P9_TA(2020)0027Rezolucja nieustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lutego 2020 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia Umowy o wolnym handlu między Unią Europejską a Socjalistyczną Republiką Wietnamu (06050/2019 - C9-0023/2019 - 2018/0356M(NLE))
(2021/C 294/11)
(Dz.U.UE C z dnia 23 lipca 2021 r.)
Parlament Europejski,
- uwzględniając projekt decyzji Rady (06050/2019),
- uwzględniając projekt Umowy o wolnym handlu między Unią Europejską a Socjalistyczną Republiką Wietnamu (06051/2019),
- uwzględniając wniosek dotyczący projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia, w imieniu Unii, Umowy o ochronie inwestycji między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Socjalistyczną Republiką Wietnamu, z drugiej strony (05931/2019),
- uwzględniając wniosek o wyrażenie zgody przedstawiony przez Radę zgodnie z art. 91 ust. 1, art. 100 ust. 2, art. 207 ust. 4 akapit pierwszy, art. 218 ust. 6 akapit drugi lit. a) ppkt (v) oraz art. 218 ust. 7 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) (C9-0023/2019),
- uwzględniając Umowę ramową o wszechstronnym partnerstwie i współpracy między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Socjalistyczną Republiką Wietnamu, z drugiej strony, która została podpisana w Brukseli dnia 27 czerwca 2012 r. i weszła w życie w październiku 2016 r. 1 ,
- uwzględniając umowę w sprawie ram udziału podpisaną dnia 17 października 2019 r., która ułatwi udział Wietnamu w cywilnych i wojskowych operacjach zarządzania kryzysowego prowadzonych przez Unię Europejską i da wyraz silnemu zobowiązaniu obu stron do stosowania opartego na zasadach wielostronnego podejścia do międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa,
- uwzględniając opinię Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 16 maja 2017 r. w ramach procedury 2/15 2 , wydaną zgodnie z art. 218 ust. 11 TFUE na wniosek Komisji z dnia 10 lipca 2015 r.,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 lipca 2016 r. w sprawie nowej, perspektywicznej i innowacyjnej przyszłej strategii w dziedzinie handlu i inwestycji 3 ,
- uwzględniając komunikat Komisji pt. "Handel z korzyścią dla wszystkich - W kierunku bardziej odpowiedzialnej polityki handlowej i inwestycyjnej",
- uwzględniając decyzję Rady z dnia 22 grudnia 2009 r. upoważniającą do prowadzenia negocjacji dwustronnych w sprawie umów o wolnym handlu z poszczególnymi państwami członkowskimi Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN),
- uwzględniając wytyczne negocjacyjne z dnia 23 kwietnia 2007 r. dotyczące międzyregionalnej umowy o wolnym handlu z państwami członkowskimi ASEAN,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 czerwca 2016 r. w sprawie Wietnamu 4 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 grudnia 2017 r. w sprawie wolności słowa w Wietnamie, zwłaszcza sprawy Nguyena Van Hoa 5 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 listopada 2018 r. w sprawie Wietnamu, w szczególności sytuacji więźniów politycznych 6 ,
- uwzględniając decyzję Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 26 lutego 2016 r. w sprawie 1409/2014/MHZ dotyczącej uchybienia przez Komisję Europejską obowiązkowi przeprowadzenia oceny skutków w zakresie praw człowieka przed zawarciem umowy o wolnym handlu między UE a Wietnamem 7 ,
- uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej (TUE), a w szczególności jego tytuł V dotyczący działań zewnętrznych Unii,
- uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), w szczególności jego art. 91, 100, 168 i 207 w związku z art. 218 ust. 6 lit. a) ppkt (v),
- uwzględniając konkluzje Rady z dnia 20 czerwca 2016 r. dotyczące pracy dzieci,
- uwzględniając konkluzje Rady z dnia 20 czerwca 2016 r. dotyczące biznesu i praw człowieka,
- uwzględniając skutki gospodarcze umowy o wolnym handlu między UE a Wietnamem 8 ,
- uwzględniając przeprowadzony przez Radę Praw Człowieka ONZ w 2019 r. powszechny okresowy przegląd praw człowieka dotyczący Wietnamu,
- uwzględniając konkluzje z misji informacyjnej do Wietnamu (28 października - 1 listopada 2018 r.) oraz ocenę Komisji z maja 2018 r. w sprawie postępów tego kraju w zwalczaniu nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów w następstwie uruchomienia przez Komisję w dniu 23 października 2017 r. procedury "żółtej kartki",
- uwzględniając swoją rezolucję ustawodawczą z dnia 12 lutego 2020 r. 9 w sprawie projektu decyzji,
- uwzględniając art. 105 ust. 2 Regulaminu,
- uwzględniając opinie przedstawione przez Komisję Spraw Zagranicznych, Komisję Rozwoju oraz Komisję Rybołówstwa,
- uwzględniając sprawozdanie Komisji Handlu Międzynarodowego (A9-0017/2020),
A. mając na uwadze, że Wietnam jest strategicznym partnerem Unii Europejskiej, a także mając na uwadze, że UE i Wietnam wspólnie realizują program zakładający stymulowanie wzrostu i zatrudnienia, poprawę konkurencyjności, walkę z ubóstwem i osiągnięcie celów zrównoważonego rozwoju, a także podzielają głębokie zaangażowanie na rzecz otwartego i opartego na zasadach handlu oraz wielostronnego systemu handlu;
B. mając na uwadze, że jest to druga dwustronna umowa handlowa zawarta między UE a państwem członkowskim ASEAN i stanowi ona ważny krok w kierunku zawarcia międzyregionalnej umowy o wolnym handlu; mając na uwadze, że umowa ta, wraz z umową o wolnym handlu między UE a Republiką Singapuru, na którą Parlament wyraził zgodę 13 lutego 2019 r., będzie również służyć za punkt odniesienia dla umów, które UE obecnie negocjuje z innymi głównymi gospodarkami ASEAN;
