Pytanie

Jakie konsekwencje mogą grozić w związku z zawarciem przez położną umowy o pracę na stanowisku pielęgniarki i położnej, jeśli osoba ta ma tylko kwalifikacje położnej?
 
Odpowiedź

Położna, która podpisała umowę o pracę na stanowisku pielęgniarki, nie posiadając wymaganych prawem kwalifikacji do wykonywania zawodu pielęgniarki, podlega odpowiedzialności karnej z art. 84 lub art. 85 ustawy z 15 lipca 2011 roku o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. Nr 174, poz. 1039 z późn. zm.). Pracodawca, który zatrudni osobę bez wymaganych prawem kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych na stanowisku pielęgniarki lub położnej podlega odpowiedzialności karnej z art. 86 u.z.p.p.
 
Uzasadnienie
 
Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej stanowi w art. 2, że zawody pielęgniarki i położnej są samodzielnymi zawodami medycznymi.
Artykuł 28 u.z.p.p. określa warunki, jakie zobowiązana jest spełniać osoba, która chce wykonywać zawód pielęgniarki. Zgodnie z tym przepisem, prawo wykonywania zawodu pielęgniarki przysługuje osobie:

1) posiadającej świadectwo lub dyplom ukończenia polskiej szkoły pielęgniarskiej bądź uzyskane w innym państwie niż państwo członkowskie Unii Europejskiej świadectwo lub dyplom, pod warunkiem że dyplom lub świadectwo zostały uznane w Rzeczypospolitej Polskiej za równorzędne ze świadectwem ukończenia szkoły pielęgniarskiej lub dyplomem, zgodnie z odrębnymi przepisami, oraz że spełniają minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach prawa Unii Europejskiej;

2) posiadającej pełną zdolność do czynności prawnych;

3) której stan zdrowia pozwala na wykonywanie zawodu pielęgniarki;

4) która wykazuje nienaganną postawę etyczną.

Zgodnie z art. 31 u.z.p.p. prawo wykonywania zawodu położnej przysługuje osobie:

1) posiadającej świadectwo lub dyplom ukończenia polskiej szkoły położnych bądź uzyskane w innym państwie niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, pod warunkiem że dyplom lub świadectwo zostały uznane w Rzeczypospolitej Polskiej za równorzędne ze świadectwem ukończenia szkoły położnych lub dyplomem, zgodnie z odrębnymi przepisami, oraz że spełniają minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach prawa Unii Europejskiej;

2) posiadającej pełną zdolność do czynności prawnych;

3) której stan zdrowia pozwala na wykonywanie zawodu położnej;

4) która wykazuje nienaganną postawę etyczną.

Kolejnym warunkiem umożliwiającym podjęcie wykonywania zawodu pielęgniarki, położnej jest uzyskanie odpowiednio dokumentu "Prawo wykonywania zawodu pielęgniarki", "Prawo wykonywania zawodu położnej". W myśl art. 37 ust. 1 u.z.p.p. prawo wykonywania zawodu albo ograniczone prawo wykonywania zawodu stwierdza, na wniosek osoby zainteresowanej, okręgowa rada pielęgniarek i położnych, właściwa ze względu na miejsce przyszłego wykonywania zawodu. Na podstawie uchwał o stwierdzeniu lub przyznaniu prawa wykonywania zawodu okręgowa rada pielęgniarek i położnych dokonuje wpisu do okręgowego rejestru pielęgniarek i położnych i wydaje dokument "Prawo wykonywania zawodu pielęgniarki", "Prawo wykonywania zawodu położnej", "Ograniczone prawo wykonywania zawodu pielęgniarki" albo "Ograniczone prawo wykonywania zawodu położnej"- art. 41 ust. 1 u.z.p.p.

