Jak wskazano w uzasadnieniu nowej regulacji, ciąża - mimo, iż jest stanem naturalnym - może wiązać się z wystąpieniem powikłań zagrażających życiu i zdrowiu, zarówno matki, jak i dziecka. Standardy opieki nad ciężarną w przypadku występowania powikłań określają sposoby postępowania w najczęstszych patologiach ciąży i głównych przyczynach umieralności i zachorowalności okołoporodowej zarówno matek, płodów, jak i noworodków.

Standardy uwzględniają także tzw. niepowodzenia położnicze czyli sytuacje, gdy dochodzi do poronienia, urodzenia dziecka martwego, niezdolnego do życia lub obarczonego letalnymi schorzeniami. Są to także sytuacje, gdy kobieta spodziewa się urodzenia chorego dziecka.

Autorzy standardów wskazują, że w sytuacji utraty dziecka szczególnie ważne jest poszanowanie praw pacjentki przez personel medyczny, w szczególności poszanowania prawa do uzyskania informacji o warunkach rejestracji martwego urodzenia w urzędzie stanu cywilnego.

W standardach zapisano także, że po przekazaniu kobiecie informacji o śmierci lub ciężkiej chorobie dziecka lekarz powinien dać jej czas na możliwość oswojenia się z tą sytuacją, zanim wyjaśni jej szczegółowo przyczyny tego niepowodzenia i zanim podejmą decyzję o dalszym postępowaniu. Na życzenie pacjentki należy jej też umożliwić wsparcie psychologiczne i wsparcie bliskich.
 

Zaznaczono też, że kobieta, która straciła dziecko, nie powinna przebywać w sali razem z innymi ciężarnymi lub kobietami, które urodziły zdrowe dzieci. Należy też zadbać o to, aby pacjentka nie miała z nimi kontaktu podczas pobytu na oddziale. Z kolei personel powinien ją traktować z szacunkiem, a badania i zabiegi powinny być wykonywane w intymnej atmosferze.

Wśród najczęstszych przyczyn powikłań w ciąży w standardach wymieniono: nadciśnienie tętnicze, przedwczesny poród, ciążę bliźniaczą, niedotlenienie wewnątrzmaciczne płodu oraz krwotok porodowy.

Nadciśnienie tętnicze jest jedną z najczęstszych patologii w ciąży i głównych przyczyn umieralności i zachorowalności matek, płodów i noworodków. Występuje ono u co dziesiątej ciężarnej. W regulacji wskazano na przykład, że profilaktyczne podawanie kwasu acetylosalicylowego rozpoczęte przed 16. tygodniem ciąży u kobiet z czynnikami ryzyka, zmniejsza częstość występowania niektórych powikłań towarzyszących nadciśnieniu, między innymi stanu przedrzucawkowego.

Z danych resortu zdrowia wynika, że prawie trzy czwarte zgonów noworodków dotyczy wcześniaków. W Polsce przedwcześnie rodzi się co 14. dziecko. Zdaniem specjalistów powodem większej liczby przedwczesnych porodów jest między innymi częstsze stosowanie metody in vitro oraz późne macierzyństwo.

Autorzy standardów zwrócili uwagę, że badania wskazują, że dopochwowe podawanie progesteronu u kobiet ze skróconą szyjką macicy może o około 40 procent zmniejszyć ryzyko przedwczesnego porodu i powikłań u noworodków. Podkreślono też, że w sytuacji, gdy przedwczesny poród jest nieunikniony, istotne jest jak najlepsze przygotowanie płodu do życia poza łonem matki oraz odpowiednia opieka neonatologiczna.

W ostatnich latach w Polsce odnotowano wzrost liczby ciąż bliźniaczych i w 2013 roku stanowiły one już 2,6 procent porodów. Wiąże się to jednak ze zwiększonym ryzykiem ze względu na częstsze niż w ciąży pojedynczej występowanie powikłań, między innymi stanu przedrzucawkowego i wcześniejszych porodów (większość bliźniąt rodzi się przed 37 tygodniem ciąży). Poród ciąży bliźniaczej jest obarczony wyższym ryzykiem niepowodzeń, w standardach określono więc między innymi kwestię wzmożonego nadzoru położniczego podczas prowadzenia porodu drogami natury.

Kolejną opisywaną w standardach przyczyną uszkodzeń wielonarządowych, w tym ośrodkowego układu nerwowego, jest niedotlenienie wewnątrzmaciczne płodu. Zgodnie ze standardami w ciążach wysokiego ryzyka z tym związanego zaleca się badania kardiotokograficzne. Wszystkie ciężarne powinny być informowane o konieczności monitorowania ruchów płodu, a w przypadkach jego zmniejszonej aktywności należy przeprowadzić u nich dodatkową diagnostykę kardiotokograficzną oraz ultrasonograficzną.

Dowiedz się więcej z książki
Porozumienie z pacjentem. Relacje i komunikacja
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł


Główną przyczyną umieralności i zachorowalności rodzących kobiet jest krwotok porodowy, który występuje w około 6 procent porodów. W ostatnich latach odnotowano znaczny wzrost częstości występowania takich krwotoków, w tym ciężkich krwotoków bezpośrednio zagrażających życiu kobiety. Obecnie jedną z metod podejmowanych w celu ratowania życia kobiety jest usunięcie macicy.

Autorzy standardów przekonują, że wdrożenie odpowiednich działań profilaktycznych z użyciem nowoczesnych, skuteczniejszych leków pozwala na zmniejszenie ryzyka krwotoku. Z kolei w sytuacji, gdy dojdzie do krwotoku zastosowanie intensywnej opieki anestezjologicznej oraz postępowania farmakologicznego i zabiegowego może przyczynić się do zmniejszenia umieralności i zachorowalności rodzących.

Standardy postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych w dziedzinie położnictwa i ginekologii z zakresu okołoporodowej opieki położniczo-ginekologicznej, sprawowanej nad kobietą w ciąży, porodu, połogu, w przypadkach występowania określonych powikłań oraz opieki nad kobietą w sytuacji niepowodzeń położniczych wejdą w życie po upływie 6 miesięcy od ogłoszenia.(pap)