Dyrektywa 76/207/EWG w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy

DYREKTYWA RADY

z dnia 9 lutego 1976 r.

w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy

(76/207/EWG)

(Dz.U.UE L z dnia 14 lutego 1976 r.)

RADA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,

uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, w szczególności jego art. 235,

uwzględniając wniosek Komisji,

uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego⁽¹⁾,

uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego⁽²⁾,

a także mając na uwadze, co następuje:

Rada w uchwale z dnia 21 stycznia 1974 r. w sprawie programu działań społecznych⁽³⁾ włączyła do swoich priorytetów działania mające na celu zapewnienie równości kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do zatrudnienia i kształcenia oraz awansu zawodowego, a także warunków pracy, w tym wynagrodzenia;

w odniesieniu do wynagrodzenia dnia 10 lutego 1975 r. Rada przyjęła dyrektywę 75/117/EWG w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich dotyczących stosowania zasady równości wynagrodzeń dla kobiet i mężczyzn⁽⁴⁾;

działanie wspólnotowe jest konieczne w celu zrealizowania zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn, zarówno w odniesieniu do dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego, jak i warunków pracy; równość traktowania pracowników płci męskiej i żeńskiej stanowi jeden z celów Wspólnoty i obejmuje zasługującą na wsparcie harmonizację warunków życia i pracy pracowników przy jednoczesnym utrzymaniu ich poprawy; dla realizacji tego celu Traktat nie powierza koniecznych kompetencji o charakterze szczególnym;

należy zdefiniować i stopniowo wprowadzać w życie za pomocą kolejnych środków, zasadę równego traktowania w dziedzinie zabezpieczenia społecznego,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

Artykuł  1

1. Niniejsza dyrektywa stawia sobie za cel wprowadzenie w życie w Państwach Członkowskich zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do zatrudnienia, w tym awansu i kształcenia zawodowego, jak również warunków pracy oraz, w sytuacjach przewidzianych w ust. 2, zabezpieczenia społecznego. Zasadę tę określa się dalej jako "zasadę równego traktowania".

1a. 1  Przy formułowaniu i wprowadzaniu w życie przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych, polityk i działań w dziedzinach określonych w ust. 1, Państwa Członkowskie aktywnie uwzględniają dążenie do równości kobiet i mężczyzn.

2.  W celu stopniowego wprowadzenia w życie zasady równego traktowania w dziedzinie zabezpieczenia społecznego Rada, działając na wniosek Komisji, przyjmie przepisy, które sprecyzują jej przedmiot, zakres oraz sposoby stosowania.

Artykuł  2 ²

1.  Do celów następujących postanowień, zasada równego traktowania oznacza brak jakiejkolwiek bezpośredniej lub pośredniej dyskryminacji ze względu na płeć, przez odniesienie w szczególności do stanu cywilnego lub rodzinnego.

2. Do celów niniejszej dyrektywy, stosuje się następujące definicje:

– dyskryminacja bezpośrednia: sytuacja, w której dana osoba traktowana jest mniej korzystnie ze względu na płeć niż jest, była lub byłaby traktowana inna osoba w porównywalnej sytuacji,

– dyskryminacja pośrednia; sytuacja, w której z pozoru neutralny przepis, kryterium lub praktyka stawiałaby osoby danej płci w szczególnie niekorzystnym położeniu w porównaniu do osób innej płci, chyba że dany przepis, kryterium lub praktyka są obiektywnie uzasadnione usankcjonowanym prawnie celem, a środki osiągania tego celu są właściwe i niezbędne,

– molestowanie: sytuacja, w której ma miejsce niepożądane zachowanie związane z płcią osoby, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności osoby i stworzenie onieśmielającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery,

– molestowanie seksualne: sytuacja, w której ma miejsce niepożądane zachowanie werbalne, niewerbalne lub fizyczne o charakterze seksualnym, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności osoby, w szczególności przy stwarzaniu atmosfery zastraszenia, wrogości, poniżenia, upokorzenia lub obrazy.

3) Molestowanie oraz molestowanie seksualne w rozumieniu niniejszej dyrektywy uważa się za dyskryminację ze względu na płeć i dlatego jest ono zabronione.

