Pytanie
 
W związku z prowadzonym postępowaniem w sprawie wypadku drogowego, wydział kryminalny policji zwraca się do szpitala z wnioskiem o wydanie zaświadczenia o obrażeniach ciała, jakich doznała osoba uczestnicząca w wypadku, będąca jednocześnie pacjentem leczonym w naszym szpitalu.

Policja o udzielenie informacji, może zwrócić się na podstawie art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy o Policji: "Policjanci wykonując czynności, o których mowa w art. 14, mają prawo: żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej; wymienione instytucje, organy i przedsiębiorcy są obowiązani, w zakresie swojego działania, do udzielenia tej pomocy, w zakresie obowiązujących przepisów prawa", jak również na podstawie art. 15 § 3 Kodeksu postępowania karnego "Osoby prawne lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej inne niż określone w § 2, a także osoby fizyczne są obowiązane do udzielenia pomocy na wezwanie organów prowadzących postępowanie karne w zakresie i w terminie przez nie wyznaczonym, jeżeli bez tej pomocy przeprowadzenie czynności procesowej jest niemożliwe albo znacznie utrudnione". Wątpliwości budzi zakres udzielanych informacji.

  • Czy szpital może wydać takie zaświadczenie?
  • Jakie informacje może ono zawierać (np. rozpoznanie wpisane w historii choroby)?
  • Czy mogą to być tylko ogólne informacje, np. uraz głowy, kończyny itp. który spowodował rozstrój zdrowia powyżej/poniżej 7 dni?
  • Czy ma być to np. informacja tylko o potwierdzeniu doznania obrażeń bez wdawania się w szczegóły?
  • W jaki sposób szpital może odpowiadać na tego typu wnioski policji?

Nie chodzi nam o udostępnianie dokumentacji medycznej pacjenta, ale o udzielanie informacji o pacjencie przez szpital. 
 

Odpowiedź
 
Informacje dotyczące stanu zdrowia pacjenta, objęte są tajemnicą lekarską ich udostępnianie jest możliwe tylko na zasadach związanych z jej uchyleniem. Zaświadczenie zaś jest dokumentacją lekarską.
 

Zaświadczenie o stanie zdrowia pacjenta

Kwestie dotyczące tego zagadnienia zostały uregulowane w art. 15 i 180 ustawy z 6 czerwca 1997 roku – Kodeks postępowania karnego - dalej k.p.k. oraz art. 26 ustawy z 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta - dalej u.p.p., a także w rozporządzeniu ministra zdrowia z 21 grudnia 2010 roku w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania - dalej r.d.m.

Na początku wskazać należy iż zgodnie z § 2 ust. 4 pkt 3 r.d.m. zaświadczenie, orzeczenie i opinia lekarska stanowią dokumentację medyczną. I każde wydanie takiego zaświadczenia jest wydaniem dokumentacji medycznej. Artykuł 15 k.p.k. nakłada obowiązek współdziałania z organami ścigania, jednak na podstawie tego artykułu nie można zwolnić lekarza, pielęgniarki, placówki leczniczej z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej.

Zwolnienie z tajemnicy zawodowej na podstawie Kodeksu postępowania karnego może nastąpić na podstawie art. 180 § 2 k.p.k. i zwolnić z niej może jedynie sąd, tego uprawnienia nie posiada policja. Wskazany powyżej artykuł ma za zadanie "ochronę osób, które w zaufaniu do publicznych funkcji (...) lekarza, powierzają im wiedzę o faktach, z którą nie chcą na ogół dzielić się z innymi osobami. Gwarancja zachowania przekazanych informacji w tajemnicy jest podstawa wzajemnego zaufania i warunkiem swobodnego wykonywania wyżej wskazanego zawodu (zobacz postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 4 listopada 2010 roku sygn. akt II Akz 588/10).

Dokumentację medyczną można bowiem udostępnić tylko w zakresie wskazanym w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw pacjenta organom i instytucjom – zgodnie z art. 26 u.p.p. Artykuł 26 u.p.p. zawiera zamknięty katalog instytucji uprawnionych do uzyskania dokumentacji medycznej pacjenta. W katalogu tym uprawnienia takiego nie posiada policja.

Nie wdając się w głębsze rozważania, nie ulega wątpliwości że informacje dotyczące stanu zdrowia pacjenta, potwierdzone zaświadczeniem, są objęte tajemnicą zawodową. Podobnie przepisy ustawy z 6 kwietnia 1990 roku o Policji (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 287, poz. 1687 z późn. zm.) - dalej u.o.p., mówią o udzielaniu pomocy w związku z toczącym się postępowaniem (art. 15 u.o.p.), jednak podobnie jak art. 15 k.p.k., nie zwalniają jednak z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej.

Policja mogłaby uzyskać zaświadczenie o stanie zdrowia w następujących sytuacjach:

  • w sytuacji jeżeli pacjent zwolni lekarza z obowiązku zachowania tajemnicy – na podstawie art. 26 ust. 1 u.p.p. – pacjent upoważnia policję do uzyskania informacji o stanie zdrowia i uzyskania zaświadczenia;
  • zaświadczenie zostaje wydane na żądanie prokuratora lub sądu – art. 26 ust. 3 pkt 3 u.p.p.;
  • w sytuacji gdy badano pokrzywdzonego na zlecenie policji – wtedy lekarz staje się biegłym i jako taki wydaje stosowne zaświadczenie (opinię o stanie zdrowia). "Pokrzywdzony nie może sprzeciwić się oględzinom i badaniom nie połączonym z zabiegiem chirurgicznym lub obserwacją w zakładzie leczniczym, ale tylko wówczas, gdy karalność czynu zależy od stanu jego zdrowia. Dotyczy to w szczególności przestępstw związanych z uszkodzeniem ciała, wypadkiem komunikacyjnym, czy też sprowadzeniem katastrofy, której następstwem jest ciężki uszczerbek na zdrowiu, ale również przestępstwa obcowania płciowego z osobą nie posiadającą zdolności do rozpoznania znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem lub w sytuacji, gdy np. zachodzi potrzeba ustalenia, czy czyn w ogóle miał miejsce wedle twierdzeń osoby pokrzywdzonej czynem z art. 197 § 1 ustawy z 6 czerwca 1997 roku - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.)" (zob. Postanowienie Sądu Najwyższego z 10 grudnia 2012 roku, sygn. akt II KK 238/11);
  •  badanie osoby w warunkach przewidzianych w rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych z 13 września 2012 roku w sprawie badań lekarskich osób zatrzymanych przez Policję.

 
Czytaj inne komentarze tej autorki:

Informacje o pacjentach tylko na żądanie sądu lub prokuratury >>>

Ratownik medyczny może stosować przymus bezpośredni wobec pacjenta >>>

Na szczepienie noworodka wymagana jest zgoda matki >>>

Matka może przebywać z chorym dzieckiem podczas jego transportu >>>
 
Katarzyna Lenczowska-Soboń
Prokurator Prokuratury Rejonowej Lublin Północ w Lublinie. Wykłada zagadnienia prawa medycznego na studiach podyplomowych w m.in. Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Autorka opracowań i komentarzy z tego zakresu. Stały współpracownik Serwisu Prawo i Zdrowie oraz Polskiego Towarzystwa Medycyny Estetycznej.