P9_TA(2021)0261Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 20 maja 2021 r. w sprawie kształtowania cyfrowej przyszłości Europy: usunięcie barier w funkcjonowaniu jednolitego rynku cyfrowego i lepsze wykorzystywanie AI z korzyścią dla europejskich konsumentów (2020/2216(INI))
(2022/C 15/22)
(Dz.U.UE C z dnia 12 stycznia 2022 r.)
Parlament Europejski,
- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 19 lutego 2020 r. pt. "Kształtowanie cyfrowej przyszłości Europy" (COM(2020)0067),
- uwzględniając białą księgę Komisji Europejskiej z dnia 19 lutego 2020 r. w sprawie sztucznej inteligencji - Europejskie podejście do doskonałości i zaufania (COM(2020)0065),
- uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 19 lutego 2020 r. na temat wpływu sztucznej inteligencji, internetu rzeczy i robotyki na bezpieczeństwo i odpowiedzialność (COM(2020)0064),
- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 10 marca 2020 r. w sprawie określenia i usuwania barier na jednolitym rynku (COM(2020)0093),
- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 10 marca 2020 r. pt. "Długofalowy plan działania na rzecz lepszego wdrażania i egzekwowania przepisów dotyczących jednolitego rynku" (COM(2020)0094),
- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 13 listopada 2020 r. pt. "Nowy program na rzecz konsumentów - Poprawa odporności konsumentów na potrzeby trwałej odbudowy" (COM(2020)0696),
- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 25 kwietnia 2018 r. pt. "Sztuczna inteligencja dla Europy" (COM(2018)0237),
- uwzględniając dokument roboczy pt. "Kształtowanie transformacji cyfrowej w Europie" z lutego 2020 r. sporządzony przez McKinsey & Company dla Komisji 1 ,
- uwzględniając sprawozdania na temat indeksu gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego (DESI) z 2020 r. oraz wyniki specjalnego badania Eurobarometru "Attitudes towards the impact of digitalisation on daily lives" [Postawy wobec wpływu cyfryzacji na życie codzienne] 2 ,
- uwzględniając konkluzje Rady z dnia 9 czerwca 2020 r. w sprawie kształtowania cyfrowej przyszłości Europy,
- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 19 lutego 2020 r. zatytułowany "Europejska strategia w zakresie danych" (COM(2020)0066),
- uwzględniając dyrektywę 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywa o handlu elektronicznym) 3 ,
- uwzględniając dyrektywę 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 grudnia 2001 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów 4 ,
- uwzględniając dyrektywę 2002/58/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 2002 r. dotyczącą przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze łączności elektronicznej (dyrektywa o prywatności i łączności elektronicznej) 5 ,
- uwzględniając dyrektywę 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotyczącą nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniającą dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady ("Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych") 6 ,
- uwzględniając dyrektywę 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. dotyczącą usług na rynku wewnętrznym 7 ,
- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniającą dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylającą dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 8 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) 9 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 19 stycznia 2016 r. w sprawie "W kierunku aktu o jednolitym rynku cyfrowym" 10 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/302 z dnia 28 lutego 2018 r. w sprawie nieuzasadnionego blokowania geograficznego oraz innych form dyskryminacji klientów ze względu na przynależność państwową, miejsce zamieszkania lub miejsce prowadzenia działalności na rynku wewnętrznym oraz w sprawie zmiany rozporządzeń (WE) nr 2006/2004 oraz (UE) 2017/2394 i dyrektywy 2009/22/WE 11 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1724 z dnia 2 października 2018 r. w sprawie utworzenia jednolitego portalu cyfrowego w celu zapewnienia dostępu do informacji, procedur oraz usług wsparcia i rozwiązywania problemów, a także zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1024/2012 12 ,
- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającą dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta 13 ,
- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie wymogów dostępności produktów i usług 14 ,
- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/790 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym oraz zmiany dyrektyw 96/9/WE i 2001/29/WE 15 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1150 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie propagowania sprawiedliwości i przejrzystości dla użytkowników biznesowych korzystających z usług pośrednictwa internetowego 16 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 lutego 2020 r. w sprawie zautomatyzowanych procesów decyzyjnych - zagwarantowanie ochrony konsumenta oraz swobodnego przepływu towarów i usług 17 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 października 2020 r. zawierającą zalecenia dla Komisji w sprawie aktu prawnego o usługach cyfrowych: poprawa funkcjonowania jednolitego rynku 18 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 października 2020 r. w sprawie praw własności intelektualnej w dziedzinie rozwoju technologii sztucznej inteligencji 19 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 października 2020 r. zawierającą zalecenia dla Komisji w sprawie ram aspektów etycznych sztucznej inteligencji, robotyki i powiązanych z nimi technologii 20 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 października 2020 r. z zaleceniami dla Komisji w sprawie systemu odpowiedzialności cywilnej za sztuczną inteligencję 21 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 stycznia 2021 r. w sprawie wzmocnienia jednolitego rynku: przyszłość swobodnego przepływu usług 22 ,
- uwzględniając art. 54 Regulaminu,
- uwzględniając opinie przedstawione przez Komisję Handlu Międzynarodowego, Komisję Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, Komisję Transportu i Turystyki, Komisję Kultury i Edukacji, Komisję Prawną, Komisję Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, Komisję Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisję Praw Kobiet i Równouprawnienia,
- uwzględniając sprawozdanie Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów (A9-0149/2021),
A. mając na uwadze, że na jednolitym rynku cyfrowym nadal istnieją bariery, które należy usunąć, aby wykorzystać w pełni jego potencjał, a także mając na uwadze, że wspólne podejście UE ma zasadnicze znaczenie dla sukcesu tego rynku;
B. mając na uwadze, że cyfryzacja może mieć znaczną wartość dla jednolitego rynku jako całości i jest ważna zarówno dla europejskich konsumentów, jak i dla tradycyjnych i nietradycyjnych sektorów, a ponadto może zapewnić przewagę konkurencyjną na rynku globalnym;
C. mając na uwadze, że jednolity rynek cyfrowy stwarza różne wyzwania dla rynków tradycyjnych i że należy przestrzegać zasady, zgodnie z którą to, co jest nielegalne poza internetem, jest nielegalne w internecie;
D. mając na uwadze, że AI podlega już w pewnym stopniu obowiązującym wymogom prawnym;
E. mając na uwadze, że należy budować zaufanie publiczne do AI dzięki domyślnemu uwzględnianiu pełnego poszanowania praw podstawowych, ochrony konsumentów, ochrony danych i bezpieczeństwa oraz wspieraniu innowacji w Europie;
