Zagadnienie jakości opieki zdrowotnej  jest fundamentalną kwestią dla rozwoju polskiego systemu ochrony zdrowia. Z zapowiedzi rządu i planowanej na przyszły rok reformy sieci szpitali wynika, że na lepsze finansowanie ze strony NFZ, będą mogły liczyć te placówki, które mają u siebie jak najmniej powtórnych hospitalizacji pacjentów, monitorują stan zdrowia chorego nawet gdy ten opuści szpital czy prowadzą rejestry zdarzeń medycznych i wyciągają z nich wnioski. - Jestem zwolennikiem ewolucji w systemie opieki zdrowia, a nie robienia rewolucji, z której wynikają koszty. Zagadnienie jakości powinno być tym co skoncentruje nasze działania na najbliższe lata - powiedział minister zdrowia Adam Niedzielski, podczas wtorkowej konferencji zorganizowanej przez Wolters Kluwer we współpracy z Uczelnią Łazarskiego, zakończonej galą konkursową i nagrodami dla najlepszych szpitali. 

W konkursie wyróżniane są placówki medyczne stawiające m.in. na jakość leczenia, dobre zarządzanie, przyjazne podejście do pacjentów czy profilaktykę i edukację. Partnerem strategicznym konkursu jest Instytut Zarządzania w Ochronie Zdrowie – placówka badawcza funkcjonująca przy Uczelni Łazarskiego, która działa na rzecz poprawy efektywności funkcjonowania ochrony zdrowia w Polsce.

Potrzebny ranking szpitali w Polsce

Ocena placówek medycznych, pokazywanie dobrych wzorców, okazuje się być istotna zwłaszcza w czasach pandemii - w okresie bardzo trudnym i dla pacjentów, i dla placówek medycznych. Konkurs pokazał, że w ciężkich czasach jakością wygrywają te szpitale, które zapewniają pacjentom najlepszą jakość leczenia – tzw. wartość zdrowotną - w ramach pieniędzy, którymi dysponują. Te, które są najlepiej zarządzane, okazują się być najbardziej innowacyjne. Takie właśnie podmioty wyróżniamy w konkursie Liderzy Zmian w Ochronie Zdrowia.

Czytaj w LEX: Jakość w szpitalach – przykłady dobrych praktyk i korzyści z nich wynikające >

Do konkursu pod honorowym patronatem m.in. NFZ, Rzecznika Praw Pacjenta, Polskiej Federacji Szpitali czy Naczelnej Rady Lekarskiej, placówki medyczne zgłosiły 56 realizowanych u siebie projektów.  Jury preselekcyjne przedstawiło Kapitule konkursowej 16 nominowanych. Spośród nominowanych Kapituła wyłoniła 6 laureatów.

Kapituła konkursowa wybierała laureatów w czterech kategoriach, w tym jedna z nich (zarządzanie jakością) składa się z trzech podkategorii.

  1. ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ - podkategorie: ZARZĄDZANIE PROCESAMI; ZARZĄDZANIE  BEZPIECZEŃSTWEM PACJENTA; ZARZĄDZANIE SKUTECZNOŚCIĄ MEDYCZNĄ
  2. ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM LUDZKIM
  3. ORGANIZACJA PRZYJAZNA PACJENTOWI
  4. SKUTECZNA PROFILATYKA I EDUKACJA

- Staramy się być pomostem między szpitalami, lekarzami a rządem. Wspieramy placówki medyczne w tych trudnych czasach - nie tylko trudnych z powodu pandemii, ale i nieustannych zmian w prawie. Ogromnie ważne jest aby również placówki medyczne dzieliły się między sobą dobrymi praktykami  - powiedział Włodzimierz Albin, prezes Wolters Kluwer Polska. Poparła go dr Małgorzata Gałązka-Sobotka z Instytutu Ochrony Zdrowia Uczelni Łazarskiego, która wskazała, że w sektorze ochrony zdrowia nie ma miejsca na wrogą konkurencję, ale na inspirację i motywację działań nakierowanych na pacjenta. - Inspirację, która będzie polepszała jakość opieki nad pacjentem, gdyż to on musi być głównym beneficjentem systemu ochrony zdrowia - dodała dr Gałązka-Sobotka.

