II;

iii) Każda Umawiająca się Strona może zakwestionować istnienie "pozostałych należności celnych lub opłat", na podstawie, że żadne takie "pozostałe należności celne lub opłaty" nie istniały w dniu standstill określonym w artykule 29 ustęp 6 zdanie pierwsze lub w stosownej dacie na podstawie artykułu 29 ustęp 7 dla danej pozycji, jak również spójność zarejestrowanego poziomu wszelkich "pozostałych należności celnych lub opłat" ze zobowiązaniem do utrzymania standstill określonym w artykule 29 ustęp 6 lub 7, w okresie jednego roku po wejścia w życie Zmiany postanowień dotyczących handlu niniejszego Traktatu, przyjętych przez Konferencję Karty dnia 24 kwietnia 1998 roku, lub jeden rok po powiadomieniu Sekretariatu o poziomie należności celnych i opłat wszelkiego rodzaju określonych w artykule 29 ustęp 6 zdanie pierwsze lub artykule 29 ustęp 7, jeżeli następuje to później;

iv) Rejestracja "pozostałych należności celnych lub opłat" w rejestrze celnym pozostaje bez uszczerbku dla ich spójności z prawami i obowiązkami wynikającymi na podstawie GATT 1994 innymi niż te, na które wpływ ma iii) powyżej. Wszystkie Umawiające się Strony zachowują prawo do kwestionowania, w każdym czasie, spójności "pozostałych należności celnych lub opłat" z takimi obowiązkami;

v) "Pozostałe należności celne lub opłaty" pominięte w powiadomieniu przekazanym do Sekretariatu, nie zostają następnie do niego dodane i wszelkie "pozostałe należności celne lub opłaty" zarejestrowane na poziomie niższym od poziomu obowiązującego w stosownym dniu, nie zostają przywrócone do tego poziomu, chyba że takie uzupełnienia lub zmiany zostają dokonane w ciągu sześciu miesięcy od powiadomienia Sekretariatu.

6. W przypadku gdy Porozumienie WTO odnosi się do "należności celnych zapisanych w Liście Koncesyjnej" lub do "obowiązujących należności celnych", takie odniesienie zastępuje się wyrazami "poziom należności celnych oraz opłat wszelkiego rodzaju dozwolonych na podstawie artykułu 29 ustęp 4-8".

7. W przypadku gdy Porozumienie WTO określa datę wejścia w życie Porozumienia WTO (lub analogiczny zapis) jako dzień odniesienia do działania, zastępuje się ją datą wejścia w życie Zmiany postanowień dotyczących handlu niniejszego Traktatu, przyjętych przez Konferencję Karty z dnia 24 kwietnia 1998 roku.

8. W odniesieniu do zgłoszeń wymaganych postanowieniami wprowadzonymi artykułem 29 ustęp 2 litera a):

a) Umawiające się Strony, które nie są członkami WTO, powiadamiają Sekretariat. Sekretariat dostarcza kopie zgłoszeń do wszystkich Umawiających się Stron. Zgłoszenia przekazywane do Sekretariatu sporządzane są w jednym z urzędowych języków niniejszego Traktatu. Dokumenty towarzyszące mogą być sporządzane wyłącznie w języku Umawiającej się Strony;

b) takie wymagania nie mają zastosowania do Umawiających się Stron niniejszego Traktatu, które są również członkami WTO, która ustala swoje własne wymagania dotyczące zgłoszeń.

9. W przypadku gdy stosuje się artykuł 29 ustęp 6 litera a) lub ustęp 6 litera b), Konferencja Karty wypełnia wszelkie stosowne obowiązki, powierzone właściwym organom na podstawie Porozumienia WTO.

10. a) Stosuje się wykładnię Porozumienia WTO przyjętą przez Konferencję Ministerialną lub Radę Ogólną WTO na podstawie artykułu IX ustęp 2 Porozumienia WTO w zakresie w jakim interpretowane są postanowienia stosowane na podstawie artykułu 29 ustęp 2 litera a);

b) Zmiany do Porozumienia WTO na podstawie artykułu X Porozumienia WTO, które są wiążące dla wszystkich członków WTO (inne niż te na podstawie artykułu X ustęp 9) w zakresie, w jakim zmieniają lub odnoszą się do postanowień mających zastosowanie na podstawie artykułu 29 ustęp 2 litera a), stosuje się, chyba że Umawiająca się Strona wnioskuje do Konferencji Karty o zaprzestanie stosowania lub modyfikację takiej zmiany. Konferencja Karty podejmuje decyzję większością trzech czwartych głosów Umawiających się Stron i ustala datę zaprzestania stosowania lub modyfikacji takiej zmiany. Wniosek o zaprzestanie stosowania lub modyfikację takiej zmiany może zawierać wniosek o zawieszenie stosowania zmiany w oczekiwaniu na decyzję Konferencji Karty. Wniosek do Konferencji Karty na podstawie niniejszego ustępu składany jest w ciągu sześciu miesięcy od dostarczenia przez Sekretariat powiadomienia o wprowadzeniu zmiany na podstawie Porozumienia WTO.

c) Interpretacje, zmiany lub nowe instrumenty przyjęte przez WTO, inne niż interpretacje i zmiany stosowane na podstawie litery a) i b) nie mają zastosowania.

13.

Załącznik TFU

POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE UMÓW HANDLOWYCH MIĘDZY PAŃSTWAMI, KTÓRE WCHODZIŁY W SKŁAD BYŁEGO ZWIĄZKU SOCJALISTYCZNYCH REPUBLIK RADZIECKICH

[zgodnie z artykułem 29 ustęp 2 litera b)]

1. Sekretariat powinien być powiadomiony na piśmie o każdej umowie, do której odnosi się artykuł 29 ustęp 2 litera b), przez wszystkie strony albo z upoważnienia wszystkich stron takiej umowy, które podpisały bądź przystąpiły do niniejszego Traktatu:

a) w odniesieniu do umowy, która obowiązuje trzy miesiące po dniu, kiedy pierwsza z takich stron podpisała lub złożyła dokument przystąpienia do niniejszego Traktatu, nie później niż sześć miesięcy od dnia takiego podpisu lub złożenia dokumentu przystąpienia; oraz

b) w odniesieniu do umowy, która wchodzi w życie w terminie późniejszym od dnia, o którym mowa w literze a), z dostatecznym wyprzedzeniem jej wejścia w życie dla innych państw lub Regionalnych Organizacji Integracji Gospodarczej, które podpisały albo przystąpiły do niniejszego Traktatu (dalej zwanych "zainteresowanymi Stronami"), tak aby miały one, przed wejściem w życie tej umowy, sensowną możliwość dokonania jej przeglądu i wystąpienia na temat tej umowy do jej stron i do Konferencji Karty.

2. Powiadomienie powinno obejmować:

a) kopie oryginalnych tekstów umowy we wszystkich językach, w których była ona podpisana;

b) opis, przez odniesienie do pozycji włączonych do załącznika EM, poszczególnych materiałów i produktów energetycznych, których ona dotyczy;

c) wyjaśnienie, oddzielne dla każdego odpowiedniego i mającego zastosowanie poprzez artykuł 29 ustęp 2 litera a) Porozumienia WTO, okoliczności powodujących, że pełne dostosowanie się do tego postanowienia jest niemożliwe lub niewykonalne dla stron tej umowy;

d) określone środki zaradcze do podjęcia przez każdą ze stron umowy, pozwalające na sprostanie okolicznościom, o których mowa w literze c); oraz

e) opis programów stron umowy, mających na celu stopniowe wycofywanie, a w końcu eliminację niedostosowanych do GATT postanowień umowy.

3. Strony umowy, o której powiadomiono zgodnie z ustępem 1, powinny zapewnić zainteresowanym Stronom rozsądną możliwość skonsultowania z nimi takiej umowy i uwzględnić ich opinie. Na żądanie dowolnej z zainteresowanych Stron umowa jest kierowana do rozpatrzenia przez Konferencję Karty, która może uchwalić dotyczące tej umowy zalecenia.

4. Konferencja Karty dokonuje okresowego przeglądu wykonywania umów zgłaszanych zgodnie z ustępem 1 oraz postępu w kierunku eliminacji tych postanowień umów, które nie są dostosowane do Porozumienia WTO, mających zastosowanie poprzez artykuł 29 ustęp 2 litera a). Na żądanie dowolnej zainteresowanej Strony Konferencja Karty może uchwalić zalecenia w odniesieniu do takiej umowy.

5. Umowa opisana w artykule 29 ustęp 2 litera b) może w przypadku wyjątkowej pilności być dopuszczona do wejścia w życie bez notyfikacji oraz konsultacji przewidzianych w punkcie 1 litera b) i ustępach 2, 3, pod warunkiem że taka notyfikacja będzie miała miejsce, a możliwość konsultacji będzie zapewniona bez zwłoki. Jednakże w takim przypadku strony umowy przekazują jej tekst, zgodnie z ustępem 2 litera a), niezwłocznie po wejściu w życie tej umowy.

