W dniu 9 maja 2016 roku na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji opublikowany został projekt z dnia 6 maja 2016 roku rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowych kryteriów wyboru ofert w postępowaniu w sprawie zawarcia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Projekt ten stanowi wykonanie delegacji ustawowej wynikającej z przepisu art. 148 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - dalej u.ś.o.z., i to w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2016 roku ustalonym przepisami ustawy z dnia 22 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z przywoływanym przepisem, minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe kryteria wyboru ofert, w podziale na poszczególne zakresy lub rodzaje świadczeń opieki zdrowotnej, kierując się interesem świadczeniobiorców oraz koniecznością zapewnienia prawidłowego przebiegu porównania ofert w toku postępowania w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Co istotne zatem, począwszy od dnia 1 lipca 2016 roku kryteria oceny ofert ustalane będą w drodze rozporządzenia Ministra Zdrowia, w miejsce dotychczas wydawanych przez Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia zarządzeń w sprawie określenia kryteriów oceny ofert w postępowaniu w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.
W tym miejscu nadmienić należy, iż kryteria wyboru ofert w postępowaniu w sprawie zawarcia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej odnoszą się wyłącznie do warunków dodatkowo ocenianych w postępowaniu w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, nie zaś do warunków koniecznych. W konsekwencji niespełnienie warunku podlegającego ocenie na podstawie przepisów projektowanego rozporządzenia nie wywoła skutku w postaci wyeliminowania oferenta z prowadzonego postępowania, a jedynie wpływać będzie na jego pozycję w rankingu oceny ofert, który to ostatecznie decyduje o wyborze konkretnych oferentów do zawarcia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Rzecz jasna oferent, który deklaruje spełnianie warunku podlegającego ocenie, obowiązany będzie spełniać ten warunek w okresie związania ofertą oraz przez cały okres realizacji umowy (chyba że przepisy projektowanego rozporządzenia stanowią inaczej).
Komentowany projekt rozporządzenia co do zasady powiela rozwiązania przyjmowane dotąd w zarządzeniu Nr 3/2014/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 23 stycznia 2014 r. w sprawie określenia kryteriów oceny ofert w postępowaniu w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Dążąc jednak do zapewnienia jak największej czytelności projektowanego aktu przyjęto rozwiązanie, zgodnie z którym szczegółowym kryteriom oceny ofert dla określonych rodzajów i zakresów świadczeń opieki zdrowotnej przypisano bezpośrednio wartość punktową. Tym samym projekt rozporządzenia rezygnuje z konstrukcji wagi skalującej, która wprowadzała niejednokrotnie niepotrzebne wątpliwości interpretacyjne. Ponadto każda z tabel określających kryteria oceny ofert dla danego rodzaju świadczeń zbudowana została, odmiennie niż dotychczas, z dwóch zasadniczych części: pierwsza część określa szczegółowe warunki rankingujące dla konkretnych zakresów świadczeń, druga zaś odnosi się do warunków wspólnych dla wszystkich zakresów świadczeń kontraktowanych w danym rodzaju.
Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowych kryteriów wyboru ofert w postępowaniu w sprawie zawarcia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej wprowadza nowe definicje legalne, nieznane dotąd przepisom zarządzenia Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia w sprawie określenia kryteriów oceny ofert w postępowaniu w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. I tak projekt definiuje pojęcie:
Komentowany projekt rozporządzenia wprowadza do stosowanie nowe kryterium oceny ofert w postaci prowadzenia szkoleń specjalizacyjnych lekarzy przez podmiot wpisany na listę jednostek akredytowanych do prowadzenia szkolenia specjalizacyjnego. Co istotne jednak, dodatkowej ocenie podlegać będzie prowadzenie przez oferenta szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie tożsamej zakresowi świadczeń zdrowotnych, objętych przedmiotem postępowania konkursowego. Przedmiotową zmianę ocenić należy wyłącznie pozytywnie - z jednej bowiem strony „premiuje” ona świadczeniodawców dysponujących personelem medycznym o najwyższych kwalifikacjach, umiejętności i doświadczeniu, z drugiej zaś eliminuje, lub przynajmniej w znacznym stopniu minimalizuje, negatywne skutki związane z wskazaniem w ofercie personelu lekarskiego w trakcie specjalizacji. Przypomnieć w tym miejscu należy, iż dotychczas w postępowaniach konkursowych bardzo wysoko punktowane było deklarowanie przez oferenta udzielanie świadczeń zdrowotnych wyłącznie przez lekarzy specjalistów. Tym samym podmiot prowadzący szkolenie specjalizacyjne, chcąc uzyskać maksymalną liczbę punktów z tytułu zatrudniania personelu lekarskiego, zobowiązany był zgłosić do oferty wyłącznie lekarzy specjalistów, wyłączając z niej lekarzy w trakcie specjalizacji, uprawnionych przecież do udzielania świadczeń gwarantowanych. W tym też właśnie kontekście dodatkowe premiowanie prowadzenia szkoleń specjalizacyjnych równoważyć winno ujemne skutki decyzji o włączeniu do oferty także i lekarzy w trakcie specjalizacji.
Projekt rozporządzenia w sprawie szczegółowych kryteriów wyboru ofert w postępowaniu w sprawie zawarcia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zakłada również, iż dodatkowej ocenie podlegać będzie prowadzenie przez oferentów indywidualnej dokumentacji medycznej w formie elektronicznej. Przedmiotowe kryterium winno zachęcić podmioty wykonujące działalność leczniczą i udzielające świadczeń zdrowotnych na podstawie umów zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia do wdrożenia elektronicznej dokumentacji medycznej w terminach wcześniejszych, aniżeli określony w art. 56 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia. Przypomnieć tutaj należy, iż zgodnie z przywoływanym przepisem do dnia 31 grudnia 2017 r. elektroniczna dokumentacja medyczna może być wystawiana w postaci papierowej lub elektronicznej. Jednoczesnego podkreślenie wymaga również, iż postanowienia projektowanego rozporządzenia „premiują” także tych oferentów, którzy zdecydują się na wystawianie recept na leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia i wyroby medyczne refundowane poprzez nanoszenie danych wyłącznie w formie elektronicznej.
W miejsce dotychczasowego rozwiązania, zgodnie z którym przez ciągłość udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej rozumieć należy organizację udzielania świadczeń opieki zdrowotnej zapewniającą kontynuację procesu diagnostycznego lub terapeutycznego, w szczególności ograniczającą ryzyko przerwania procesu leczenia świadczeniobiorców w ramach danego zakresu świadczeń opieki zdrowotnej realizowanego na podstawie umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, w dniu złożenia oferty w postępowaniu w sprawie zawarcia umów, ocenianą w szczególności poprzez realizację procesu leczenia świadczeniobiorców w ramach danego zakresu świadczeń w dniu złożenia oferty na podstawie umowy zawartej z dyrektorem oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia, projektowanie rozporządzenie przyjmuje założenie, iż fakt realizacji umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej będzie co prawda nadal „premiowany”, ale już odpowiednio do czasu trwania umowy. W konsekwencji większą liczbę punktów rankingujących uzyska ten oferent, który najdłużej zapewnia udzielanie świadczeń zdrowotnych na danym obszarze.
Komentowany projekt rozporządzenia odstępuje od przyjmowanego dotychczas warunku dodatkowo ocenianego w postaci dysponowania przez oferenta wpisaną do rejestru poradnią albo oddziałem szpitalnym i to bez względu na okoliczność udzielania w nich świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych. W miejsce takiego rozwiązania projekt przyjmuje założenie, zgodnie z którym dodatkowej ocenie podlegać będzie realizowanie przez oferenta zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresach odpowiadających lub zbliżonych rodzajowo do zakresów świadczeń będących przedmiotem kontraktowania. Powyższe rozwiązanie gwarantować ma świadczeniobiorcom dostęp nie tyle do odpowiedniej poradni czy oddziału szpitalnego jako takiego, ale do świadczeń finansowanych ze środków publicznych.
