Czy wszystkie szpitale są zobowiązane wskazać koordynatora ds. pobierania narządów?

Jakie warunki formalne powinna spełniać taka osoba?

Czy szpital zgłaszający dawców i przygotowujący dawcę do pobrania narządów ma możliwość rozliczenia kosztów związanych z tą procedurą?

Jeśli tak, to na jakiej zasadzie się to odbywa?

Obowiązujące przepisy prawa nie przewidują obligatoryjnego tworzenia stanowiska koordynatora przeszczepów w podmiocie leczniczym. Utworzenie takiego stanowiska koordynatora przeszczepów wynikać może jedynie z treści regulaminu organizacyjnego podmiotu leczniczego, nadawanego zgodnie z art. 24 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej W pozostałych podmiotach leczniczych, w których wykonywane są czynności z zakresu pobierana lub przeszczepiania komórek, tkanek i narządów, winna zostać wskazana osoba pełniąca rolę koordynatora, o kwalifikacjach wymienionych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 4 grudnia 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków pobierania, przechowywania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów - dalej r.w.p.k.

Zasady zwrotu kosztów poszczególnych czynności dokonywanych w ramach pobierania i przeszczepiania tkanek, komórek narządów określa szczegółowo art. 3 ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów - dalej u.p.p.t.k.

Obowiązujące przepisy prawa nie przewidują obligatoryjnego tworzenia stanowiska koordynatora przeszczepów w podmiocie leczniczym. Funkcję taką, wraz z określeniem kwalifikacji wymaganych do pełnienia tej roli, przewidują przepisy rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków pobierania, przechowywania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów, jednak nie wynika stąd, by musiało być to odrębne stanowisko w podmiocie leczniczym.

Przeciwnie, strukturę organizacyjną podmiotu leczniczego, zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej określa obecnie regulamin organizacyjny podmiotu. Odpowiadające tej strukturze zatrudnienie, w tym rodzaje stanowisk pracy, określane jest przez tenże podmiot.

Wskazane na wstępie rozporządzenie przewiduje w § 8 r.w.p.k., iż koordynator pobierania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów winien posiadać co najmniej wykształcenie średnie oraz ukończone szkolenie dla koordynatorów, potwierdzone zaświadczeniem, o którym mowa w art. 40a ust. 5 u.p.p.t.k. Ustawa w art. 40a u.p.p.t.k. wymienia zaś jedynie podmioty uprawnione do prowadzenia szkoleń "osób, których czynności bezpośrednio wpływają na jakość komórek, tkanek lub narządów oraz bezpieczeństwo dawców i biorców". Nie przewiduje ona obligatoryjnego tworzenia "stanowiska" koordynatora pobierania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów. Stanowisko takie nie jest także przewidziane w przepisach rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 lipca 2011 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami.

W związku z tym utworzenie odrębnego stanowiska koordynatora przeszczepów wynikać może jedynie z treści regulaminu organizacyjnego podmiotu leczniczego, nadawanego zgodnie z art. 24 u.dz.l. W pozostałych podmiotach leczniczych, w których wykonywane są czynności z zakresu pobierana lub przeszczepiania komórek, tkanek i narządów, winna zostać wskazana osoba pełniąca rolę koordynatora, o kwalifikacjach wymienionych w rozporządzeniu w sprawie szczegółowych warunków pobierania, przechowywania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów.