6. Umawiające się Strony, które są lub zostają stronami umowy opisanej w artykule 29 ustęp 2 litera b), podejmują się ograniczyć jej niezgodność z Porozumieniem WTO, mającymi zastosowanie poprzez artykuł 29 ustęp 2 litera a), tylko do takich niezgodności, które są niezbędne do zaradzenia określonym okolicznościom, oraz realizować tę umowę w taki sposób, by jak najmniej odstępować od tych postanowień. Powinny one dołożyć wszelkich starań, aby podjąć środki naprawcze wynikające z wystąpień zainteresowanych Stron i zaleceń Konferencji Karty.

16.

Załącznik D

TYMCZASOWE POSTANOWIENIA W SPRAWIE ROZSTRZYGANIA SPORÓW HANDLOWYCH

(zgodnie z artykułem 29 ustęp 9)

1. a) We wzajemnych stosunkach między sobą Umawiające się Strony podejmują wszelkie starania poprzez współpracę i konsultacje, aby dojść do zadowalającego rozstrzygnięcia każdego sporu dotyczącego istniejących instrumentów, które mogłyby znacząco wpłynąć na wykonywanie postanowień dotyczących handlu według artykułu 5 lub 29, lub dotyczącego wszelkich środków, które mogłyby zniweczyć lub naruszyć korzyści wynikające dla Umawiającej się Strony bezpośrednio lub pośrednio na mocy postanowień mających zastosowanie do handlu na mocy artykułu 29.

b) Umawiająca się Strona może wystąpić do którejkolwiek innej Umawiającej się Strony z pisemnym żądaniem konsultacji odnośnie do dowolnego istniejącego instrumentu stosowanego przez tę drugą Umawiającą się Stronę, jeśli uzna, że ten instrument mógłby znacząco wpłynąć na zgodność z postanowieniami stosowanymi do handlu na mocy artykułu 5 lub 29, lub każdego środka, który mógłby zniweczyć lub naruszyć korzyści wynikające dla Umawiającej się Strony bezpośrednio lub pośrednio na mocy postanowień mających zastosowanie do handlu na mocy artykułu 29. Umawiająca się Strona żądająca konsultacji wskazuje, w możliwie najpełniejszym zakresie, kwestionowany instrument oraz wymienia szczegółowo postanowienia artykułu 5 lub 29 oraz Porozumienia WTO, które uważa za istotne dla sprawy. Wniosek o konsultację w myśl niniejszego ustępu zgłasza się do sekretariatu, który okresowo informuje Umawiające się Strony o mających się odbyć konsultacjach, o jakich został powiadomiony.

c) Umawiająca się Strona traktuje wszelkie poufne lub prawnie zastrzeżone informacje określone jako takie oraz zawarte bądź otrzymane w odpowiedzi na pisemne żądanie lub uzyskane w trakcie konsultacji w taki sam sposób, w jaki takie informacje są traktowane przez udzielającą ich Umawiającą się Stronę.

d) Poszukując rozwiązania kwestii uznanych przez jedną z Umawiających się Stron za mające wpływ na zgodność postanowień stosowanych na mocy artykułu 5 lub 29 do handlu między nią samą a inną Umawiającą się Stroną, lub zniweczyć czy naruszyć wszelkie korzyści wynikające dla niej bezpośrednio lub pośrednio na mocy postanowień mających zastosowanie do handlu na mocy artykułu 29, obie Umawiające się Strony biorące udział w konsultacjach lub innych rozstrzygnięciach sporów podejmują wszelkie starania w celu uniknięcia rozwiązań, które wpływałyby niekorzystnie na handel jakiejkolwiek innej Umawiającej się Strony.

2. a) Jeżeli w ciągu 60 dni od dnia otrzymania wniosku o konsultację, o którym mowa w punkcie 1 litera b), Umawiające się Strony nie rozstrzygną sporu lub nie zgodzą się na rozwiązanie tegoż sporu przez pojednanie, mediację, arbitraż bądź w inny sposób, każda z tych Umawiających się Stron może wystąpić do sekretariatu z pisemnym wnioskiem utworzenie panelu, zgodnie z literami b)-f). We wniosku swoim taka Umawiająca się Strona określa przedmiot sporu i wskazuje, które postanowienia artykułu 5 lub 29 oraz Porozumienia WTO uważa za istotne. Sekretariat bezzwłocznie dostarcza kopię takiego wniosku wszystkim Umawiającym się Stronom.

b) Podczas rozstrzygania sporu brane są pod uwagę interesy innych Umawiających się Stron. Dowolna inna Umawiająca się Strona, mająca istotny interes w sprawie, ma prawo być wysłuchana przez panel oraz złożyć pisemne oświadczenia, pod warunkiem jednak, że zarówno Umawiające się Strony pozostające w sporze, jak i sekretariat będą o tym zainteresowaniu powiadomieni na piśmie nie później niż do dnia powołania panelu, zgodnie z literą c).

c) Zakłada się, że panel jest powoływany w terminie 45 dni po otrzymaniu przez sekretariat pisemnego żądania Umawiającej się Strony, zgodnie z literą a).

d) Panel składa się z trzech członków, wybranych przez Sekretarza Generalnego z listy opisanej w ustępie 7. Za wyjątkiem sytuacji, gdy Umawiające się Strony będące w sporze ustalą inaczej, członkowie panelu nie mogą być obywatelami Umawiających się Stron, które albo są stroną w sporze albo powiadomiły o swoim zainteresowaniu zgodnie z literą b), ani obywatelami państw-członków Regionalnej Organizacji Integracji Gospodarczej, które są albo stroną w sporze albo powiadomiły o swoim zainteresowaniu zgodnie z literą b).

e) Umawiające się Strony będące w sporze w ciągu 10 dni roboczych przekazują odpowiedź w sprawie nominacji członków panelu i nie mogą sprzeciwiać się nominacjom bez istotnych powodów.

f) Członkowie panelu występują samodzielnie i nie mogą ubiegać się ani otrzymywać instrukcji od jakiegokolwiek rządu czy innego organu. Każda z Umawiających się Stron zobowiązuje się respektować te zasady i unikać wywierania wpływu na członków panelu w czasie wykonywania ich zadań. Członkowie panelu są tak wybierani, aby zapewniona była ich niezależność i aby w ich składzie znalazło odzwierciedlenie różnorodności pochodzenia i duże doświadczenia.

g) Sekretariat niezwłocznie powiadamia wszystkie Umawiające się Strony o fakcie ukonstytuowania się panelu.

3. a) Konferencja Karty uchwali procedury pracy panelu zgodnie z niniejszym załącznikiem. Zasady proceduralne powinny być możliwie jak najbliższe przepisom Porozumienia WTO. Panel ma również prawo do uchwalenia dodatkowych przepisów proceduralnych niebędących w sprzeczności z przepisami proceduralnymi przyjętymi przez Konferencję Karty lub z niniejszym załącznikiem. W postępowaniu przed panelem każda z Umawiających się Stron będących w sporze oraz każda inna Umawiająca się Strona, która powiadomiła o swoim zainteresowaniu zgodnie z ustępem 2 litera b) ma prawo, do co najmniej jednego przesłuchania przed panelem oraz do złożenia oświadczenia na piśmie. Umawiające się Strony będące w sporze mają także prawo do przedłożenia na piśmie argumentów odpierających zarzuty. Na życzenie którejkolwiek innej Umawiającej się Strony, która powiadamia o swoim interesie zgodnie z ustępem 2 litera b), panel może udzielić zezwolenia na wgląd do wszelkich pisemnych oświadczeń przedłożonych panelowi, za zgodą Umawiających się Stron, które te oświadczenia złożyły.

Obrady panelu są poufne. Panel powinien dokonać obiektywnej oceny spraw jemu przedłożonych, włączając w to okoliczności faktyczne sporu oraz zgodność z postanowieniami mającymi zastosowanie do handlu, w myśl artykułu 5 lub 29. Podczas pełnienia swych funkcji panel konsultuje się z Umawiającymi się Stronami będącymi w sporze i daje im odpowiednią możliwość osiągnięcia zadowalającego obie strony rozwiązania. O ile nie zostanie inaczej uzgodnione przez Umawiające się Strony pozostające w sporze, panel opiera swoją decyzję na argumentach i oświadczeniach przedłożonych przez Umawiające się Strony pozostające w sporze. Zespoły kierują się wskazówkami wynikającymi z interpretacji podanych do Porozumienia WTO w ramach Porozumienia WTO i nie kwestionują zgodności z artykułem 5 lub 29 praktyk stosowanych przez którąkolwiek z Umawiających się Stron, która to Strona jest członkiem WTO wobec pozostałych członków WTO, do których stosuje się Porozumienie WTO, a które to praktyki nie zostały podjęte przez pozostałych członków w celu rozwiązania sporu na mocy Porozumienia WTO.

