1. Czy w tej sytuacji: 1. możliwe jest ponowne zatrudnienie dotychczasowego pracownika (pracującego ponad 20 lat na podstawie umowy na czas nieokreślony) na umowę na czas określony, który rozwiąże stosunek pracy, ze względu na przejście na emeryturę?
Według obecnego stanu prawnego, umowa od 1 marca byłaby umową na czas nieokreślony.
Ustawą z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw - dalej u.z.k.p., która wejdzie w życie 22 lutego 2016 r., wprowadzono szereg zmian w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - dalej k.p. Zmiany dotyczą m.in. zawierania umów na czas określony.
W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na nowe brzmienie art. 251 k.p.:
Art. 251 k.p.:
§ 1. Okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech.
§ 2. Uzgodnienie między stronami w trakcie trwania umowy o pracę na czas określony dłuższego okresu wykonywania pracy na podstawie tej umowy uważa się za zawarcie, od dnia następującego po dniu, w którym miało nastąpić jej rozwiązanie, nowej umowy o pracę na czas określony w rozumieniu § 1.
§ 3. Jeżeli okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony jest dłuższy niż okres, o którym mowa w § 1, lub jeżeli liczba zawartych umów jest większa niż liczba umów określona w tym przepisie, uważa się, że pracownik, odpowiednio od dnia następującego po upływie okresu, o którym mowa w § 1, lub od dnia zawarcia czwartej umowy o pracę na czas określony, jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.
§ 4. Przepisu § 1 nie stosuje się do umów o pracę zawartych na czas określony:
- jeżeli ich zawarcie w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy.
§ 5. Pracodawca zawiadamia właściwego okręgowego inspektora pracy, w formie pisemnej lub elektronicznej, o zawarciu umowy o pracę, o której mowa w § 4 pkt 4, wraz ze wskazaniem przyczyn zawarcia takiej umowy, w terminie 5 dni roboczych od dnia jej zawarcia.
Tak więc zgodnie z art. 251 § 1 k.p., wprowadzonym u.z.k.p. okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech.
Uzgodnienie między stronami w trakcie trwania umowy o pracę na czas określony dłuższego okresu wykonywania pracy na podstawie tej umowy uważa się za zawarcie, od dnia następującego po dniu, w którym miało nastąpić jej rozwiązanie, nowej umowy o pracę na czas określony (art. 251 § 2 k.p.).
Jeżeli okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony jest dłuższy niż okres, o którym mowa w art. 251 § 1 k.p., lub jeżeli liczba zawartych umów jest większa niż liczba umów określona w tym przepisie, uważa się, że pracownik, odpowiednio od dnia następującego po upływie okresu, o którym mowa w § 1, lub od dnia zawarcia czwartej umowy o pracę na czas określony, jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. (art. 251 § 3 k.p.).
Nadto, zgodnie z art. 251 § 4 k.p., przepisu art. 251 § 1 k.p. nie stosuje się do umów o pracę zawartych na czas określony:
- jeżeli ich zawarcie w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy. W takich przypadkach, zgodnie z art. 15 ust. 1 u.z.k.p., strony trwających w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej umów o pracę na czas określony zawartych w celu określonym w art. 251 § 4 pkt 1-3 lub w przypadku, o którym mowa w art. 251 § 4 pkt 4 k.p. w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej uzupełnią te umowy o informacje, o których mowa w art. 29 § 11 k.p.
Należy również pamiętać, iż zgodnie z art. 29 § 11 k.p. w przypadku zawarcia umowy o pracę na czas określony w celu, o którym mowa w art. 251 § 4 pkt 1-3 k.p., lub w przypadku, o którym mowa w art. 251 § 4 pkt 4 k.p., w umowie określa się ten cel lub okoliczności tego przypadku, przez zamieszczenie informacji o obiektywnych przyczynach uzasadniających zawarcie takiej umowy.
Odpowiedź na pyt. nr 1:
Zarówno Kodeks pracy przed nowelizacją wchodzącą w życie 22 lutego 2016 r. jak i po tej nowelizacji co do zasady nie zabrania zatrudniania na czas określony pracownika uprzednio pracującego u tego samego pracodawcy na czas nieokreślony (niezależnie od jego stażu pracy).
Pracodawca nie może jednak zapominać, iż zakończenie umowy na czas nieokreślony musi odbyć się zgodnie z obowiązującymi przepisami, w szczególności z Kodeksem pracy.
