Monitorowanie pacjentów stanowi naruszenie prawa do prywatności

Czy można zainstalować kamery w rejestracji i korytarzu w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego?Czy trzeba nieć na to zgodę pacjentów lub pracowników?Czy tak samo wygląda sytuacja dla rejestracji obrazu jak dla dźwięku (w rejestracji ponadto będzie rejestrator dźwięku)?Czy są jakieś ograniczenia czasowe dotyczące przechowywania nagrań?

Odpowiedź

Monitorowanie pacjentów korzystających ze świadczeń zdrowotnych według Autorki stanowi naruszenie prawa do prywatności. Monitoring pracowników zawsze wymaga ich zgody. Okoliczności instalowania kamer co do zasady, na gruncie prawa, są bardzo dyskusyjne. Brak jest obecnie kompleksowej regulacji prawnej w zakresie poruszonych pytaniach.

Uzasadnienie

Każdy człowiek, w tym pacjent, pracownik medyczny, ma prawo do prywatności. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483) w art. 47 stanowi bowiem, iż każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz decydowania o swoim życiu osobistym. Ochrona życia prywatnego, gwarantowana konstytucyjnie, obejmuje sobą także autonomię informacyjną oznaczającą prawo do samodzielnego decydowania o ujawnianiu innym informacji dotyczących swojej osoby, a także prawo do sprawowania kontroli nad takimi informacjami, jeśli znajdują się w posiadaniu innych podmiotów. Obronę przed kamerami można podjąć na gruncie zarzutu naruszenia tego prawa.
Prawo do prywatności stanowi jedno z dóbr osobistych każdego człowieka, o jakich mowa w art. 23 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Choć prawo do prywatności nie zostało wymienione z nazwy w przywołanym artykule, na gruncie orzecznictwa sądowego nie ma wątpliwości, że prawo do prywatności stanowi jedno z dóbr osobistych. Obrona przed zamieszczeniem kamer może zostać więc podjęta na gruncie art. 24 Kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi, że ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działałem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. Wynika z niego domniemanie bezprawności czynu naruszającego dobra osobiste. W omawianym przypadku oznacza, że do administratora budynku należy wskazanie przepisów zezwalających na umieszczenie kamer w korytarzu albo uzyskania zgody zainteresowanych osób. Bark takich przepisów i zgody zainteresowanych oznacza bezprawność działania. Osoby, których prawo do prywatności zostało naruszone poprzez bezprawne umieszczenie kamer mogą wystąpić z powództwem do sądu cywilnego z roszczeniem o zadośćuczynienie na wskazany cel społeczny, o ile wykażą się krzywdą wyrządzoną zainstalowaniem kamer (art. 448 Kodeksu cywilnego).
Należy zwrócić także uwagę na inne kwestie. Odnośnie osób wykonujących zawody medyczne na podstawie zatrudnienia pracowniczego, prawo do prywatności jest również chronione na gruncie prawa pracy. Prywatność osoby zatrudnionej podlega takiej ochronie, jakiej podlegają pozostałe interesy i prawa niemajątkowe Podstawy tej ochrony należy doszukiwać się w art. 111 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.). Zgodnie z treścią wskazanego przepisu pracodawca zobowiązany jest szanować godność i inne prawa osobiste pracowników. W cytowanym przepisie nie wymieniono wprawdzie prywatności jako prawa osobistego, uwzględniając jednak wywody zaprezentowane w doktrynie prawa pracy, prywatność jest jednym z tych praw pracownika, do którego szanowania zobowiązany jest pracodawca. Przesłanką legalizująca proces przetwarzania danych osobowych pracownika przez pracodawcę z wykorzystaniem monitoringu, jest zgoda pracownika na zastosowanie tych technik, zanim one zostaną zastosowane. Brak zgody pracownika nie będzie konwalidowany przez późniejsze poinformowanie pracownika (por. wyrok NSA z dnia 4 kwietnia 2003, sygn. akt II SA 2135/02, M. Prawn. 2003/10/435).