O ile nie zostanie inaczej uzgodnione przez Umawiające się Strony pozostające w sporze, wszelkie postępowania angażujące panel, łącznie z wydaniem raportu końcowego, powinny być zakończone w ciągu 180 dni od daty powołania panelu; jednakże niemożność zakończenia wszelkich procedur w tym okresie nie może mieć wpływu na moc prawną końcowego raportu.

b) Panel określa swą właściwość; takie określenie jest ostateczne i wiążące. Jakikolwiek sprzeciw Umawiającej się Strony pozostającej w sporze, co do tego, że spór nie leży w zakresie właściwości panelu, są rozpatrywane przez ten panel, który decyduje, czy potraktować zgłoszone sprzeciw jako kwestię wstępną, czy też włączyć je do meritum sporu.

c) W przypadku dwóch lub więcej żądań powołania panelu do sporów zasadniczo do siebie podobnych, Sekretarz Generalny może, za zgodą wszystkich Umawiających się Stron pozostających w sporze, wyznaczyć jeden panel.

4. a) Po rozważeniu argumentów odpierających zarzuty panel przedstawia Umawiającym się Stronom będącym w sporze opisowe części projektu swego pisemnego raportu, obejmujące ustalenie okoliczności faktycznych oraz streszczenie argumentów przedstawionych przez Umawiające się Strony będące w sporze. Uczestniczące w sporze Umawiające się Strony muszą mieć zapewnioną możliwość przedłożenia pisemnych komentarzy do tych części opisowych, w terminie określonym przez panel.

Po upływie terminu wyznaczonego na otrzymanie komentarzy od Umawiających się Stron panel przekazuje Umawiającym się Stronom będącym w sporze tymczasowy pisemny raport, obejmujący zarówno części opisowe, jak i proponowane przez panel rozwiązania i wnioski. W terminie wyznaczonym przez panel Umawiająca się Strona będąca w sporze może przedłożyć pisemny wniosek o dokonanie rewizji wybranych aspektów tymczasowego raportu przed wydaniem raportu końcowego. Przed wydaniem raportu końcowego panel może, według swego uznania, spotkać się z Umawiającymi się Stronami pozostającymi w sporze w celu rozpatrzenia kwestii podniesionych w taki wniosku.

Raport końcowy powinien zawierać zarówno części opisowe (obejmujące ustalenie okoliczności faktycznych oraz streszczenie argumentów przedstawionych przez Umawiające się Strony będące w sporze), jak też stwierdzenia i wnioski panelu oraz dyskusję co do argumentów odnośnie do wybranych aspektów raportu tymczasowego, przeprowadzoną na etapie dokonywania przeglądu tegoż raportu. Raport końcowy musi odnosić się do każdej istotnej kwestii podniesionej przed panelem i niezbędnej dla rozwiązania sporu oraz określać powody jakie zadecydowały o wnioskach panelu.

Panel wydaje swój raport końcowy, przekazując go bezzwłocznie sekretariatowi oraz Umawiającym się Stronom będącym w sporze. Sekretariat rozsyła raport końcowy do wszystkich Umawiających się Stron przy najbliższej okazji, wraz z wszelkimi pisemnymi opiniami, które Umawiające się Strony pozostające w sporze życzyły sobie załączyć.

b) Jeśli panel uzna, że instrument wprowadzony lub utrzymywany przez Umawiającą się Stronę nie jest zgodny z jakimkolwiek postanowieniem artykułu 5 lub 29 albo z jakimkolwiek postanowieniem Porozumienia WTO, mającego zastosowanie poprzez artykuł 29, panel może zalecić w swym końcowym raporcie, aby Umawiająca się Strona zmieniła lub zarzuciła ten instrument bądź jego stosowanie tak, aby dostosować się do tamtego postanowienia.

c) Raporty panelu są zatwierdzane przez Konferencję Karty. Aby zapewnić wystarczającą ilość czasu na rozważenie raportów panelu przez Konferencję Karty, raport nie może być zatwierdzony przez Konferencję Karty przed upływem przynajmniej 30 dni od momentu wysłania go przez sekretariat do wszystkich Umawiających się Stron. Umawiające się Strony mające zastrzeżenia, co do raportu panelu przekazują powody swoich zastrzeżeń na piśmie do sekretariatu przynajmniej 10 dni przed terminem, w którym rozważane ma być zatwierdzenie raportu przez Konferencję Karty, a sekretariat bezzwłocznie przesyła je do wszystkich Umawiających się Stron. Umawiające się Strony będące w sporze oraz Umawiające się Strony, które powiadomiły o swoim zainteresowaniu zgodnie z ustępem 2 literą b), mają prawo do pełnego udziału w rozpatrywaniu przez Konferencję Karty raportu panelu w sprawie tego sporu, a ich opinie powinny być w całości zarejestrowane.

d) Dla zapewnienia efektywnego rozstrzygania sporów, z korzyścią dla wszystkich Umawiających się Stron, istotne jest niezwłoczne zastosowanie się do orzeczenia i zaleceń raportu końcowego, który został przyjęty przez Konferencję Karty. Umawiająca się Strona, która podlega orzeczeniu lub zaleceniom końcowego raportu panelu przyjętego przez Konferencję Karty, informuje Konferencję Karty o swoich zamiarach przestrzegania tego orzeczenia czy zaleceń. Jeśli natychmiastowe zastosowanie się do nich jest niewykonalne, zainteresowana Umawiająca się Strona powinna wyjaśnić Konferencji Karty powody tej niewykonalności i w świetle tych wyjaśnień uzyska odpowiedni kres czasu na ich wykonanie. Celem rozstrzygania sporów jest modyfikowanie lub eliminowanie instrumentów niespójnych.

5. a) Jeśli Umawiająca się Strona nie zastosowała się w rozsądnym okresie czasu do orzeczenia czy zaleceń raportu końcowego panelu przyjętego przez Konferencję Karty, to Umawiająca się Strona w sporze poszkodowana przez takie postępowanie może wystąpić z pisemnym żądaniem do niewykonującej orzeczenie Umawiającej się Strony, by ta Umawiająca się Strona przystąpiła do negocjacji mających na celu uzgodnienie obustronnie akceptowalnej rekompensaty. Na takie żądanie Umawiająca się Strona niewykonująca orzeczenia powinna niezwłocznie przystąpić do takich negocjacji.

b) Jeśli niewykonująca orzeczenia Umawiająca się Strona odmówi negocjacji lub też jeśli Umawiające się Strony nie osiągną porozumienia w ciągu 30 dni od dnia dostarczenia żądania negocjacji, poszkodowana Umawiająca się Strona może wystąpić z pisemnym żądaniem upoważnienia od Konferencji Karty do zawieszenia jej własnych zobowiązań wobec niewykonującej orzeczenia Umawiającej się Strony zgodnie z artykułem 5 lub 29.

c) Konferencja Karty może upoważnić poszkodowaną Umawiającą się Stronę do zawieszenia tych zobowiązań wobec niewykonującej orzeczenia Umawiającej się Strony, zgodnie z postanowieniami artykułu 5 lub 29 albo postanowieniami Porozumienia WTO, mających zastosowanie poprzez artykuł 29, które poszkodowana Umawiająca się Strona uzna za równoważne w danych okolicznościach.

d) Zawieszenie zobowiązań jest tymczasowe i może być stosowane jedynie do czasu usunięcia instrumentu uznanego za sprzeczny z artykułem 5 lub 29 albo też do czasu znalezienia rozwiązania zadowalającego obie strony.

6. a) Przed zawieszeniem takich zobowiązań poszkodowana Umawiająca się Strona informuje niewykonującą orzeczenia Umawiającą się Stronę o charakterze i poziomie proponowanego przezeń zawieszenia. Jeżeli niewykonująca orzeczenia Umawiająca się Strona przedłoży Sekretarzowi Generalnemu pisemny sprzeciw, co do poziomu zawieszenia zobowiązań proponowanego przez poszkodowaną Umawiającą się Stronę, sprzeciw ten jest kierowany do arbitrażu, jak to określono poniżej. Proponowane zawieszenie zobowiązań zostaje odroczone do czasu zakończenia arbitrażu i wydania przez panel arbitrażowy ostatecznej i wiążącej decyzji, zgodnie z literą e).

b) Sekretarz Generalny powołuje panel arbitrażowy zgodnie z ustępem 2 litera d)-f), którym ze względów praktycznych może być ten sam panel, jaki wydał orzeczenie lub zalecenia, o których mowa w punkcie 4 litera d), w celu zbadania poziomu zobowiązań proponowanych do zawieszenia przez poszkodowaną Umawiającą się Stronę. O ile Konferencja Karty nie zdecyduje inaczej, przepisy proceduralne dla postępowania panelu przyjmuje się zgodnie z ustępem 3 litera a).

c) Panel arbitrażowy określa, czy poziom zobowiązań proponowany do zawieszenia przez poszkodowaną Umawiającą się Stronę jest nadmierny w stosunku do wyrządzonej szkody, a jeśli tak, do jakiego stopnia. Nie może on dokonywać rewizji charakteru zawieszanych zobowiązań, z wyjątkiem zakresu, w jakim jest to niezbędne dla określenia poziomu zawieszanych zobowiązań.

