Podstawowym aktem prawnym określającym prawa państw członkowskich Wspólnoty w zakresie regulacji dotyczących uznawania dyplomów i kwalifikacji jest dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 2005/36/WE z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (Dz. U. UE L 255 z 30.09.2005, str. 22 z późn. zm.), która ujednoliciła obowiązujące zasady zawarte w 15 innych dyrektywach, w tym zastąpiła wcześniejsze dyrektywy Rady dotyczące m.in. zawodu lekarza dentysty (78/686/EWG z dnia 25 lipca 1978 r. dotycząca wzajemnego uznawania dyplomów, świadectw i innych dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji osób wykonujących zawód lekarza dentysty, łącznie ze środkami mającymi na celu ułatwienie skutecznego wykonywania prawa przedsiębiorczości i swobody świadczenia usług; Dz. U. UE L 233 z 24.08.1978, str. 1 z późn. zm. i 78/687/EWG z dnia 25 lipca 1978 r. dotycząca koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych w zakresie działalności lekarza dentysty; Dz. U. UE L 233 z 24.08.1978, str. 10 z późn. zm.).

Podobnie jak odpowiednie przepisy dotyczące lekarzy, regulacje dotyczące dentystów określają, jakie warunki musi spełniać szkolenie, aby uzyskany dzięki niemu dyplom mógł być uznawany w innych państwach Wspólnoty.

2. Kwalifikacje lekarzy dentystów

2.1. Generalne zasady uznawania kwalifikacji


Podstawowe zasady w zakresie uznawania kwalifikacji lekarza dentysty są podobne do zasad obowiązujących w stosunku do lekarzy.

Jeżeli obywatel Unii Europejskiej posiada kwalifikacje niezbędne do wykonywania danego zawodu, państwo Unii, w którym się aktualnie znajduje, nie może w żaden sposób dyskryminować kwalifikacji zdobytych w innym Państwie Członkowskim. Z ogólnie wyrażonej zasady automatycznego uznawania wynika, że kwalifikacje polskiego lekarza dentysty są uznawane we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej, jeżeli spełnione zostały minimalne wymogi kształcenia szczegółowo określone w dyrektywie 2005/36/WE. W zakresie podejmowania pracy będą go jednak obowiązywały ograniczenia przewidziane w okresie przejściowym zawartym w Traktacie Akcesyjnym. Wyjątkiem będzie wykonywanie zawodu na zasadzie samozatrudnienia.

2.2. Ogólne warunki szkolenia lekarzy dentystów

Szkolenie dentystów zgodne z prawem Wspólnoty powinno obejmować przynajmniej 5-letni kurs w pełnym wymiarze godzin, przeprowadzany na uniwersytecie lub innej jednostce edukacyjnej posiadającej równorzędny status (w Polsce – Akademia Medyczna, Uniwersytet Medyczny i Collegium Medicum UJ). Dyrektywa ponadto szczegółowo wymienia listę przedmiotów obowiązkowych, które student zalicza w ramach szkolenia. Uczestnik kursu powinien uzyskać wiedzę na temat podstaw stomatologii i nauk, na których się opiera oraz metod pomiarów funkcji biologicznych organizmu, ich analizy i weryfikacji. Szkolenie obejmuje również wiedzę na temat fizjologii i zachowania człowieka (zarówno zdrowego, jak i chorego) oraz wpływu warunków zewnętrznych (w tym społecznych) na zdrowie, o ile warunki te dotyczą stomatologii.

2.3. Wiedza specjalistyczna

Absolwent kursu powinien też posiadać odpowiednią wiedzę z zakresu stomatologii, obejmującą znajomość budowy i funkcjonowania zębów, jamy ustnej, szczęki, żuchwy i związanych z nimi tkanek zarówno zdrowych, jak i w stanie chorobowym, oraz wpływu chorób jamy ustnej na ogólne zdrowie pacjenta. Kurs ma zapewniać zdobycie wiedzy w zakresie nauk i metod klinicznych, które pozwolą na łatwe stwierdzenie stanów chorobowych, anomalii i ubytków zębów, ust i szczęki. Nabyta wiedza powinna pozwolić na wykonywanie wszystkich zabiegów dentystycznych, obejmujących zapobieganie, diagnostykę i leczenie schorzeń jamy ustnej.

Szkolenie obejmuje 3 grupy przedmiotów: przedmioty ogólne, medyczno-biologiczne, przedmioty bezpośrednio dotyczące stomatologii. W celu zdobycia doświadczenia w zakresie stomatologii, każdy absolwent kursu powinien mieć za sobą ukończone szkolenie kliniczne pod właściwym nadzorem (tj. nadzorem doświadczonych stomatologów). Osoby ubiegające się o przyjęcie na kurs muszą wykazać się dyplomem zezwalającym na podjęcie studiów wyższych.