F. mając na uwadze, że w białej księdze w sprawie sztucznej inteligencji uznano rolnictwo za jeden z sektorów, w których AI może zwiększyć wydajność, a jednym z ogólnych celów przyszłej wspólnej polityki rolnej (WPR) jest promowanie inteligentnego rolnictwa; mając na uwadze, że badania i prace nad AI w obszarze rolnictwa i hodowli zwierząt mogą zwiększyć atrakcyjność tego sektora dla młodszych osób i poprawić wydajność rolnictwa na obszarach z ograniczeniami naturalnymi, a także dobrostan zwierząt i produktywność; mając na uwadze, że strategię "Od pola do stołu" oraz strategię na rzecz bioróżnorodności wprowadzono, aby ułatwić rolnikom wysokiej jakości uprawy oraz ograniczyć utratę składników odżywczych oraz stosowanie pestycydów i nawozów do 2030 r.;
G. mając na uwadze, że transformacja cyfrowa wymaga większych inwestycji w kluczowe czynniki sprzyjające gospodarce cyfrowej oraz koordynacji z polityką w dziedzinie transformacji ekologicznej;
H. mając na uwadze, że AI przynosi wiele korzyści, ale wiąże się również z pewnymi zagrożeniami;
I. mając na uwadze, że na mocy Karty praw podstawowych Unii Europejskiej i europejskiej konwencji praw człowieka państwa członkowskie i instytucje Unii muszą dopilnować, aby nadmiernie nie ograniczano praw jednostki do prywatności, ochrony danych, swobody wyrażania poglądów i wolności zgromadzeń, niedyskryminacji, godności i innych praw podstawowych przez stosowanie nowych i powstających technologii;
J. mając na uwadze, że stosowanie AI stwarza też zagrożenia oraz budzi obawy co do aspektów etycznych, zakresu i przejrzystości gromadzenia, wykorzystywania i rozpowszechniania danych osobowych;
Część 1: usuwanie barier w funkcjonowaniu jednolitego rynku cyfrowego
1. jest zdania, że polityka cyfrowa UE powinna tworzyć i wspierać najważniejsze podstawy, które umożliwią europejskiemu sektorowi publicznemu i prywatnemu odgrywanie roli światowego lidera w dziedzinie godnych zaufania i ukierunkowanych na człowieka innowacji cyfrowych; uważa, że jednolity rynek cyfrowy jest jedną z takich podstaw i że należy zapewnić wykorzystanie pełnego potencjału nowych technologii dzięki usunięciu nieuzasadnionych barier krajowych, zapewnieniu konsumentom i przedsiębiorstwom pewności prawa, a obywatelom europejskim - korzyści oraz wzmocnieniu konkurencji; uważa, że lepiej zorganizowane i wspólne podejście europejskie do integracji i harmonizacji rynku może przyczynić się do osiągnięcia tego celu; jest zdania, że w tym celu potrzebne są dalsze działania zarówno na szczeblu państw członkowskich, jak i UE;
2. podkreśla, jak ważny jest w pełni funkcjonujący jednolity rynek cyfrowy, przynoszący korzyści konsumentom i przedsiębiorstwom; wnioskuje o wsparcie MŚP w transformacji cyfrowej oraz oczekuje, że Komisja wprowadzi oceny adekwatności dla MŚP, zanim zaproponuje nowe przepisy;
3. uważa, że podejście UE do cyfryzacji musi być w pełni zgodne z prawami podstawowymi, ochroną konsumentów, zasadami neutralności technologicznej, neutralności sieci i ochrony danych, inkluzywnością i niedyskryminacją;
4. uważa, że cyfryzacja i takie nowe technologie jak AI mogą przyczynić się do osiągnięcia celów strategii przemysłowej UE i Zielonego Ładu oraz do przezwyciężenia niektórych trudności w związku z COVID-19; uważa ponadto, że wzajemnie wzmacniające się podejście polityczne do Zielonego Ładu, strategii przemysłowej i cyfryzacji mogłoby umożliwić realizację określonych w nich celów oraz zapewnić UE wiodącą pozycję w dziedzinie technologii; zwraca uwagę, że takie rozwiązania cyfrowe jak telepraca i aplikacje wykorzystujące AI mogą wspierać udział osób z niepełnosprawnościami w jednolitym rynku cyfrowym; uważa, że kryzys związany z COVID-19 jest też okazją do przyspieszenia cyfryzacji oraz że transformacja cyfrowa musi służyć ogólnemu interesowi publicznemu; uważa, że transformacja cyfrowa może ułatwić zaspokojenie potrzeb regionów miejskich, wiejskich i odizolowanych w UE;
5. zwraca uwagę, że nowe technologie mogą pomóc w przechodzeniu na zrównoważoną gospodarkę o obiegu zamkniętym, ponieważ ułatwiają wprowadzanie modeli biznesowych o obiegu zamkniętym, promują efektywność energetyczną systemów przetwarzania i przechowywania danych oraz umożliwiają bardziej zrównoważone łańcuchy wartości i optymalizację wykorzystania zasobów;
6. wzywa Komisję, by promowała i wspierała wykorzystanie i rozwój zrównoważonej technologii przy urzeczywistnianiu Zielonego Ładu, w tym za pośrednictwem oceny wpływu wymiany danych na środowisko oraz infrastruktury niezbędnej do zapewnienia zrównoważonego wprowadzania technologii cyfrowych;
7. podkreśla, że możliwość dzielenia się niezbędnymi i jasno określonymi zbiorami danych oraz uzyskania do nich dostęp będzie miała kluczowe znaczenie dla uwolnienia potencjału Zielonego Ładu; wzywa Komisję do oceny, które zbiory danych są niezbędne do osiągnięcia tego celu;
8. uważa, że należy wyeliminować praktyki osłabiające prawa konsumentów, ochronę danych i prawa pracownicze;
9. podkreśla, że Komisja powinna przyjąć wyważone i zachowujące aktualność, oparte na dowodach i zasadzie pomocniczości podejście do prawodawstwa, przyczyniające się do powstania jednolitego rynku cyfrowego, który zapewni świadczenie usług publicznych, będzie konkurencyjny, sprawiedliwy, dostępny, neutralny pod względem technologicznym, sprzyjający innowacjom, przyjazny dla konsumentów, ukierunkowany na człowieka i godny zaufania, a ponadto będzie wspierał bezpieczne i oparte na danych społeczeństwo i gospodarkę;
10. podkreśla, że opodatkowanie gospodarki cyfrowej i gospodarki tradycyjnej powinno podlegać równym warunkom dzięki wspólnej koncepcji miejsca tworzenia wartości;
11. zauważa, że w stosownych przypadkach MŚP i inne podmioty gospodarcze mogłyby skorzystać na takich modelach jak otwarte oprogramowanie, w zależności od różnych sytuacji lub kontekstu, z uwzględnieniem potencjalnych korzyści, cyberbezpieczeństwa, prywatności i ochrony danych oraz bez uszczerbku dla mających zastosowanie przepisów; uważa, że może się to przyczynić do europejskiej autonomii strategicznej w dziedzinie technologii cyfrowych;
12. wzywa Komisję, by w przyszłych wnioskach ustawodawczych przestrzegała zasad przewodnich, unikała fragmentacji jednolitego rynku cyfrowego, usuwała wszelkie nieuzasadnione bariery i zbędne wymogi administracyjne, wspierała innowacyjność, zwłaszcza MŚP, oraz stosowała odpowiednie zachęty, które zapewniają równe warunki działania i równy dostęp do możliwości inwestycyjnych;
13. zwraca się do Komisji, by zapewniła skuteczne egzekwowanie obecnych i wszelkich nowych wymogów prawnych; uważa, że egzekwowanie prawa musi być skuteczne ponad granicami i sektorami oraz że wymaga ściślejszej współpracy między organami oraz należytego uwzględniania wiedzy fachowej i odpowiednich kompetencji poszczególnych organów; uważa, że Komisja powinna określić wytyczne, aby zapewnić koordynację w przypadku wszelkich nowych wymogów regulacyjnych dotyczących AI lub pokrewnych dziedzin;
14. wzywa Komisję, by jej celem było zarówno przyjazne dla konsumentów środowisko regulacyjne sprzyjające innowacjom, jak i większe finansowe i instytucjonalne wsparcie europejskiej gospodarki cyfrowej w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami, za pośrednictwem takich środków jak: inwestycje w kształcenie, badania i rozwój, wspieranie innowacji w Europie, zapewnienie szerszego dostępu do łatwych do odczytu, interoperacyjnych i wysokiej jakości danych przemysłowych i publicznych, rozwój infrastruktury cyfrowej, zwiększenie ogólnego poziomu umiejętności cyfrowych społeczeństwa, promowanie wiodącej pozycji środowiska biznesowego w dziedzinie technologii oraz tworzenie proporcjonalnego i zharmonizowanego otoczenia regulacyjnego;
15. uważa, że inteligentne zamówienia publiczne, takie jak na europejskiej platformie GovTech, mogą odegrać ważną rolę w rozwoju cyfrowym w całej UE;