d) Panel arbitrażowy dostarcza na piśmie swoją decyzję Umawiającym się Stronom, zarówno poszkodowanej, jak i niewykonującej orzeczenia, a także Sekretariatowi, w ciągu 60 dni od dnia powołania tego panelu lub też w ciągu takiego okresu, jaki może być uzgodniony przez Umawiające się Strony: tę poszkodowaną i tę niewykonującą orzeczenia. Sekretariat przedkłada tę decyzję Konferencji Karty przy najbliższej możliwej okazji, jednak nie później niż na następnym zebraniu, licząc od daty otrzymania decyzji.

e) Decyzja panelu staje się ostateczna i wiążąca w 30 dni po terminie jej przedłożenia Konferencji Karty, a poziom zawieszenia korzyści, na jaki ona zezwala, może być odtąd wdrożony przez poszkodowaną Umawiającą się Stronę w sposób, jaki ta Umawiająca się Strona uzna za równoważny w danych okolicznościach, chyba że przed upływem tego 30-dniowego okresu Konferencja Karty zadecyduje inaczej.

f) Przy zawieszaniu jakichkolwiek zobowiązań w stosunku do niewykonującej orzeczenia Umawiającej się Strony poszkodowana Umawiająca się Strona podejmuje wszelkie możliwe kroki, aby nie oddziaływać niekorzystnie na handel jakiejkolwiek innej Umawiającej się Strony.

7. Każda z Umawiających się Stron może wyznaczyć dwie osoby, które w przypadku Umawiających się Stron będących jednocześnie członkami WTO, oraz jeśli te osoby zechcą i będą mogły działać jako członkowie panelu w myśl niniejszego załącznika, będą osoby, których nazwiska widnieją na rządowej i pozarządowej liście osób, określonej w artykule 8 Uzgodnienia w sprawie zasad i procedur regulujących rozstrzyganie sporów, zawartym w załączniku 2 do Porozumienia WTO lub, które w przeszłości działały jako członkowie zespołów GATT lub WTO, zajmujących się rozstrzyganiem sporów. spornych. Sekretarz Generalny może również wyznaczyć, za zgodą Konferencji Karty, nie więcej niż dziesięć osób, które chcą i mogą działać jako członkowie panelu do rozstrzygania sporów zgodnie z ustępami 2-4. Konferencja Karty może ponadto zdecydować o wyznaczeniu do tych samych celów do 20 osób, które figurują w rejestrach osób rozstrzygających spory w innych międzynarodowych organach, a które chcą i mogą działać jako członkowie panelu. Nazwiska wszystkich osób wyznaczonych w ten sposób stanowią rejestr osób rozstrzygających spory. Osoby te powinny być wyznaczane wyłącznie z racji swego obiektywizmu, solidności oraz trzeźwego osądu i mieć w najszerszym możliwym zakresie doświadczenie w handlu międzynarodowym i problemach energetycznych, szczególnie w odniesieniu do postanowień mających zastosowanie zgodnie z artykułem 29. Wypełniając jakąkolwiek funkcję w ramach niniejszego załącznika, desygnowani nie mogą być powiązani ani nie mogą otrzymywać instrukcji od którejkolwiek Umawiającej się Strony. Desygnowani działają w odnawialnych kadencjach pięcioletnich i aż do momentu wyznaczenia ich następców. Desygnowany, którego kadencja upływa, kontynuuje wypełnianie funkcji, do której został wybrany w ramach niniejszego załącznika. W przypadku śmierci, rezygnacji lub niezdolności do pracy wyznaczonej osoby, Umawiająca się Strona lub Sekretarz Generalny, zależnie od tego, kto tę osobę mianował, mają prawo do wyznaczenia innej osoby na czas pozostały kadencji osoby, przy czym wyznaczenie przez Sekretarza Generalnego podlega zatwierdzeniu przez Konferencję Karty.

8. Niezależnie od postanowień zawartych w niniejszym załączniku zachęca się Umawiające się Strony do konsultowania się w toku postępowania dotyczącego sporu w celu jego rozstrzygnięcia.

9. Konferencja Karty może mianować lub wyznaczyć inny organ albo forum dla wypełnienia jakiejkolwiek z funkcji przypisanych w niniejszym załączniku sekretariatowi i Sekretarzowi Generalnemu.

10. W przypadku gdy Umawiająca się Strona powołuje się na artykuł 29 ustęp 9 litera b), niniejszy załącznik stosuje się z zastrzeżeniem następujących zmian:

a) strona wnosząca zażalenie przedstawia szczegółowe uzasadnienie na poparcie jakiegokolwiek wniosku o konsultacje lub o ustanowienie zespołu odnoszącego się do środków, który uważa za niweczące lub naruszające korzyści wynikające dla niej bezpośrednio lub pośrednio na mocy artykułu 29;

b) w przypadku gdy okazuje się, że środki niweczą lub naruszają korzyści wynikające z mocy artykułu 29, bez naruszania postanowień tego artykułu, nie ma obowiązku wycofywania takich środków; jednakże w takim przypadku zespół zaleca danej Umawiającej się Stronie podjęcie wzajemnie satysfakcjonujących dostosowań;

c) zespół arbitrażowy przewidziany w ustępie 6 litera b), na wniosek każdej ze stron, może ustalać poziom korzyści, które zostały zniweczone lub naruszone, a także może zaproponować sposoby i środki osiągania wzajemnie satysfakcjonujących dostosowań, takie propozycje nie są wiążące dla stron sporu.

17.

Załącznik B

FORMUŁA PODZIAŁU KOSZTÓW KARTY

(zgodnie z artykułem 37 ustęp 3)

1. Składki płatne przez Umawiające się Strony są określane przez sekretariat, co roku, na podstawie procentowych udziałów Stron wymaganych zgodnie z ostatnią dostępną wersją skali składek do budżetu regularnego Narodów Zjednoczonych (uzupełnioną informacją na temat teoretycznych składek dla Umawiających się Stron niebędących członkami Narodów Zjednoczonych).

2. Składki są korygowane w sposób niezbędny dla zapewnienia, żeby suma wkładów wszystkich Umawiających się Stron wynosiła 100 %.

19.

Załącznik T

ŚRODKI OKRESU PRZEJŚCIOWEGO PRZYJĘTE PRZEZ UMAWIAJĄCE SIĘ STRONY

(zgodnie z artykułem 32 ustęp 1)

Wykaz Umawiających się Stron uprawnionych do rozwiązań przejściowych:

Albania	Łotwa
Armenia	Mołdowa
Azerbejdżan	Polska
Białoruś	Rumunia
Bułgaria	Federacja Rosyjska
Chorwacja	Słowacja
Republika Czeska	Słowenia
Estonia	Tadżykistan
Gruzja	Turkmenistan
Kazachstan	Ukraina
Kirgistan	Uzbekistan
Litwa	Węgry

Wykaz postanowień podlegających rozwiązaniom przejściowym:

Postanowienie	Strona
artykuł 6 ustęp 2	261
artykuł 6 ustęp 5	263
artykuł 7 ustęp 4	265
artykuł 9 ustęp 1	266
artykuł 10 ustęp 7	267
artykuł 14 ustęp 1 litera d)	267
artykuł 20 ustęp 3	268
artykuł 22 ustęp 3	269

Artykuł 6 ustęp 2

"Każda z Umawiających się Stron zapewni, aby w ramach jej jurysdykcji były i zostały wprowadzone takie prawa, jakie są niezbędne i właściwe dla przeciwdziałania jednostronnym i zgodnym praktykom antykonkurencyjnym w działalności gospodarczej w sektorze energii".

KRAJ: ALBANIA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

W Albanii nie ma prawa o ochronie konkurencji. Ustawa nr 7746 z dnia 28 lipca 1993 roku o węglowodorach i ustawa nr 7796 z dnia 17 lutego 1994 roku o minerałach nie zawiera takich przepisów. Nie ma ustawy o elektroenergetyce, znajduje się ona na etapie przygotowywania. Planuje się, że ustawa ta będzie przedstawiona Parlamentowi do końca 1996 roku. Albania zamierza włączyć do tych ustaw przepisy dotyczące działań antykonkurencyjnych.

Zakończenie

Dnia 1 stycznia 1998 roku.

KRAJ: ARMENIA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Obecnie w Armenii w większości sektorów energetycznych istnieje monopol państwowy. Nie istnieje ustawa o ochronie konkurencji, a zatem przepisy o konkurencji nie są jeszcze wprowadzane w życie. Nie ma przepisów dotyczących energii. Projekt ustawy dotyczącej enrgii ma być przedłożony Parlamentowi w 1994 roku. Przewiduje się, że ustawy te będą zawierały przepisy o działaniach antykonkurencyjnych, które będą zharmonizowane z ustawodawstwem Wspólnot Europejskich dotyczącym konkurencji.

Zakończenie

Dnia 31 grudnia 1997 roku.

KRAJ: AZERBEJDŻAN

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Ustawodawstwo antymonopolowe jest na etapie opracowywania.

Zakończenie

Dnia 1 stycznia 2000 roku.

