Czy pielęgniarka w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym może stwierdzić zgon pacjenta?

Jeśli tak, to proszę o podstawę prawną.

Brak jest przesłanek, aby pielęgniarka uprawniona była do stwierdzania zgonu pacjenta w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym.

Stwierdzenie zgonu pacjenta należy, zgodnie z art. 43 ust. 1 ustawy z 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty, do kompetencji lekarza.

Podobnie, w myśl przepisu art. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy z 20 lipca 1950 roku o zawodzie felczera wykonywanie zawodu felczera polega między innymi na stwierdzaniu zgonu pacjenta.

Takich regulacji nie ma w ustawie z dnia 15 lipca 2011 roku o zawodach pielęgniarki i położnej.

Natomiast art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 roku o cmentarzach i chowaniu zmarłych - dalej u.c.ch.z., stanowi, że zgon i jego przyczyna powinny być ustalone przez lekarza, leczącego chorego w ostatniej chorobie. W razie niemożności dopełnienia przepisu ust. 1, stwierdzenie zgonu i jego przyczyny powinno nastąpić w drodze oględzin, dokonywanych przez lekarza lub w razie jego braku przez inną osobę, powołaną do tej czynności przez właściwego starostę, przy czym koszty tych oględzin i wystawionego świadectwa nie mogą obciążać rodziny zmarłego (art. 11 ust. 2 u.c.ch.z.). Na podstawie art. 11 ust. 3 u.c.ch.z. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej wydał rozporządzenie z dnia 3 sierpnia 1961 r. w sprawie stwierdzenia zgonu i jego przyczyny - dalej r.s.z.

 

Paragraf 3 r.s.z. wskazuje, że w przypadku gdy nie ma lekarza zobowiązanego do wystawienia karty zgonu w myśl § 2 ust. 1 bądź lekarz taki zamieszkuje w odległości większej niż 4 km od miejsca, w którym znajdują się zwłoki, albo z powodu choroby lub z innych uzasadnionych przyczyn nie może dokonać oględzin zwłok w ciągu 12 godzin od chwili wezwania, kartę zgonu wystawia:

1) lekarz, który stwierdził zgon będąc wezwany do nieszczęśliwego wypadku lub nagłego zachorowania,

2) lekarz lub starszy felczer albo felczer zatrudniony w przychodni bądź ośrodku zdrowia lub jego placówce terenowej (wiejski, felczerski punkt zdrowia) i sprawujący opiekę zdrowotną nad rejonem, w którym znajdują się zwłoki,

3) położna wiejska, jeżeli nastąpił na terenie gromady zgon pozostającego pod jej opieką noworodka przed upływem 7 dni życia, a najbliższa przychodnia lub ośrodek zdrowia jest oddalony o więcej niż 4 km.

Podnieść należy jednak, że wydaje się, iż przepis § 3 pkt 3 r.s.z. jest przepisem martwym, który nie jest stosowany w praktyce. W chwili obecnej środki komunikacji publicznej, czy nawet transport prywatny umożliwiają lekarzowi wykonywanie przez niego czynności przewidzianych ustawą o zawodzie lekarza i lekarza dentysty, w tym stwierdzenie zgonu. Ponadto, przepis ten odnosi się do szczególnej sytuacji, która nie występuje w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym.

Dodać należy również, że zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, w myśl przepisu art. 9 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15.04.2011 r. o działalności leczniczej należy do grupy podmiotów leczniczych, które udzielają całodobowych świadczeń zdrowotnych innych niż szpitalne i które obejmują swoim zakresem pielęgnację, opiekę i rehabilitację pacjentów niewymagających hospitalizacji, oraz zapewniają pacjentom produkty lecznicze potrzebne do kontynuacji leczenia, pomieszczenia i wyżywienie odpowiednie do stanu zdrowia, a także prowadzenie edukacji zdrowotnej dla pacjentów i członków ich rodzin oraz przygotowanie tych osób do samoopieki i samopielęgnacji w warunkach domowych. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 22 listopada 2013 roku zawiera katalog świadczeń gwarantowanych, które obejmują miedzy innymi świadczenia udzielane przez lekarza (§ 4 ust. 2 pkt 1).

W związku z powyższym, podmiot leczniczy jakim jest zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, powinien korzystać ze świadczeń zdrowotnych udzielanych przez lekarza. W konsekwencji, stwierdzić należy, iż brak jest przesłanek, aby pielęgniarka uprawniona była do stwierdzania zgonu pacjenta w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym.