Prowadzenie indywidualnej praktyki lekarskiej oznacza prowadzenie działalności gospodarczej – regulowanej ustawą o swobodzie działalności gospodarczej. Lekarze jako przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi podlegają obowiązkowi uzyskania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej w urzędzie gminy , a dodatkowo , z uwagi na wykonywanie działalności regulowanej, powinni być zarejestrowani w odpowiednich rejestrach praktyk lekarskich, prowadzonych przez okręgowe izby lekarskie. Polski Ład sprawia, że wielu medyków zaczyna myśleć o założeniu takiej działalności, dlatego podpowiadamy na co zwrócić uwagę.

Czytaj również: Zasady opodatkowania lekarzy na działalności  w 2022 roku >>

 

Jakie przepisy dotyczą indywidualnej praktyki lekarskiej 

Sprawy związane z podjęciem i prowadzeniem działalności leczniczej w ramach indywidualnej praktyki lekarskiej i indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej, zwanych dalej łącznie praktyką lekarską, określa ustawa z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654) – dalej u.dz.l., która weszła w życie 1 lipca 2011 r. Z tym dniem zostały uchylone dotychczasowe przepisy dotyczące wykonywania tych praktyk lekarskich, które były zawarte w ustawie z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz. 857 z późn. zm.) – dalej u.z.l.l.d.
W świetle ustawy o działalności leczniczej wykonywanie działalności leczniczej w ramach indywidualnej praktyki lekarskiej lub indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej jest działalnością gospodarczą regulowaną. Powoduje to, że dla wykonywania tej działalności lekarz i lekarz dentysta musi spełnić szereg warunków. Z drugiej strony spełnienie tych warunków powoduje, że nie można lekarzowi lub lekarzowi dentyście zakazać prowadzenia indywidualnej lub indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej. Z kolei zaprzestanie spełniania któregoś z warunków wymaganych przez przepisy prawne pociąga za sobą negatywne skutki, takie jak zobowiązanie do usunięcia niezgodności, nałożenie kary pieniężnej czy też zakaz wykonywania działalności leczniczej przez określony czas. Czyli zamknięcie indywidualnej praktyki lekarskiej.

Zobacz procedurę w LEX: Doskonalenie zawodowe - samodzielne formy kształcenia podyplomowego lekarzy i lekarzy dentystów >

Indywidualna praktykę lekarską mogą prowadzić lekarze i lekarze dentyści

Udzielać świadczeń zdrowotnych w jednej z tych form mogą zarówno lekarze, jak i lekarze dentyści. Ustawa o działalności leczniczej nie wprowadza pojęcia praktyka lekarsko-dentystyczna lub innego równoważnego w odniesieniu do praktyki prowadzonej przez lekarza dentystę, stąd też w tym przypadku również używa się pojęć „indywidualna praktyka lekarska" oraz „indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska".

Zobacz procedurę w LEX: Zakładanie indywidualnej praktyki lekarskiej na potrzeby pełnienia dyżurów w podmiotach leczniczych >

Nie ma ograniczenia co do rodzaju świadczeń, które mogą być udzielane w ramach tych praktyk, z tym że świadczenia ogólnolekarskie lub ogólnostomatologiczne będą udzielane w ramach indywidualnej praktyki lekarskiej, a specjalistyczne świadczenia zdrowotne – w ramach indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej.