Zaznaczyć należy, że poprzednio obowiązująca ustawa z 5 lipca 1996 roku o zawodach pielęgniarki i położnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1217 z późn. zm.) w art. 12 ust. 2 upoważniała okręgową radę pielęgniarek i położnych do wydania zaświadczenia o prawie wykonywania zawodu albo ograniczonym prawie wykonywania zawodu według ustalonego wzoru. Wzór zaświadczenia określał w drodze rozporządzenia minister właściwy ds. zdrowia. Ustawodawca wprowadzając w życie ustawę o zawodach pielęgniarki i położnej. uregulował w art. 93 kwestię ważności zaświadczeń, stwierdzając, że zaświadczenia wydane przez organy okręgowych izb pielęgniarek i położnych oraz Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych na podstawie dotychczasowych przepisów zachowują ważność przez okres, na jaki zostały wydane, o ile niniejsza ustawa nie stanowi inaczej.

Jak wskazują przywołane powyżej przepisy ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, osoba, która posiada stwierdzone prawo wykonywania zawodu pielęgniarki uprawniona jest do wykonywania wyłącznie tego zawodu, natomiast osoba która posiada stwierdzone prawo wykonywania zawodu położnej uprawniona jest do wykonywania wyłącznie zawodu położnej.

Pracodawca, zawierając umowę o pracę, zobowiązany jest zażądać od pielęgniarki przedstawienia dokumentu stwierdzającego prawo wykonywania zawodu pielęgniarki i kserokopię tego dokumentu przechowywać w aktach osobowych pracownicy. Podobnie w przypadku zatrudniania położnej, pracodawca ma obowiązek zażądania od położnej przedstawienia dokumentu stwierdzającego prawo wykonywania zawodu położnej, a następnie kserokopię tego dokumentu przechowywać w aktach osobowych pracownicy. Ustawa z 26 czerwca 1974 roku - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) w art. 221 § 1 uprawnia pracodawcę do uzyskania od osoby ubiegającej się o zatrudnienie podania danych osobowych obejmujących imię (imiona) i nazwisko, imiona rodziców, datę urodzenia, miejsce zamieszkania (adres do korespondencji), wykształcenie, przebieg dotychczasowego zatrudnienia.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 28 maja 1996 roku w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz. U. Nr 62, poz. 286 z późn. zm.) w § 1 ust. 1 pkt 3 uprawnia pracodawcę do zażądania od osoby ubiegającej się o zatrudnienie złożenia dokumentów potwierdzających kwalifikacje zawodowe, wymagane do wykonywania oferowanej pracy. W przypadku pielęgniarki są to świadectwo ukończenia szkoły pielęgniarskiej i dokument stwierdzający prawo wykonywania zawodu pielęgniarki, a w przypadku położnej świadectwo ukończenia szkoły położnych i dokument stwierdzający prawo wykonywania zawodu położnej. Paragraf 1 ust. 3 rozporządzenia stanowi, że pracodawca przechowuje w aktach osobowych pracownika odpisy lub kopie składanych dokumentów. Pracodawca może żądać od pracownika przedłożenia oryginałów tych dokumentów tylko do wglądu lub sporządzenia ich odpisów albo kopii.

W sytuacji, gdy osoba posiadająca stwierdzone prawo wykonywania zawodu położnej i niespełniająca warunków do wykonywania zawodu pielęgniarki z powodu braku ukończenia szkoły pielęgniarskiej i braku stwierdzonego prawa wykonywania zawodu pielęgniarki, podejmuje pracę na stanowisku pielęgniarki podlega odpowiedzialności karnej z art. 84 i art. 85 u.z.p.p., natomiast pracodawca zatrudniając taką osobę, podlega odpowiedzialności karnej z art. 86 u.z.p.p.
 
Zagrożenia
 
Udzielanie świadczeń zdrowotnych w postaci wykonywania zawodu pielęgniarki, położnej przez osobę bez wymaganych prawem uprawnień podlega odpowiedzialności karnej; odpowiedzialności karnej podlega również ten, który zatrudnia taką osobę na stanowisku pielęgniarki, położnej.
 
 
Pytanie pochodzi z Serwisu Prawo i Zdrowie