Moratorium dla długów prywatno-prawnych.

DEKRET
PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ
z dnia 3 lutego 1940 r.
o moratorium dla długów prywatno-prawnych.

Na podstawie art. 79 ust. (2) ustawy konstytucyjnej stanowi się, co następuje:
Art.  1.

Zapłata wierzytelności pieniężnych, opartych na tytułach prywatno-prawnych powstałych przed dniem 1 października 1939 r., nie może być wymagana przed upływem 6 miesięcy od dnia uwolnienia od okupacji całości obszaru Państwa względnie tej części jego obszaru, na której zamieszkuje wierzyciel i dłużnik. Rozporządzenia Rady Ministrów oznaczać będą daty, w których należy uważać całość obszaru Państwa względnie jego części za uwolnione z pod okupacji.

Art.  2.

Postanowienia art. 1 nie odnoszą się:

1)
do rat czynszu, należnych z mocy umów najmu lokali oraz umów dzierżawy części lub całości nieruchomości, płatnych po dniu 1 października 1939 r.; o ile jednak najemca lub dzierżawca albo członek jego rodziny, na utrzymaniu którego pozostawał, znajdują się w szeregach armii polskiej lub w niewoli, są internowani lub aresztowani, zaginęli bez wieści, zginęli, zostali wysiedleni lub ewakuowani lub w inny sposób zmuszeni do opuszczenia przedmiotu najmu lub dzierżawy albo też utracili wskutek działań wojennych całkowicie lub w znacznej części zdolność do zarobkowania albo też pracę lub źródła swego zwykłego dochodu-postanowienia art. 1 stosuje się do czynszu na czas trwania powyższych okoliczności;
2)
do wierzytelności z tytułu umów o pracę;
3)
do wierzytelności z tytułu umów o dzieło, lecz tylko do kwoty 500 zł. łącznie z wszelkich tego rodzaju zobowiązań danego dłużnika względem danego wierzyciela;
4)
do wierzytelności z obowiązków alimentacyjnych;
5)
do wypadków, w których wierzyciel i dłużnik mają swe miejsce zamieszkania poza obszarem Państwa.
Art.  3.
1)
Zobowiązania banków prywatnych i państwowych, domów bankowych, kantorów wymiany i innych instytucji kredytowych, a w szczególności Pocztowej Kasy Oszczędności i komunalnych kas oszczędności, wynikające z przyjmowania wkładów i lokaty funduszów pod wszelką postacią, jako to z rozrachunków czekowych, wkładów terminowych, listów lokacyjnych, książeczek wkładkowych lub oszczędnościowych, nie podlegają postanowieniom art. 1, jeżeli wkład nie przekraczał w dniu 1 września 1939 r. sumy 2.000 złotych.
(2)
Wypłata wkładów, które w dniu 1 września wynosiły więcej niż 2.000 złotych, będzie na żądanie wkładcy następować w kwotach nie większych niż po 500 złotych w ciągu miesiąca kalendarzowego z każdego wkładu lub rachunku, i to począwszy od dnia 1 października 1939 r.
Art.  4.
(1)
Zawiesza się na obszarze Państwa wykonalność tytułów egzekucyjnych uzyskanych przed dniem 1 października 1939 r. dla wierzytelności, objętych niniejszym moratorium, oraz postępowanie egzekucyjne wszczęte na podstawie takich tytułów.
(2)
Tytuły egzekucyjne, uzyskane na obszarze Państwa dla tychże wierzytelności począwszy od dnia 1 października 1939 r., są nieważne.
Art.  5.

Wdrażanie kroków egzekucyjnych w celu ściągnięcia wierzytelności, objętych niniejszym moratorium, przy pomocy władz okupacyjnych lub uczestniczenie w jakimkolwiek charakterze w tych czynnościach jest niedopuszczalne.

Art.  6.

Zawiesza się prawo żądania i wykonywania eksmisji lokatorów i dzierżawców z powodu niepłacenia czynszu najmu lub dzierżawy.

Art.  7.

Osoby, poszkodowane wskutek aktów i czynności dokonanych wbrew postanowieniom niniejszego dekretu, będą mogły domagać się przywrócenia rzeczy do stanu pierwotnego a nadto odpowiedniego odszkodowania od winnych świadomego przekroczenia tych postanowień.

Art.  8.

Postanowienia niniejszego dekretu nie naruszają mocy obowiązującej dobrowolnych układów, zawartych przez strony od dnia 1 października 1939 r., a dotyczących spraw unormowanych w niniejszym dekrecie.

Art.  9.

Wykonanie niniejszego dekretu powierza się Ministrowi Sprawiedliwości.

Art.  10.

Dekret niniejszy wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Centralna e-Rejestracja: Start systemu od 1 stycznia 2026 r.

Od 1 stycznia 2026 r. zacznie obowiązywać ustawa wprowadzająca Centralną e-Rejestrację. Zakłada ona, że od przyszłego roku podmioty lecznicze obowiązkowo dołączą do systemu m.in. w zakresie umawiania wizyt u kardiologa oraz badań profilaktycznych. Planowany start rejestracji na wszystkie świadczenia planowany jest na 2029 r. Kolejne świadczenia i możliwości w zakresie zapisywania się do lekarzy specjalistów będą wchodzić w życie stopniowo.

Inga Stawicka 22.12.2025
Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1940.2.2

Rodzaj: Dekret
Tytuł: Moratorium dla długów prywatno-prawnych.
Data aktu: 03/02/1940
Data ogłoszenia: 15/02/1940
Data wejścia w życie: 15/02/1940