Fakt odrzucenia lub podporządkowania się takiemu zachowaniu przez osobę nie może służyć jako podstawa decyzji odnoszącej się do tej osoby.

4) Polecenie nakazujące dyskryminowanie osób ze względu na płeć uważane jest za dyskryminację w rozumieniu niniejszej dyrektywy.

5) Państwa Członkowskie wspierają, zgodnie z prawem krajowym, układami zbiorowymi lub praktyką, pracodawców oraz osoby odpowiedzialne za dostęp do kształcenia zawodowego w podejmowaniu środków służących zapobieganiu wszelkim formom dyskryminacji ze względu na płeć, w szczególności molestowaniu oraz molestowaniu seksualnemu w miejscu pracy.

6. W odniesieniu do dostępu do zatrudnienia, w tym do prowadzącego do niego szkolenia, Państwa Członkowskie mogą przewidzieć, że odmienne traktowanie ze względu na cechy związane z płcią nie stanowi dyskryminacji, jeżeli, ze względu na rodzaj działalności zawodowej lub warunki jej wykonywania, cecha taka jest istotnym i determinującym wymogiem zawodowym, pod warunkiem że cel jest zgodny z prawem, a wymóg jest proporcjonalny.

7. Niniejsza dyrektywa jest bez uszczerbku dla przepisów dotyczących ochrony kobiet, w szczególności dotyczących ciąży i macierzyństwa.

Kobieta przebywająca na urlopie macierzyńskim jest uprawniona, po jego zakończeniu, do powrotu do swojej lub równorzędnej pracy na warunkach nie mniej dla niej korzystnych i do korzystania z poprawy warunków pracy, do których byłaby uprawniona w trakcie swojej nieobecności.

Mniej preferencyjne traktowanie kobiety związane z ciążą lub urlopem macierzyńskim w rozumieniu dyrektywy 92/85/EWG stanowi dyskryminację w rozumieniu niniejszej dyrektywy.

Niniejsza dyrektywa jest również bez uszczerbku dla przepisów dyrektywy Rady 96/34/WE z dnia 3 czerwca 1996 r. w sprawie zbiorowego porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego przez UNICE, CEEP i ETUC⁽⁵⁾ oraz dyrektywy Rady 92/85/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie wprowadzenia środków służących wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa i zdrowia pracownic w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły i pracownic karmiących piersią (dziesiąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG)⁽⁶⁾. Jest ona także bez uszczerbku dla prawa Państw Członkowskich do uznawania szczególnych praw do urlopu ojcowskiego i/lub adopcyjnego. Państwa Członkowskie, które uznają takie prawa, podejmują niezbędne środki w celu ochrony pracujących mężczyzn i kobiet przed zwolnieniem z powodu wykonywania tych praw i zapewniają, że po zakończeniu takiego urlopu są oni uprawnieni do swojej pracy lub równoważnej na warunkach nie mniej korzystnych, oraz do korzystania z poprawy warunków pracy, do których byliby oni uprawnieni w trakcie swojej nieobecności.

8. Państwa Członkowskie mogą utrzymywać lub przyjmować środki w rozumieniu art. 141 ust. 4 Traktatu w celu zapewnienia pełnej równości między mężczyznami i kobietami w praktyce.

Artykuł  3 ³

1.  Stosowanie zasady równego traktowania oznacza, że nie może istnieć żadna bezpośrednia ani pośrednia dyskryminacja ze względu na płeć w sektorze prywatnym ani publicznym, włączając instytucje publiczne, w odniesieniu do:

a) warunków dostępu do zatrudnienia, do pracy na własny rachunek oraz uprawiania zawodu, włączając również kryteria selekcji i warunków rekrutacji, niezależnie od rodzaju działalności i na wszystkich szczeblach hierarchii zawodowej, włącznie z awansem zawodowym;

b) dostępu do wszystkich rodzajów i szczebli poradnictwa zawodowego, kształcenia zawodowego, doskonalenia i przekwalifikowywania pracowników, łącznie ze zdobywaniem praktycznych doświadczeń;

c) warunków zatrudnienia i pracy, włączając zwolnienia, a także wynagrodzenie, jak przewidziano w dyrektywie 75/117/EWG;

d) członkostwa i uczestniczenia w organizacji pracowników lub pracodawców bądź jakiejkolwiek organizacji, której członkowie wykonują określony zawód, łącznie z przywilejami, jakie dają tego typu organizacje.