Należy również pamiętać, iż zatrudnienie pracownika na umowę o pracę na czas określony, jeżeli uprzednio był on zatrudniony u tego samego pracodawcy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony na tym samym stanowisku z zachowaniem takiego samego zakresu obowiązków sprawi, iż przyczyny w wypowiedzeniu umowę o pracę na czas nieokreślony, złożonym przez pracodawcę, winno się kwalifikować jak fikcyjne. Z uwagi na fakt, iż przyczyny podane w wypowiedzeniu umowy o pracę muszą być rzeczywiste i konkretne w wyżej wymienionym przypadku istnieje duże prawdopodobieństwo, iż sąd w razie sporu pracodawcy z pracownikiem dotyczącego rozwiązania umowy o pracę, niniejsze wypowiedzenie uzna za bezskuteczne. W przedmiotowej sytuacji, kiedy to sam pracownik rozwiązuje umowę o pracę w związku z przejściem na emeryturę ww. ryzyko zostaje wyeliminowane.
Nadto pracodawca winien postąpić zgodnie z dyspozycją art. 29 § 11 k.p., tj. "w przypadku zawarcia umowy o pracę na czas określony w celu, o którym mowa w art. 251 § 4 pkt 1-3 k.p., lub w przypadku, o którym mowa w art. 251 § 4 pkt 4 k.p., w umowie określa się ten cel lub okoliczności tego przypadku, przez zamieszczenie informacji o obiektywnych przyczynach uzasadniających zawarcie takiej umowy". Ponadto zgodnie z art. 251 § 5 k.p. "pracodawca zawiadamia właściwego okręgowego inspektora pracy, w formie pisemnej lub elektronicznej, o zawarciu umowy o pracę, o której mowa w § 4 pkt 4, wraz ze wskazaniem przyczyn zawarcia takiej umowy, w terminie 5 dni roboczych od dnia jej zawarcia".
Odpowiedź na pyt. nr 2:
W znowelizowanym k.p. przerwy w zatrudnieniu oraz długość ich trwania nie będą miały znaczenia przy stosowaniu art. 251 k.p., bowiem ustawodawca wprowadził jedynie dwa kryteria pozwalające kolejną z umów o pracę na czas określony kwalifikować jako zawartą na czas nieokreślony. Ziszczenie się, któregokolwiek z nich jest w pełni wystarczające dla zmiany umowy na czas określony na umowę o pracę na czas nieokreślony ex lege. Te kryteria to czas pracy oraz ilość zawartych umów o pracę na czas określony. Przekroczenie łącznego czasu trwania umów o pracę na czas określony w wymiarze 33 miesięcy lub też zawarcie 4 umowy o pracę na czas określony pomiędzy tymi samymi stronami stosunku pracy spowoduje, iż umowa o pracę przekształci się automatycznie z umowy terminowej na bezterminową.
Odpowiedź na pyt. nr 3:
Odpowiadając na to pytanie należy zwrócić uwagę na art. 14 ust. 4 u.z.k.p., zgodnie z którym do umów o pracę na czas określony, trwających w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej, stosuje się art. 251 k.p., jednakże do okresu zatrudnienia, o którym mowa w tym przepisie, wlicza się okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony przypadający od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej, a trwająca w tym dniu umowa o pracę na czas określony jest uważana za pierwszą umowę w rozumieniu art. 251 k.p. albo za drugą umowę w rozumieniu tego przepisu, jeżeli została zawarta jako druga umowa w rozumieniu art. 251 k.p. Na gruncie powyższego nie ma więc w przedmiotowej sytuacji przeszkód do zawarcia drugiej terminowej umowy o pracę na okres kolejnych 24 miesięcy, bowiem łączny czas pracy na podstawie obu umów terminowych, liczony od dnia wejścia w życie znowelizowanego k.p., nie przekroczy 33 miesięcy.
Odpowiedź na pyt. nr 4:
Zgodnie z art. 14 ust. 4 u.z.k.p., do umów o pracę na czas określony, trwających w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej, stosuje się art. 251 k.p., jednakże do okresu zatrudnienia, o którym mowa w tym przepisie, wlicza się okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony przypadający od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej, a trwająca w tym dniu umowa o pracę na czas określony jest uważana za pierwszą umowę w rozumieniu art. 251 k.p. albo za drugą umowę w rozumieniu tego przepisu, jeżeli została zawarta jako druga umowa w rozumieniu art. 251 k.p. W przedmiotowym stanie faktycznym obecnie trwającą umowę o pracę należy kwalifikować jako drugą, a więc pracodawca będzie miał możliwość zawarcia z rzeczonym pracownikiem jeszcze jedną umowę o pracę na czas określony.