Czytaj w LEX: Wymogi dla pomieszczeń podmiotu leczniczego i praktyk zawodowych w świetle nowego rozporządzenia >

Warunki otworzenia indywidualnej praktyki lekarskie

2.1. Uprawnienie do wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty

Lekarz lub lekarz dentysta zamierzający udzielać świadczeń zdrowotnych w ramach praktyki lekarskiej musi posiadać prawo wykonywania zawodu odpowiednio lekarza lub lekarza dentysty. Nie może on być także:

  1. zawieszony w prawie wykonywania zawodu ani ograniczony w wykonywaniu określonych czynności medycznych (przez okręgową radę lekarską w związku z niedostatecznym przygotowaniem zawodowym lub niezdolnością do wykonywania zawodu albo przez okręgowy sąd lekarski w toku postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej);
  2. ukarany karą zawieszenia prawa wykonywania zawodu (orzeczoną przez sąd lekarski);
  3. pozbawiony możliwości wykonywania zawodu prawomocnym orzeczeniem środka karnego zakazu wykonywania zawodu (przez sąd) albo zawieszony w wykonywaniu zawodu zastosowanym środkiem zabezpieczającym (przez sąd lub prokuratora).

Czytaj w LEX: Ochrona wizerunku lekarza i pielęgniarki w kontaktach z pacjentem >

Należy przy tym przyjąć, że jeżeli lekarz lub lekarz dentysta jest ograniczony w wykonywaniu czynności medycznych, ale ograniczenie to nie dotyczy świadczeń zdrowotnych, które mają być udzielane w ramach praktyki lekarskiej, to może on prowadzić praktykę lekarską i w ramach tej praktyki udzielać świadczeń w zakresie, w jakim nie został ograniczony np. lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii oraz w dziedzinie chirurgii i traumatologii narządu ruchu, który został ograniczony w wykonywaniu czynności medycznych poprzez orzeczenie zakazu udzielania świadczeń z zakresu anestezjologii, może udzielać świadczeń zdrowotnych z zakresu chirurgii i traumatologii narządu ruchu w ramach prowadzonej praktyki lekarskiej.

Czytaj w LEX: Zakaz wykonywania zawodu lekarza w orzecznictwie sądów >

 

Ustawa o działalności leczniczej. Komentarz
Ustawa o działalności leczniczej. Komentarz

Maciej Dercz, Tomasz Rek

Sprawdź  

Cena promocyjna: 135.2 zł

|

Cena regularna: 169 zł

|

Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł


2.2. Specjalizacja

Jeżeli lekarz lub lekarz dentysta chce prowadzić indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską, musi posiadać specjalizację w dziedzinie medycyny odpowiadającej rodzajowi i zakresowi wykonywanych świadczeń zdrowotnych.

2.3. Wpis do ewidencji działalności gospodarczej

Dla rozpoczęcia wykonywania działalności leczniczej w formie praktyki lekarskiej, tak jak w przypadku każdego innego rodzaju działalności gospodarczej, konieczne jest uzyskanie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Do zgłoszenia nie trzeba żadnych dokumentów poza dokumentem tożsamości. We wniosku należy podać przedmiot działalności zgodnie Polską Klasyfikacją Działalności (PKD). Do wyboru są kody grupy 86.2, która obejmuje: porady lekarskie, diagnostykę oraz leczenie świadczone przez lekarzy. Działalność ta może być prowadzona w placówkach medycznych, takich jak: przychodnie (ogólne, przyszpitalne, medycyny pracy, przy domach pomocy społecznej), specjalistyczne placówki medyczne inne niż szpitale, prywatne gabinety oraz w domu pacjenta. W grupie są takie kody:

  • 86.21.Z  - ogólna praktyka lekarska
  • 86.22.Z  - praktyka lekarska specjalistyczna - podklasa obejmuje porady, diagnostykę i leczenie świadczone przez lekarzy specjalistów, włączając chirurgów,
  • 86.23.Z - praktyka lekarska dentystyczna - podklasa obejmuje praktyki dentystyczne o charakterze ogólnym lub specjalistycznym np. periodontologia, ortodoncja, operacje dentystyczne
  • 86.90.E - pozostała działalność w zakresie opieki zdrowotnej, gdzie indziej niesklasyfikowana - podklasa ta obejmuje: pomocniczą działalność dentystyczną, taką jak: działalność higienistek i asystentek dentystycznych. Osoby te mogą pracować samodzielnie, lecz co jakiś czas są kontrolowane przez lekarzy dentystów, - działalność związaną z prowadzeniem profilaktyki i promocji zdrowia prowadzoną m.in. przez higienistki szkolne, ortoptystów, instruktorów higieny, dietetyków i specjalistów promocji zdrowia, - działalność diagnostyczną prowadzoną przez samodzielne laboratoria medyczne, - działalność banków krwi, spermy, organów i tkanek do przeszczepów oraz zbiór moczu kobiecego do produkcji leków hormonalnych, - działalność w dziedzinie terapii logopedycznej, optometrii, - działalność w zakresie zdrowia psychicznego świadczoną przez psychologów i psychoterapeutów.