16. uważa, że konieczne są znaczne inwestycje i wspólne działania na płaszczyźnie publiczno-prywatnej w dziedzinie AI i innych kluczowych nowych technologii; opowiada się za wykorzystywaniem unijnych programów finansowania do wspierania cyfryzacji naszego społeczeństwa i przemysłu, pod warunkiem że odbywa się to zgodnie z zasadami skuteczności, przejrzystości i inkluzywności; wzywa do skoordynowanego wdrażania poszczególnych funduszy, aby zapewnić jak największą synergię między programami; proponuje strategiczne uszeregowanie funduszy, aby stworzyć niezbędną infrastrukturę cyfrową; apeluje, aby NextGenerationEU, a także finansowanie publiczne i prywatne przyczyniały się do wzrostu inwestycji, aby odzwierciedlić ambitny cel UE, jakim jest odgrywanie roli światowego lidera technologicznego, rozwój badań i wiedzy w dziedzinie technologii oraz wykorzystanie wszystkich zalet cyfryzacji z korzyścią dla całego społeczeństwa;
17. uważa, że AI jest szczególnym wyzwaniem dla MŚP oraz że niepotrzebne skomplikowane wymogi regulacyjne mogą niewspółmiernie wpłynąć na ich konkurencyjność; zwraca uwagę, że przejście na rozwiązania oparte na AI powinno pomóc tym przedsiębiorstwom, a nowe przepisy dotyczące stosowania AI nie powinny prowadzić do nieuzasadnionych obciążeń administracyjnych zagrażających ich konkurencyjności na rynku;
18. wzywa Komisję, by zapewniła szerszą koordynację inwestycji w ramach planu odbudowy NextGenerationEU; apeluje do niej o propozycje konkretnych działań w ramach tego planu, aby wspierać technologie i infrastrukturę o dużym wpływie w UE, np. sztuczną inteligencję, obliczenia wielkiej skali, kwantowe technologie obliczeniowe, infrastrukturę chmur obliczeniowych, platformy, inteligentne miasta, 5G i infrastrukturę światłowodową;
19. przypomina, że MŚP są podstawą gospodarki europejskiej i potrzebują specjalnego wsparcia z unijnych programów finansowania, by dokonać transformacji cyfrowej; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zwiększyły wsparcie dla przedsiębiorstw rozpoczynających działalność, mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (MMŚP) za pośrednictwem Programu na rzecz jednolitego rynku, centrów innowacji cyfrowych oraz Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, aby wspierać rozwój i stosowanie technologii cyfrowych, dodatkowo stymulować transformację cyfrową i tym samym umożliwić im pełne rozwinięcie potencjału cyfrowego i konkurencyjności na rzecz wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy w Europie;
20. odnotowuje znaczny brak europejskiego kapitału podwyższonego ryzyka i kapitału zalążkowego, a także funduszy private equity w porównaniu z innymi rynkami; uważa, że często skłania to europejskie przedsiębiorstwa typu startup do rozszerzania działalności na rynki krajów trzecich zamiast do ekspansji w UE; uważa, że uniemożliwia to szerzej pojętej gospodarce europejskiej uzyskanie wielu korzyści z przedsięwzięć powstających w Europie; zwraca uwagę na niewspółmiernie dużą rolę podmiotów publicznych w finansowaniu innowacji i badań oraz istotne różnice w ekosystemach przedsiębiorstw typu startup i dostępnym finansowaniu w poszczególnych państwach członkowskich; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zaproponowały kompleksowe podejście europejskie w celu zwiększenia źródeł kapitału inwestycji technologicznych w UE, włącznie z inicjatywami wspierającymi finansowanie przez liderów europejskiego sektora prywatnego odgrywających rolę aniołów biznesu, a także zapewnienia dostępności kapitału wysokiego ryzyka i kapitału zalążkowego dla europejskich przedsiębiorstw i przedsiębiorstw typu startup;
21. podkreśla, że program "Cyfrowa Europa", a także programy "Horyzont Europa" i "Łącząc Europę" są niezbędne do pobudzenia transformacji cyfrowej w Europie i że należy je odpowiednio finansować; wzywa Komisję, by zapewniła jak najszybszą realizację tych programów; przypomina, że w ramach strategii "Europa 2020" państwa członkowskie muszą wywiązać się z zobowiązania do inwestowania 3 % PKB w badania i rozwój;
22. wzywa Komisję, by starała się zapewnić UE pozycję lidera w procesie przyjmowania i normalizacji nowych technologii oraz dopilnowała, by AI była ukierunkowana na człowieka i zgodna z europejskimi wartościami, normami i prawami podstawowymi; podkreśla, że przy ustalaniu światowych norm potrzebna jest współpraca z organizacjami normalizacyjnymi, przemysłem oraz partnerami międzynarodowymi z uwagi na globalny charakter przywództwa technologicznego i rozwoju technologii; uważa, że jednym ze sposobów na skuteczniejsze tworzenie zharmonizowanych norm może być wykorzystanie w określonych obszarach, takich jak AI i nowe powstające technologie, porozumienia roboczego CEN;
23. popiera cel Komisji dotyczący zwiększenia dostępności i wymiany danych nieosobowych, aby wzmocnić gospodarkę europejską; uważa, że przy realizacji tego celu należy uwzględnić zagrożenia związane z większym dostępem do danych nieosobowych, takie jak deanonimizacja;
24. uważa, że należy wspierać szerszy dostęp MŚP do większej ilości danych, i apeluje o zachęty, aby zapewnić takim przedsiębiorstwom dostęp do danych nieosobowych generowanych przez inne podmioty prywatne w ramach dobrowolnego i przynoszącego wzajemne korzyści procesu, przy czym należy zapewnić zgodność z wszystkimi niezbędnymi zabezpieczeniami zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2016/679 oraz z ramami prawnymi dotyczącymi praw własności intelektualnej;
25. uważa, że podczas świadczenia usług publicznych lub zawierania umów o zamówienia publiczne przedsiębiorstwa publiczne generują, gromadzą i przetwarzają znaczną ilość danych nieosobowych, które mają istotną wartość dla komercyjnego ponownego wykorzystania i przynoszą korzyści społeczeństwu; zachęca Komisję i państwa członkowskie, by szerzej udostępniały takie dane do ponownego wykorzystywania w interesie ogólnym, zgodnie z celami dyrektywy w sprawie otwartych danych;
26. przypomina, że potrzebujemy gospodarki opartej na danych, która będzie korzystna dla całej UE, ponieważ jest kluczowym czynnikiem sprzyjającym cyfryzacji; uważa, że wysoki poziom ochrony danych dla godnej zaufania AI mógłby pomóc zwiększyć zaufanie konsumentów; uznaje za istotne, aby UE zagwarantowała wysoki stopień kontroli klientów, a w stosownych przypadkach konsumentów, nad danymi, a jednocześnie zapewniła najwyższe standardy ochrony danych osobowych za pomocą jasnych i wyważonych przepisów dotyczących m.in. praw własności intelektualnej; uważa jednak, że konieczne jest utrzymanie otwartości wobec państw trzecich oraz że ważny jest swobodny transgraniczny przepływ danych nieosobowych;
27. odnotowuje akt prawny o usługach cyfrowych i akt o rynkach cyfrowym; uważa, że powinny one umożliwić wspieranie innowacji, zagwarantowanie wysokiego poziomu ochrony konsumentów oraz zwiększenie praw, zaufania i bezpieczeństwa użytkowników w sieci; podkreśla, że należy dopilnować, by rynek europejski pozostał aktywny i wysoce konkurencyjny;
28. podkreśla, że ochrona konsumentów powinna odgrywać ważną rolę w akcie prawnym o usługach cyfrowych, i jest przekonany, że większa przejrzystość i należyta staranność w odniesieniu do rynków internetowych zwiększyłyby bezpieczeństwo produktów i tym samym zaufanie konsumentów do rynków internetowych;
29. podkreśla zatem, że należy jasno określić obowiązki internetowych platform handlowych na podstawie zasady proporcjonalności; zwraca uwagę, że należy jasno określić odpowiedzialność platform oferujących hosting treści za sprzedawane lub reklamowane na nich towary, aby usunąć lukę prawną, przez którą kupujący nie mogą uzyskiwać zadośćuczynienia należnego im zgodnie z prawem lub umową o dostawie towarów, ponieważ nie można zidentyfikować pierwotnego sprzedawcy, por. zasada "znaj swojego klienta";
30. z zadowoleniem przyjmuje proponowany przez Komisję nowy program na rzecz konsumentów i zachęca Komisję, by w stosownych przypadkach aktualizowała przepisy dotyczące ochrony konsumentów, aby lepiej uwzględniać wpływ nowych technologii i potencjalne szkody dla konsumentów, a zwłaszcza dla grup w najtrudniejszej sytuacji, a także wpływ pandemii COVID-19; uważa, że konsumenci europejscy powinni móc odgrywać aktywną rolę w transformacji cyfrowej oraz że zaufanie konsumentów i przyjęcie technologii cyfrowych zależy od ochrony ich praw w każdej sytuacji;
