Forum Medycyny Laboratoryjnej: jakość badań najważniejszym kryterium oceny

Forum Medycyny  Laboratoryjnej, działające w ramach Pracodawców RP, zrzeszające największe prywatne laboratoria medyczne w Polsce zgadza się z Prezes  Krajowej Izby Diagnostów Laboratoryjnych, że najważniejszym kryterium oceny laboratorium medycznego jest jakość badań – komentuje Barbara Kopeć, przewodnicząca Forum. 

Nadzór  nad jakością badań laboratoryjnych w Polsce sprawuje minister zdrowia poprzez   organizację tzw. zewnętrznej kontroli jakości, którą  prowadzą Centralny Ośrodek Badań Jakości w Diagnostyce Laboratoryjnej w Łodzi oraz Centralny Ośrodek Badań Jakości w Diagnostyce Mikrobiologicznej w Warszawie. Ośrodki te zostały powołane i są finansowane przez ministra zdrowia od 1997 roku.

W zakresie serologii grup krwi zewnętrzną kontrolę jakości prowadzi Instytut Hematologii i Transfuzjologii. 

Kontrola laboratoriów obowiązkowa

Kontrola ta,  która zgodnie z ustawą, jest obligatoryjna dla wszystkich laboratoriów, polega na wykonaniu przez laboratorium określonego badania w materiale kontrolnym otrzymanym z Ośrodka i odesłaniu zwrotnie uzyskanych wyników. Odbywa się to najczęściej cztery razy w roku i obejmuje większość rodzajów badań wykonywanych przez laboratorium.

Kontrola jest obligatoryjna, a ocenę wyników Ośrodki przekazują kierownikowi   laboratorium oraz Konsultantowi Krajowemu w odpowiedniej dziedzinie diagnostyki laboratoryjnej i ministrowi zdrowia.

Forum Medycyny Laboratoryjnej uważa między innymi, że oceny wyników poszczególnych laboratoriów powinny być jawne i ogólnie dostępne dla pacjentów, lekarzy i jednostek służby zdrowia na stronach internetowych Ośrodków kontrolujących. 

Wyniki zewnętrznej kontroli jakości uzyskiwane przez laboratorium są pochodną kompetencji pracowników i jakości stosowanej technologii i powinny służyć do nadzoru nad całym   procesem laboratoryjnym, jak i każdym wykonywanym badaniem z osobna. 

Przyjęliśmy z zadowoleniem inicjatywę ministra zdrowia, który powołał Zespół ds. Ośrodków Badań  Jakości, aby dzięki poszerzeniu formuły ich działania i wzmocnieniu nadzoru nad laboratoriami podnosić jakość badań laboratoryjnych w Polsce. 

Rozwój wysokospecjalistycznych badań laboratoryjnych, a także wzrastające wymagania   jakościowe wobec laboratoriów i kadry powodują centralizację badań. Wiąże się to z koniecznością transportu materiału z miejsca pobrania o laboratorium. 

Kluczowe są warunki transportu
 

Problemem nie jest odległość liczona w kilometrach, ale czas i warunki pobrania i transportu materiału. Do pobierania krwi stosowane są tzw. systemy zamknięte, zawierające   zintegrowane próbówki dedykowane do  poszczególnych badań laboratoryjnych, a do badań mikrobiologicznych stosowane są tzw. podłoża transportowe. Systemy te umożliwiają stabilizację parametrów krwi i innych materiałów, a tym samym ich transport bez jakiegokolwiek uszczerbku dla jakości uzyskanych wyników badań.  Cały proces transportu materiału do laboratorium jest nadzorowany – laboratoria prywatne posiadają najczęściej własne sieci kurierskie, stosują specjalistyczne pojemniki transportowe zaopatrzone w   termometry, temperatura jest notowana, a planowane trasy uwzględniają zapewnienie jakości badań. Cały proces jest skrupulatnie nadzorowany. 