Czytaj w LEX: Zastosowanie narzędzi jakościowych w zarządzaniu szpitalem >

Wnioski co do konieczności kładzenia nacisku na jakość leczenia w szpitalach wynikły z trzech debat, które poprzedziły galę wyłonienia zwycięzców w konkursie.  Podczas debaty poświęconej działaniu szpitali w czasie pandemii, okazało się, że nie wszystkie musiały zaprzestać przyjmowania chorych na czas izolacji. Co więcej, zrealizowały kontralt z NFZ na poziomie 90-100 proc. 

Czytaj w LEX: Organizacja komórki do spraw marketingu i jakości w szpitalu >

Szpitale wykonujące kontrakt na poziomie 100 proc.

- Zainwestowaliśmy w sprzęt i dzięki temu realizujemy kontrakt powyżej 90 proc. Zainwestowaliśmy też  w kadry. Okazało się też, że telemedycyna w naszym wykonaniu ma ogromne znaczenie. Dlatego otworzyliśmy dawno temu sieć teleaudiologii.  Wykorzystując nowe technologie można pacjentowi skutecznie pomóc.  Badając zdalnie głos pacjenta za pomocą sztucznej inteligencji możemy ocenić jakie pacjent ma problemy z krtanią - mówił prof. Henryk Skarżyński, dyrektor Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu w Kajetanach.

Czytaj w LEX: Witryna internetowa szpitala >

Podobnie działo się wiosną w Uniwersyteckim Centrum Klinicznym w Gdańsku. - Jakość i ciągłość leczenia zostały zachowane dzięki temu, że szpital wyizolował się na trzy dni i w przeciągu tygodnia zorganizował laboratorium, w którym przeprowadza testy w kierunku koronawirusa. -Jesteśmy największym ośrodkiem transplantologicznym, mamy centrum onkologii, centrum pediatrii, centrum kardiologii. Do rozpędzonej placówki trafił koronawirus i nie mogliśmy się zatrzymać, zamknąć na pacjentów. Cały czas pracowaliśmy - podkreślał Jakub Kraszewski, dyrektor gdańskiej placówki. 

Czytaj w LEX: Jesienna strategia walki z epidemią koronawirusa – nowe zadania lekarzy POZ oraz szpitali >

Telemedycyna w szpitalach

Kolejna z debat była poświęcona telemedycynie, która jeszcze w 2019 raczkowała w Polsce, a wiosną 2020 r. dynamicznie zaczęła się rozwijać. - U nas teleporady sprawdzają się tylko do pierwszego kontaktu. Pacjent onkologiczny musi być zbadany bezpośrednio. Zwłaszcza taki, który rozpoczyna leczenie - mówił Adam Maciejczyk, dyrektor Centrum Onkologii we Wrocławiu. Eksperci zatem podkreślali, że teleporady są świetnym rozwiązaniem, ale wspomagającym proces terapeutyczny, a nie zastępującym go. -Telemedycyna jest ogromnym osiągnięciem, ale ona nie zastąpi wszystkich działań lekarskich. Każdy lekarz musi umieć powiedzieć pacjentowi, że trzeba przyjść do gabinetu. To lekarz poniesie odpowiedzialność za zdalne leczenie, które czasem jest ryzykowne - podkreślał prof. Andrzej Matyja, prezes Naczelnej Rady Lekarskiej.

Czytaj w LEX: Teleporady w POZ - jak prawidłowo realizować obowiązek? >

 

Wyróżnienia dla najlepszych szpitali

Po serii debat i gorących dyskusji przyszedł czas na finałową galę, podczas której wyłonione zostały najlepsze szpitale. Ocena placówek medycznych, pokazywanie dobrych wzorców, okazała się być istotną zwłaszcza w czasach pandemii - w okresie bardzo trudnym i dla pacjentów, i dla placówek medycznych. - Konkurs pokazał, że w ciężkich czasach jakością wygrywają te szpitale, które zapewniają pacjentom najlepszą jakość leczenia – tzw. wartość zdrowotną - w ramach pieniędzy, którymi dysponują. Te, które są najlepiej zarządzane, okazują się być najbardziej innowacyjne. Takie właśnie podmioty wyróżniamy w konkursie Liderzy Zmian w Ochronie Zdrowia - mówiła podczas otwarcia finałowej gali konkursu Ewa Usowicz, szefowa Prawo.pl.