31. przypomina, że nieuzasadnione blokowanie geograficzne usług internetowych jest istotną barierą dla jednolitego rynku oraz bezpodstawnie dyskryminuje konsumentów europejskich; odnotowuje, że Komisja przeprowadziła pierwszy krótkoterminowy przegląd rozporządzenia w sprawie blokowania geograficznego, i wzywa ją do dalszej oceny oraz dialogu z zainteresowanymi stronami z uwzględnieniem rosnącego popytu na transgraniczny dostęp do usług audiowizualnych, aby wspierać obieg wysokiej jakości treści w całej UE;
32. ponownie przypomina o unijnych prawach podstawowych do prywatności i ochrony danych osobowych, włącznie z zapisaną w RODO wyraźną i świadomą zgodą; zwraca uwagę, że podstawą zgody powinny być zrozumiałe i łatwo dostępne informacje o sposobie wykorzystywania i przetwarzania danych osobowych oraz że powinno się to również odnosić do stosowanych algorytmów;
33. z zadowoleniem przyjmuje nową strategię UE w zakresie cyberbezpieczeństwa na cyfrową dekadę, która jest niezbędna, by zapewnić zaufanie obywateli oraz pełne wykorzystanie innowacji, łączności i automatyzacji w transformacji cyfrowej, a jednocześnie ochronę praw podstawowych; ponadto wzywa do skutecznego i szybkiego wdrożenia przedstawionych środków;
34. apeluje do państw członkowskich o niezwłoczne wdrożenie europejskiego aktu w sprawie dostępności, aby skutecznie usunąć bariery dla obywateli z niepełnosprawnościami, zapewnić dostępność usług cyfrowych i odpowiednie warunki ich świadczenia oraz stworzyć w pełni integracyjny i dostępny jednolity rynek cyfrowy, który zapewnia równe traktowanie i włączenie osób z niepełnosprawnościami; zachęca państwa członkowskie do rozszerzenia stosowania dyrektywy w sprawie dostępności stron internetowych i mobilnych aplikacji organów sektora publicznego na obszary otwarte do użytku publicznego, zwłaszcza w sektorze zdrowia, transportu, usług pocztowych lub telekomunikacji 23 ;
Część 2: lepsze wykorzystywanie AI z korzyścią dla europejskich konsumentów
35. jest głęboko przekonany, że AI rozwijana zgodnie z obowiązującym prawem może się przyczynić do poprawy niektórych obszarów dla obywateli europejskich oraz zapewnić znaczne korzyści i wartość dla gospodarki, bezpieczeństwa, ochrony, edukacji, opieki zdrowotnej, transportu i środowiska; uważa, że należy zapewnić bezpieczeństwo, ochronę, włączenie społeczne, niedyskryminację, dostępność i sprawiedliwość produktów i usług opartych na AI, zwłaszcza dla grup konsumentów znajdujących się w trudnej sytuacji, aby nikogo nie pominąć i aby całe społeczeństwo mogło czerpać korzyści z tych produktów i usług;
36. uznaje, że aby czerpać korzyści z AI, Komisja, państwa członkowskie, sektor prywatny, społeczeństwo obywatelskie i społeczność naukowa muszą skutecznie współpracować nad ekosystemem bezpiecznej AI ukierunkowanej na człowieka, która będzie korzystna dla całego społeczeństwa;
37. zauważa, że chociaż AI ma spory potencjał, może również stwarzać pewne poważne zagrożenia z uwagi na takie kwestie jak stronniczość i nieprzejrzystość; uważa, że zagrożenia te mogą się ujawnić w zależności od konkretnego kontekstu i konkretnych przypadków zastosowania AI; apeluje, aby procesy identyfikowalności systemów opartych na AI były przejrzyste oraz by można je było poddać przeglądowi w przypadku wykazanej poważnej szkody;
38. uważa, że brak zaufania i pewności konsumentów może nie tylko stanowić przeszkodę w rozwoju, przyjęciu i skutecznym uregulowaniu technologii cyfrowych w UE, lecz również zahamować powszechne wprowadzenie AI; zwraca uwagę, że obywatele nie rozumieją, jak zaawansowane systemy algorytmiczne i systemy sztucznej inteligencji podejmują decyzje;
39. zauważa, że konsumenci potrzebują jasnych i przewidywalnych ram prawnych w przypadku nieprawidłowego działania produktu;
40. wzywa Komisję i państwa członkowskie, by stale usprawniały tę część administracji publicznej, która będzie odpowiedzialna za wdrażanie przyszłych przepisów dotyczących AI;
41. z zadowoleniem przyjmuje białą księgę Komisji w sprawie AI i wzywa Komisję do opracowania wspólnych unijnych ram regulacyjnych AI, które będą ukierunkowane na człowieka, oparte na analizie ryzyka, jasne i zachowujące aktualność; uważa, że jest to konieczne do kontroli zautomatyzowanych systemów decyzyjnych, powinno uzupełnić istniejące przepisy dotyczące AI i zapewnić ich proporcjonalność w zależności od poziomu ryzyka;
42. podkreśla, że należy zapewnić odpowiedni poziom kontroli człowieka nad algorytmicznym podejmowaniem decyzji oraz stosowne i skuteczne mechanizmy dochodzenia roszczeń;
43. podkreśla, że należy zapewnić konsumentom podstawowe szkolenia i umiejętności w zakresie AI, które pozwolą im w większym stopniu korzystać z tych technologii, a jednocześnie chronić się przed wszelkimi możliwymi zagrożeniami;
44. zauważa, że choć AI podlega już w różnym stopniu obowiązującemu prawodawstwu europejskiemu, wiążą się z nią nowe, dotychczas nierozwiązane kwestie prawne, które wpływają na konsumentów, w związku z czym wzywa Komisję, by wydała jasne wytyczne dotyczące funkcjonowania wszelkich obowiązujących przepisów i proponowanych nowych środków oraz synergii między nimi, aby usunąć istniejące luki prawne oraz stworzyć proporcjonalne i spójne ramy prawne; uważa, że państwa członkowskie powinny współpracować ze sobą, aby wzmocnić jednolity rynek cyfrowy;
45. wzywa Komisję i państwa członkowskie do ścisłej współpracy przy egzekwowaniu ram regulacyjnych, aby zapobiegać rozdrobnieniu jednolitego rynku;
46. jest zdania, że AI to szybko rozwijająca się technologia, która wymaga skutecznego prawodawstwa opartego na zasadach i proporcjonalności, a nie tylko wytycznych; uważa, że aby to osiągnąć, AI należy zdefiniować szeroko, tak aby wszelkie środki regulacyjne w różnych sektorach mogły pozostać elastyczne i możliwe do dostosowania, co pozwoli uwzględniać przyszłe zmiany, ponadto należy odpowiednio wziąć pod uwagę różne poziomy ryzyka związanego z zastosowaniami AI i dokładniej je zdefiniować w przepisach sektorowych; uważa, że przyszłe rozporządzenie musi właściwie odzwierciedlać stopień, w jakim postrzegane ryzyko związane z AI pojawia się w praktyce podczas korzystania z AI i jej wdrażania na wiele sposobów;
47. wskazuje, że stosowanie algorytmów samouczących się umożliwia przedsiębiorstwom uzyskanie pełnego obrazu sytuacji osobistej i wzorców zachowań konsumentów; wzywa zatem Komisję do objęcia technologii AI kompleksową regulacją, aby zapobiec nieuczciwemu lub niewłaściwemu wykorzystywaniu takich systemów;
48. jest zdania, że celem ram regulacyjnych AI powinno być stworzenie rynku wewnętrznego wiarygodnych i bezpiecznych produktów, aplikacji i usług opartych na AI oraz że podstawą powinien być tutaj art. 114 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej;
49. podkreśla, że konsumenci mają prawo otrzymywać w odpowiednim czasie łatwo dostępne informacje o istnieniu i możliwych skutkach systemów AI oraz o tym, w jaki sposób można kontrolować, skutecznie podważać i korygować decyzje systemu;
50. apeluje o obowiązkowe przekazywanie informacji o tym, czy konsumenci wchodzą w interakcję z systemami AI;
51. uważa, że wyjaśnialność i przejrzystość mają zasadnicze znaczenie dla zbudowania i utrzymania zaufania użytkowników do systemów AI; uważa, że oznacza to, iż procesy muszą być przejrzyste, informacje o możliwościach i przeznaczeniu systemów AI powszechne, a decyzje możliwe do wyjaśnienia osobom, których bezpośrednio dotyczą;
52. uważa, że ramy regulacyjne muszą wspierać rozwój godnych zaufania systemów AI i powinny zapewniać wysokie standardy ochrony konsumentów, aby zwiększać ich zaufanie do produktów opartych na AI; uważa, że konieczne jest bardziej stopniowe określanie zagrożeń oraz odpowiednich wymogów prawnych i zabezpieczeń przed szkodami dla konsumentów; uważa również, że ramy regulacyjne powinny zapewniać przejrzystość i rozliczalność oraz przewidywać jasne informowanie zarówno konsumentów, jak i organów regulacyjnych o istotnych wymaganiach, a także zachęcać twórców AI i podmioty ją wdrażające do proaktywnego wprowadzania godnej zaufania AI;