C. mając na uwadze, że przewiduje się, iż 90 % przyszłego światowego wzrostu gospodarczego będzie generowane poza Europą, w znacznej części w Azji;
D. mając na uwadze, że Wietnam przystąpił do WTO w 2007 r. i obecnie jest gospodarką otwartą i sprzyjającą wolnemu handlowi, co potwierdza 16 umów handlowych zawartych z 56 państwami;
E. mając na uwadze, że Wietnam jest członkiem-założycielem Kompleksowego i Progresywnego Partnerstwa Transpacyficznego (CPTPP) oraz stroną w niedawno zakończonych negocjacjach w sprawie Kompleksowego Regionalnego Partnerstwa Gospodarczego (RCEP);
F. mając na uwadze, że Wietnam jest dynamicznie rozwijającą się, konkurencyjną i opartą na łączności gospodarką liczącą prawie 100 mln obywateli, z coraz większą klasą średnią oraz młodą i dynamiczną siłą roboczą, pozostaje jednak gospodarką o średnim niższym dochodzie, stojącą w obliczu szczególnych wyzwań związanych z rozwojem, co ilustruje obecna 116 (na 189 krajów) pozycja tego kraju pod względem wskaźnika rozwoju społecznego obliczanego przez UNDP;
G. mając na uwadze, że Wietnam, w którym średni wskaźnik wzrostu PKB w latach 2000-2018 wyniósł około 6,51 %, jest również jednym z najszybciej rozwijających się krajów ASEAN; mając na uwadze, że według szacunków w nadchodzących latach Wietnam będzie nadal rozwijał się w podobnie szybkim tempie;
H. mając na uwadze, że UE jest obecnie trzecim pod względem wielkości - po Chinach i Korei Południowej - partnerem handlowym Wietnamu i drugim co do wielkości rynkiem eksportowym (po Stanach Zjednoczonych); mając na uwadze, że eksport z UE do tego kraju przez ostatnie dziesięć lat wzrastał rocznie szacunkowo średnio o 5-7 %; mając na uwadze, że przeprowadzona przez Komisję ocena skutków gospodarczych przewiduje "wzrost eksportu przedsiębiorstw unijnych w wysokości 8 mld EUR do 2035 r.", a w przypadku eksportu z Wietnamu do UE "oczekuje się wzrostu o 15 mld EUR"; mając na uwadze, że ważne jest maksymalne wykorzystanie możliwości oferowanych przez tę umowę w sposób najbardziej sprzyjający włączeniu przedsiębiorstw, w szczególności MŚP;
I. mając na uwadze, że Rada podkreśliła, iż w interesie UE leży dalsze odgrywanie roli lidera we wdrażaniu Agendy 2030 w sposób spójny, kompleksowy i skuteczny, co jest nadrzędnym priorytetem UE, z korzyścią dla jej obywateli i dla utrzymania jej wiarygodności w Europie i na świecie; mając na uwadze, że w piśmie określającym zadania wysłanym do wszystkich kandydatów na komisarzy nowo wybrana przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen podkreśliła, że wszyscy komisarze zapewnią osiągnięcie w podległych im obszarach polityki celów zrównoważonego rozwoju opracowanych przez ONZ;
J. mając na uwadze, że przed Wietnamem nadal stoją wyzwania związane ze zrównoważonym rozwojem, prawami człowieka oraz prawami politycznymi i obywatelskimi, w szczególności jeśli chodzi o sytuację mniejszości, podstawowe wolności, wolność religii i wolność prasy, a także związane z eksploatacją zasobów naturalnych (takich jak piasek, zasoby rybne i drewno), gospodarką odpadami i zanieczyszczeniem środowiska; ubolewa nad faktem, że UE i Wietnam nadal zajmują odmienne stanowiska w sprawie zaleceń międzynarodowych organów ds. praw człowieka dotyczących Wietnamu oraz w sprawie wykonania tych zaleceń, na przykład zaleceń dotyczących Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych (ICCPR); mając na uwadze, że wciąż przedmiotem troski pozostaje przymusowa praca więźniów w Wietnamie;
K. mając na uwadze, że pomimo reform gospodarczych i politycznych zapoczątkowanych w 1986 r. Wietnam pozostaje państwem jednopartyjnym, które nie uznaje podstawowych wolności, takich jak wolność zrzeszania się, wolność słowa, wolność religii i wolność prasy; mając na uwadze, że represyjny charakter reżimu oraz poważne i systematyczne naruszanie praw człowieka w Wietnamie zostały udokumentowane przez Europejską Służbę Działań Zewnętrznych w rocznym sprawozdaniu UE na temat praw człowieka i demokracji na świecie za 2018 r., w którym zwrócono szczególną uwagę na rosnącą liczbę więźniów politycznych w tym kraju;
L. mając na uwadze, że w rezolucji z 15 listopada 2018 r. Parlament wezwał rząd Wietnamu do "uchylenia, przeglądu lub zmiany wszystkich represyjnych przepisów, zwłaszcza kodeksu karnego"; mając na uwadze, że Wietnam nie odpowiedział na to wezwanie; mając na uwadze, że Wietnam nie przyjął żadnego z zaleceń dotyczących zmiany lub uchylenia niewłaściwych przepisów karnych, które to zalecenia sformułowano w ramach ostatniego powszechnego okresowego przeglądu praw człowieka w marcu 2019 r.;
M. mając na uwadze, że w umowie o wolnym handlu między UE a Wietnamem uznano, iż należy zapewnić ochronę żywych zasobów i ekosystemów morskich i zrównoważone zarządzanie nimi oraz promować zrównoważoną akwakulturę, a także przewidziano w art. 13 ust. 9 współpracę w walce z nielegalnymi, nieraportowanymi i nieuregulowanymi połowami;
N. mając na uwadze, że niektóre produkty rybne, jak te oznaczone kodami CN 1604 14 21 i 1604 14 26, nie są objęte systemem zwolnienia z opłat celnych na podstawie umowy o wolnym handlu ze względu na ich szczególny charakter z perspektywy Unii Europejskiej;