Czytaj w LEX: Jak przygotować i zorganizować wydarzenia specjalne – na przykładzie jubileuszu szpitala >

Szpital z zabiegami jak w szwajcarskim zegarku

W kategorii Zarządzanie Jakością-Zarządzanie Procesami zwyciężyło Centrum Leczenia Oparzeń im. dr Stanisława Sakiela w Siemianowicach Śląskich. Placówka ta wdrożyła innowacyjny projekt "Optymalizacji pracy najbardziej kluczowych pracowników szpitala na bloku operacyjnym oraz dostarczenie jakości dla pacjenta".

 

W Centrum Leczenia Oparzeń do perfekcji doprowadzono punktualność rozpoczynania zabiegów na bloku operacyjnym, czyli w najważniejszym punkcie szpitala.  Z 64 proc. operacji zabiegów terminowych rozpoczynających się z tolerancją odchylenia 5-minutowego od planowanej godziny - udało się dojść do 96 proc. rozpoczynania terminowych zabiegów z tolerancją poniżej 1 minuty. Obecnie więc, jeśli przykładowo, zabieg jest planowany na godzinę 8:30, a  rozpocznie się o 8:31 - to jest już traktowany jako nieterminowy.

Jak Centrum to zrobiło? Skoordynowało pracę wielu osób. Do rozpoczęcia planowanego zabiegu musi bowiem zostać spełnionych wiele warunków takich jak: przybycie na czas odpowiedniego personelu, przybycie na czas pacjenta, przygotowanie leków i wyrobów medycznych, przygotowanie odpowiednich tkanek do przeszczepu, przygotowanie pacjenta itd. To przykład doskonałego zarządzania procesami w szpitalu.

- Aby usprawnić pracę bloku i wyeliminować większość niepożądanych zdarzeń medycznych, poprawić los i bezpieczeństwo pacjenta, poprawić wyniki leczenia w chorobach przewlekłych, trzeba zapewnić możliwość odpoczynku personelowi medycznemu, ale i wynagradzać go lepiej. Polskie szpitale muszą mierzyć efekty leczenia bo bez tego nie będą  się rozwijać – powiedział Mariusz Nowak, dyrektor siemianowickiego szpitala.

Zobacz w LEX: Zdarzenia niepożądane w placówce medycznej - zadania kadry zarządzającej oraz personelu >

Szpital dbający o bezpieczeństwem pacjenta

W podkategorii  Zarządzanie Jakością - Zarządzanie Bezpieczeństwem Pacjenta, zwyciężyło Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku. Zostało nagrodzone za wdrożenie innowacyjnego projektu monitorowania zdarzeń niepożądanych.
Jak wiadomo, wiele placówek medycznych w kraju ma z tym problem. Zdarza się, że błędy medyczne czy powikłania po zabiegach próbuje się „zamieść pod dywan”, a zgłoszenia zdarzeń niepożądanych traktowane są jako „donosicielstwo”. Inaczej jest w UCK, gdzie w 2017 roku zaprojektowano świetny system dla potrzeb zgłaszania zdarzeń niepożądanych. To SYNek UCK - pełna nazwa to System Zgłaszania Niezgodności i Potencjalnej Niezgodności. Stał się on miejscem bieżącego monitorowania jakości pracy w szpitalu. System: rejestruje zdarzenia oraz zapewnia ich ocenę i nadzór nad działaniami zaradczymi, służy kontroli dokumentacji medycznej, prezentuje wyniki merytorycznej kontroli dokumentacji, wyniki pomiarów temperatury w miejscach przechowywania leków, zapewnia rejestracje na szkolenia. W przygotowaniu są kolejne funkcje.