2. W tym celu, Państwa Członkowskie podejmują niezbędne środki aby zapewnić, że:

a) wszelkie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne sprzeczne z zasadą równego traktowania zostaną uchylone;

b) wszelkie przepisy sprzeczne z zasadą równego traktowania, włączone do kontraktów lub układów zbiorowych, regulaminów przedsiębiorstw lub zasad regulujących kwestie wolnych zawodów oraz organizacji pracowników i pracodawców zostaną lub mogą zostać uznane za nieważne lub zostaną zmienione.

Artykuł  4 ⁴

(skreślony).

Artykuł  5 ⁵

(skreślony).

Artykuł  6 ⁶

1.  Państwa Członkowskie zapewniają, aby procedury sądowe i/lub administracyjne, jak również, o ile uznają to za właściwe, procedury pojednawcze, których celem jest doprowadzenie do przestrzegania zobowiązań wynikających z niniejszej dyrektywy, były dostępne dla wszystkich osób, które uważają się za pokrzywdzone nieprzestrzeganiem wobec nich zasady równego traktowania, nawet po zakończeniu kontaktów, w których przypuszczalnie miała miejsce dyskryminacja.

2. Państwa Członkowskie wprowadzają do swoich krajowych systemów prawnych takie środki, które są niezbędne do zapewnienia rzeczywistej i skutecznej rekompensaty lub odszkodowania, zgodnie z ustaleniami Państw Członkowskich dotyczącymi strat i szkód poniesionych przez osobę pokrzywdzoną w wyniku dyskryminacji sprzecznej z art. 3, w sposób, który ma charakter zniechęcający a jednocześnie jest proporcjonalny do wyrządzonej szkody; taka rekompensata lub odszkodowanie nie mogą być ograniczone poprzez wcześniejsze ustalenie górnego limitu, z wyjątkiem przypadków, kiedy pracodawca może udowodnić, że jedyną szkodą, jaką ubiegający się poniósł w wyniku dyskryminacji w rozumieniu niniejszej dyrektywy jest odmowa rozpatrzenia podania o pracę tej osoby.

3. Państwa Członkowskie zapewniają, aby stowarzyszenia, organizacje lub osoby prawne, które mają, zgodnie z wyznaczonymi ustawodawstwem krajowym kryteriami, interes prawny w zapewnieniu, aby przestrzegane były przepisy niniejszej dyrektywy, mogą wszczynać, na rzecz skarżącego lub wspierając go, za jego lub jej zgodą, postępowanie sądowe i/lub administracyjne przewidziane w celu przestrzegania obowiązków wynikających z niniejszej dyrektywy.

4. Ustępy 1 i 3 nie naruszają krajowych reguł dotyczących terminów składania odwołań w zakresie zasady równego traktowania.

Artykuł  7 ⁷

Państwa Członkowskie wprowadzają do swoich krajowych systemów prawnych takie środki, jakie są konieczne do ochrony pracowników, włączając przedstawicieli pracowników przewidzianych przez ustawodawstwo krajowe i/lub praktyce, przed zwolnieniem lub innym niekorzystnym traktowaniem przez pracodawcę w odpowiedzi na skargę wniesioną w przedsiębiorstwie lub jakąkolwiek procedurę sądową mającą na celu przestrzegania zgodności z zasadą równego traktowania.

Artykuł  8

Państwa Członkowskie zapewnią, aby środki przyjęte na mocy niniejszej dyrektywy, a także odpowiednie przepisy już obowiązujące w tej dziedzinie, zostały podane do wiadomości pracowników przy użyciu wszelkich stosownych środków, na przykład w miejscu ich zatrudnienia.

Artykuł  8a ⁸

1.  Państwa Członkowskie wskazują i podejmują niezbędne ustalenia dotyczące utworzenia organu lub organów do spraw promowania, analizowania, nadzorowania i wspierania równego traktowania wszystkich osób bez dyskryminacji ze względu na płeć. Organy te mogą stanowić część agencji odpowiedzialnych na szczeblu krajowym za ochronę praw człowieka lub ochrony praw jednostki.

2. Państwa Członkowskie zapewniają, aby zadaniem tych organów było:

a) nie naruszając praw ofiar i stowarzyszeń, organizacji i innych osób prawnych, określonych w art. 6 ust. 3, w zakresie niezależnej pomocy ofiarom dyskryminacji we wnoszeniu skarg odnośnie dyskryminacji;

b) prowadzenie niezależnych badań dotyczących dyskryminacji;

c) publikowanie niezależnych raportów i wydawanie zaleceń na temat wszystkich problemów związanych z tego rodzaju dyskryminacją.

Artykuł  8b ⁹

1.  Zgodnie ze swoją tradycją i krajową praktyką, Państwa Członkowskie podejmują stosowne środki wspierające dialog między przedstawicielami pracodawców i pracowników w celu wspierania równego traktowania, włącznie z nadzorowaniem praktyk w miejscu pracy, poprzez układy zbiorowe, kodeksy postępowania oraz badanie lub wymianę doświadczeń i dobrych zwyczajów.

2. Zgodnie ze swoją tradycją i krajową praktyką, Państwa Członkowskie zachęcają przedstawicieli pracodawców i pracowników, bez uszczerbku dla ich autonomii, do wspierania równości kobiet i mężczyzn oraz do zawierania na właściwym szczeblu porozumień ustanawiających zasady niedyskryminacji w dziedzinach określonych w art. 1, które wchodzą w zakres rokowań zbiorowych. Umowy takie są zgodne z minimalnymi wymagania przewidzianymi w niniejszej dyrektywie oraz odpowiednie krajowe środki wykonawcze.

3. Państwa Członkowskie, zgodnie prawem krajowym, układami zbiorowymi lub praktyką, zachęcają pracodawców do wspierania równego traktowania mężczyzn i kobiet w miejscu pracy w planowany i systematyczny sposób.

4. W tym celu, pracodawcy są wspierani w zapewnianiu pracownikom i/lub ich przedstawicielom, w odpowiednio regularnych odstępach czasu, właściwych informacji w sprawie równego traktowania mężczyzn i kobiet w przedsiębiorstwie.

Informacje takie mogą obejmować dane statystyczne o proporcjach pomiędzy mężczyznami i kobietami na różnych szczeblach organizacji oraz możliwe środki poprawy sytuacji we współpracy z przedstawicielami pracowników.

Artykuł  8c ¹⁰

Państwa Członkowskie wspierają dialog z właściwymi organizacjami pozarządowymi, które mają, zgodnie z praktyką i ustawodawstwem krajowym interes prawny w uczestniczeniu w walce z dyskryminacją ze względu na płeć, w celu wspierania zasady równego traktowania.

Artykuł  8d ¹¹

Państwa Członkowskie ustanawiają zasady stosowania sankcji obowiązujących wobec naruszeń przepisów krajowych przyjętych z zastosowaniem niniejszej dyrektywy i podejmują wszelkie niezbędne środki dla zapewnienia ich stosowania.

Sankcje, które mogą obejmować wypłacenie odszkodowania ofierze, muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Państwa Członkowskie powiadomią o tych przepisach Komisję nie później niż do dnia 5 października 2005 r. i powiadamiają ją bezzwłocznie o kolejnych dotyczących ich zmianach.

Artykuł  8e ¹²

1.  Państwa Członkowskie mogą przyjmować lub utrzymywać przepisy bardziej korzystne dla zasady równego traktowania od przepisów ustanowionych w niniejszej dyrektywie.

2. Wprowadzenie w życie niniejszej dyrektywy nie może być w żadnym wypadku powodem obniżenia poziomu ochrony przed dyskryminacją, który już zapewnia Państwo Członkowskie w dziedzinach objętych niniejszą dyrektywą.

Artykuł  9

1. Państwa Członkowskie wprowadzą w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy w terminie trzydziestu miesięcy od momentu jej notyfikacji i niezwłocznie powiadomią o tym Komisję. Jednakże, jeśli chodzi o art. 3 ust. 2 lit. c) część pierwszą i art. 5 ust. 2 lit. c) część pierwszą, Państwa Członkowskie dokonają pierwszego przeglądu oraz, w razie konieczności, pierwszej zmiany przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych, o której mowa w powyższych artykułach, w ciągu czterech lat od momentu notyfikacji niniejszej dyrektywy.