53. wzywa Komisję, by promowała wymianę informacji związanych z systemami algorytmicznymi między organami państw członkowskich oraz wspierała opracowanie wspólnej interpretacji systemów algorytmicznych na jednolitym rynku, służąc wskazówkami, opiniami i wiedzą specjalistyczną;
54. uważa, że podstawą takich ram powinno być podejście zgodne z etycznymi, ukierunkowanymi na człowieka prawami podstawowymi, stosowane w całym procesie projektowania, rozwoju i cyklu życia produktów AI w oparciu o poszanowanie praw podstawowych oraz zasad przejrzystości, wyjaśnialności (w stosownych przypadkach), odpowiedzialności oraz praw i obowiązków wynikających z RODO, w tym minimalizacji danych, ograniczenia celu oraz uwzględnienia ochrony danych już w fazie projektowania i w sposób domyślny;
55. uważa, że zakres nowych wymogów regulacyjnych powinien być skalowany, tak aby zastosowania AI, co do których uznaje się, że w konkretnym kontekście stwarzają największe ryzyko, podlegały surowszym wymogom regulacyjnym i kontroli, między innymi należy przewidzieć możliwość zakazania szkodliwych lub dyskryminujących praktyk; wzywa Komisję, aby opracowała obiektywną metodykę obliczania ryzyka szkód - w uzupełnieniu do metod już istniejących w obecnym prawodawstwie dotyczącym konsumentów; uważa, że w takiej metodyce należy unikać restrykcyjnego, binarnego podejścia, które mogłoby szybko stać się przestarzałe, a zamiast tego skupiać się na kontekście, zastosowaniu i konkretnym wykorzystaniu AI;
56. podkreśla, że ogólnounijna normalizacja AI powinna sprzyjać innowacjom i interoperacyjności, a także gwarantować wysoki poziom ochrony konsumentów; przyznaje, że chociaż istnieje już znaczna liczba norm, konieczne jest dalsze promowanie i rozwijanie wspólnych norm dla AI, takich jak normy dotyczące części składowych i pełnych zastosowań;
57. uważa, że po wprowadzeniu jasnych zasad prawnych i mechanizmów egzekwowania można by zastanowić się nad rolą dobrowolnego oznakowania godnej zaufania AI, a jednocześnie należy pamiętać, że asymetria informacyjna właściwa dla systemów algorytmicznego uczenia się sprawia, że rola systemów etykietowania jest bardzo złożona; uważa, że takie oznakowanie mogłoby zwiększyć przejrzystość technologii opartych na AI; podkreśla, że każdy taki system oznakowania musi być zrozumiały dla konsumentów i musi przynosić wymierne korzyści, jeśli chodzi o wiedzę konsumentów o zgodnych z przepisami zastosowaniach AI, i tym samym umożliwiać im podejmowanie świadomych decyzji, gdyż w przeciwnym razie w rzeczywistych warunkach stosowania system taki nie zostanie przyjęty na odpowiednią skalę;
58. wyraża głębokie przekonanie, że nowe wymogi regulacyjne i oceny muszą być zarówno zrozumiałe, jak i możliwe do wdrożenia oraz że w miarę możliwości powinny zostać włączone do istniejących wymogów sektorowych, co pozwoli utrzymać obciążenia administracyjne na proporcjonalnym poziomie;
59. wzywa Komisję i państwa członkowskie, by korzystały z innowacyjnych narzędzi regulacyjnych, takich jak piaskownice regulacyjne, zgodnie z zasadą ostrożności, co pomoże wyznaczyć jasną ścieżkę rozwoju startupów i małych firm; uważa, że narzędzia te powinny sprzyjać innowacjom, jeżeli będą stosowane w kontrolowanym środowisku; zwraca uwagę, że stworzenie spójnego otoczenia dla innowacyjnych testów i walidacji produktów opartych na technologiach takich jak AI pomoże europejskim przedsiębiorstwom przezwyciężyć rozdrobnienie jednolitego rynku i wykorzystać potencjał wzrostu w całej UE;
60. wskazuje, że liczbę błędów systematycznych można najskuteczniej zmniejszyć przez zapewnienie jakości zbiorów danych wykorzystywanych do szkolenia systemów AI;
61. uważa, że wykorzystanie AI w kontekście charakteryzującym się wysokim ryzykiem powinno ograniczać się do określonych celów, należy przy tym przestrzegać obowiązującego prawa i wywiązać się z obowiązków w zakresie przejrzystości; podkreśla, że tylko jasne i pewne pod względem prawnym ramy legislacyjne będą decydujące dla zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony oraz zaufania publicznego i dla uzasadnienia konieczności i proporcjonalności wdrażania takich technologii; wzywa Komisję, aby dokładnie rozważyła, czy istnieją przypadki użycia, sytuacje lub praktyki, dla których należy przyjąć konkretne normy techniczne, w tym algorytmy bazowe; uważa, że jeśli takie normy techniczne zostaną przyjęte, właściwe organy muszą regularnie przeprowadzać ich przegląd i ponownie je oceniać ze względu na szybkie tempo rozwoju technologicznego;
62. uważa, że ustanowienie przez organizacje i przedsiębiorstwa rad ds. przeglądu produktów i usług AI, których zadaniem byłaby ocena potencjalnych korzyści i szkód, w szczególności potencjalnych skutków społecznych wynikających z projektów opartych na AI o wysokim stopniu ryzyka i znacznym oddziaływaniu, może być użytecznym narzędziem pomagającym organizacjom w podejmowaniu odpowiedzialnych decyzji dotyczących produktów i usług AI, zwłaszcza jeśli w skład tych rad wejdą odpowiednie zainteresowane strony;
63. podkreśla znaczenie, jakie dla AI mają edukacja i badania naukowe; podkreśla, że UE musi budować swoje zdolności cyfrowe, zachęcając więcej osób do pracy w sektorach związanych z ICT oraz szkoląc więcej specjalistów ds. danych w dziedzinie AI, a także specjalistów w nowych powiązanych dziedzinach, takich jak inwestycje w AI i bezpieczeństwo AI; apeluje o znaczne inwestycje w europejską sieć centrów doskonałości ds. sztucznej inteligencji oraz o utworzenie ogólnoeuropejskich sieci uniwersytetów i badań naukowych koncentrujących się na AI; jest zdania, że sieć ta powinna przyczyniać się do większej wymiany wiedzy na temat AI, wspierać talenty związane z tą dziedziną w UE i przyciągać nowe talenty, pobudzać współpracę innowacyjnych przedsiębiorstw, instytucji szkolnictwa wyższego i instytucji badawczych oraz twórców AI, a także zapewniać organom regulacyjnym specjalistyczne szkolenia i rozwój, co da gwarancje właściwego wykorzystania tych technologii i będzie chronić obywateli europejskich przed potencjalnymi zagrożeniami i uszczerbkiem dla ich praw podstawowych; podkreśla ponadto, jak ważne są środki i kanały informacyjne, które pomagają małym i średnim przedsiębiorstwom oraz przedsiębiorstwom typu startup w skutecznej cyfryzacji i skutecznym przejściu do Przemysłu 5.0; dostrzega, że dzielenie się komponentami aplikacji AI i ich ponowne wykorzystywanie sprzyjają powszechniejszemu stosowaniu i przyswajaniu rozwiązań opartych na AI; podkreśla znaczenie badań podstawowych nad podstawami AI; podkreśla, że należy umożliwić wszechstronne badania nad wszystkimi aplikacjami i technologiami opartymi na AI;
64. apeluje o przeprowadzenie ocen skutków dotyczących konsekwencji przepaści cyfrowej dla ludzi oraz konkretnych działań służących jej niwelowaniu; postuluje łagodzenie negatywnego wpływu w drodze edukacji, przekwalifikowania i podnoszenia kwalifikacji; podkreśla, że ze względu na niedostateczną reprezentację kobiet w dziedzinach STEM i w przedsiębiorstwach cyfrowych należy wziąć pod uwagę aspekt płci; uważa, że należy zwrócić szczególną uwagę na programy rozwijające umiejętności korzystania z AI;