O. mając na uwadze, że uznaje się, iż nielegalne, nieraportowane i nieuregulowane połowy stanowią przestępczość zorganizowaną na morzu, która wywiera katastrofalne skutki środowiskowe i społeczno-gospodarcze na całym świecie oraz stwarza nieuczciwą konkurencję dla europejskiej branży rybackiej;
P. mając na uwadze, że Wietnam jest czwartym co do wielkości producentem ryb, plasując się bezpośrednio przed Unią Europejską, oraz czwartym co do wielkości producentem produktów akwakultury;
Q. mając na uwadze, że UE jest największym na świecie pod względem wartości podmiotem handlu produktami rybołówstwa i akwakultury - w 2017 r. obroty handlowe przekroczyły 2,3 mld EUR; mając na uwadze, że UE importuje ponad 65 % produktów rybnych, które spożywane są w Unii, i jest jednym z największych inwestorów zagranicznych w Wietnamie;
R. mając na uwadze, że dotychczas Wietnam uzyskał ochronę oznaczenia geograficznego jednego produktu - sosu rybnego o nazwie Phu Quóc - jako produktu o chronionej nazwie pochodzenia w ramach unijnych systemów jakości; mając na uwadze, że umowa o wolnym handlu przewiduje ochronę 169 unijnych oznaczeń geograficznych win, napojów spirytusowych i produktów spożywczych w Wietnamie oraz wzajemną ochronę 39 wietnamskich oznaczeń geograficznych w UE;
S. mając na uwadze, że Wietnam posiada rynek liczący 95 milionów osób o ugruntowanych tradycjach związanych z konsumpcją ryb i produktów akwakultury oraz że jest drugim co do wielkości partnerem handlowym UE w regionie ASEAN; mając na uwadze, że rybołówstwo może dać małym i średnim przedsiębiorstwom europejskim duże szanse wzrostu i przynieść znaczne korzyści; mając na uwadze, że sektor ten ma żywotne znaczenie dla dobrobytu i innowacyjności w Europie;
1. podkreśla, że umowa o wolnym handlu między UE a Wietnamem (EVFTA) jest najnowocześniejszą, najbardziej, kompleksową i najambitniejszą umową zawartą dotychczas przez UE z krajem rozwijającym się i powinna stanowić punkt odniesienia dla współpracy UE z krajami rozwijającymi się, a szczególnie z regionem ASEAN; przypomina, że po wejściu umowy o wolnym handlu w życie Wietnam pozostanie przez dwuletni okres przejściowy beneficjentem GSP;
2. zauważa, że negocjacje rozpoczęły się w czerwcu 2012 r. i zakończyły w grudniu 2015 r. po 14 rundach negocjacyjnych, i wyraża ubolewanie z powodu opóźnień w przedkładaniu umowy do podpisu i ratyfikacji, zwłaszcza opóźnienia, z jakim Rada zwróciła się do Parlamentu Europejskiego o zgodę, nie robiąc tego w odpowiednim czasie przed wyborami europejskimi;
3. podkreśla gospodarcze i strategiczne znaczenie tej umowy, jako że UE i Wietnam mają wspólne cele - stymulowanie wzrostu i zatrudnienia, pobudzanie konkurencyjności, zwalczanie ubóstwa, wzmacnianie opartego na zasadach wielostronnego systemu handlu, osiągnięcie celów zrównoważonego rozwoju oraz wspieranie praw pracowniczych i podstawowych wolności; podkreśla względy geopolityczne, które sprawiają, że partnerzy UE na Dalekim Wschodzie są kluczowymi podmiotami, z którymi należy nawiązywać kontakty w złożonym lokalnym środowisku geoekonomicznym;
4. zauważa, że art. 21 Traktatu o Unii Europejskiej stanowi, iż działania Unii na arenie międzynarodowej oparte są na zasadach demokracji, państwa prawnego, powszechności i niepodzielności praw człowieka i podstawowych wolności, poszanowania godności ludzkiej, zasad równości i solidarności oraz poszanowania zasad Karty Narodów Zjednoczonych i prawa międzynarodowego; podkreśla, że należy przestrzegać zasady zgodności polityki z celami współpracy na rzecz rozwoju, zgodnie z art. 208 TFUE;
5. podkreśla znaczenie umowy dla konkurencyjności przedsiębiorstw UE w regionie; zauważa, że przedsiębiorstwa europejskie stoją w obliczu zwiększonej konkurencji ze strony państw, z którymi Wietnam zawarł już umowy o wolnym handlu, zwłaszcza wszechstronne i progresywne porozumienie o partnerstwie transpacyficznym (CPTPP);
6. wyraża nadzieję, że umowa ta, wraz z umową o wolnym handlu między UE a Singapurem, wyznaczy dalsze etapy na drodze do ustanowieniu wysokich standardów i zasad w regionie ASEAN, co pomoże utorować drogę dla przyszłej międzyregionalnej umowy o handlu i inwestycjach; podkreśla, że umowa ta stanowi również wyraźny sygnał na rzecz wolnego, sprawiedliwego i wzajemnego handlu w okresie nasilających się tendencji protekcjonistycznych i poważnych wyzwań stojących przed opartym na zasadach wielostronnym handlem; podkreśla, że umowa pomaga UE wzmocnić obecność w regionie ASEAN, wziąwszy pod uwagę niedawne konkluzje regionalnego kompleksowego partnerstwa gospodarczego (RCEP) i wejście w życie wszechstronnego i progresywnego porozumienia o partnerstwie transpacyficznym (CPTPP); podkreśla również, że umowa umożliwia UE propagowanie jej standardów i wartości w regionie; przypomina, że w pełni popiera multilateralizm i że bardzo ważne jest przeprowadzenie trwałej i ambitnej reformy WTO, która byłaby w stanie zapewnić oparty na zasadach handel międzynarodowy;