KRAJ: BIAŁORUŚ

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Ustawodawstwo antymonopolowe jest na etapie opracowywania.

Zakończenie

Dnia 1 stycznia 2000 roku.

KRAJ: GRUZJA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Prawa dotyczące demonopolizacji są obecnie w Gruzji na etapie opracowywania i dlatego też, jak dotąd, państwo ma monopol na praktycznie wszystkie zasoby i źródła energii, co ogranicza możliwość konkurencji w kompleksie paliwowo-energetycznym.

Zakończenie

Dnia 1 stycznia 1999 roku.

KRAJ: KAZACHSTAN

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Ustawa o rozwoju konkurencji i ograniczaniu działalności monopolistycznej (nr 656 z dnia 11 czerwca 1991 roku) została przyjęta, ale ma ogólny charakter. Potrzebne jest dalsze rozwinięcie tego ustawodawstwa, w szczególności metodą przyjęcia odpowiednich poprawek lub nowej ustawy.

Zakończenie

Dnia 1 stycznia 1998 roku.

KRAJ: KIRGISTAN

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Ustawa o praktykach antymonopolistycznych jest już przyjęta. Niezbędny jest okres przejściowy dla dostosowania postanowień tej ustawy do sektora energii, który jest obecnie ściśle regulowany przez państwo.

Zakończenie

Dnia 1 lipca 2001 roku.

KRAJ: MOŁDOWA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

"Ustawa o ograniczeniu działań monopolistycznych i rozwoju konkurencji" z dnia 29 stycznia 1992 roku stanowi organizacyjną i prawną bazę dla rozwoju konkurencji i środków dla przeciwdziałania, limitowania i ograniczania praktyk monopolistycznych; jest ona ukierunkowana na wprowadzenie w życie warunków dla gospodarki rynkowej. Ustawa ta jednakże nie dostarcza konkretnych środków przeciw działaniom antykonkurencyjnym w sektorze energii ani całkowicie nie obejmuje wymagań artykułu 6. W 1995 roku przedłożone będą Parlamentowi projekty: "Ustawy o konkurencji" i "Państwowego programu demonopolizacji gospodarki".

Projekt "Ustawy o energetyce", który również będzie przedłożony Parlamentowi w 1995 roku, będzie obejmował sprawy demonopolizacji i rozwoju konkurencji w sektorze energii.

Zakończenie

Dnia 1 stycznia 1998 roku.

KRAJ: RUMUNIA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom Administracyjny

Państwowy.

Opis

Przepisy dotyczące konkurencji nie są jeszcze w Rumunii wprowadzone w życie. Projekt Ustawy o ochronie konkurencji będzie przedłożony Parlamentowi Rumunii, a ustawa ta ma być przyjęta w 1994 roku.

Projekt ten zawiera postanowienia w odniesieniu do praktyk antykonkurencyjnych, zharmonizowane z prawem Wspólnot Europejskich o konkurencji.

Zakończenie

Dnia 31 grudnia 1996 roku.

KRAJ: FEDERACJA ROSYJSKA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Federacji.

Opis

Stworzono w Federacji Rosyjskiej obszerne ustawodawstwoantymonopolowe, aleinne prawne i organizacyjne środki dla przeciwdziałania, ograniczania i likwidacji praktyk monopolistycznych oraz nieuczciwej konkurencji muszą jeszcze zostać przyjęte, szczególnie w odniesieniu do sektora energii.

Zakończenie

Dnia 1 lipca 2001 roku.

KRAJ: SŁOWENIA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom Administracyjny

Państwowy.

Opis

Ustawa o ochronie konkurencji przyjęta w 1993 roku i opublikowana w Dzienniku Urzędowym nr 18/93 traktuje ogólnie o działaniach antykonkurencyjnych. Istniejąca ustawa określa również warunki utworzenia organów władzy w zakresie konkurencji. Obecnie głównym organem zajmującym się konkurencją jest Urząd Ochrony Konkurencji przy Ministerstwie Stosunków Gospodarczych i Rozwoju. Przez wzgląd na ważność sektora energii przewidziana jest oddzielna ustawa w tej sprawie i dlatego też potrzeba więcej czasu na pełne dostosowanie się.

Zakończenie

Dnia 1 stycznia 1998 roku.

KRAJ: TADŻYKISTAN

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom Administracyjny

Państwowy.

Opis

W 1993 roku. Tadżykistan uchwalił Ustawę o demonopolizacji i konkurencji. Jednakże z powodu trudnej sytuacji gospodarczej w Tadżykistanie wykonywanie tej ustawy zostało czasowo zawieszone.

Zakończenie

Dnia 31 grudnia 1997 roku.

KRAJ: TURKMENISTAN

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom Administracyjny

Państwowy.

Opis

Zgodnie z Decyzją Prezydenta Turkmenistanu nr 1532 z dnia 21 października 1993 roku utworzono i obecnie działa Komitet do spraw Ograniczania Praktyk Monopolistycznych, którego funkcja polega na ochronie przedsiębiorstw i innych jednostek organizacyjnych przed postępowaniem monopolistycznym i praktykami monopolistycznymi oraz na promowaniu kształtowania zasad rynkowych przez rozwój konkurencji i przedsiębiorczości.

Niezbędny jest dalszy rozwój przepisów ustawowych i wykonawczych, które regulowałyby antymonopolowe postępowanie przedsiębiorstw w działalności gospodarczej w sektorze energii.

Zakończenie

Dnia 1 lipca 2001 roku.

KRAJ: UZBEKISTAN

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

W Uzbekistanie przyjęto ustawę "O ograniczaniu praktyk monopolistycznych", która obowiązuje obecnie od lipca 1992 roku. Jednakże zakres tej ustawy (tak, jak jest określony w artykule 1 ustęp 3) nie obejmuje działań przedsiębiorstw w sektorze energii.

Zakończenie

Dnia 1 lipca 2001 roku.

Artykuł 6 ustęp 5

"Jeśli Umawiająca się Strona dojdzie do wniosku, że jakakolwiek określona praktyka antykonkurencyjna prowadzona na obszarze innej Umawiającej się Strony działa wbrew interesom istotnym dla celów wymienionych w niniejszym artykule, wówczas ta Umawiająca się Strona może zawiadomić tę drugą Umawiającą się Stronę oraz zażądać, aby organy do spraw konkurencji tej drugiej Umawiającej się Strony podjęły stosowne postępowanie prawne. Strona notyfikująca zawrze w takiej notyfikacji wystarczające informacje, aby pozwolić notyfikowanej Umawiającej się Stronie na rozpoznanie tych praktyk antykonkurencyjnych, które są przedmiotem notyfikacji, i załączy propozycję w sprawie takiego dalszego przekazywania informacji oraz współpracy, jakie notyfikująca Umawiająca się Strona jest w stanie zapewnić. Notyfikowana Umawiająca się Strona lub, zależnie od okoliczności, właściwe dla spraw konkurencji władze, mogą skonsultować się z władzami do spraw konkurencji notyfikującej Umawiającej się Strony i po wnikliwym rozpatrzeniu prośby notyfikującej Umawiającej się Strony zdecydują, czy rozpocząć postępowanie prawne w odniesieniu do domniemanych praktyk antykonkurencyjnych wskazanych przez notyfikację. Notyfikowana Umawiająca się Strona poinformuje notyfikującą Umawiającą się Stronę o swojej decyzji lub o decyzji odpowiednich władz do spraw konkurencji oraz według własnego uznania może poinformować notyfikującą Umawiającą się Stronę o podstawach tej decyzji. Jeżeli rozpocznie się postępowanie prawne, notyfikowana Umawiająca się Strona powiadomi notyfikującą Umawiającą się Stronę o jego wyniku i w takim zakresie, w jakim to będzie możliwe, o istotnych postępach w sprawie."

KRAJ: ALBANIA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

W Albanii nie ma utworzonych instytucji zapewniających wykonanie przepisów o konkurencji. Takie instytucje będą przewidziane w Ustawie o ochronie konkurencji, której sfinalizowanie jest planowane w 1996 roku.

Zakończenie

Dnia 1 stycznia 1999 roku.

KRAJ: ARMENIA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

W Armenii nie zostały jeszcze powołane instytucje, których zadaniem byłoby wprowadzenie w życie postanowień niniejszego ustępu.

Planuje się, że ustawy o energetyce i o ochronie konkurencji będą zawierały postanowienia o powołaniu takich instytucji.

Zakończenie

Dnia 31 grudnia 1997 roku.

KRAJ: AZERBEJDŻAN

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Władze antymonopolowe będą powołane po przyjęciu ustawodawstwa antymonopolowego.

Zakończenie

Dnia 1 stycznia 2000 roku.

KRAJ: BIAŁORUŚ

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Władze antymonopolowe będą powołane po przyjęciu ustawodawstwa antymonopolowego.

Zakończenie

Dnia 1 stycznia 2000 roku.

KRAJ: GRUZJA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Prawa dotyczące demonopolizacji są obecnie w Gruzji na etapie opracowania i dlatego też nie powołano jeszcze władz w sprawach konkurencji.