Czytaj w LEX: Zmiany w zasadach prowadzenia dokumentacji medycznej w 2020 r. >

System zyskał ogromną popularność wśród pracowników szpitala. Mogą oni zgłosić zdarzenie anonimowo lub będąc zalogowanym. Dzięki akceptacji systemu przez pracowników, odsetek anonimowego zgłaszania zdarzeń jest znikomy. W systemie zarejestrowano już ponad 7 tys. zdarzeń, z czego anonimowych jest zaledwie 176. Wszyscy rozumieją, że SYNek służy poprawie warunków pracy, a w efekcie na lepszą jakość obsługi pacjentów, ich bezpieczeństwo, a także efekty medyczne terapii.

- SYNek podlega nieustannemu doskonaleniu. Trzeba mieć pokorę do swojej pracy aby zgłaszać błędy do systemu. Ale nie jest to proste bo szpitale podlegają nieustannej kontroli, choćby ze strony NFZ. Uwag od początku roku do systemu zgłoszono 2950. Wciągamy z nich wnioski i doskonalimy się - wskazał Jakub Kraszewski, dyrektor placówki. 

Szpital z głową do antybiotyków

W podkategorii Zarządzanie Jakością – Zarządzanie Skutecznością Medyczną  zwyciężył Szpital Uniwersytecki nr 2 im. dr Jana Biziela w Bydgoszczy. - W pełni zgadzam się z werdyktem jury, bo takie praktyki trzeba promować - powiedział wręczający nagrodę Filip Nowak, p.o. prezesa  NFZ.

Kapituła konkursowa doceniła bydgoski szpital, gdyż ten rozpowszechnia zasady racjonalnej antybiotykoterapii. Dlaczego to takie istotne? Otóż światowe dane pokazują, że około 15-20 proc. hospitalizacji związanych jest z zakażeniami, które są leczone antybiotykami. Zlecają je lekarze wszystkich specjalności – niestety, nie zawsze trafnie. Szacuje się, że co drugi-trzeci zalecony antybiotyk jest nieprawidłowy, a nawet 10 proc. pacjentów otrzymuje antybiotyki z nieuzasadnionych powodów.

Bydgoski Szpital Uniwersytecki Nr 2 im. Jana Biziela stworzył u siebie specjalne stanowisko Mikrobiologa Klinicznego, który dba o przestrzeganie szpitalnej polityki antybiotykowej. Przeprowadza konsultacje u pacjentów z zakażeniami - zarówno na prośbę lekarzy prowadzących, ale też w formie interwencyjnej, gdy zauważy nieprawidłowości. Szpital przygotował też rekomendacje dotyczące diagnostyki i leczenia zakażeń, na podstawie analizy wielu historii chorób. W efekcie odnotował poprawę jakości opieki i bezpieczeństwa pacjentów poprzez zlecanie właściwego antybiotyku, w odpowiedniej dawce i odpowiednim czasie, tylko wtedy, gdy jest to niezbędne i korzystne dla pacjenta.

Dochodziliśmy do tego, by pacjent dostawał antybiotyk celowany. Nasz mikrobiolog kliniczny jest specjalistą z zakresu chorób wewnętrznych. Podpisuje też się pod decyzją o tym, czy pacjent potrzebuje antybiotyku z listy zastrzeżonej - mówiła podczas gali dr Wanda Korzycka-Wilińska, dyrektor szpitala.

Szpital, w którym wiadomo kto odpowiada za pacjenta

Kategoria Zarządzanie Kapitałem Ludzkim  to kolejna, w której zwyciężyło Centrum Leczenia Oparzeń im. dr Stanisława Sakiela w Siemianowicach Śląskich, zdobywając kolejną nagrodę w  konkursie Liderzy Zmian w Ochronie Zdrowia.

- Promujemy system zorientowany na pacjenta. Organizacja, która ma w sercu dobro i interes pacjenta myśli jednak o dobry pracownika. To są właściwe priorytety - wskazała wręczająca statuetkę Małgorzata Gałązka-Sobotka z Uczelni Łazarskiego.

Siemianowickie Centrum utworzyło system informatyczny, który pozwolił na dobre zarządzanie korelacją lekarz-pacjent. Dzięki niemu w łatwy sposób można zidentyfikować zespół odpowiedzialny za danego pacjenta złożony z lekarzy, pielęgniarek, rehabilitantów czy innych. Wiadomo kto i na jakim etapie odpowiada za pacjenta, dzięki czemu  odpowiedzialność za pacjenta nie „rozmywa się", co się niestety, w placówkach medycznych zdarza. W każdej chwili, zarówno personel medyczny jak i niemedyczny, ma możliwość wglądu w to, kto osobowo odpowiada za prowadzenie pacjenta. Ułatwia to mechanizmy kontrolne, raportowanie, ale też prowadzenie racjonalnej polityki kadrowej. - U nas każdy wie co ma robić, każdy odpowiedzialny jest za pacjenta. Odeszliśmy od systemu ordynatorskiego. U nas każdy wie za co odpowiada - powiedział Mariusz Nowak, dyrektor szpitala.

Szpital wspierający rodziny pacjentów

W kategorii Organizacja Przyjazna Pacjentowi zwyciężył Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.

- Na codzień jesteśmy informowani o sytuacjach negatywnych w szpitalach, dlatego tym bardziej trzeba promować te dobre rozwiązania - wskazał Bartłomiej Chmielowiec, rzecznik praw pacjenta.
Ta placówka wdrożyła autorski projekt Akademia Opiekuna, wspierający rodziny i opiekunów osób chorych, które nie są w stanie samodzielnie funkcjonować – m.in. po udarach czy chorych na nowotwory – a pozostają po zakończeniu leczenia pod opieką domową. Często dzieje się tak, że bliscy osób chorych, po wyjściu ze szpitala zostają pozostawieni sami sobie. Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego wdrożył specjalne szkolenie dla opiekunów chorych, które składa się z części teoretycznej i praktycznej. Szkolą psychologowie, pielęgniarki pracujące z osobami obłożnie chorymi i ratownicy medyczni – w zakresie pierwszej pomocy. Szkolenia są jednodniowe, grupy niewielkie, 11 – osobowe i zbierają świetne recenzje. Do szpitala zaczęły zgłaszać się samorządy innych miast, które chcą wdrożyć u siebie podobny program.

- To wyróżnienie dla całego zespołu, w tym psychologów, pielęgniarek, rehabilitantów.  Nasz dyrektor dostrzegł lukę w kwestii pozostawienia pacjenta i jego rodziny samemu sobie po wyjściu ze szpitala. Dostaliśmy duże wsparcie od miasta Poznań. Teraz wzorce chcą  z nas czerpać inne samorządy - wskazała Agata Michalak, koordynator projektu w poznańskim szpitalu. 

Badania słuchu czyli profilaktyka plus edukacja

W kategorii Skuteczna Profilaktyka i Edukacja zwycięzcą został Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu w Kajetanach, który prowadzi program badań przesiewowych słuchu dla uczniów klas pierwszych szkół podstawowych z województwa mazowieckiego w roku szkolnym 2017/2018 oraz 2018/2019

Dzięki temu przebadano prawie 40 tysięcy dzieci. Okazało się, że ponad 15 proc. (6 112 uczniów) miało wynik nieprawidłowy.
Odsetek pacjentów z niedosłuchem rośnie we wszystkich grupach wiekowych. Wczesne wykrycie ubytków słuchu, a następnie wdrożenie odpowiedniej, efektywnej terapii umożliwiają populacyjne badania przesiewowe. Obecnie objęte są nimi noworodki. Program prowadzony przez Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu okazał się istotny, bo powtórzenie badań słuchu w okresie wczesnoszkolnym powinno być oczywistością. W pierwszych latach życia dzieci ujawnia się bowiem wiele zaburzeń słuchu, będących wynikiem np. infekcji czy urazów głowy. A zaburzenia słuchu mają oczywisty wpływ na rozwój dziecka i jego wyniki w nauce. W grupie dzieci z nieprawidłowym wynikiem badania przesiewowego, słabe i bardzo słabe wyniki w nauce ma dwukrotnie więcej dzieci niż w grupie dzieci z wynikiem prawidłowym. Niestety, ponad 60 proc. rodziców nie „wyłapuje” problemów ze słuchem u swoich dzieci.