7. podkreśla, że umowa ta zlikwiduje ponad 99 % taryf 10 ; zauważa, że z chwilą wejścia w życie umowy Wietnam zliberalizuje 65 % należności celnych przywozowych nakładanych na unijny eksport, a pozostała część ceł zostanie stopniowo zniesiona w ciągu 10 lat; odnotowuje również, że UE zliberalizuje 71 % swojego importu w momencie wejścia w życie umowy i że po siedmiu latach zwolnienie z cła obejmie 99 % importu; zwraca uwagę, że umowa będzie zawierać również szczegółowe przepisy dotyczące likwidacji barier pozataryfowych w odniesieniu do eksportu z UE, które często stanowią istotną przeszkodę dla MŚP; uważa, że EVFTA może pomóc w rozwiązaniu problemu deficytu UE w wymianie handlowej z Wietnamem, wykorzystując w nadchodzących latach potencjał wzrostu gospodarczego tego państwa należącego do ASEAN;
8. podkreśla, jak ważne jest zapewnienie skuteczności i pewności kontroli, w tym przez ściślejszą współpracę celną w Europie, aby umowa nie stała się narzędziem ułatwiającym wwóz do Europy towarów z innych krajów;
9. zauważa, że umowa ta zapewnia lepszy dostęp do wietnamskich zamówień publicznych zgodnie z Porozumieniem w sprawie zamówień rządowych (GPA), ponieważ Wietnam nie jest jeszcze członkiem GPA; podkreśla, że w rozdziale EVFTA dotyczącym zamówień rządowych osiągnięto stopień przejrzystości i sprawiedliwości proceduralnej porównywalny z innymi umowami o wolnym handlu, które UE podpisała z krajami rozwiniętymi i bardziej zaawansowanymi krajami rozwijającymi się; podkreśla, że umowa nie może ograniczać krajowych przepisów dotyczących zamówień publicznych ani pola manewru w zamówieniach, jeśli chodzi o określenie wymogów dotyczących przedmiotu zamówienia oraz wymogów dotyczących np. środowiska, warunków pracy i warunków zatrudnienia;
10. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że postanowienia dotyczące reguł pochodzenia zawarte w EVFTA są zgodne z podejściem UE, a ich najważniejsze aspekty są identyczne z aspektami określonymi w unijnym GSP oraz w umowie handlowej UE z Singapurem; wzywa Komisję, aby monitorowała prawidłowość i wierność wdrażania tych przepisów, ze szczególnym uwzględnieniem treści krajowych, oraz aby nasiliła działania przeciw wszelkim manipulacjom i nadużyciom, takim jak przepakowywanie produktów pochodzących z państw trzecich;
11. zauważa, że Wietnam nie będzie już mógł wykorzystywać kumulacji z innymi partnerami handlowymi będącymi beneficjentami GSP w regionie, aby móc zachować zgodność z regułami pochodzenia; podkreśla, że reguły pochodzenia w umowach o wolnym handlu nie powinny niepotrzebnie przerywać istniejących łańcuchów wartości, zwłaszcza z krajami, które obecnie korzystają z systemów GSP, GSP Plus lub EBA;
12. podkreśla, że około 169 oznaczeń geograficznych UE będzie uznawanych i chronionych na rynku wietnamskim na poziomie porównywalnym z poziomem obowiązującym w prawodawstwie UE z uwagi na fakt, że Wietnam jest ważnym rynkiem eksportowym w Azji dla eksportu żywności i napojów z UE; uważa, że w najbliższej przyszłości lista ta powinna zostać rozszerzona; podkreśla ponadto, że postanowienia umowy o wolnym handlu mogą mieć niekorzystny wpływ na niektóre sektory rolne UE, m.in. sektor ryżu; w związku z tym wzywa Komisję, aby stale monitorowała przepływ importu tych wrażliwych produktów oraz wykorzystywała w pełni przepisy rozporządzenia o klauzulach ochronnych w każdym przypadku, gdy spełnione są wymogi prawne i gospodarcze, aby uniknąć ewentualnego negatywnego wpływu na sektory rolne UE będącego bezpośrednim następstwem wdrożenia umowy o wolnym handlu;
13. z zadowoleniem przyjmuje ważny rozdział w sprawie stosowania środków sanitarnych i fitosanitarnych, który określi jednolitą i przejrzystą procedurę zatwierdzania eksportu produktów spożywczych z UE do Wietnamu, aby przyspieszyć zatwierdzanie unijnych wniosków o wydanie zezwolenia na wywóz i uniknąć dyskryminacyjnego traktowania; wyraża uznanie, że Wietnam zobowiązał się do stosowania takich samych wymogów przywozowych do produktów podobnych pochodzących ze wszystkich państw członkowskich UE;
14. przypomina, że pod względem usług Wietnam wykracza poza swoje zobowiązania w ramach WTO, zapewnia znacznie lepszy dostęp do wielu podsektorów gospodarki i oferuje nowy dostęp do rynku w sektorach takich jak usługi związane z pakowaniem, targi handlowe i usługi wystawiennicze lub najem/leasing; podkreśla, że Wietnam po raz pierwszy otworzył transgraniczne usługi szkolnictwa wyższego; z zadowoleniem przyjmuje stosowanie pozytywnego wykazu usług;
15. przypomina, że szybka ratyfikacja EVFTA może pomóc Wietnamowi poczynić postępy pod względem ochrony praw własności intelektualnej oraz może zagwarantować najwyższe standardy produkcji i zapewnić konsumentom najlepszą jakość; podkreśla, że Wietnam przystąpi do traktatów Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) dotyczących internetu, które określają standardy uniemożliwiające nieuprawniony dostęp do utworów lub korzystanie z nich online, chroniące prawa właścicieli oraz pozwalające podejmować wyzwania, jakie nowe technologie i metody komunikacji stwarzają dla praw własności intelektualnej; podkreśla strategiczne znaczenie, jakie ma możliwość ustalania standardów w regionie, w którym obserwuje się tendencje do rozdzielania aspektów normatywnych i standaryzacji; przypomina, że brak zdecydowanych ram regulacyjnych mógłby spowodować równanie w dół i negatywną konkurencję w zakresie ważnych przepisów prawnych; wskazuje, że promowanie dostępu do leków pozostaje zasadniczym filarem polityki UE oraz że postanowienia umowy dotyczące praw własności intelektualnej produktów farmaceutycznych są specjalnie dostosowane do poziomu rozwoju, obecnych ram regulacyjnych oraz obaw dotyczących zdrowia publicznego w Wietnamie;
