Lekarze, którzy nie są lekarzami ubezpieczenia zdrowotnego muszą podpisać umowę upoważniającą do wystawiania recept

Czy lekarz zatrudniony w publicznym szpitalu na podstawie umowy kontraktowej jest zobowiązany podpisać umowę z NFZ zgodnie z Zarządzeniem nr 25/2012/DGL Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 30 kwietnia 2012 r.?Czy lekarz świadczący usługi w szpitalu może wypisać lek objęty refundacją na 100% mimo udokumentowania prawa do refundacji, dlatego, że nie podpisał umowy z NFZ?Jakie mogą być prawne konsekwencje nie podpisania takiej umowy dla lekarza i dla placówki?

Odpowiedź

Zarówno w stanie prawnym obowiązującym do dnia 30 czerwca 2012 r., jak i w stanie prawnym obowiązującego począwszy od dnia 1 lipca 2012 r., odrębną umowę upoważniającą do wystawiania recept, o której mowa między innymi w zarządzeniu Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 30 kwietnia 2012 r. nr 25/2012/DGL w sprawie wzoru umowy upoważniającej do wystawiania recept na leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne refundowane ze środków publicznych przysługujące świadczeniobiorcom, zawierają wyłącznie lekarze, którzy nie są lekarzami ubezpieczenia zdrowotnego (oraz tacy, którzy są co prawda lekarzami ubezpieczenia zdrowotnego, ale zamierzają dodatkowo udzielać świadczeń również "prywatnie"). Powyższe wynika zresztą expressis verbis z brzmienia § 1 ust. 1 przywoływanego zarządzenia, zgodnie z którym wprowadza się wzór umowy zawieranej pomiędzy dyrektorem oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia a lekarzem, lekarzem dentystą, felczerem lub starszym felczerem, niebędącymi lekarzem, lekarzem dentystą, felczerem lub starszym felczerem ubezpieczenia zdrowotnego, uprawniającej do wystawiania recept na leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne refundowane ze środków publicznych przysługujące świadczeniobiorcom. Lekarze natomiast udzielający świadczeń zdrowotnych na podstawie umowy "kontraktowej" w samodzielnym publicznym zakładzie opieki zdrowotnej, który zawarł z Narodowym Funduszem Zdrowia umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w odpowiednim rodzaju i zakresie świadczeń, uprawnieni są do wystawianie recept pacjentom leczonym w ramach publicznej opieki zdrowotnej bez konieczności podpisywania odrębnej umowy uprawniającej do wystawiania recept na leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne refundowane ze środków publicznych przysługujące świadczeniobiorcom. Uprawnienie takie wynika wprost z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) - dalej u.ś.o.z. do dnia 30 czerwca 2012 r. bądź z art. 48 ust. 1 w związku z art. 2 pkt 14 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. Nr 122, poz. 696 z późn. zm.) - dalej u.r.l. od dnia 1 lipca 2012 r.