2.4. Kursy specjalistyczne

W przypadku kursów specjalistycznych, powinny one trwać co najmniej 3 lata, w pełnym wymiarze godzin i obejmować zajęcia teoretyczne i praktyczne odbywające się na uniwersytecie lub w odpowiednio przystosowanej jednostce medycznej. Kurs musi obejmować osobiste uczestnictwo szkolonego w zajęciach dotyczących dziedziny, w której zamierza się specjalizować. Wszystkie zajęcia muszą odbywać się pod odpowiednim nadzorem ze strony właściwych organów.

Podobnie jak w przypadku lekarzy, jeżeli państwo, w którym stomatolog zamierza podjąć praktykę wymaga zaświadczenia o „dobrej reputacji” lub „dobrym charakterze”, za wystarczające muszą zostać uznane zaświadczenia wystawiane przez państwo pochodzenia stomatologa. Identyczna jest także procedura postępowania w stosunku do wymogu niekaralności i naruszeń etyki wykonywania zawodu oraz zaświadczeń o zdrowiu psychicznym i fizycznym.

Państwo, w którym stomatolog zamierza podjąć praktykę, powinno dołożyć starań, aby dana osoba uzyskała wszelkie niezbędne informacje na temat ubezpieczeń społecznych, prawa i etyki zawodowej. Podobnie jak w przypadku lekarzy, dane państwo może w celach informacyjnych powołać odpowiednie centra informacyjne.

3. Lekarz dentysta w Traktacie Akcesyjnym

Traktat Akcesyjny zawiera szereg przepisów dotyczących uznawania kwalifikacji lekarzy dentystów, w szczególności w zakresie tytułów uzyskiwanych przez obywateli krajów przystępujących do UE w krajach byłego Związku Radzieckiego. W odniesieniu do Polski dowodem potwierdzającym posiadanie odpowiednich kwalifikacji jest Dyplom ukończenia studiów wyższych z tytułem „lekarz dentysta”, uzyskiwany po zdaniu Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Państwowego. Wśród jednostek akademickich wydających Dyplom wymienione są:

  1. Akademia Medyczna;
  2. Uniwersytet Medyczny;
  3. Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Wśród specjalizacji uzyskiwanych w Polsce, które będą uznawane w krajach Unii Europejskiej, w Traktacie Akcesyjnym wymieniony jest Dyplom uzyskania tytułu specjalisty w dziedzinie ortodoncji oraz specjalisty w dziedzinie chirurgii stomatologicznej otrzymywane w Centrum Egzaminów Medycznych.

4. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w zakresie uznawania kwalifikacji lekarzy dentystów

4.1. Lekarz a dentysta w prawie włoskim

Sprawa nr C-202/99 z 29 listopada 2001 r., rozpatrywana przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości dotyczyła sporu pomiędzy Komisją Europejską a Włochami o kwestię kwalifikacji dentystów. Komisja wniosła sprawę o uznanie naruszenia postanowień Dyrektywy 78/687/EWG przez Włochy poprzez ustanowienie podwójnego systemu szkoleń w celu wykonywania zawodu stomatologa, w związku z czym, możliwe jest w przypadku lekarzy praktykujących stomatologię podwójne zarejestrowanie jako stomatolog i lekarz.

Dyrektywa 78/686/EWG, określająca zasady wzajemnego uznawania kwalifikacji określa, że osoba zamierzająca wykonywać zawód stomatologa powinna posiadać właściwy dyplom (wymieniony w Dyrektywie) oraz ukończyć co najmniej 5-letni kurs spełniający wymagania Dyrektywy. Ponieważ w czasie, gdy Dyrektywa weszła w życie zawód stomatologa we Włoszech nie istniał, zabiegi dentystyczne wykonywali stosownie przeszkoleni lekarze.

Zgodnie z prawem włoskim, za dentystę uważana była osoba, która ukończyła 5-letnie szkolenie dentystyczne (zgodne z wymogami prawa Unii Europejskiej) lub ukończyła szkolenie lekarskie, a następnie 3-letnie szkolenie specjalistyczne w stomatologii. Włoska ustawa wprowadzona w 1985 r. w związku z przyjęciem Dyrektywy 78/686/EWG stwierdza, że rejestracja jako dentysta wyklucza rejestrację w innej dziedzinie medycyny oraz nakazuje wszystkim lekarzom-dentystom wystąpienie o rejestrację jako dentyści. Z drugiej strony jednak w myśl ustawy, osoby które były lekarzami-dentystami i zarejestrowały się jako dentyści nadal pozostają także lekarzami. Regulacja ta została zakwestionowana pod względem zgodności z prawem Unii Europejskiej.
(…)