16. ubolewa, że umowa nie zawiera specjalnego rozdziału dotyczącego MŚP, ale zauważa, że różne przepisy dotyczące MŚP są mimo wszystko włączone do kilku jej części; podkreśla, że etap wdrażania będzie miał zasadnicze znaczenie dla wprowadzenia planu działania, aby pomóc MŚP wykorzystać możliwości oferowane przez umowę - począwszy od zwiększenia przejrzystości i rozpowszechniania wszystkich istotnych informacji - ponieważ ten sektor gospodarki ma żywotne znaczenie dla dobrobytu i innowacyjności w Europie; uważa, że podczas ewentualnej rewizji umowy Komisja powinna zbadać możliwość dodania rozdziału dotyczącego MŚP;
17. z zadowoleniem przyjmuje postanowienia dotyczące współpracy w zakresie dobrostanu zwierząt, w tym pomocy technicznej i budowania zdolności w celu opracowania wysokich norm dobrostanu zwierząt, oraz zachęca strony do ich pełnego wykorzystania; wzywa strony do jak najszybszego opracowania planu działania na rzecz współpracy w zakresie dobrostanu zwierząt, w tym programu szkoleń, budowania zdolności i pomocy w ramach umowy, aby zadbać o dobrostan zwierząt podczas ich uśmiercania oraz o lepszą ochronę zwierząt w gospodarstwach i podczas transportu w Wietnamie;
18. podkreśla - przypominając unijną zasadę ostrożności - że umowa określa prawo UE do stosowania własnych norm w odniesieniu do wszystkich towarów i usług sprzedawanych w UE; podkreśla, że wysokie normy UE, w tym normy przewidziane w krajowych przepisach, regulacjach i układach zbiorowych, nigdy nie powinny być postrzegane jako bariery handlowe;
19. wyraża ubolewanie, że umowa nie zawiera postanowienia dotyczącego transgranicznego przekazywania danych; uważa, że podczas przyszłej rewizji umowy należy uwzględnić takie postanowienie, respektujące unijne prawo o ochronie danych i prywatności, oraz podkreśla, że wszelkie przyszłe postanowienia muszą być uzależnione od zgody Parlamentu; zauważa w związku z tym, że ogólne rozporządzenie o ochronie danych jest w pełni zgodne z ogólnymi wyjątkami przewidzianymi w GATS;
20. podkreśla, że EVFTA zawiera kompleksowy i wiążący rozdział o handlu i zrównoważonym rozwoju, dotyczący kwestii związanych z pracą i środowiskiem i oparty na powszechnie uznawanych konwencjach wielostronnych i normach; wskazuje, że wykonalność rozdziału dotyczącego handlu i zrównoważonego rozwoju można by znacznie poprawić, po pierwsze, przez rozważenie - wśród różnych metod egzekwowania - mechanizmu opartego na sankcjach jako środka ostatecznego, i po drugie, w drodze reformy systemu wewnętrznej grupy doradczej (DAG), o co wielokrotnie apelował Parlament i o czym była też mowa w piśmie określającym zadania nowego unijnego komisarza ds. handlu; podkreśla, że rozdział o handlu i zrównoważonym rozwoju ma przyczynić się do realizacji szerszych celów politycznych UE, w szczególności dotyczących wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu, przeciwdziałania zmianie klimatu, wspierania praw człowieka, w tym praw pracowniczych, oraz - w ogólniejszym ujęciu - przestrzegania wartości UE; podkreśla, że umowa stanowi również instrument na rzecz rozwoju i postępu społecznego w Wietnamie, który ma wspierać ten kraj w dążeniu do poprawy praw pracowniczych oraz lepszej ochrony zdrowia w miejscu pracy i ochrony środowiska; postuluje szybkie ustanowienie szeroko pojętych i niezależnych wewnętrznych grup doradczych i rozpoczęcie przez nie działalności oraz wzywa Komisję do intensywnej współpracy z władzami wietnamskimi i zapewnienia im niezbędnego wsparcia; wzywa wspólny komitet do niezwłocznego rozpoczęcia prac nad wzmocnieniem wykonalności przepisów dotyczących handlu i zrównoważonego rozwoju;
21. postuluje ustanowienie wspólnej komisji wietnamskiego Zgromadzenia Narodowego i Parlamentu Europejskiego w celu poprawy koordynacji i dokonania przeglądu środków przewidzianych w rozdziale o handlu i zrównoważonym rozwoju oraz wdrożenia całej umowy; z zadowoleniem przyjmuje przychylne stanowisko przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego Wietnamu wobec tego apelu i wzywa do szybkiego wynegocjowania protokołu ustaleń między oboma parlamentami;
22. z zadowoleniem przyjmuje konkretne działania podjęte dotychczas przez rząd wietnamski, w tym zmiany w prawie pracy i ramy prawne dotyczące minimalnego wieku w pracy, których celem jest zniesienie pracy dzieci i podjęcie zobowiązań w zakresie niedyskryminacji i równości płci w miejscu pracy; oczekuje, że nowe przepisy zostaną uzupełnione dekretami wykonawczymi i możliwie szybko zostaną w pełni wykonane przez władze wietnamskie;
23. dostrzega spadek w ostatnich latach liczby pracujących dzieci w Wietnamie i przypomina, że Wietnam jest pierwszym krajem w Azji i drugim na świecie, który ratyfikował Konwencję ONZ o prawach dziecka; wzywa ponadto rząd Wietnamu, aby przedstawił ambitny plan działania na rzecz wyeliminowania pracy dzieci do 2025 r. oraz wyeliminowania pracy przymusowej, współczesnego niewolnictwa i handlu ludźmi do 2030 r.; oczekuje na ocenę MOP w odpowiednim czasie przed ratyfikacją umowy; wzywa UE i Wietnam do współpracy w celu opracowania planu działania na rzecz zwalczania pracy dzieci, który byłby powiązany z dostępnymi programami UE i obejmowałby niezbędne ramy należytej staranności dla przedsiębiorstw;