Uzasadnienie

Zgodnie z przepisem art. 34 ust. 1 u.ś.o.z. zaopatrzenie w leki i wyroby medyczne przysługuje świadczeniobiorcy na podstawie recepty wystawionej przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, przy czym przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego rozumieć należy lekarza oraz lekarza dentystę będącego świadczeniodawcą, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, albo też lekarza i lekarza dentystę, który jest zatrudniony lub wykonuje zawód u świadczeniodawcy, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Dyspozycja cytowanego przepisu uprawnia zatem wszystkich lekarzy, którzy zawarli z Narodowym Funduszem Zdrowia umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej oraz tych, którzy są zatrudnieni lub wykonują zawód u świadczeniodawcy, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej do wystawiania w ramach publicznej opieki zdrowotnej recept na leki refundowane i to bez względu na to, czy lekarze ci zawarli umowę upoważniającą do wystawiania recept.
Jak stanowi z kolei art. 34 ust. 2 u.ś.o.z., zaopatrzenie w leki i wyroby medyczne przysługuje świadczeniobiorcy także na podstawie recepty wystawionej przez lekarza niebędącego lekarzem ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli posiada on prawo wykonywania zawodu oraz zawarł z oddziałem wojewódzkim Narodowego Funduszu Zdrowia umowę upoważniającą go do wystawiania takich recept. Powyższe dotyczy jednak pacjentów, którym świadczenia zdrowotne udzielanie są poza systemem publicznej opieki zdrowotnej. Obowiązująca zatem ustawa wprowadza dualizm w zakresie prawa do wystawiania recept na leki refundowane: dla lekarzy którzy zawarli z Narodowym Funduszem Zdrowia umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej oraz dla tych, którzy są zatrudnieni lub wykonują zawód u świadczeniodawcy, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej podstawę uprawnień stanowi wyraźny przepis ustawowy (i to bez konieczności zawierania dodatkowych umów upoważniających do wystawiania recept), zaś dla pozostałych lekarzy (oraz dla lekarzy leczących pacjentów dodatkowo również poza systemem świadczeń publicznych) podstawą jest wyłącznie zawarta z Narodowym Funduszem Zdrowia umowa upoważniająca do wystawiania recept.
W tym miejscu podkreślić należy, iż normy prawne wyrażone przepisem art. 34 obowiązywać będą do dnia 30 czerwca 2012 r. Jak stanowi bowiem art. 63 pkt 13 u.r.l. w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych uchyla się art. 34, zaś po myśli art. 86 pkt 2 u.r.l. art. 63 pkt 13 wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2012 r.
Jednocześnie wskazać należy, iż zgodnie z przepisem art. 48 ust. 1 u.r.l., środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, realizacja świadczeń, o których mowa w art. 15 ust. 2 pkt 14, 17 i 18 u.ś.o.z., przysługuje świadczeniobiorcy na podstawie recepty wystawionej przez osobę uprawnioną. Podkreślenia wymaga, iż chodzi tutaj między innymi o świadczenia gwarantowane z zakresu leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych dostępnych w aptece na receptę. Osobą zaś uprawnioną w rozumieniu przepisów ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (art. 2 pkt 14 u.r.l.) jest lekarz ubezpieczenia zdrowotnego lub felczer ubezpieczenia zdrowotnego w rozumieniu ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz lekarz, lekarz dentysta, felczer, starszy felczer, z którymi Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę upoważniającą do wystawiania recept refundowanych a także lekarz, lekarz dentysta, felczer, starszy felczer posiadający prawo wykonywania zawodu, który zaprzestał wykonywania zawodu, a z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę upoważniającą do wystawiania recept refundowanych dla wystawiającego, jego małżonka, wstępnych i zstępnych w linii prostej oraz rodzeństwa. Konstrukcja zatem art. 48 u.r.l., środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych powiela w zasadzie konstrukcję z art. 34 u.ś.o.z., uprawniającą do wystawiania recept zarówno lekarzy, którzy sami zawarli z Narodowym Funduszem Zdrowia umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej bądź też są zatrudnieni lub wykonują zawód u świadczeniodawcy, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, jak i lekarzy, którzy posiadają prawo wykonywania zawodu oraz zawarli z oddziałem wojewódzkim Narodowego Funduszu Zdrowia odrębną umowę upoważniającą do wystawiania recept.
Odnosząc powyższe ustalenia w zakresie stanu prawnego, i to zarówno tego, obowiązującego do dnia 30 czerwca 2012 r. jak i tego, obowiązującego od dnia 1 lipca 2012 r., do treści sformułowanego pytania stwierdzić należy, iż odrębną umowę upoważniającą do wystawiania recept, o której mowa między innymi w zarządzeniu nr 25/2012/DGL zawierają wyłącznie lekarze, którzy nie są lekarzami ubezpieczenia zdrowotnego. Powyższe wynika zresztą expressis verbis z brzmienia § 1 ust. 1 przywoływanego zarządzenia, zgodnie z którym wprowadza się wzór umowy zawieranej pomiędzy dyrektorem oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia, a lekarzem, lekarzem dentystą, felczerem lub starszym felczerem, niebędącymi lekarzem, lekarzem dentystą, felczerem lub starszym felczerem ubezpieczenia zdrowotnego, uprawniającej do wystawiania recept na leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne refundowane ze środków publicznych przysługujące świadczeniobiorcom. Lekarze natomiast udzielający świadczeń zdrowotnych na podstawie umowy "kontraktowej" w samodzielnym publicznym zakładzie opieki zdrowotnej, który zawarł z Narodowym Funduszem Zdrowia umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w odpowiednim rodzaju i zakresie świadczeń, uprawnieni są do wystawianie recept pacjentom leczonym w ramach publicznej opieki zdrowotnej bez konieczności podpisywania odrębnej umowy uprawniającej do wystawiania recept na leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne refundowane ze środków publicznych przysługujące świadczeniobiorcom. Uprawnienie takie wynika wprost z art. 34 ust. 1 u.ś.o.z. (do dnia 30 czerwca 2012 r.) bądź z art. 48 ust. 1 w związku z art. 2 pkt 14 u.r.l., środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (od dnia 1 lipca 2012 r.).

Pytanie pochodzi z Serwisu Prawo i Zdrowie