Zakończenie

Dnia 1 stycznia 1999 roku.

KRAJ: KAZACHSTAN

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

W Kazachstanie powołano Komitet Antymonopolowy, ale jego działalność wymaga usprawnienia, zarówno z punktu widzenia ustawodawczego, jak i organizacyjnego, w celu opracowania efektywnego mechanizmu postępowania ze skargami na działanie antykonkurencyjne.

Zakończenie

Dnia 1 stycznia 1998 roku.

KRAJ: KIRGISTAN

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Nie ma w Kirgistanie mechanizmu kontroli postępowania antykonkurencyjnego i odpowiedniego ustawodawstwa. Niezbędne jest utworzenie odpowiednich władz antymonopolowych.

Zakończenie

Dnia 1 lipca 2001 roku.

KRAJ: MOŁDOWA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

W Mołdowie za kontrolę postępowania konkurencyjnego odpowiedzialne jest Ministerstwo Gospodarki. Dokonano odpowiednich poprawek do Ustawy o nie przestrzeganiu przepisów administracyjnych, która przewiduje określone kary za naruszanie przepisów o konkurencji przez przedsiębiorstwa monopolistyczne.

Projekt Ustawy o konkurencji, która jest obecnie na etapie opracowywania, będzie zawierał przepisy dotyczące wdrażania przepisów o konkurencji.

Zakończenie

Dnia 1 stycznia 1998 roku.

KRAJ: RUMUNIA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Instytucje do wprowadzenia w życie postanowień niniejszego ustępu nie są jeszcze

w Rumunii utworzone.

Instytucje, które mają zająć się wprowadzeniem w życie przepisów o konkurencji, są przewidziane w projekcie Ustawy o ochronie konkurencji, której przyjęcie planowane jest w 1994 roku.

Projekt ten przewiduje również 9-miesięczny okres na wprowadzenie w życie, poczynając od dnia opublikowania.

Zgodnie z Układem o stowarzyszeniu między Rumunią a Wspólnotami Europejskimi

Rumunii przyznano okres 5 lat na wprowadzenie w życie przepisów o konkurencji.

Zakończenie

Dnia 1 stycznia 1998 roku.

KRAJ: TADŻYKISTAN

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Tadżykistan przyjął Ustawy o demonopolizacji i konkurencji, ale instytucje do wdrażania przepisów o konkurencji są dopiero na etapie rozwoju.

Zakończenie

Dnia 31 grudnia 1997 roku.

KRAJ: UZBEKISTAN

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

W Uzbekistanie przyjęto "Ustawę o ograniczaniu działań monopolistycznych", która obowiązuje od lipca 1992 roku. Jednakże zakres tej ustawy (tak, jak jest określony w artykule 1 ustęp 3) nie obejmuje działań przedsiębiorstw w sektorze energii.

Zakończenie

Dnia 1 lipca 2001 roku.

Artykuł 7 ustęp 4

"W przypadku gdy tranzyt materiałów i produktów energetycznych nie może być dokonany na zasadach handlowych przy pomocy środków transportu energii, Umawiające się Strony nie będą stawiały przeszkód dla tworzenia nowych mocy, chyba że inaczej stanowią właściwe przepisy prawne zgodne z ustępem 1."

KRAJ: AZERBEJDŻAN

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Niezbędne jest przyjęcie zestawu przepisów prawnych dotyczących energetyki, zawierających umowy licencyjne regulujących kwestię tranzytu. W okresie przejściowym przewidziane jest zbudowanie i zmodernizowanie elektroenergetycznych linii przesyłowych, jak również stworzenie odpowiednich mocy w celu podniesienia ich poziomu technicznego do poziomu światowych wymagań oraz dostosowania do warunków gospodarki rynkowej.

Zakończenie

Dnia 31 grudnia 1999 roku.

KRAJ: BIAŁORUŚ

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Obecnie opracowywane są ustawy dotyczące energetyki, dotyczące ziemi i inne, i przed ich ostatecznym przyjęciem pozostaje niepewność co do warunków dla tworzenia nowych mocy transportowych dla nośników energii na terytorium Białorusi.

Zakończenie

Dnia 31 grudnia 1998 roku.

KRAJ: BUŁGARIA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Bułgaria nie ma ustaw regulujących tranzyt materiałów i produktów energetycznych. Dokonująca się całościowa restrukturyzacja sektora energii obejmuje rozwój struktury instytucjonalnej, ustawodawczej i regulacyjnej.

Zakończenie

Niezbędny jest siedmioletni okres na doprowadzenie ustawodawstwa dotyczącego tranzytu materiałów i produktów energetycznych do pełnej zgodności z tym postanowieniem.

Dnia 1 lipca 2001 roku.

KRAJ: GRUZJA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Niezbędne jest przygotowanie zestawu ustaw w tej sprawie. Obecnie w Gruzji istnieją istotnie różne warunki dla transportu i tranzytu różnych źródeł energii (energii elektrycznej, gazu ziemnego, produktów naftowych, węgla).

Zakończenie

Dnia 1 stycznia 1999 roku.

KRAJ: POLSKA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Polskie Prawo energetyczne będące na końcowym etapie koordynacji przewiduje utworzenie nowych przepisów prawnych podobnych do stosowanych przez kraje wolnorynkowe (licencje na wytwarzanie, przesył, dystrybucję i handel nośnikami energii). Dopóki nie zostanie ono przyjęte przez parlament, niezbędne jest czasowe zawieszenie zobowiązań wynikających z niniejszego ustępu.

Zakończenie

Dnia 31 grudnia 1995 roku.

KRAJ: WĘGRY

Sektor

Przemysł elektroenergetyczny.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Zgodnie z obecnym ustawodawstwem budowa i eksploatacja linii przesyłowych wysokiego napięcia stanowi monopol państwowy.

W przygotowaniu jest stworzenie nowej struktury prawnej i regulacyjnej w zakresie budowy, eksploatacji i praw własności do linii przesyłowych wysokiego napięcia.

Ministerstwo Przemysłu i Handlu zainicjowało już tworzenie nowej Ustawy o elektroenergetyce, która będzie miała swój wpływ także na Kodeks Cywilny i na Ustawę o koncesjach. Zgodność może być osiągnięta po wejściu w życie nowej ustawy o energetyce i związanych z nim zarządzeń regulacyjnych.

Zakończenie

Dnia 31 grudnia 1996 roku.

Artykuł 9 ustęp 1

"Umawiające się Strony potwierdzają znaczenie otwartych rynków kapitałowych dla wzmagania dopływu kapitału do finansowania handlu materiałami i produktami energetycznymi oraz dla dokonywania i wspierania inwestycji z zakresu działalności gospodarczej w sektorze energii na obszarach innych Umawiających się Stron, szczególnie tych o gospodarce w okresie przejściowym. Zgodnie z tym każda z Umawiających się Stron będzie starać się poprawiać warunki dostępu do swojego rynku kapitałowego dla przedsiębiorstw i obywateli z innych Umawiających się Stron, w celu finansowania handlu materiałami i produktami energetycznymi oraz dla celów inwestycji w zakresie działalności gospodarczej w sektorze energii na obszarach innych Umawiających się Stron, na zasadach nie mniej korzystnych niż są przyznawane w podobnych okolicznościach jej własnym przedsiębiorstwom i obywatelom lub przedsiębiorstwom i obywatelom dowolnej innej Umawiającej się Strony albo dowolnego państwa trzeciego, zależnie od tego, które z tych zasad są bardziej korzystne."

KRAJ: AZERBEJDŻAN

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Odpowiednie ustawodawstwo jest na etapie opracowywania.

Zakończenie

Dnia 1 stycznia 2000 roku.

KRAJ: BIAŁORUŚ

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Odpowiednie ustawodawstwo jest na etapie opracowywania.

Zakończenie

Dnia 1 stycznia 2000 roku.

KRAJ: GRUZJA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Odpowiednie ustawodawstwo jest na etapie przygotowywania.

Zakończenie

Dnia 1 stycznia 1997 roku.

KRAJ: KAZACHSTAN

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Projekt Ustawy o inwestycjach zagranicznych jest na etapie upoważniającego zatwierdzania w celu przyjęcia jej przez Parlament na jesieni 1994 roku.

Zakończenie

Dnia 1 lipca 2001 roku.

KRAJ: KIRGISTAN

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Odpowiednie ustawodawstwo jest obecnie w przygotowaniu.

Zakończenie

Dnia 1 lipca 2001 roku.

Artykuł 10 ustęp 7 - Specyficzne środki

"Każda Umawiająca się Strona przyzna na swoim obszarze inwestycjom inwestorów z innych Umawiających się Stron oraz ich odpowiednim działaniom obejmującym zarządzanie, utrzymanie, użytkowanie, posiadanie lub dysponowanie, traktowanie nie mniej korzystne niż to, które przyznaje inwestycjom swoich własnych inwestorów albo inwestorów dowolnej innej Umawiającej się Strony lub jakiegokolwiek państwa trzeciego i ich odpowiednim działaniom obejmującym zarządzanie, utrzymanie, użytkowanie, posiadanie lub dysponowanie, zależnie od tego, które z tych traktowań jest najbardziej korzystne."