24. podkreśla jednak, że pomimo tych postępów nadal istnieją istotne wyzwania, i wzywa władze Wietnamu do większego zaangażowania w postępowy program na rzecz ochrony praw pracowniczych przez zastosowanie konkretnych środków; w tym kontekście wyraża zadowolenie z przyjęcia 20 listopada 2019 r. poprawionego kodeksu pracy; z zadowoleniem przyjmuje również ratyfikację 14 czerwca 2019 r. podstawowej konwencji MOP nr 98 (dotyczącej negocjacji zbiorowych) oraz zobowiązanie wietnamskiego rządu do ratyfikowania dwóch pozostałych podstawowych konwencji, mianowicie konwencji nr 105 (dotyczącej zniesienia pracy przymusowej) w 2020 r. oraz konwencji nr 87 (dotyczącej wolności zrzeszania się) w 2023 r., a także wzywa władze Wietnamu do przedstawienia wiarygodnego harmonogramu ratyfikacji; podkreśla kluczową rolę dekretów wykonawczych we wdrażaniu zmienionego kodeksu pracy i ratyfikowanych konwencji MOP i w związku z tym zwraca uwagę na konieczność, aby dekrety wykonawcze do zmienionego kodeksu pracy, wdrażały zasady konwencji MOP nr 105 i 87; podkreśla swoją gotowość do zaangażowania się w aktywny dialog w tej kwestii; wzywa rząd Wietnamu do stałego informowania UE o postępach w ratyfikacji i wdrażaniu zaległych konwencji; przypomina znaczenie takich zobowiązań, które ukazują prawdziwie pozytywne tendencje w kraju rozwijającym się, podkreślając jednocześnie zasadniczą rolę skutecznego wdrażania przepisów dotyczących praw człowieka, konwencji MOP i ochrony środowiska; podkreśla, że szczegółowe kryteria zawarte w przepisach wykonawczych, takie jak progi i formalności rejestracyjne, nie powinny prowadzić do tego, że niezależnym organizacjom skutecznie ograniczy się możliwość konkurowania z organizacjami państwowymi; podkreśla również, że przepisy karne powinny zostać dostosowane do odnośnych konwencji MOP; podkreśla, że zobowiązania Wietnamu wynikające z Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych (ICCPR) oraz niedawno zmieniony kodeks pracy powinny być stosowane w sposób, który nie uniemożliwia praktycznego korzystania ze swobód, w szczególności ze swobody zrzeszania się niezależnych związków zawodowych; wyraża uznanie dla UE w związku z jej stanowiskiem w sprawie warunków poprzedzających ratyfikację;
25. z zadowoleniem przyjmuje planowaną współpracę w zakresie aspektów programu godnej pracy MOP związanych z handlem, w szczególności wzajemnych powiązań między handlem a pełnym i wydajnym zatrudnieniem dla wszystkich, w tym dla młodzieży, kobiet i osób z niepełnosprawnościami; wzywa do szybkiego i konstruktywnego rozpoczęcia tej współpracy;
26. zauważa, że Wietnam jest jednym z krajów najbardziej narażonych na zmianę klimatu, w szczególności na ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak burze i powodzie; apeluje do rządu Wietnamu, aby wprowadził skuteczne działania adaptacyjne oraz zagwarantował skuteczne wdrażanie przepisów służących ochronie środowiska i bioróżnorod- ności;
27. z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie do skutecznego wdrożenia wielostronnych umów dotyczących środowiska, takich jak porozumienie paryskie w sprawie zmian klimatu, oraz do działania na rzecz ochrony dzikiej przyrody, różnorodności biologicznej i leśnictwa, a także zrównoważonego zarządzania nimi; przypomina, że Wietnam jest jednym z najaktywniejszych państw w szerzej rozumianym regionie ASEAN wykazujących zaangażowanie w realizację programu porozumienia paryskiego; podkreśla, że szybka ratyfikacja EVFTA oraz pełne poszanowanie i wdrożenie porozumienia paryskiego przyczynią się do zapewnienia najwyższych możliwych standardów ochrony środowiska w regionie;
28. podkreśla strategiczne znaczenie Wietnamu, który jest kluczowym partnerem UE w Azji Południowo-Wschodniej i wśród państw ASEAN, w szczególności, ale nie wyłącznie, w odniesieniu do negocjacji w sprawie zmiany klimatu, dobrych rządów, zrównoważonego rozwoju, postępu gospodarczego i społecznego oraz walki z terroryzmem; podkreśla, że Wietnam musi stać się partnerem w propagowaniu praw człowieka i reformy demokratycznej; zauważa, że Wietnam przewodniczy ASEAN w 2020 r.; podkreśla potrzebę pełnego poszanowania i wdrożenia porozumienia paryskiego przez UE i Wietnam;
29. z zadowoleniem przyjmuje umowę między UE a rządem Wietnamu ustanawiającą ramy udziału Wietnamu w operacjach zarządzania kryzysowego prowadzonych przez UE, którą podpisano 17 października 2019 r.; podkreśla, że Wietnam stał się drugim krajem partnerskim w Azji, który podpisał z UE umowę w sprawie ram udziału; podkreśla, że umowa ta stanowi ważny krok naprzód w stosunkach między UE a Wietnamem;
30. przypomina, że umowa przewiduje szczegółowe środki mające na celu zwalczanie nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów oraz promowanie zrównoważonego i odpowiedzialnego sektora rybołówstwa, w tym akwakultury; w tym kontekście odnotowuje zaangażowanie Wietnamu w rozwiązanie problemu nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów dzięki zwróceniu się o pełne członkostwo w Komisji ds. Rybołówstwa na Zachodnim i Środkowym Pacyfiku, przystąpieniu do umowy o środkach stosowanych przez państwo portu, przyjęciu zmienionej ustawy o rybołówstwie w 2017 r., która uwzględnia międzynarodowe i regionalne zobowiązania, porozumienia i zalecenia Komisji, oraz dzięki wdrożeniu krajowego planu działania na rzecz zwalczania nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów;
