Redakcja: "Etyczne problemy zarządzania w służbie zdrowia" to już trzecia konferencja z cyklu bioetyka, którą organizuje  Pan we współpracy z wydawnictwem Wolters Kluwer. Polska. Jakim zagadnieniom poświęcone będzie najbliższe spotkanie?

Prof. Jan Hartman: Tematów będzie wiele, bo wiele jest etycznych problemów zarządzania w służbie zdrowia. Najwięcej dyskusji spodziewamy się w związku z kwestiami sprawiedliwości w racjonowaniu środków oraz zarządzania w sytuacji niedoboru czy wręcz kryzysu organizacyjno-finansowego. Zderzenie rynku z systemem publicznym to następny gorący temat. Podobnie jak zakres ubezpieczenia zdrowotnego i podział odpowiedzialności za zdrowie pomiędzy pacjentów i państwo. No i ów wieczny temat: jak zapewnić równy dostęp do świadczeń przyzwoitej jakości wszystkim potrzebującym.

Z jakimi, Pana zdaniem, problemami natury etycznej mają do czynienia menedżerowie polskiej służby zdrowia?

Najczęściej są to kwestie związane z finansami: na co (a więc jednocześnie: na którą grupę pacjentów!) przeznaczyć środki, a kogo tym samym ich pozbawić. Ściśle związany jest z tym problem zadłużania ZOZ. Czasem wydaje się to nieuniknione, ale pod jakimi warunkami, w jakich okolicznościach? Na większą skalę etycznie nieobojętne decyzje podejmuje ministerstwo i NFZ. Ustalanie priorytetów, tworzenie list leków refundowanych, rozwiązywanie konfliktów, wyważanie interesów regionalnych i dziedzinowych – to całe etyczne pole minowe. Ważne, aby urzędnicy wiedzieli, że nie wystarczy „chcieć dobrze” i być oszczędnym, by nie popełniać błędów etycznych. Sprawiedliwości w ochronie zdrowia nie da się osiągnąć jedynie poprzez racjonalność ekonomiczną. Ponadto trzeba mieć wizję: jakie cele chcemy osiągać w zdrowiu publicznym, jakie świadczenia chcemy zapewnić, a jakie powinny być odpłatne? Nie byłoby wszak uczciwe, gdybyśmy udawali, że możemy leczyć wszystkich ze wszystkich schorzeń. Hipokryzja jest największym grzechem polityków – także tych od zdrowia.

Etyka w zarządzaniu to coraz częściej poruszana kwestia w kontekście działania różnych organizacji, nie tylko związanych ze służbą zdrowia. W biznesie mówi się o "etycznej firmie" ,"firmie odpowiedzialnej społecznie". Czy uważa Pan że to pojęcie może być odnoszone także do placówek ochrony zdrowia?

Oczywiście. Menadżer placówki leczniczej ma mnóstwo okazji do nieetycznych zachowań. Może brać łapówki, może za pieniądze i inne korzyści faworyzować jednych dostawców i kontrahentów kosztem innych, dostarczających lepsze i tańsze produkty, może niesprawiedliwie zarządzać personelem, wchodzić w podejrzane koterie, stosować nieuczciwą konkurencję. Można by tak jeszcze długo. Sądzę wręcz, że w „biznesie” zdrowotnym okazji do nieetycznych praktyk jest więcej niż w innych branżach.

Czy sądzi Pan, że w najbliższym czasie tematyka etycznego zarządzania w służbie zdrowia ma szansę stać się tematem szerszej debaty publicznej?

Nie wydaj mi się. Myślę, że kultura bioetyczna zaczyna się w Polsce od kwestii relacji pacjent-lekarz oraz praw pacjenta, a to wszystko, co jest na zapleczu, nie dociera do świadomości szerszych kręgów. Tym samym nie ma nacisku opinii publicznej na etyczne zachowanie funkcjonariuszy systemu. Również oni sami nie myślą nawet zbytnio o tym, że ich praca niesie ze sobą ryzyko moralne. A przecież jest inaczej. Nasza konferencja ma właśnie przyczynić się do wzrostu świadomości etycznej zarządzających służbą zdrowia. Jest w tej dziedzinie wiele do zrobienia.

Dziękuję za rozmowę.

Prof. dr hab. Jan Hartman - filozof i etyk, kieruje Zakładem Filozofii i Bioetyki Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się metafilozofią, filozofią polityki i etyką. Autor książek, m.in.: Bioetyka w zawodzie lekarza oraz Etyczne aspekty decyzji medycznych, które ukazały się nakładem wydawnictwa Wolters Kluwer Polska.

______________________________________________________________________________

Konferencja „Etyczne problemy zarządzania w służbie zdrowia” odbędzie się w dniach 5-6 października 2012 r. w Krakowie. Organizatorem konferencji jest Wydział Nauk o Zdrowiu wraz z Wydziałem Lekarskim Collegium Medicum UJ oraz wydawnictwo Wolters Kluwer Polska.

Szczegółowy program konferencji oraz formularz rejestracyjny dostępne są na stronie: www.ABC.com.pl/etyka .