Warto podkreślić, że ułatwia to dostęp do badań pacjentom w odległych miejscowościach – nie muszą oni wcześnie rano, najczęściej na czczo, jechać do laboratorium na pobranie krwi, a potem drugi raz po wynik – materiał po pobraniu zostanie odebrany od lekarza przez kuriera i przewieziony do laboratorium, a wynik podpisany elektronicznie jest dostępny przez    bezpieczne łącze w Internecie. 

 [-DOKUMENT_HTML-]

„Wywożenie” badań za granicę jest w naszych laboratoriach rzadkie i ma miejsce wtedy,   gdy badanie nie jest wykonywane w Polsce. Laboratoria zagraniczne, podobnie jak polskie,   wymagają starannej kontroli warunków pobrania materiału i jego transportu – inaczej badania nie będzie wykonane.

Regulują to szczegółowe umowy pomiędzy laboratoriami a cały proces jest nadzorowany. Czasami jest to jedyny sposób otrzymania potrzebnego wyniku badania i tym samym zapewnienia dalszego procesu leczenia. 

Zdalna autoryzacja wyników badań budzi największy sprzeciw Prezes KIDL. Wielokrotnie   podkreślaliśmy, że stosowanie technik telemedycznych  w diagnostyce laboratoryjnej jest legalne, ale mogą być one używane jedynie w całkowicie zautomatyzowanych laboratoriach   z nowoczesnym systemem informatycznym. 

Nasze laboratoria spełniają te wymagania. Podkreślamy, że jest to procedura ratunkowa,  bo pogłębiające się braki diagnostów laboratoryjnych, przede wszystkim w laboratoriach w małych szpitalach w mniejszych miejscowościach w Polsce są faktem. Oznacza to, że w wielu laboratoriach szpitalnych pracujących w systemie całodobowym, przez wiele godzin nie ma w pracy żadnego diagnosty. Badania wykonuje technik analityki medycznej, który uzyskany wynik badania przekazuje lekarzowi, a ten podejmuje w oparciu o niego działania terapeutyczne (np. podaje pacjentowi lek).  Diagnosta „autoryzuje” wynik (przybija pieczątkę na wydruku) dopiero po przyjściu do pracy – dawno po wykorzystaniu wyniku przez lekarza.

Telemedycyna warunkiem bezpieczeństwa

I to właśnie ta procedura, stosowana z konieczności i niestety często, jest całkowicie niezgodna z prawem i potencjalnie niebezpieczna dla pacjenta. W naszych laboratoriach   eliminujemy takie praktyki właśnie wykorzystując telemedycynę.

Zdalna autoryzacja wymaga kontaktu technika z diagnostą, który doskonale zna   laboratorium, zna system informatyczny i samego technika. Mając wszelkie informacje   zgromadzone w systemie informatycznym diagnosta autoryzuje wynik (lub nie) w czasie rzeczywistym składając osobisty podpis elektroniczny i taki wynik otrzymuje lekarz PRZED   podjęciem działań leczniczych.

Nie rozumiemy stanowiska KIDL w tej sprawie i od wielu miesięcy zapraszamy Panią Prezes   na spotkanie, aby wyjaśnić wzajemne racje i poszukać rozwiązania. Do tej pory nie udało się nam uzyskać zgody Pani Prezes Puacz na takie spotkanie.

Forum Medycyny Laboratoryjnej Pracodawców Medycyny Prywatnej jest otwarte na  współpracę i dialog ze środowiskiem diagnostów laboratoryjnych oraz wszystkimi gremiami zainteresowanymi rozwojem diagnostyki laboratoryjnej w Polsce.

Przedstawienie prawdziwego i całościowego obrazu diagnostyki laboratoryjnej w Polsce   będzie możliwe przy wzajemnym zrozumieniu i otwartości na  współpracę. 

 

Barbara Kopeć, przewodnicząca Forum Medycyny Laboratoryjnej Pracodawców Medycyny Prywatnej, wiceprezes spółki Diagnostyka.

Organizacja Pracodawcy Medycyny Prywatnej zrzesza prywatnych świadczeniodawców usług medycznych. Jest częścią działających od 1989 roku Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej, reprezentujących 12 tysięcy firm, zatrudniających ponad 5 milionów pracowników.