31. zauważa jednak ogromne wyzwania, przed którymi wciąż stoją władze Wietnamu w związku z nadmierną zdolnością połowową bardzo rozdrobnionej floty rybackiej i nadmierną eksploatacją zasobów morskich, zwracając uwagę na żółtą kartkę otrzymaną przez Wietnam, a także środki, które zostały już podjęte w celu poprawy sytuacji; wzywa do dalszych działań zgodnych z ustaleniami misji kontrolnej z listopada 2019 r. oraz do stałego monitorowania i skrupulatnych kontroli starań Wietnamu na rzecz zapewnienia dalszych postępów tego kraju w zwalczaniu nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów oraz zagwarantowania pełnej identyfikowalności produktów rybołówstwa trafiających na rynek UE, aby nie dopuścić do możliwości nielegalnego importu; przypomina również, że ewentualne uchylenie żółtej kartki musi być uzależnione od pełnego i skutecznego wdrożenia wszystkich zaleceń Unii z 2017 r.; wzywa Komisję, by w przyszłych umowach zagwarantowała środki ochronne w odniesieniu do produktów rybołówstwa, takie jak możliwość zawieszenia preferencji taryfowych do momentu uchylenia żółtej kartki za nielegalne, nieraportowane i nieuregulowane połowy;
32. uznaje zaangażowanie Wietnamu w rozwiązanie problemu nielegalnego pozyskiwania drewna i wylesiania przez zawarcie umowy o dobrowolnym partnerstwie dotyczącej egzekwowania prawa, zarządzania i handlu w dziedzinie leśnictwa (dobrowolnej umowy o partnerstwie) z UE; zauważa, że umowa ta obowiązuje od dnia 1 czerwca 2019 r. i nakłada na objętych nią importerów obowiązek zachowania należytej staranności; z zadowoleniem przyjmuje otwarty i konstruktywny udział w tym procesie wszystkich zainteresowanych stron w Wietnamie;
33. podkreśla kluczowe znaczenie skutecznego wdrożenia wszystkich postanowień i rozdziałów umowy, począwszy od dostępu do rynku po zrównoważony rozwój i egzekwowanie wszystkich zobowiązań; uważa, że wszystkie postanowienia dotyczące handlu i zrównoważonego rozwoju należy interpretować jako skutkujące zobowiązaniami prawnymi w świetle prawa międzynarodowego i w umowie o wolnym handlu; podkreśla w związku z tym utworzenie nowej funkcji głównego urzędnika ds. egzekwowania przepisów handlowych, który będzie pracował bezpośrednio pod kierunkiem komisarza ds. handlu, oraz zobowiązanie Komisji Handlu Międzynarodowego w Parlamencie do przyjęcia aktywnej roli w monitorowaniu realizacji zobowiązań wynikających z EVFTA; podkreśla ponadto, że przedsiębiorstwa europejskie, zwłaszcza MŚP, powinny być zachęcane do pełnego wykorzystania korzyści płynących z umowy i że wszelkie przeszkody związane z jej wdrażaniem powinny być natychmiast usunięte;
34. podkreśla, że wejście umowy w życie stworzy warunki dla szeroko zakrojonej i owocnej współpracy między obiema stronami z myślą o skutecznym wdrożeniu postanowień dotyczących zrównoważonego rozwoju, co może zaowocować poprawą sytuacji politycznej i sytuacji w zakresie praw człowieka w kraju; podkreśla, że właściwe wdrożenie EVFTA przyczyni się do lepszego przestrzegania w Wietnamie europejskich norm w dziedzinie środowiska, praw człowieka, dobrych rządów i społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie Wietnamu do przedstawienia krajowego planu wdrażania służącego zapewnieniu zgodności z postanowieniami EVFTA;
35. przypomina poprzednie doświadczenia, które pokazują, że prawidłowe wdrożenie umów o wolnym handlu i obecność unijnych przedsiębiorstw na miejscu może prowadzić do poprawy sytuacji w zakresie praw człowieka, społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i standardów ochrony środowiska; apeluje do unijnych przedsiębiorstw, by dalej odgrywały ważną rolę w łączeniu standardów i dobrych praktyk, w celu stworzenia w Wietnamie za pośrednictwem EVFTA najbardziej odpowiedniego i zrównoważonego środowiska biznesowego;
36. wzywa do skrupulatnego i ścisłego monitorowania realizacji umowy oraz do podjęcia zobowiązań w celu dopilnowania, by niedociągnięcia były szybko usuwane w porozumieniu z unijnymi partnerami handlowymi; wzywa UE do wspierania niezbędnych środków na rzecz budowania zdolności i do udzielenia specjalistycznej pomocy technicznej, aby pomóc Wietnamowi w realizacji jego zobowiązań w drodze projektów i przekazywania wiedzy fachowej, w szczególności w odniesieniu do przepisów dotyczących ochrony środowiska i prawa pracy; przypomina Komisji o jej obowiązkach sprawozdawczych wobec Parlamentu Europejskiego i Rady, jeśli chodzi o wdrażanie EVFTA;
37. podkreśla, że zaangażowanie niezależnego społeczeństwa obywatelskiego i partnerów społecznych w monitorowanie wdrażania umowy ma kluczowe znaczenie, i wzywa do przygotowania i szybkiego utworzenia wewnętrznych grup doradczych po wejściu umowy w życie, a także do zapewnienia szerokiej i wyważonej reprezentacji niezależnych, wolnych i zróżnicowanych organizacji społeczeństwa obywatelskiego w tych grupach, w tym niezależnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego w Wietnamie działających w sektorze pracy i środowiska oraz obrońców praw człowieka; popiera wysiłki organizacji społeczeństwa obywatelskiego w Wietnamie na rzecz opracowania propozycji w tym zakresie, i będzie wspierać wysiłki na rzecz budowania zdolności;
38. przypomina, że podstawą stosunków między UE a Wietnamem jest umowa o wolnym handlu, która obejmuje kwestie pozagospodarcze, w tym dialog polityczny, prawa człowieka, edukację, naukę i technologię, sprawiedliwość, azyl i migrację;