2. Państwa Członkowskie dokonają okresowej oceny dziedzin działalności zawodowej, określonych w art. 2 ust. 2, w celu podjęcia decyzji, w świetle rozwoju sytuacji społecznej, czy istnieje usprawiedliwienie dla utrzymania wspomnianych wyjątków. Powiadomią Komisję o wynikach tej oceny.

3. Państwa Członkowskie przekażą Komisji teksty przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych przyjętych w zakresie objętym niniejszą dyrektywa.

Artykuł  10

W ciągu dwóch lat od wygaśnięcia terminu trzydziestu miesięcy, określonego w art. 9 ust. 1 akapit pierwszy, Państwa Członkowskie przekażą Komisji wszelkie niezbedne informacje, które umozliwia jej sporzadzenie sprawozdania dotyczacego stosowania niniejszej dyrektywy, w celu jego przedłożenia Radzie.

Artykuł  11

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, dnia 9 lutego 1976 r.

	W imieniu Rady
	G. THORN
	Przewodniczący

______

⁽¹⁾ Dz.U. C 111 z 20.5.1975, str. 14.

⁽²⁾ Dz.U. C 286 z 15.12.1975, str. 8.

⁽³⁾ Dz.U. C 13 z 12.2.1974, str. 1.

⁽⁴⁾ Dz.U. L 45 z 19.2.1975, str. 19.

⁽⁵⁾ Dz.U. L 145 z 19.6.1996, str. 4.

⁽⁶⁾ Dz.U. L 348 z 28.11.1992, str. 1.

1 Art. 1 ust. 1a dodany przez art. 1 pkt 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/73/WE z dnia 23 września 2002 r. (Dz.U.UE.L.02.269.15) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 5 października 2002 r.

2 Art. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/73/WE z dnia 23 września 2002 r. (Dz.U.UE.L.02.269.15) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 5 października 2002 r.

3 Art. 3 zmieniony przez art. 1 pkt 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/73/WE z dnia 23 września 2002 r. (Dz.U.UE.L.02.269.15) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 5 października 2002 r.

4 Art. 4 skreślony przez art. 1 pkt 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/73/WE z dnia 23 września 2002 r. (Dz.U.UE.L.02.269.15) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 5 października 2002 r.

5 Art. 5 skreślony przez art. 1 pkt 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/73/WE z dnia 23 września 2002 r. (Dz.U.UE.L.02.269.15) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 5 października 2002 r.

6 Art. 6 zmieniony przez art. 1 pkt 5 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/73/WE z dnia 23 września 2002 r. (Dz.U.UE.L.02.269.15) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 5 października 2002 r.

7 Art. 7 zmieniony przez art. 1 pkt 6 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/73/WE z dnia 23 września 2002 r. (Dz.U.UE.L.02.269.15) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 5 października 2002 r.

8 Art. 8a dodany przez art. 1 pkt 7 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/73/WE z dnia 23 września 2002 r. (Dz.U.UE.L.02.269.15) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 5 października 2002 r.

9 Art. 8b dodany przez art. 1 pkt 7 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/73/WE z dnia 23 września 2002 r. (Dz.U.UE.L.02.269.15) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 5 października 2002 r.

10 Art. 8c dodany przez art. 1 pkt 7 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/73/WE z dnia 23 września 2002 r. (Dz.U.UE.L.02.269.15) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 5 października 2002 r.

11 Art. 8d dodany przez art. 1 pkt 7 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/73/WE z dnia 23 września 2002 r. (Dz.U.UE.L.02.269.15) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 5 października 2002 r.

12 Art. 8e dodany przez art. 1 pkt 7 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/73/WE z dnia 23 września 2002 r. (Dz.U.UE.L.02.269.15) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 5 października 2002 r.

• Identyfikator: Dz.U.UE.L.1976.39.40
• Rodzaj: Dyrektywa
• Tytuł: Dyrektywa 76/207/EWG w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy
• Data aktu: 09/02/1976
• Data ogłoszenia: 14/02/1976
• Data wejścia w życie: 12/02/1976, 01/05/2004