Komentowany projekt rozporządzenia przyjmuje także założenie, w myśl którego punkty ujemne przydzielane będą nie tylko z tytułu wyników prowadzonych wcześniej postępowań kontrolnych, ale także z tytułu wyników procesu monitorowania sposobu realizacji umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Zgodnie bowiem z przepisem § 9 projektu, kryterium „jakość - wyniki kontroli” jest spełnione, jeżeli nieprawidłowość dotyczy umowy realizowanej w okresie jednego roku przed dniem złożenia oferty w danym przedmiocie postępowania i została stwierdzona w postępowaniu kontrolnym zakończonym wystąpieniem pokontrolnym lub w trakcie monitorowania o którym mowa w art. 107 ust. 5 pkt 12 u.ś.o.z.
Zgodnie z obowiązującym od dnia 1 lipca 2016 roku przepisem art. 148 ust. 2 pkt 1 u.ś.o.z., przy porównaniu ofert w toku postępowania w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej uwzględniać się będzie, czy świadczeniodawca posiada umowę o przekazywanie na rzecz Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji danych niezbędnych do określenia taryfy świadczeń zdrowotnych. W efekcie, na etapie prowadzonych postępowań w sprawie zawarcia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, dodatkowej ocenie poddany zostanie warunek podjęcia współpracy z Agencją Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji w zakresie przekazywania danych i informacji potrzebnych do sporządzenia taryfy świadczeń.
Zgodnie z obowiązującym od dnia 1 lipca 2016 roku przepisem art. 148 ust. 2 pkt 2 u.ś.o.z., przy porównaniu ofert w toku postępowania w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej uwzględniać się będzie, czy świadczeniodawca posiada ważną pozytywną opinię wydaną przez właściwego wojewodę w przedmiocie celowości utworzenia na obszarze województwa nowego podmiotu leczniczego lub nowych jednostek lub komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa podmiotu leczniczego, przy pomocy których ma być wykonywana działalność lecznicza w rodzaju świadczenia szpitalne, w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, lub o celowości realizacji przez ten podmiot inwestycji o wartości przekraczającej 3 miliony zł w okresie 2 lat lub też opinię w przedmiocie celowości utworzenia na obszarze województwa nowego podmiotu wykonującego działalność leczniczą lub nowych jednostek lub komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa podmiotu wykonującego działalność leczniczą, przy pomocy których ma być wykonywana działalność lecznicza w zakresie ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych, lub o celowości realizacji przez ten podmiot inwestycji o wartości przekraczającej 2 miliony zł w okresie 2 lat. Co istotne, uwzględniając konieczność zachowania zasady równego traktowania świadczeniodawców ubiegających się o zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, przedmiotowe kryterium zostało skonstruowane w taki sposób, by dodatkowo „premiować” również i oferentów działających przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 22 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw oraz tych, które rozpoczęły inwestycje przed tym dniem.
Projekt rozporządzenia w sprawie szczegółowych kryteriów wyboru ofert w postępowaniu w sprawie zawarcia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej wprowadza wreszcie nową zasadę, zgodnie z którą w przypadku uzyskania jednakowej łącznej oceny oferty przez co najmniej 2 oferentów, kryterium różnicującym oferty stanowi ocena uzyskana w kolejności według następujących kryteriów: jakość, kompleksowość, dostępność, ciągłość, cena. Rozwiązanie takie gwarantować winno możliwość wyboru konkretnej oferty nawet w tych przypadkach, w których kilku oferentów uzyskuje identyczną liczbę punktów w rankingu oceny ofert.
Na zakończenie powyższych rozważań wskazać należy także, iż projekt rozporządzenia formułuje zasadę, zgodnie z którą kryterium wpisu do rejestru uważa się za spełnione, jeżeli wpis jest ujawniony w księdze rejestrowej oferenta. Tym samym projektowane rozporządzenie usuwa niepotrzebne wątpliwości interpretacyjne związane z tzw. „ekspektatywą” wpisu. W obecnym stanie prawnym oferenci niejednokrotnie podnoszą bowiem, że nie dysponują co prawda stosownym wpisem do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą, ale złożyli już wniosek o dokonanie takiego wpisu do organu rejestrowego.