Do formularza CEIDG wpisuje się jeden kod przeważającej działalności - jest to ważne, bo przykładowo od tego kodu zależało uzyskanie pomocy z tarczy antykryzysowej, jedynie numery wybranych czynności i inne kody. W sumie może być ich 10. Lekarze często też wybierają kod 86.90 D - działalność paramedyczna, 86.90.A - działalność fizjoterapeutyczna, czy PKD 47.91Z sprzedaż przez internet.

Aby zarejestrować działalność można:

  • Zarejestrować się do CEIDG za pomocą Profilu Zaufanego lub podpisu elektronicznego, wypełnić wniosek,  opatrzyć elektronicznym podpisem i wysłać. Wpis jest dokonywany w momencie przyjęcia wniosku, który też trafia do US i ZUS. Taka procedura pozwala od razu rozpocząć działalność.
  • Wypełnić anonimowo wniosek on-line w CEIDG i wysłać go. Taki wniosek otrzyma kod, który trzeba zapamiętać i wydrukować. Pozwoli on następnie potwierdzić złożenie wniosku w dowolnej gminie.  
  • Wypełniony papierowy wniosek złożyć w gminie, która przekształca go na wniosek elektroniczny.
  • Przesłać wniosku listem poleconym do wybranej gminy. Wówczas podpis musi być notarialnie potwierdzony.

We wniosku warto określić późniejszy dzień podjęcia działalności gospodarczej niż dzień złożenia wniosku, uwzględnić wystarczającą ilość czasu na dopełnienie wszystkich formalności i pamiętać, że od tej daty powstaje obowiązek podatkowy i ubezpieczeniowy. Data jej rozpoczęcia nie może być wcześniejsza niż dzień złożenia wniosku. Zgłoszenie podlega opłacie. W ciągu 14 dni urząd ma obowiązek doręczyć lekarzowi zaświadczenie o wpisie. 

Zobacz procedurę w LEX: Zatrudnianie pracowników w indywidualnych praktykach lekarskich >

2.4. Wpis do rejestru praktyk lekarskich

Dopiero uzyskanie statusu przedsiębiorcy pozwala złożyć do właściwej okręgowej izby lekarskiej wniosek  o wpis do rejestru praktyk lekarskich. Do wniosku do OIL należy podać:

  • numer otrzymany w ewidencji działalności gospodarczej,
  • miejsce zamieszkania,
  • numer identyfikacji podatkowej NIP,
  • pisemne oświadczenie, że dane zawarte we wniosku są kompletne i zgodne z prawdą.

Lekarza, który podejmuje się wykonywania praktyki wyłącznie w miejscu wezwania nie dotyczy warunek posiadania pomieszczenia. Wystarczy, że ma sprzęt medyczny, umożliwiający udzielania świadczeń w miejscu wezwania oraz wskaże adres praktyki, a także miejsca przyjmowania wezwań i przechowywania dokumentacji medycznej.