KRAJ: BUŁGARIA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Cudzoziemcy mogą nie nabywać prawa własności do ziemi. Spółka z większym udziałem kapitału zagranicznego niż 50 % nie może nabyć prawa własności do gruntów rolnych.

Cudzoziemcy i zagraniczne osoby prawne nie mogą nabywać prawa własności do ziemi, z wyjątkiem kiedy nabycie następuje w drodze zgodnego z prawem dziedziczenia. W takim wypadku muszą przenieść.

Cudzoziemiec może otrzymać prawo własności do budynku, ale bez prawa własności do ziemi.

Cudzoziemcy lub spółki kontrolowane przez udziałowców zagranicznych muszą wcześniej otrzymać zezwolenie na wykonywanie następujących działań:

- poszukiwanie, eksploatacja i wydobycie zasobów naturalnych z morza terytorialnego, szelfu kontynentalnego lub wyłącznej strefy ekonomicznej,

- nabywanie nieruchomości w rejonach geograficznych wyznaczonych przez Radę Ministrów,

- zezwolenia są wydawane przez Radę Ministrów lub upoważniony przez Radę Ministrów organ.

Zakończenie

Dnia 1 lipca 2001 roku.

Artykuł 14 ustęp 1 litera d)

"Każda z Umawiających się Stron, w odniesieniu do inwestycji na swoim obszarze dokonywanych przez inwestorów którejkolwiek innej Umawiającej się Strony, zagwarantuje swobodę transferów do swojego obszaru i poza swój obszar, włączając w to transfer:

niewydanych zarobków i innych wynagrodzeń personelu zatrudnionego z zagranicy w związku z tą inwestycją;"

KRAJ: BUŁGARIA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Zagraniczni obywatele zatrudnieni przez spółki z większym udziałem kapitału zagranicznego niż 50 % lub przez cudzoziemca zarejestrowanego jako wyłączny handlowiec albo oddział bądź biuro przedstawicielstwo zagranicznej spółki w Bułgarii, otrzymując swoje wynagrodzenie w bułgarskich lewa, mogą nabywać walutę zagraniczną za sumę nieprzekraczającą 70 % ich wynagrodzenia, obejmującego opłaty na ubezpieczenie społeczne.

Zakończenie

Dnia 1 lipca 2001 roku.

KRAJ: WĘGRY

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Zgodnie z Ustawą o inwestycjach cudzoziemców na Węgrzech, Artykuł 33, zagraniczna wyższa kadra zarządzająca, wykonawcza, członkowie rad nadzorczych i zagraniczni pracownicy mogą przekazywać, poprzez bank swojego przedsiębiorstwa, dochody do wysokości 50 % swoich zarobków po opodatkowaniu, uzyskanych w przedsiębiorstwie, gdzie są zatrudnieni.

Zakończenie

Wycofanie tego szczególnego ograniczenia zależy od postępu, jaki Węgry mogą dokonać we wprowadzaniu w życie programu liberalizacji w zakresie wymiany walut, którego ostatecznym celem jest pełna wymienialność forinta. To ograniczenie nie stanowi bariery dla inwestorów zagranicznych. Termin wycofania się jest oparty na warunkach Artykułu 32.

Dnia 1 lipca 2001 roku.

Artykuł 20 ustęp 3

"Każda Umawiająca się Strona wyznaczy jeden lub więcej punktów informacyjnych, do których mogłyby być kierowane wnioski o informacje na temat wyżej wymienionych przepisów ustawowych, wykonawczych, orzeczeń sądowych i decyzji administracyjnych, oraz bezzwłocznie powiadomi o wyznaczeniu tych punktów sekretariat, który udostępni tę informację na życzenie."

KRAJ: ARMENIA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

W Armenii nie ma jeszcze oficjalnych punktów informacyjnych, do których mogłyby być kierowane wnioski o informacje na temat odpowiednich przepisów ustawowych i wykonawczych. Nie ma również centrum informacyjnego. Istnieje plan powołania takiego centrum w latach 1994-1995. Pożądana jest pomoc techniczna.

Zakończenie

Dnia 31 grudnia 1996 roku.

KRAJ: AZERBEJDŻAN

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom Administracyjny

Państwowy.

Opis

Jak dotąd nie ma w Azerbejdżanie oficjalnych punktów informacyjnych, do których mogłyby być kierowane wnioski o informacje na temat odpowiednich przepisów ustawowych i wykonawczych. Obecnie takie informacje są skoncentrowane w różnych organizacjach.

Zakończenie

Dnia 31 grudnia 1997 roku.

KRAJ: BIAŁORUŚ

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Oficjalnie biura informacyjne, które mogłyby udzielać informacji na temat przepisów ustawowych i wykonawczych, orzeczeń sądowych i decyzji administracyjnych, jeszcze nie istnieją na Białorusi. Jeśli chodzi o orzeczenia sądowe i decyzje administracyjne, nie praktykuje się ich publikowania.

Zakończenie

Dnia 31 grudnia 1998 roku.

KRAJ: KAZACHSTAN

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Rozpoczął się proces tworzenia punktów informacyjnych. Jeśli chodzi o orzeczenia sądowe i decyzje administracyjne, nie są one jeszcze w Kazachstanie publikowane (poza niektórymi decyzjami Sądu Najwyższego), ponieważ nie uważa się ich za źródła prawa. Dla zmiany istniejącej praktyki potrzebny jest długi okres przejściowy.

Zakończenie

Dnia 1 lipca 2001 roku.

KRAJ: MOŁDOWA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Niezbędne jest utworzenie punktów informacyjnych.

Zakończenie

Dnia 31 grudnia 1995 roku.

KRAJ: FEDERACJA ROSYJSKA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Federacja i Republiki tworzące Federację.

Opis

W Federacji Rosyjskiej nie istnieją na dzień dzisiejszy urzędowe punkty informacyjne, do których mogłyby być kierowane wnioski o informacje na temat odpowiednich przepisów ustawowych i wykonawczych. Jeśli chodzi o orzeczenia sądowe i decyzje administracyjne, to nie są one uważane za źródła prawa.

Zakończenie

Dnia 31 grudnia 2000 roku.

KRAJ: SŁOWENIA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

W Słowenii nie ma jeszcze urzędowych punktów informacyjnych, do których mogłyby być kierowane wnioski o informacje o odpowiednich przepisach ustawowych i wykonawczych. Obecnie takie informacje są dostępne w różnych ministerstwach. Ustawa o inwestycjach zagranicznych, będąca w przygotowaniu, przewiduje utworzenie takiego punktu informacyjnego.

Zakończenie

Dnia 1 stycznia 1998 roku.

KRAJ: TADŻYKISTAN

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Nie ma jeszcze w Republice Tadżykistanu punktów informacyjnych, do których mogłyby być kierowane wnioski o informacje na temat odpowiednich przepisów ustawowych i wykonawczych. Jest to wyłącznie kwestia dostępnych funduszy.

Zakończenie

Dnia 31 grudnia 1997 roku.

KRAJ: UKRAINA

Sektor

Wszystkie sektory energetyczne.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

Niezbędna jest poprawa obecnej przejrzystości przepisów ustawowych aż do poziomu praktyki międzynarodowej. Ukraina będzie musiała powołać punkty informacyjne dostarczające informacji na temat przepisów ustawowych i wykonawczych, orzeczeń sądowych i decyzji administracyjnych oraz standardów ogólnego zastosowania.

Zakończenie

Dnia 1 stycznia 1998 roku.

Artykuł 22 ustęp 3

"Każda Umawiająca się Strona zapewni, że jeśli powołuje lub utrzymuje jednostkę organizacyjną i udziela tej jednostce uprawnień regulacyjnych, administracyjnych lub innych uprawnień rządowych, jednostka ta będzie korzystać z tych uprawnień w sposób zgodny ze zobowiązaniami tej Umawiającej się Strony wynikającymi z niniejszego Traktatu."

KRAJ: REPUBLIKA CZESKA

Sektor

Uranu i przemysłu jądrowego.

Poziom administracyjny

Państwowy.

Opis

W celu zmniejszenia rezerw rudy uranowej, które są zmagazynowane przez Administrację Państwowych Rezerw Materiałowych, nie będzie zezwoleń na żaden import rudy uranowej i koncentratów, włączając w to wiązki paliwowe zawierające uran pochodzenia nieczeskiego.

Zakończenie

Dnia 1 lipca 2001 roku.

1 Motyw zmieniony przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

2 Motyw zmieniony przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

3 Motyw zmieniony przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

4 Motyw zmieniony przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

5 Art. 1 pkt 4 zmieniony przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

6 Art. 1 pkt 4a dodany przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

7 Art. 1 pkt 11 zmieniony przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

8 Art. 3 zmieniony przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

9 Art. 4 zmieniony przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

10 Art. 5 ust. 1 zmieniony przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

11 Art. 14 ust. 6 zmieniony przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

12 Art. 20 ust. 1 zmieniony przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

13 Art. 21 ust. 4 zmieniony przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

14 Art. 25 ust. 3 zmieniony przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

15 Art. 29 zmieniony przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

16 Art. 34 ust. 3 lit. n) dodana przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

17 Art. 34 ust. 3 lit. o) dodana przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

18 Art. 34 ust. 3 lit. p) według numeracji ustalonej przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

19 Art. 36 ust. 1 lit. d) zmieniona przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

20 Art. 36 ust. 1 lit. g) dodana przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

21 Art. 36 ust. 4 zmieniony przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

22 Załącznik I zmieniony przez pkt III aktu końcowego konferencji międzynarodowej oraz decyzji konferencji Karty Energetycznej w odniesieniu do zmian postanowień dotyczących handlu Traktatu Karty Energetycznej (Dz.U.UE.L.98.252.23) z dniem 23 lipca 1998 r.

Zmiany w prawie

Wyższe kary dla pracodawców zostaną – rząd przeciwny ich usuwaniu z ustawy o cudzoziemcach

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie zgodziło się na usunięcie z ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców przepisu podnoszącego w kodeksie pracy kary dla pracodawców. Senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej zaakceptowała we wtorek jedynie poprawki Biura Legislacyjnego Senatu do tej ustawy. Nie można jednak wykluczyć, że na posiedzeniu Senatu inni senatorowie przejmą poprawki zgłaszane przez stronę pracodawców.

Grażyna J. Leśniak 11.03.2025

Rząd zostawił przedsiębiorców na lodzie

Podczas ostatniego posiedzenia Sejmu, ku zaskoczeniu zarówno przedsiębiorców, jak i części posłów koalicji rządzącej, Lewica w ostatniej chwili „dorzuciła” do ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom poprawki zaostrzające kary za naruszanie przepisów prawa pracy - m.in. umożliwiające orzeczenie kary ograniczenia wolności. Jednocześnie zignorowano postulaty organizacji pracodawców, mimo wcześniejszych zapewnień rządu o ich poparciu.

Grażyna J. Leśniak 27.02.2025

Wyższe kary dla pracodawców - sejmowa wrzutka na ostatniej prostej

Już nie 30 tys. zł, a 50 tys. zł ma grozić maksymalnie pracodawcy, który zawrze umowę cywilnoprawną, choć powinien - umowę o pracę. Podobnie temu, który nie wypłaca w terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi jego rodziny. A jeśli nie wypłaca przez okres co najmniej 3 miesięcy, to kara ma wynieść nawet 60 tys. złotych - zdecydował Sejm, przyjmując poprawkę Lewicy, zmieniającą Kodeks pracy w... ustawie dotyczącej cudzoziemców.

Grażyna J. Leśniak 25.02.2025

Jaka wysokość diety dla członków komisji wyborczych w wyborach Prezydenta

500 zł zarobi członek obwodowej komisji wyborczej w wyborach Prezydenta RP, 600 zł - zastępca przewodniczącego, a 700 zł przewodniczący komisji wyborczej – wynika z uchwały Państwowej Komisji Wyborczej. Jeżeli odbędzie się ponownie głosowanie, zryczałtowana dieta wyniesie 75 proc. wysokości diety w pierwszej turze. Termin zgłaszania kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych mija 18 kwietnia

Robert Horbaczewski 20.01.2025

Zmiany w podatkach 2025 - przybędzie obowiązków sprawozdawczych

1 stycznia 2025 r. weszły w życie liczne zmiany podatkowe, m.in. nowe definicje budynku i budowli w podatku od nieruchomości, JPK CIT, globalny podatek wyrównawczy, PIT kasowy, zwolnienie z VAT dla małych firm w innych krajach UE. Dla przedsiębiorców oznacza to często nowe obowiązki sprawozdawcze i zmiany w systemach finansowo-księgowych. Firmy muszą też co do zasady przeprowadzić weryfikację nieruchomości pod kątem nowych przepisów.

Monika Pogroszewska 02.01.2025

Nowy Rok - jakie zmiany czekają nas w prawie

W 2025 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie tylko raz. Obniżeniu ulegnie natomiast minimalna podstawa wymiaru składki zdrowotnej płaconej przez przedsiębiorców. Grozi nam za to podwyżka podatku od nieruchomości. Wzrosną wynagrodzenia nauczycieli, a prawnicy zaczną lepiej zarabiać na urzędówkach. Wchodzą w życie zmiany dotyczące segregacji odpadów i e-doręczeń. To jednak nie koniec zmian, jakie czekają nas w Nowym Roku.

Renata Krupa-Dąbrowska 31.12.2024

Identyfikator:	Dz.U.UE.L.1994.380.24
Rodzaj:	Umowa międzynarodowa
Tytuł:	Traktat Karty Energetycznej. Lizbona.1994.12.17.
Data aktu:	17/12/1994
Data ogłoszenia:	31/12/1994
Data wejścia w życie:	16/04/1998

Traktat Karty Energetycznej. Lizbona.1994.12.17.

TRAKTAT KARTY ENERGETYCZNEJ

CZĘŚĆ I

DEFINICJE I CEL

CZĘŚĆ II

HANDEL

CZĘŚĆ III

PROMOCJA I OCHRONA INWESTYCJI

CZĘŚĆ IV

POSTANOWIENIA RÓŻNE

CZĘŚĆ V

ROZSTRZYGANIE SPORÓW

CZĘŚĆ VI

POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE

CZĘŚĆ VII

STRUKTURA I INSTYTUCJE

CZĘŚĆ VIII

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

ZAŁĄCZNIK I 22

1.

Załącznik EM I

2.

Załącznik EM II

3.

Załącznik EQ I

4.

Załącznik EQ II

5.

Załącznik NI

6.

Załącznik TRM

7.

Załącznik N

8.

Załącznik VC

9.

Załącznik ID

10.

Załącznik IA

11.

Załącznik P

12.

Załącznik W

13.

Załącznik TFU

14.

Załącznik BR

15.

Załącznik BRQ

16.

Załącznik D

17.

Załącznik B

18.

Załącznik PA

19.

Załącznik T

Zmiany w prawie

Wyższe kary dla pracodawców zostaną – rząd przeciwny ich usuwaniu z ustawy o cudzoziemcach

Rząd zostawił przedsiębiorców na lodzie

Wyższe kary dla pracodawców - sejmowa wrzutka na ostatniej prostej

Jaka wysokość diety dla członków komisji wyborczych w wyborach Prezydenta

Zmiany w podatkach 2025 - przybędzie obowiązków sprawozdawczych

Nowy Rok - jakie zmiany czekają nas w prawie

Dz.U.UE.L.1994.380.24

Traktat Karty Energetycznej. Lizbona.1994.12.17.

TRAKTAT KARTY ENERGETYCZNEJ

CZĘŚĆ I DEFINICJE I CEL

CZĘŚĆ II HANDEL

CZĘŚĆ III PROMOCJA I OCHRONA INWESTYCJI

CZĘŚĆ IV POSTANOWIENIA RÓŻNE

CZĘŚĆ V ROZSTRZYGANIE SPORÓW

CZĘŚĆ VI POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE

CZĘŚĆ VII STRUKTURA I INSTYTUCJE

CZĘŚĆ VIII POSTANOWIENIA KOŃCOWE

ZAŁĄCZNIK I 22

1. Załącznik EM I

2. Załącznik EM II

3. Załącznik EQ I

4. Załącznik EQ II

5. Załącznik NI

6. Załącznik TRM

7. Załącznik N

8. Załącznik VC

9. Załącznik ID

10. Załącznik IA

11. Załącznik P

12. Załącznik W

13. Załącznik TFU

14. Załącznik BR

15. Załącznik BRQ

16. Załącznik D

17. Załącznik B

18. Załącznik PA

19. Załącznik T

Zmiany w prawie

Dz.U.UE.L.1994.380.24

CZĘŚĆ I

DEFINICJE I CEL

CZĘŚĆ II

HANDEL

CZĘŚĆ III

PROMOCJA I OCHRONA INWESTYCJI

CZĘŚĆ IV

POSTANOWIENIA RÓŻNE

CZĘŚĆ V

ROZSTRZYGANIE SPORÓW

CZĘŚĆ VI

POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE

CZĘŚĆ VII

STRUKTURA I INSTYTUCJE

CZĘŚĆ VIII

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

1.

Załącznik EM I

2.

Załącznik EM II

3.

Załącznik EQ I

4.

Załącznik EQ II

5.

Załącznik NI

6.

Załącznik TRM

7.

Załącznik N

8.

Załącznik VC

9.

Załącznik ID

10.

Załącznik IA

11.

Załącznik P

12.

Załącznik W

13.

Załącznik TFU

14.

Załącznik BR

15.

Załącznik BRQ

16.

Załącznik D

17.

Załącznik B

18.

Załącznik PA

19.

Załącznik T