65. wzywa Komisję do aktualizacji obecnych ram bezpieczeństwa produktów i odpowiedzialności za nie, aby sprostać nowym wyzwaniom, jakie wiążą się z powstającymi technologiami cyfrowymi takimi jak sztuczna inteligencja; wzywa ponadto Komisję, aby zaktualizowała m.in. dyrektywę w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów i dyrektywę w sprawie odpowiedzialności za produkty, w szczególności by rozważyła odwrócenie pojęcia ciężaru dowodu w przypadku szkód powodowanych przez powstające technologie cyfrowe, w jasno określonych przypadkach i po odpowiedniej ocenie, a także dostosowanie terminów "produkt", "szkoda" i "wady", tak aby odzwierciedlały one złożoność powstających technologii, w tym produktów z AI, IoT i robotyki, a także samodzielnego oprogramowania i oprogramowania lub aktualizacji, które powodują istotną modyfikację produktu, w wyniku czego powstaje de facto nowy produkt;
66. podkreśla, że do wdrożenia AI, podobnie jak każdej nowej technologii, konieczny jest rozwój odpowiedniej sieci łączności, w tym na obszarach borykających się z wyzwaniami demograficznymi lub gospodarczymi; przypomina, że nierówny dostęp do technologii na obszarach wiejskich należy brać pod uwagę szczególnie wtedy, gdy fundusze unijne są wykorzystywane na instalację sieci 5G, by zmniejszyć liczbę białych plam dostępu, i na infrastrukturę łączności ogólnie; domaga się unijnej strategii komunikacji, która zapewni obywatelom Unii wiarygodne informacje, a także kampanii zwiększających wiedzę o sieci 5G;
67. wzywa Komisję, by oceniła rozwój i wykorzystanie technologii rozproszonego rejestru, w tym łańcucha bloków, zwłaszcza inteligentnych umów na jednolitym rynku cyfrowym, oraz przedstawiła wytyczne i rozważyła opracowanie odpowiednich ram prawnych, które dałyby przedsiębiorstwom i konsumentom pewność prawa, szczególnie jeśli chodzi o legalność i egzekwowanie inteligentnych umów w sytuacjach transgranicznych i, w stosownych przypadkach, wymogi notarialne;
68. apeluje, aby wielostronne negocjacje Światowej Organizacji Handlu (WTO) w sprawie handlu elektronicznego zakończyły się wyważonym wynikiem; wzywa Komisję, aby dokładnie przeanalizowała wpływ klauzuli dotyczącej kodu źródłowego, omawianej obecnie podczas negocjacji w sprawie handlu elektronicznego na szczeblu WTO, na przyszłe regulacje UE w zakresie AI, w tym jej wpływ na prawa konsumenta, oraz aby zaangażowała w tę analizę Parlament Europejski; ubolewa, że wobec braku globalnych zasad unijne przedsiębiorstwa mogą napotykać bariery pozataryfowe w handlu cyfrowym, takie jak nieuzasadnione blokowanie geograficzne, lokalizacja danych i obowiązkowe wymogi w zakresie transferu technologii; zauważa, że bariery te stanowią szczególne wyzwanie dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP); podkreśla, że globalne przepisy dotyczące handlu elektronicznego mogłyby jeszcze bardziej zwiększyć ochronę konsumentów; opowiada się za tym, by moratorium WTO na transmisje elektroniczne miało charakter stały, i podkreśla, że należy przyjąć jasną definicję transmisji elektronicznych; apeluje o pełne wdrożenie i szersze przyjęcie Umowy o technologii informacyjnej WTO, jej rozszerzenia oraz dokumentu referencyjnego WTO w dziedzinie usług telekomunikacyjnych;
69. zauważa ambitny cel uczynienia z UE światowego lidera rozwoju i zastosowań AI; wzywa UE do ściślejszej współpracy z partnerami, na przykład w Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) i WTO, aby ustanowić światowe standardy AI z myślą o ograniczeniu barier handlowych i promowaniu godnej zaufania AI zgodnie z wartościami UE; popiera współpracę nad międzynarodowymi przepisami i inne formy współpracy między krajami OECD w dziedzinie gospodarki cyfrowej, w tym Globalne Partnerstwo na rzecz Sztucznej Inteligencji; zachęca UE, aby zintensyfikowała współpracę w tej sprawie z ONZ i międzynarodowymi jednostkami normalizacyjnymi; przyjmuje do wiadomości zawarcie opartej na zasadach umowy o kompleksowym regionalnym partnerstwie gospodarczym dla Azji (RCEP), która utorowała drogę największej na świecie integracji gospodarczej regionu; uważa, że UE powinna promować przepisy cyfrowe, które są zgodne z zasadami demokracji, prawami człowieka i zrównoważonym rozwojem; w związku z tym popiera propozycję ustanowienia Rady ds. Handlu i Technologii UE-USA;
70. popiera w związku z tym prace nad transatlantycką umową w sprawie AI, aby osiągnąć silniejszy i szerszy konsensus co do zasad etycznej A i zarządzania danymi oraz - z zachowaniem tych zasad - wspierać innowacje i wymianę danych w celu rozwoju AI, a także aby ułatwić handel i opracowanie kompatybilnych zasad i wspólnych norm w handlu cyfrowym, przy zagwarantowaniu centralnej roli UE w ustalaniu tych norm; podkreśla, że to transatlantyckie porozumienie w sprawie AI powinno również zawierać rozdział poświęcony bezpieczeństwu danych oraz ochronie danych użytkowników i konsumentów, aby zapewnić ochronę zasad UE; wzywa Komisję, aby kontynuowała współpracę z USA, Japonią i innymi partnerami o podobnych poglądach nad reformą zasad WTO dotyczących m.in. dotacji, wymuszonego transferu technologii i przedsiębiorstw państwowych; podkreśla, że unijne umowy o wolnym handlu są istotne dla promowania interesów i wartości unijnych przedsiębiorstw, konsumentów i pracowników w światowej gospodarce cyfrowej, i postrzega je jako uzupełnienie konkurencyjnego jednolitego rynku cyfrowego; zauważa, że szczególnie istotna jest współpraca ze Zjednoczonym Królestwem, które odgrywa ważną rolę w światowej gospodarce cyfrowej;
71. wzywa państwa członkowskie, by w swoich planach odbudowy uwzględniły projekty cyfryzacji transportu; podkreśla, że należy zapewnić stabilne i odpowiednie finansowanie budowy infrastruktury transportowej i infrastruktury ICT inteligentnych systemów transportowych (ITS), w tym bezpiecznego wprowadzenia sieci 5G, rozwoju sieci 6G i przyszłych sieci bezprzewodowych, aby umożliwić rozwinięcie pełnego potencjału cyfrowego transportu i jednocześnie zapewnić wysokie standardy bezpieczeństwa transportu; podkreśla w związku z tym, że konieczny jest zarówno rozwój nowej, jak i modernizacja istniejącej infrastruktury; wzywa państwa członkowskie, aby zadbały o bezpieczną, odporną, wysokiej jakości infrastrukturę transportową, która ułatwia wprowadzanie usług opartych na sieci i zautomatyzowanej mobilności; zwraca uwagę, że należy przyspieszyć modernizację odnośnej infrastruktury transportowej i cyfrowej w transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T); wzywa zatem Komisję, by w przeglądzie rozporządzenia w sprawie TEN-T i rozporządzenia w sprawie kolejowych korytarzy towarowych zaproponowała mechanizmy zapewniające takie przyspieszenie;
72. podkreśla ogromny potencjał AI w sektorze transportu i jej zdolność do zwiększenia automatyzacji transportu drogowego, kolejowego, wodnego i lotniczego; podkreśla rolę AI we wspieraniu multimodalności i przesunięcia międzygałęziowego oraz w rozwoju inteligentnych miast, przez co zwiększy się atrakcyjność podróżowania dla wszystkich obywateli, ponieważ transport, logistyka i przepływ ruchu staną się bardziej wydajne, bezpieczne i ekologiczne, skróci się czas podróży, zmniejszy zagęszczenie ruchu, obniżą się szkodliwe emisje i spadną koszty; podkreśla ogromny potencjał systemów wykorzystujących AI w sektorze transportu pod względem bezpieczeństwa drogowego i realizacji celów określonych w wizji zero; podkreśla, że AI przyczyni się do dalszego rozwoju niezakłóconej multimodalności, zgodnie z koncepcją mobilności jako usługi (MaaS); zachęca Komisję, aby zbadała, jak można ułatwić zrównoważony rozwój MaaS, zwłaszcza na obszarach miejskich;
