Czy zabieg usunięcia zaćmy w trybie ambulatoryjnym lub chirurgii jednego dnia, w znieczuleniu miejscowym (za pomocą kropli) może być wykonany na wysoko wyspecjalizowanej sali zabiegowej, czy na bloku operacyjnym?
Usunięcie zaćmy na sali zabiegowej odbywać się może z pełnym składem zespołu medycznego, w skład którego wchodzą; lekarz wykonujący zabieg, lekarz anestezjolog, pielęgniarka instrumentariuszka, pielęgniarka anestezjologiczna, salowa wraz z zachowaniem wszystkich wytycznych i standardów obowiązujących w zakresie mycia, dezynfekcji i sterylizacji sprzętu.
Przepisy regulujące zasady udzielania świadczeń gwarantowanych przewidują zabieg usunięcia zaćmy zarówno jako świadczenie szpitalne jak i ambulatoryjne. Z uwagi na brak w polskim systemie prawa skodyfikowanych standardów postępowania w tym zakresie, ostateczna ocena dopuszczalności wykonania tego świadczenia w warunkach ambulatoryjnych jak również poza blokiem operacyjnym pozostawiona jest aktualnej wiedzy medycznej.
Obowiązujące przepisy prawa nie określają które procedury medyczne winny być wykonywane w jakich warunkach (szpitalnych czy ambulatoryjnych). Tym bardziej nie wskazują one warunków, w jakich winny być wykonywane określone świadczenia. Pozostawione jest to wiedzy medycznej i standardom postępowania wynikający z tejże wiedzy. Standardy postępowania w poszczególnych dziedzinach medycyny, za wyjątkiem opieki okołoporodowej i świadczeń z zakresu anestezjologii i intensywnej terapii nie zostały zaś do chwili obecnej określone w treści przepisów prawa, mimo zawarcia stosowanej delegacji ustawowej dla Ministra Zdrowia w treści art. 22 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej
Na gruncie samych tylko przepisów udzielenie odpowiedzi na tak postawione pytanie nie byłoby więc możliwe.
Pewną wskazówkę znajdujemy jednak w treści rozporządzeń Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych, wydanych na podstawie art. 31d ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Przepisy te funkcjonują wprawdzie jedynie na gruncie świadczeń finansowych ze środków publicznych, jednak niewątpliwe oparte są na uznanych standardach postępowania, a na pewno można przyjąć, iż nie pozostają z nimi w sprzeczności.
Mowa tu o rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego oraz o rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Zabieg usunięcia zaćmy wymieniony jest w obu rozporządzeniach, zarówno jako procedura szpitalna (kod ICD-9 13.191) jak i procedura wykonywania w poradni specjalistycznej (kod ICD-9 13.69).
W tym ostatnim wypadku w warunkach wymaganych do wykonania świadczenia wymienione jest: posiadanie gabinetu diagnostyczno-zabiegowego w lokalizacji oraz wyposażenia aparaturowego odpowiedniego do wykonywanej procedury. Zasady wnioskowania a minori ad maius prowadzą zatem do konkluzji, iż skoro przepisy rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej dopuszczają możliwość wykonania tego świadczenia przez świadczeniodawcę posiadającego gabinet diagnostyczno-zabiegowy, nie posiadającego zaś bloku operacyjnego oraz nie spełniającego pozostałych wymagań określonych w przepisach rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą dla szpitali, zatem uznał on omawianą tu procedurę za dopuszczalną do wykonania również poza blokiem operacyjnym.
Podkreślić należy jednak, iż są to jedynie wskazówki pomocnicze, ponieważ z uwagi na brak w polskim systemie prawa skodyfikowanych standardów postępowania w tym zakresie, ostateczna ocena dopuszczalności wykonania tego świadczenia w warunkach ambulatoryjnych jak również poza blokiem operacyjnym pozostawiona jest aktualnej wiedzy medycznej.