Przepis pochodzi z ustawy z 28 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19. Ustawa ta została podpisana Prezydenta RP 3 listopada 2020 r., jednak dotąd nie została opublikowana. Należy się spodziewać, że zostanie ona opublikowana. Art. 13 pkt. 2 lit. b przywołanej powyżej ustawy, którym wprowadza się omawianą regulację, wejdzie w życie kolejnego dnia po ogłoszeniu (art. 24 ustawy).

Na razie bez przymusowych szczepień na COVID-19, choć przepisy mało precyzyjne>>

 

Nie wiadomo, co oznacza zabieg w "ustawie covidowej"

W uzasadnieniu projektu dotyczącym tego przepisu (art. 46b pkt. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi) ustawy wskazano, że „celem zmian w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1239, z późn. zm.) jest doprecyzowanie istniejących przepisów, w celi uniknięcia wątpliwości interpretacyjnych co do możliwości ustanawiania obowiązku stosowania określonych środków profilaktycznych i zabiegów (w tym przykładowo nakazu zasłaniania nosa i ust, noszenia rękawiczek), w przypadku wystąpienia stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego, w odniesieniu do wszystkich adresatów przepisów.”

Powyższe wyjaśnienie należy odnieść do przed wszystkim do „środków profilaktycznych”. Większe trudności interpretacyjne przysparza sformułowanie „zabiegi”. W ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi jest mowa tylko o zabiegach sanitarnych, przez co należy rozumieć działania służące poprawie higieny osobistej, w tym mycie i strzyżenie, higieny odzieży, higieny pomieszczeń, podejmowane w celu zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych (art. 2 pkt. 30 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych). Ustawodawca w ustawie z 28 października 2020 r. nie posłużył się sformułowaniami przewidzianymi w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi stąd takie trudności interpretacyjne.

Należy przy tym zauważyć, że przepis ten (art. 46b pkt. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi) nie stanowi samodzielnej podstawy do nałożenia obowiązków. Na jego podstawie musi być wydane rozporządzenie wykonawcze, w którym w sposób szczegółowy treści powinny zostać opisane, tak aby można było jej jednoznacznie stosować.

W procesie stosowania tego rozporządzenia należy rozpatrzyć, czy przyjęte w rozporządzeniu środki mieszczą się w granicach upoważnienia ustawowego. Przekroczenie granic tego umocowania stanowić będzie niezgodność rozporządzenia z ustawą, przekroczenie granic umocowania do wydania aktu niższego rzędu. Niezastosowanie się do nakazów i zakazów wydanych na podstawie art. 46b pkt. 4 tj. stosowania środków profilaktycznych i zabiegów skutkować będzie nałożeniem kary administracyjnej od 5.000 zł do 10.000 zł.

 

Nie ma przymusu szczepienia na COVID-19

Co do szczepień, to należy odróżnić szczepienia przymusowe od obowiązkowych. Na podstawie art. 36 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi możliwe jest zastosowanie szczepień przymusowych ale tylko w stosunku do osoby, u której podejrzewa się lub rozpoznaje chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną. W myśl art. 2 pkt. 4 ustawy tego rodzaju choroba to choroba zakaźna łatwo rozprzestrzeniająca się, o wysokiej śmiertelności, powodująca szczególne zagrożenie dla zdrowia publicznego i wymagająca specjalnych metod zwalczania, w tym cholera, dżuma, ospa prawdziwa, wirusowe gorączki krwotoczne. Wobec powyższego szczepienia przymusowe stosowane są tylko w przypadku najcięższych chorób i tylko wobec osób podejrzanych o zachorowanie lub chorych.

Przymus nie dotyczy realizacji szczepień obowiązkowych, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1b i w art. 17 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Zakres obowiązkowych szczepień ochronnych został uregulowany w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych.

Z powyższego wynika, że zarówno szczepienia obowiązkowe, jak i przymusowe, zostały uregulowane w odrębnych przepisach omawianego aktu prawnego niż stanowiącym podstawę do sporządzenia tego opracowania. Omawianego przepisu nie należy zatem odnosić do szczepień. Ponadto, zgodnie z art. 46 ust. 3 i ust. 4 pkt. 7 w zw. z art. 17 ust. 9 pkt. 2 i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi można nałożyć rozporządzeniem Ministra Zdrowia obowiązek przeprowadzenia szczepień ochronnych na inne choroby niż choroby szczególnie niebezpieczne i wysoce zakaźne. Niezastosowanie się do tych obowiązków skutkować będzie nałożeniem kary administracyjnej od 5.000 zł do 10.000 zł.

 

Trzeba poddać się testowi

Zgodnie z art. 2 pkt. 1 i 14 ustawy badanie sanitarno-epidemiologiczne – badanie, w którego skład wchodzą badanie lekarskie, badania laboratoryjne oraz dodatkowe badania i konsultacje specjalistyczne, wykonywane w ramach nadzoru epidemiologicznego w celu wykrycia biologicznych czynników chorobotwórczych lub potwierdzenia rozpoznania choroby zakaźnej a nadzór epidemiologiczny obejmuje wykonywania tego rodzaju badań.

Ustawa przewiduje obowiązek poddania się tym badaniom, w tym również postępowaniu mającemu na celu pobranie lub dostarczenie materiału do tych badań (art. 5 ust. 1 pkt. 1 d ustawy). Niezastosowanie się do tych obowiązków stanowić będzie wraz z wejście w życie ustawy z 28 października 2020 r., wykroczenie, o którym mowa w art. 116 par. 1a kodeksu wykroczeń (art. 1 pkt. 2 ustawy z 28 października 2020 r.).

 

Odpowiedzialność za szczepionkę

Co do zasady jest tu odpowiedzialność producenta szczepionki (art. 415 i n. k.c.). Teoretycznie możliwa jest odpowiedzialność Skarbu Państwa (art. 417 i n. k.c.). Ponadto, gdyby uznać szczepionkę za produkt niebezpieczny, to aktualny staje się daleko bardzie rygorystyczny reżim odpowiedzialności niż przewidziany na zasadach ogólnych (art. 449 z indeksem 1 k.c.). Zgodnie z doniesieniami medialnymi jednak w przypadku szczepionki na Covid-19 ma być zniesiona odpowiedzialność. Jak na razie takich przepisów nie ma. Dokładne omówienie tego zagadnienia przekracza ramy tego opracowania.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.