73. z zadowoleniem przyjmuje osiągnięcia wspólnego przedsięwzięcia utworzonego do opracowania europejskiego systemu zarządzania ruchem lotniczym nowej generacji (SESAR) i apeluje o intensyfikację badań i inwestycji, aby zmaksymalizować potencjał AI w sektorze lotnictwa w odniesieniu do konsumentów dzięki usprawnieniu marketingu, sprzedaży, dystrybucji i ustalania cen przez linie lotnicze oraz dzięki lepszej obsłudze naziemnej (kontrole bezpieczeństwa itp.); zwraca uwagę, że AI może umożliwić rozwój zautomatyzowanej nawigacji w żegludze morskiej dalekiego i bliskiego zasięgu oraz na śródlądowych drogach wodnych oraz ulepszyć nadzór morski w warunkach coraz większego ruchu statków; postuluje wprowadzenie na dużą skalę AI i wyższego poziomu cyfryzacji we wszystkich portach europejskich, aby osiągnąć większą wydajność i konkurencyjność, podkreśla nadrzędną rolę, jaką cyfryzacja, AI i robotyka odegrają w sektorze turystyki, przyczyniając się do zrównoważonego rozwoju branży w perspektywie długoterminowej; zauważa, że konieczne jest odpowiednie finansowanie i zachęty dla placówek turystycznych, w szczególności mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw, by umożliwić im czerpanie korzyści z cyfryzacji i zmodernizowanie oferty dla konsumentów; zauważa, że pomoże to promować przywództwo cyfrowe UE w zrównoważonej turystyce za pomocą badań naukowych i demonstracji, wspólnych przedsięwzięć i partnerstw publiczno-prywatnych;
74. przypomina, że AI może być źródłem uprzedzeń, a tym samym różnych form dyskryminacji ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub przekonania, poglądy polityczne lub wszelkie inne opinie, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną; przypomina w związku z tym, że prawa wszystkich obywateli muszą być w pełni chronione i że inicjatywy w dziedzinie AI nie mogą prowadzić do dyskryminacji w jakiejkolwiek formie; podkreśla, że takie uprzedzenia i dyskryminacja mogą wynikać z tendencyjnych zbiorów danych odzwierciedlających dyskryminację istniejącą w społeczeństwie; podkreśla, że AI musi unikać uprzedzeń prowadzących do zakazanej dyskryminacji i nie może powielać dyskryminującego traktowania; podkreśla, że trzeba uwzględniać te zagrożenia przy projektowaniu technologii AI oraz to, jak ważne jest współdziałanie z dostawcami technologii AI, by rozwiązać problem wciąż istniejących luk ułatwiających dyskryminację; zaleca, by zespoły projektujące i rozwijające AI odzwierciedlały różnorodność społeczeństwa;
75. podkreśla, że ze względu na ochronę praw podstawowych ważne jest, by algorytmy były przejrzyste; zaznacza, że z uwagi na istotne implikacje etyczne i prawne prawodawcy muszą zastanowić się nad złożoną kwestią odpowiedzialności, zwłaszcza za szkody dla osób i mienia, oraz że we wszystkich zastosowaniach AI odpowiedzialność powinna zawsze spoczywać na osobie fizycznej lub prawnej;
76. podkreśla, że należy zwiększyć dostępność AI w sektorach i branżach kultury i kreatywności w całej Europie, aby utrzymać równe warunki działania oraz zapewnić uczciwą konkurencję między wszystkimi zainteresowanymi stronami i podmiotami w Europie; podkreśla potencjał technologii AI dla sektorów i branż kultury i kreatywności, począwszy od lepszego zarządzania publicznością, zwiększania zasięgu i zaangażowania, po wspomagane przechowywanie treści, rewaloryzację archiwów kulturalnych, a także wspomaganą weryfikację informacji i dziennikarstwo danych; podkreśla, że należy oferować możliwości kształcenia i szkolenia, aby umożliwić społeczeństwu europejskiemu zrozumienie, jak korzystać z AI, i jakie są potencjalne zagrożenia i możliwości związane z AI; w związku z tym ponownie wyraża pogląd, że innowacje w dziedzinie AI i robotyki należy włączyć do planów edukacyjnych i programów szkoleniowych; przypomina o szczególnych wymogach kształcenia i szkolenia zawodowego (VET) w odniesieniu do AI i apeluje o oparte na współpracy podejście na szczeblu europejskim, aby zwiększyć potencjał AI w VET w całej Europie; podkreśla, że transpozycja dyrektywy o audiowizualnych usługach medialnych 24 do prawa krajowego ma kluczowe znaczenie dla stworzenia prawdziwie jednolitego rynku cyfrowego, który promuje różnorodność kulturową;
77. zwraca uwagę na brak europejskich funduszy venture capital, brak dostępu do finansowania i brak dostępności danych, a ponadto dostrzega zewnętrzne i wewnętrzne bariery dla wdrażania technologii AI, zwłaszcza w przypadku mniej rozwiniętych sektorów i MŚP; apeluje o kompleksowe podejście w Unii, oparte na promowaniu przedsiębiorczości za pomocą regulacji przyjaznych inwestorom, aby zapewnić dostęp do finansowania dla obiecujących europejskich przedsiębiorstw typu startup na wszystkich etapach rozwoju; nawołuje do wspólnych wysiłków, by zapobiec odpływowi młodych obiecujących przedsiębiorstw europejskich, którym bezpośrednio po wejściu na rynek często brakuje środków, i zniechęcić je do takiego odpływu;
78. przypomina, że obowiązujące prawo Unii nie przewiduje obowiązkowych wymogów w zakresie cyberbezpieczeństwa dotyczących ogółu produktów i usług; apeluje o uwzględnianie zasadniczych wymogów na etapie projektowania (uwzględnianie bezpieczeństwa na etapie projektowania), a także o stosowanie odpowiednich norm i procedur cyberbezpieczeństwa zarówno w odniesieniu do całego cyklu życia produktów i usług, jak i w obrębie całych łańcuchów dostaw;
79. zwraca uwagę, że czwarta rewolucja przemysłowa będzie zależeć między innymi od dostępu do takich surowców jak lit i metale ziem rzadkich oraz że Unia musi bardziej uniezależnić się od ich importu przez ograniczenie zużycia w wartościach bezwzględnych oraz dzięki własnemu odpowiedzialnemu środowiskowo górnictwu i gospodarce o obiegu zamkniętym; uważa, że bardziej konsekwentna polityka dotycząca gospodarki o obiegu zamkniętym stosowana do urządzeń cyfrowych i półprzewodników mogłaby przyczynić się jednocześnie do zwiększenia suwerenności przemysłowej Unii i do uniknięcia negatywnego wpływu spowodowanego wydobyciem surowców;
80. domaga się bardziej przejrzystej strategii dotyczącej europejskich ośrodków innowacji cyfrowych, aby propagować powszechne korzystanie z nowych technologii przez MŚP, spółki o średniej kapitalizacji i przedsiębiorstwa typu startup; zauważa, że sieć europejskich ośrodków innowacji cyfrowych powinien charakteryzować szeroki zasięg geograficzny w całej Europie, obejmujący obszary oddalone, wiejskie i wyspiarskie, oraz że powinna ona inicjować dialog międzysektorowy; wzywa Komisję, aby opracowała ambitną i kompleksową strategię wspierającą zakładanie i rozwój przedsiębiorstw typu startup z myślą o stworzeniu w ciągu 10 lat nowej generacji europejskich jednorożców cyfrowych, w szczególności strategię analizującą takie środki jak zachęty podatkowe dla przedsiębiorstw typu startup i nowo zakładane MŚP oraz wprowadzenie unijnej wizy dla startupów;
81. z zadowoleniem przyjmuje nową strategię Komisji dotyczącą chmury oraz Europejską inicjatywę dotyczącą przetwarzania w chmurze;
82. z zadowoleniem przyjmuje pozytywne skutki, jakie AI może mieć dla europejskich rynków pracy, w tym tworzenie miejsc pracy, bezpieczniejsze i bardziej integracyjne miejsca pracy, zwalczanie dyskryminacji przy rekrutacji i wynagradzaniu oraz promowanie lepszego dopasowywania umiejętności do potrzeb i przepływu pracy, o ile ryzyko będzie minimalizowane, a ramy regulacyjne będą aktualizowane regularnie w miarę postępów fali cyfryzacji;
83. wzywa państwa członkowskie, aby inwestowały w wysokiej jakości, elastyczne i sprzyjające włączeniu społecznemu systemy kształcenia, szkolenia zawodowego i uczenia się przez całe życie, a także w politykę przekwalifikowywania pracowników i podnoszenia ich kwalifikacji w sektorach, na które AI może wywierać poważny wpływ, w tym w rolnictwie i leśnictwie; podkreśla, że w tym kontekście szczególną uwagę należy zwrócić na włączenie grup znajdujących się w niekorzystnej sytuacji;
84. odnotowuje niedobór kwalifikacji na europejskich rynkach pracy; z zadowoleniem przyjmuje opracowany przez Komisję zaktualizowany europejski program na rzecz umiejętności i nowy plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej (2021-2027), które pomogą pracownikom w podnoszeniu umiejętności cyfrowych i nabywaniu kwalifikacji niezbędnych w świecie pracy przyszłości oraz umożliwią im dostosowanie i nabycie umiejętności i wiedzy potrzebnych w perspektywie transformacji cyfrowej i ekologicznej; podkreśla, że etyczne aspekty AI i rozwój umiejętności potrzebnych w obszarze etyki powinny być integralną częścią programów kształcenia i szkolenia dla twórców AI i osób pracujących z AI; przypomina, że twórcy, programiści, decydenci i przedsiębiorstwa z branży AI muszą być świadomi spoczywającej na nich odpowiedzialności etycznej; podkreśla, że dostęp do odpowiednich umiejętności i wiedzy w dziedzinie AI może zniwelować przepaść cyfrową w społeczeństwie oraz że rozwiązania w zakresie AI powinny wspierać integrację na rynku pracy słabszych grup społecznych, takich jak osoby z niepełnosprawnościami lub osoby mieszkające na obszarach oddalonych lub wiejskich;