O zasadach rozliczania kosztów pobrania, przechowywania przetwarzania, sterylizacji, dystrybucji i przeszczepiania komórek, tkanek lub narządów pobranych od dawcy mówi art. 3 u.p.p.t.k. Zgodnie z tym przepisem do kosztów tych zalicza się koszty:

1) koordynacji pobrania;
2) badań i wydania na ich podstawie opinii lekarskich;
3) identyfikacji potencjalnego dawcy;
4) kwalifikacji potencjalnego dawcy;
5) komisyjnego stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu w sposób określony w art. 9 ust. 4 u.p.p.t.k.,
6) hospitalizacji potencjalnego dawcy, od stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu do pobrania narządu, wraz z czynnościami polegającymi na podtrzymywaniu czynności narządów;
7) badań laboratoryjnych przed pobraniem komórek, tkanek lub narządów;
8) badań kwalifikujących narządy do przeszczepienia, po pobraniu od dawcy;
9) zabiegu pobrania komórek lub tkanek;
10) badań kwalifikujących komórki lub tkanki do przeszczepienia, po pobraniu od dawcy;
11) zabiegu pobrania narządów z uwzględnieniem kosztów ponoszonych przez podmiot leczniczy, w którym:
a) pobrano narząd lub narządy,
b) przeszczepiono pobrany narząd lub narządy.

Do kosztów pobrania szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej, dodatkowo zalicza się koszty:

1) transportu potencjalnego dawcy do podmiotu leczniczego, w którym ma być dokonane pobranie szpiku i komórek krwiotwórczych krwi obwodowej oraz potencjalnego dawcy albo dawcy z tego podmiotu leczniczego;
2) pobytu dawcy w podmiocie leczniczym związanego z pobraniem szpiku i komórek krwiotwórczych krwi obwodowej;
3) przechowywania i przetworzenia szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej;
4) transportu pobranego i przetworzonego szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej do podmiotu leczniczego, w którym ma być dokonane przeszczepienie;
5) ponoszone przez ośrodek dawców szpiku w związku z udostępnianiem szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej.

Do kosztów pobrania komórek lub tkanek ze zwłok ludzkich zalicza się nadto koszty:

1) transportu komórek lub tkanek z podmiotu leczniczego, zakładu medycyny sądowej, zakładu anatomii patologicznej uczelni medycznej i uniwersytetu z wydziałem medycznym, instytutu badawczego, o którym mowa w art. 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych, i zakładu pogrzebowego posiadającego salę sekcyjną do banku tkanek i komórek;
2) osobowe, rzeczowe, materiałowe i organizacyjne niezbędne do pobrania komórek lub tkanek;
3) testowania, przetwarzania, konserwowania, sterylizacji, przechowywania i dystrybucji komórek lub tkanek.

Artykuł 3 ust. 6 u.p.p.t.k. wymienia także jakie koszty zaliczyć można do kosztów pobrania od żywego dawcy regenerujących się komórek lub tkanek, innych niż szpik, komórki krwiotwórcze krwi obwodowej i krwi pępowinowej, w ust. 7 i 8 wymienia zaś koszty możliwe do rozliczenia w przypadku pobrania narządu od żywego dawcy oraz w przypadku przeszczepienia narządów, szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej.

Zgodnie z art. 3 ust. 9 u.p.p.t.k. zwrotu części kosztów określonych w art. 3 u.p.p.t.k. (wskazanych szczegółowo w tym przepisie) dokonuje Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji "Poltransplant" albo Narodowy Fundusz Zdrowia na podstawie przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zwrotu kosztów badań kwalifikujących narządy do przeszczepienia, po pobraniu od dawcy oraz zabiegu pobrania narządów z uwzględnieniem kosztów ponoszonych przez podmiot leczniczy, w którym przeszczepiono pobrany narząd lub narządy dokonuje podmiot leczniczy, któremu dostarczono w celu przeszczepienia narząd, zaś kosztów zabiegu pobrania komórek lub tkanek oraz kosztów pobrania komórek lub tkanek ze zwłok ludzkich oraz pobrania od żywego dawcy regenerujących się komórek lub tkanek, innych niż szpik, komórki krwiotwórcze krwi obwodowej i krwi pępowinowej, wymienianych w art. 3 ust. 5 i 6 u.p.p.t.k. - bank tkanek i komórek. Zwrot kosztów dokonywany jest w każdym przypadku na podstawie faktury wystawionej przez podmiot, który dokonał pobrania komórek lub tkanek.