39. uznaje instytucjonalny i prawny związek między umową o wolnym handlu a umową o partnerstwie i współpracy, który gwarantuje, że prawa człowieka są podstawą stosunków między UE a Wietnamem; zwraca uwagę na znaczenie prawdziwie pozytywnych tendencji w dziedzinie praw człowieka dla sprawnego ratyfikowania tej umowy i wzywa władze Wietnamu, aby na dowód ich zaangażowania podjęły konkretne działania w celu poprawy sytuacji; przypomina swoje żądanie z 15 listopada 2018 r., zwłaszcza w odniesieniu do reformy prawa karnego, kary śmierci, więźniów politycznych i podstawowych wolności; wzywa strony do pełnego wykorzystania umów w celu poprawy naglącej sytuacji w zakresie praw człowieka w Wietnamie oraz podkreśla znaczenie ambitnego dialogu dotyczącego praw człowieka między UE a Wietnamem; zwraca uwagę, że art. 1 umowy o partnerstwie i współpracy zawiera standardową klauzulę dotyczącą praw człowieka, która może być podstawą do podjęcia odpowiednich działań, w tym w ostateczności bezzwłocznego zawieszenia umowy o partnerstwie i współpracy oraz, w sposób dorozumiany, EVFTA lub jej części;
40. wyraża ubolewanie, że Komisja nie przeprowadziła kompleksowej oceny skutków umowy o wolnym handlu w zakresie praw człowieka; wzywa Komisję do przeprowadzenia takiej oceny; wzywa Komisję do rutynowego uwzględniania praw człowieka w przeprowadzanych ocenach skutków, w tym w odniesieniu do umów handlowych o znaczących skutkach gospodarczych, społecznych i środowiskowych; zwraca uwagę, że Komisja zobowiązała się również do przeprowadzenia oceny ex post wpływu gospodarczego, społecznego i środowiskowego;
41. wzywa UE i Wietnam do utworzenia niezależnego mechanizmu monitorowania przestrzegania praw człowieka oraz niezależnego mechanizmu rozpatrywania skarg, zapewniającego zainteresowanym obywatelom i lokalnym podmiotom skuteczny środek odwoławczy oraz narzędzie eliminujące potencjalne negatywne skutki dla praw człowieka, w szczególności dzięki zastosowaniu mechanizmu rozstrzygania sporów między państwami do rozdziału dotyczącego handlu i zrównoważonego rozwoju;
42. wyraża zaniepokojenie w związku z wdrożeniem nowej ustawy o cyberbezpieczeństwie, w szczególności w odniesieniu do wymogów dotyczących lokalizacji i ujawniania, nadzoru elektronicznego i kontroli oraz w związku ze środkami ochrony danych osobowych, które nie są zgodne z opartym na wartościach unijnym programem liberalizacji handlu; z zadowoleniem przyjmuje gotowość do zaangażowania się w intensywny dialog, w tym zobowiązanie przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego Wietnamu do włączenia obu parlamentów do dyskusji i rozważań nad dekretami wykonawczymi; wzywa ponadto władze Wietnamu do przedsięwzięcia konkretnych środków i z zadowoleniem przyjmuje wsparcie UE w tym względzie;
43. przypomina, że art. 8 TFUE stanowi, że "we wszystkich swoich działaniach Unia zmierza do zniesienia nierówności oraz wspierania równości mężczyzn i kobiet"; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że zarówno Wietnam, jak i UE podpisały deklarację WTO z Buenos Aires w sprawie kobiet i handlu, oraz wzywa strony do wzmocnienia zobowiązań dotyczących płci i handlu zawartych w tej umowie; wzywa do poprawy sytuacji kobiet, tak by mogły one korzystać z tej umowy, w tym dzięki budowaniu potencjału kobiet w pracy i w przedsiębiorczości, dążąc do reprezentacji kobiet w procesach decyzyjnych i na stanowiskach kierowniczych oraz zwiększając dostęp kobiet do nauki, technologii i innowacji, a także wzmacniając ich udział i wiodącą rolę w tych dziedzinach; przypomina zobowiązanie Komisji do ujęcia rozdziałów dotyczących płci w przyszłych umowach handlowych UE, w tym w umowach zawartych po zawarciu niniejszej umowy; wzywa UE i Wietnam, by zobowiązały się do przeprowadzenia oceny wdrożenia umowy oraz do włączenia do jej przyszłego przeglądu specjalnego rozdziału poświęconego kwestiom płci i handlu;
44. domaga się natychmiastowego uwolnienia wszystkich więźniów politycznych i członków społeczeństwa obywatelskiego, takich jak blogerzy czy niezależni związkowcy, obecnie uwięzionych lub skazanych, zwłaszcza osób wymienionych w rezolucjach Parlamentu z dnia 14 grudnia 2017 r. i z dnia 15 listopada 2018 r.;
45. wzywa Komisję i ESDZ do składania Parlamentowi oficjalnych sprawozdań w sprawie zobowiązania Wietnamu do poczynienia postępów w wielu obszarach związanych z prawami człowieka, zgodnie z rezolucją Parlamentu z 17 grudnia 2015 r. 11 ;
46. podkreśla, że umowa już przyczyniła się do zmian w wielu dziedzinach za sprawą dialogu, i postrzega ją jako podstawę dalszej poprawy sytuacji obywateli za pośrednictwem dialogu;
47. z zadowoleniem przyjmuje umowę, która stworzy więcej możliwości prowadzenia wolnego i sprawiedliwego handlu między UE a Wietnamem; uważa za uzasadnioną zgodę Parlamentu Europejskiego na zawarcie umowy, zważywszy na to, że Wietnam podejmuje działania na rzecz poprawy sytuacji w zakresie praw obywatelskich i praw pracowniczych, dążąc w ten sposób do realizacji swoich zobowiązań;
48. wzywa Radę do szybkiego przyjęcia umowy;
49. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, ESDZ, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz rządowi i parlamentowi Socjalistycznej Republiki Wietnamu.