 

Wymogi dla pomieszczeń, w których prowadzona jest indywidualna praktyka lekarska

Lekarz może w ramach praktyki pracować w szpitalu czy przychodni, może też prowadzić własny gabinet. Wówczas musi być on dostosowany do przepisów. Zgodnie z art. 207 ustawy o działalności leczniczej każdy podmiot wykonujący działalność leczniczą (co obejmuje także praktyki zawodowe) jest zobowiązany do dostosowania użytkowanych przez siebie pomieszczeń i urządzeń do obowiązujących wymogów. Szczegółowe wymagania, określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z 6 marca 2019 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą. 

Co do zasady zgodnie z rozporządzeniem:

  • dopuszcza się lokalizowanie pomieszczeń, w których jest wykonywana praktyka zawodowa w lokalu mieszkalnym, pod warunkiem wyodrębnienia tego pomieszczenia od pomieszczeń innych użytkowników lokalu;
  • kształt i powierzchnia pomieszczeń podmiotu wykonującego działalność leczniczą umożliwiają prawidłowe rozmieszczenie, zainstalowanie i użytkowanie urządzeń, aparatury i sprzętu, stanowiących jego niezbędne funkcjonalne wyposażenie;
  • meble w pomieszczeniach podmiotu wykonującego działalność leczniczą umożliwiają ich mycie i dezynfekcję
  • podłogi w pomieszczeniach wykonuje się z materiałów umożliwiających ich mycie i dezynfekcję, połączenia podłóg ze ścianami także mają być wykonane w sposób umożliwiający jego mycie i dezynfekcję
  • pomieszczenia i urządzenia wymagające utrzymania aseptyki i wyposażenie tych pomieszczeń powinny umożliwiać ich mycie i dezynfekcję;
  • sufity podwieszane w pomieszczeniach o podwyższonych wymaganiach higienicznych (np. w gabinetach zabiegowych) mają być wykonane w sposób zapewniający szczelność powierzchni i zainstalowane w sposób umożliwiający ich mycie i dezynfekcję
  • jeśli przez drzwi gabinetu odbywa się ruch chorych na łóżkach, wówczas szerokość drzwi ma być na tyle duża, aby umożliwić ten ruch
  • pomieszczenia, w których wykonywane są badania i zabiegi wyposaża się w co najmniej jedną umywalkę z baterią z ciepłą i zimną wodą, w dozownik z mydłem w płynie, dozownik ze środkiem dezynfekującym, pojemnik z ręcznikami jednorazowego użycia i pojemnik na zużyte ręczniki
  • pomieszczenia, w których wykonywane są badania lub zabiegi przy użyciu narzędzi i sprzętu wielokrotnego użycia, niezależnie od umywalek, wyposaża się w zlew z baterią (nie stosuje się tego przepisu, gdy stanowiska mycia rąk personelu oraz narzędzi i sprzętu wielokrotnego użycia są zorganizowane w oddzielnym pomieszczeniu, do którego narzędzia i sprzęt są przenoszone w szczelnych pojemnikach oraz w przypadku gdy mycie i sterylizacja są przeprowadzane w innym podmiocie)
  • instalacje i urządzenia wentylacji mechanicznej i klimatyzacji podlegają okresowemu przeglądowi, czyszczeniu lub dezynfekcji, lub wymianie elementów instalacji zgodnie z zaleceniami producenta, nie rzadziej niż co 12 miesięcy (i jest odpowiednio udokumentowana).

Jak zauważa radca prawny Małgorzata Brzozowska-Kruczek w komentarzu w LEX, rozporządzenie to nie określa wymagań dotyczących sprzętu medycznego z uwagi na brak w ustawie upoważnienia. - Nie zmienia to jednak faktu, że sprzęt ten musi być odpowiedni do rodzaju i zakresu udzielanych świadczeń zdrowotnych, co wynika z art. 22 u.dz.l.), a także być przechowywany i wykorzystywany zgodnie z zaleceniem producenta. Praktyka lekarska musi być więc wykonywana w odpowiednich pomieszczeniach, wyposażonych w produkty lecznicze, wyroby medyczne, aparaturę i sprzęt medyczny, odpowiednie do rodzaju i zakresu udzielanych świadczeń zdrowotnych - tłumaczy mec. Brzozowska-Kruczek.