85. podkreśla, że równouprawnienie płci jest podstawową zasadą Unii Europejskiej i powinno znajdować odzwierciedlenie we wszystkich politykach UE; apeluje o uznanie, zgodnie z założeniami równouprawnienia płci, że kobiety odgrywają podstawową rolę w realizacji celów europejskiej strategii cyfrowej; przypomina, że udział kobiet w gospodarce cyfrowej ma kluczowe znaczenie dla ukształtowania prosperującego społeczeństwa cyfrowego i dla pobudzenia cyfrowego rynku wewnętrznego UE; wzywa Komisję, aby zadbała o pełne wdrożenie ministerialnej deklaracji zobowiązań w sprawie kobiet w środowisku cyfrowym; uważa, że AI może znacząco przyczynić się do wyeliminowania dyskryminacji ze względu na płeć i do rozwiązania problemów, z którymi mierzą się kobiety, i tym samym może promować równość płci, pod warunkiem że zostaną opracowane odpowiednie ramy prawne, a świadome i nieświadome uprzedzenia zostaną wyeliminowane, oraz pod warunkiem przestrzegania zasad równouprawnienia płci;
86. podkreśla, że rolnictwo jest sektorem, w którym AI odegra kluczową rolę, pomagając rozwiązać problemy i pokonać wyzwania związane z produkcją i dostawą żywności; podkreśla, że technologie IoT, a w szczególności AI, stwarzają istotną możliwość modernizacji, automatyzacji i poprawy wydajności oraz zrównoważonego rozwoju sektora rolno-spożywczego, a także rozwoju lokalnego na obszarach wiejskich dzięki zwiększeniu plonów i poprawie jakości upraw; uważa, że wykorzystanie technologii cyfrowych i AI oraz nasilenie prac badawczo-rozwojowych w sektorze rolno-spożywczym są konieczne do poprawy zrównoważoności, wydajności i dokładności oraz lepszego sterowania produktywnością; podkreśla potencjał IoT i AI w rolnictwie precyzyjnym, zwłaszcza w prognozowaniu warunków pogodowych, w wykrywaniu składników odżywczych w glebie i zapotrzebowania na wodę, a także w identyfikowaniu inwazji szkodników i chorób roślin; podkreśla, że monitorowanie za pomocą zautomatyzowanych i cyfrowych narzędzi może pomóc zminimalizować ślad środowiskowy i klimatyczny rolnictwa; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby zwiększyły środki i inwestycje przeznaczone na te cele w sektorze rolnictwa oraz zapewniły wystarczające zasoby i opracowały narzędzia badań nad wykorzystaniem AI w tych obszarach, co pozwoli zainteresowanym rolnikom lepiej wykorzystać dostępne zasoby, zwiększyć wydajność i produkcję oraz wspierać tworzenie ośrodków innowacji i przedsiębiorstw typu startup w tej dziedzinie;
87. uważa, że stosowanie AI w Unii oraz związane z tym wykorzystywanie danych osobowych obywateli UE powinno odbywać się w poszanowaniu naszych wartości i praw podstawowych uznanych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, takich jak godność ludzka, ochrona prywatności i danych oraz bezpieczeństwo;. uważa, że ponieważ AI z definicji obejmuje przetwarzanie danych, musi ona funkcjonować zgodnie z prawem UE o ochronie danych, a w szczególności z ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych (RODO);. ponownie podkreśla, jak ważne jest wyposażenie niezależnych publicznych organów ochrony danych w niezbędne zasoby, aby mogły one monitorować i skutecznie egzekwować przestrzeganie przepisów o ochronie danych;
88. podkreśla, że inwestycje w naukę, badania i rozwój, innowacje w dziedzinie technologii cyfrowych i AI, wspieranie lepszego dostępu do kapitału wysokiego ryzyka, budowa solidnego bezpieczeństwa cybernetycznego infrastruktury krytycznej i sieci komunikacji elektronicznej oraz dostęp do nietendencyjnych danych wysokiej jakości są fundamentem suwerenności cyfrowej Unii; wzywa Komisję, aby przeanalizowała, w jaki sposób Unia może się narazić na ryzyko uzależnienia od podmiotów zewnętrznych; zauważa, że niejasne, nadmierne lub fragmentaryczne regulacje utrudnią pojawienie się innowacyjnych, zaawansowanych technologicznie jednorożców, przedsiębiorstw typu startup i MŚP lub zmuszą je do rozwijania produktów i usług poza Europą;
89. uważa, że niezbędnym warunkiem sukcesu Unii w transformacji cyfrowej jest osiągnięcie bezpiecznego i integracyjnego europejskiego społeczeństwa gigabitowego; podkreśla rolę łączności, napędzanej w szczególności przez sieć 5G i infrastrukturę światłowodową, w przekształcaniu metod pracy i edukacji, modeli biznesowych i całych sektorów, takich jak produkcja, transport i opieka zdrowotna, zwłaszcza w powiązaniu z innymi technologiami, takimi jak wirtualizacja, przetwarzanie w chmurze, przetwarzanie danych na obrzeżach sieci, AI, warstwowanie sieci i automatyzacja, oraz podkreśla, że dzięki łączności można uzyskać większą wydajność, zwiększyć innowacyjność i poprawić doświadczenia użytkowników;
90. wzywa Komisję, by zachęciła przedsiębiorstwa europejskie do rozpoczęcia budowy zdolności technologicznych z myślą o sieciach telefonii komórkowej nowej generacji; wzywa Komisję, aby przeanalizowała skutki nierównego dostępu do technologii cyfrowych i dysproporcji pod względem łączności między poszczególnymi państwami członkowskimi;
91. zauważa, że zasadnicze znaczenie dla uwolnienia pełnego potencjału AI i innych nowo powstających technologii ma inwestowanie w obliczenia wielkiej skali (HPC); domaga się zmniejszenia luki inwestycyjnej w zakresie łączności za pomocą instrumentu Next Generation EU oraz finansowania krajowego i prywatnego, aby skompensować cięcia w unijnych inwestycjach w technologie przyszłości dokonane w wieloletnich ramach finansowych (WRF) na lata 2021-2027;
92. domaga się podejścia do cyberbezpieczeństwa ukierunkowanego na ogół społeczeństwa; podkreśla, że nowe podejście do cyberbezpieczeństwa należy wypracować, przyjmując za podstawę odporność i zdolność przystosowania się do wstrząsów i ataków; apeluje o całościowe podejście do cyberbezpieczeństwa, w którym zostanie uwzględniony cały system - od projektowania i użyteczności systemu po kształcenie i szkolenie obywateli; podkreśla, że transformacja cyfrowa wraz z szybką cyfryzacją usług i masowym wprowadzaniem urządzeń podłączonych do internetu nieuchronnie zwiększa narażenie naszego społeczeństwa i gospodarki na cyberataki; podkreśla, że postępy w dziedzinie kwantowych technologii obliczeniowych spowodują zakłócenie istniejących technik szyfrowania; wzywa Komisję, aby wspierała badania, które umożliwią Europie sprostanie temu wyzwaniu, oraz podkreśla, że potrzebne jest odporne na ataki, bezpieczne szyfrowanie end-to-end; wzywa Komisję, aby zbadała możliwości wykorzystania protokołów cyberbezpieczeństwa i aplikacji opartych na łańcuchu bloków, by zwiększyć odporność, niezawodność i solidność infrastruktury AI; podkreśla potrzebę włączenia aspektów cyberbezpieczeństwa do wszystkich polityk sektorowych; podkreśla, że skuteczna ochrona wymaga współpracy instytucji unijnych i krajowych, ze wsparciem ze strony ENISA, aby zapewnić bezpieczeństwo, integralność, odporność i trwałość infrastruktury krytycznej i sieci łączności elektronicznej; z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący przeglądu dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa sieci i informacji oraz zamiar rozszerzenia jej zakresu i zmniejszenia różnic w stosowaniu przez państwa członkowskie; apeluje o ostrożne podejście do ewentualnej zależności od dostawców wysokiego ryzyka, zwłaszcza jeśli chodzi o wprowadzanie sieci 5G;
o
o o
93. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.