Program obejmował również spotkania edukacyjne dla rodziców i konferencje szkoleniowe dla personelu medycznego.  - Nasz projekt pokazuje jak wiele dzieci, ze względu na problemy ze słuchem, ma nierówny start, problemy z edukacją. Bardzo ważna była w naszym projekcie także edukacja. Musimy do badań przyzwyczaić dzieci bo to jest prawdziwa profilaktyka zdrowotna - wskazał prof. Henryk Skarżyński. Zaznaczył, że ponad 60 proc. rodziców nie wyłapuje wad słuchu u dzieci, nie umie czasem z nimi rozmawiać, nie obserwuje dość dokładnie. 

Na koniec konkurs podsumował Rzecznik Praw Pacjenta.  - To jest niezwykle cenny konkurs. Nie możemy zapominać o placówkach funkcjonujących sprawnie i bezpiecznie. Trzeba głośno mówić o takich placówkach aby ludzie, pacjenci wiedzieli gdzie się leczyć. Na placówki wyróżnione w tym konkursie nie mieliśmy w ogóle skarg od pacjentów. Gratuluję wszystkim, wspaniały konkurs - powiedział Bartłomiej Chmielowiec. 

WSZYSCY NOMINOWANI W KONKURSIE:

Zarządzanie jakością – zarządzanie procesami:

  1. Centrum Leczenia Oparzeń im. dr. Stanisława Sakiela w Siemianowicach Śląskich

Projekt: Optymalizacja pracy najbardziej kluczowych pracowników szpitala na bloku operacyjnym oraz dostarczenie jakości dla pacjenta

  1. Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku

Projekt: Wykorzystanie standardu GS1 w zakresie identyfikacji i śledzenia obrotu wyrobami medycznymi używanymi w szpitalu

Zarządzanie jakością – zarządzanie bezpieczeństwem pacjenta

  1. Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Projekt: Wzrost bezpieczeństwa opieki nad pacjentami onkologicznymi

  1. Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku

Projekt: Monitoring zdarzeń niepożądanych

  1. Zespół Opieki Zdrowotnej w Końskich

Projekt: Zespoły Wczesnego Reagowania

Zarządzanie jakością – zarządzanie skutecznością medyczną

  1. Szpital Uniwersytecki Nr 2 im. dr. Jana Biziela w Bydgoszczy

Projekt: Rozpowszechnianie zasad racjonalnej antybiotykoterapii w Szpitalu

  1. Wojewódzki Szpital Rehabilitacyjny dla Dzieci w Ameryce

Projekt: Opieka Zorientowana na Osobę (OZO) (ang. Person-Centred Care)

Zarządzanie kapitałem ludzkim

  1. Centrum Leczenia Oparzeń im. dr. Stanisława Sakiela w Siemianowicach Śląskich

Projekt: Wprowadzenie metod zarządzania wizualnego „pacjent-lekarz”

  1. Centrum Medyczne "Żelazna" sp. z o.o.

Projekt: Doskonalenie kultury organizacji poprzez budowanie aktywności i motywacji pracowników Centrum Medycznego „Żelazna” sp. z o.o.

  1. Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku

Projekt: Wsparcie rozwoju kompetencji Pielęgniarek i Położnych w UCK

Organizacja przyjazna pacjentowi

  1. Centrum Medyczno-Diagnostyczne Sp. z o.o. w Siedlcach

Projekt: Opieka nad pacjentem w POZ - Nowatorski Program ABCDE

  1. Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Projekt: Akademia Opiekuna

  1. Szpital Solec Sp. z o.o.

Projekt: Gabinety Ginekologiczne „N” dla Niepełnosprawnych

Skuteczna profilaktyka i edukacja

  1. Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu

Projekt: Wybieram zdrowie. To onkologiczne

  1. Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu

Projekt: Program badań przesiewowych słuchu dla uczniów klas pierwszych szkół podstawowych z województwa mazowieckiego w roku szkolnym 2017/2018 oraz 2018/2019

  1. Uniwersyteckie Centrum Kliniczne

Projekt: 6-10-14 dla Zdrowia