Czytaj w LEX: Wymagania prawne dla gabinetu stomatologicznego – zasady ogólne >>

Potwierdzenia spełnienia warunków wymaganych przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych, w tym także świadczeń udzielanych w stanach zagrożenia życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia oraz w innych przypadkach niecierpiących zwłoki (z art. 30 u.z.l.l.d.), dokonuje właściwy organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej (a w przypadku członka Wojskowej Izby Lekarskiej – organ Wojskowej Inspekcji Sanitarnej), wydając opinię sanitarną. Opinia ta ma formę decyzji administracyjnej (art. 100 ust. 5 u.dz.l.). Nie ma znaczenia, jaki tytuł prawny przysługuje lekarzowi lub lekarzowi dentyście do pomieszczeń, w których ma być wykonywana praktyka lekarska; może to być np. prawo własności, najem, dzierżawa, użyczenie. Lekarze i lekarze dentyści wykonujący praktyki lekarskie wpisane do dotychczasowych rejestrów prowadzonych przez okręgowe rady lekarskie (tj. rejestru indywidualnych praktyk lekarskich albo rejestru indywidualnych specjalistycznych praktyk lekarskich) mają obowiązek dostosować pomieszczenia i urządzenia do nowych przepisów do końca 2016 r. (w przypadku gdy nie spełniają wymagań określonych w tych przepisach). W tym celu będą musieli przygotować i przedstawić właściwej okręgowej radzie lekarskiej program dostosowawczy do nowych wymagań w terminie do dnia 30 czerwca 2012 r. Program ten musi być zaopiniowany przez właściwy organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej (art. 207 ust. 2 u.dz.l.).

    Czytaj w LEX: Indywidualna praktyka lekarska i indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska w świetle ustawy o działalności leczniczej >

    Ubezpieczenie dla indywidualnej praktyki lekarskiej

    Warunkiem wykonywania działalności leczniczej jest zawarcie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmującej szkody będące następstwem udzielania świadczeń zdrowotnych albo niezgodnego z prawem zaniechania udzielania świadczeń zdrowotnych. Obowiązek ubezpieczenia w odniesieniu do danej praktyki lekarskiej powstaje najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia wykonywania działalności leczniczej (art. 25 ust. 2 u.dz.l.).

    Szczegółowe sprawy, takie jak minimalna suma gwarancyjna, dopuszczalne wyłączenia spod ubezpieczenia, określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu wykonującego działalność leczniczą. Zgodnie z nim ubezpieczenie obejmuje szkody będące następstwem zabiegów chirurgii plastycznej lub zabiegów kosmetycznych, jeżeli są one udzielane w przypadkach będących następstwem wady wrodzonej, urazu, choroby lub następstwem jej leczenia. Natomiast spod ubezpieczenia są wyłączone szkody wyrządzone przez lekarza, lekarza dentystę, który udzielił świadczenia pomimo pozbawienia go prawa wykonywania zawodu lub w okresie zawieszenia w prawie wykonywania zawodu, szkody polegające na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie rzeczy, szkody polegające na zapłacie kar umownych oraz szkody powstałe wskutek działań wojennych, stanu wojennego, rozruchów, zamieszek lub aktów terroru. Suma gwarancyjna ustalona dla lekarza i lekarza dentysty wykonującego indywidualną praktykę lekarską lub indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską wynosi 75 000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia i 350 000 euro w odniesieniu do wszystkich zdarzeń, których skutki są objęte umową ubezpieczenia.

    Czytaj w LEX: Podstawowe obowiązki BHP lekarzy i lekarzy dentystów prowadzących indywidualną praktykę lekarską lub indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską >

    Czytaj w LEX: Uznawanie kwalifikacji lekarzy i swoboda praktykowania zawodu lekarza w krajach Unii Europejskiej >