Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Prawo i Zdrowie
Czy istnieje obowiązek zadeklarowania dziecka do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (dziecko od chwili urodzenia do 2 roku życia nie było zadeklarowane do żadnego lekarza)?
Odpowiedź:
Przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) – dalej u.ś.o.z., jak również postanowienia zarządzenia Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 27 listopada 2013 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów o udzielanie świadczeń w rodzaju: podstawowa opieka zdrowotna nr 69/2013/DSOZ, nie konstytuują obowiązku złożenia deklaracji wyboru świadczeniodawcy udzielającego świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej oraz wyboru lekarza POZ, pielęgniarki POZ i położnej POZ dla samego li tylko faktu złożenia oświadczenia woli. Owszem, jeśli dziecku mają być udzielane świadczenia podstawowej opieki zdrowotnej lub też za zasadne uznać należy pozostawanie w ciągłej gotowości do udzielania na rzecz dziecka świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej, przedstawiciel ustawowy dziecka (rodzic) winien złożyć deklarację wyboru POZ. Nie sposób jednak wykluczyć sytuacji, gdy dziecko w ogóle nie będzie korzystało ze świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej (np. przebywa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej) – w takim przypadku brak jest jakiegokolwiek obowiązku złożenia przez rodziców dziecka stosownej deklaracji wyboru świadczeniodawcy udzielającego świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej oraz lekarza POZ, pielęgniarki POZ czy położnej POZ. Podkreślić jednak należy, iż nawet wtedy, gdy przedstawiciel ustawowy dziecka nie złożył deklaracji wyboru POZ, to zgodnie z postanowieniami § 9 ust. 5 zarządzenia Nr 69/2013/DSOZ, świadczeniodawca POZ, w przypadkach uzasadnionych względami medycznymi, w szczególności w sytuacjach nagłego pogorszenia stanu zdrowia, obowiązany jest zawsze udzielić świadczeń na rzecz dziecka, które posiada obywatelstwo polskie i nie ukończyło 18. roku życia.
Uzasadnienie:
Zgodnie z przepisem art. 56 ust. 1 u.ś.o.z., wybór świadczeniodawcy udzielającego świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej oraz jednoczesny wybór lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej, świadczeniobiorca potwierdza pisemnym oświadczeniem woli czyli tzw. deklaracją wyboru, będącym dokumentem w postaci papierowej lub elektronicznej, opatrzonym bezpiecznym podpisem elektronicznym w rozumieniu przepisów o podpisie elektronicznym albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP w rozumieniu przepisów o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Jak stanowi zaś przepis § 9 ust. 1 zarządzenia Nr 69/2013/DSOZ, świadczenia gwarantowane w rodzaju POZ udzielane są osobom znajdującym się na listach świadczeniobiorców lekarza POZ, pielęgniarki POZ, położnej POZ, które złożyły u świadczeniodawcy odpowiednio, deklarację wyboru: lekarza POZ, pielęgniarki POZ, położnej POZ, włączając w to zamieszkujące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osoby uprawnione do świadczeń na podstawie przepisów o koordynacji, legitymujące się poświadczeniem wydanym przez właściwy terytorialnie oddział wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia na podstawie zarejestrowanego formularza E106 lub E109, lub E120, lub E121, lub odpowiednio dokumentu S1 albo DA1, wydanych przez instytucję innego państwa członkowskiego UE/EFTA, oraz osoby posiadające wydany przez Narodowy Fundusz Zdrowia formularz E106 lub E109, lub E120, lub E121, lub E123 lub dokument S1 albo DA1 zamieszkujące w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim UE/EFTA, którym zgodnie z obowiązującymi przepisami o koordynacji, tj. art. 18 i 27 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE L 166 z 30.04.2004, str. 1 z późn. zm.), pomimo zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przysługuje prawo do świadczeń zdrowotnych w Rzeczypospolitej Polskiej, jako państwie właściwym. Co istotne jednak, jak stanowi przepis § 9 ust. 5 zarządzenia Nr 69/2013/DSOZ, w przypadkach uzasadnionych względami medycznymi, w szczególności w sytuacjach nagłego pogorszenia stanu zdrowia, świadczeniodawca obowiązany jest udzielać świadczeń również ubezpieczonym, nieznajdującym się na liście świadczeniobiorców danego świadczeniodawcy oraz świadczeniobiorcom innym niż ubezpieczeni, tj. w szczególności osobom które nie ukończyły 18. roku życia posiadającym obywatelstwo polskie lub które uzyskały w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy i posiadają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej a także osobom posiadającym miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które są w okresie ciąży, porodu lub połogu i posiadają obywatelstwo polskie lub uzyskały w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, lub zezwolenie na pobyt czasowy. Świadczeniobiorcą, uprawnionym do korzystania ze świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej i to bez względu na okoliczność złożenia deklaracji POZ.
Odnosząc powyższe ustalenia w zakresie przepisów obowiązującego prawa do treści sformułowanego pytania stwierdzić należy, iż przepisy ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, jak i postanowienia zarządzenia w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów o udzielanie świadczeń w rodzaju: podstawowa opieka zdrowotna, nie konstytuują obowiązku złożenia deklaracji wyboru świadczeniodawcy udzielającego świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej oraz wyboru lekarza POZ, pielęgniarki POZ i położnej POZ dla samego li tylko faktu złożenia oświadczenia woli. Owszem, jeśli dziecku mają być udzielane świadczenia podstawowej opieki zdrowotnej lub też za zasadne uznać należy pozostawanie w ciągłej gotowości do udzielania na rzecz dziecka świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej, przedstawiciel ustawowy dziecka (rodzic) winien złożyć deklarację wyboru POZ. Nie sposób jednak wykluczyć sytuacji, gdy dziecko w ogóle nie będzie korzystało ze świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej (np. przebywa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej) – w takim przypadku brak jest jakiegokolwiek obowiązku złożenia przez rodziców dziecka stosownej deklaracji wyboru świadczeniodawcy udzielającego świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej oraz lekarza POZ, pielęgniarki POZ czy położnej POZ. Podkreślić jednak należy, iż nawet wtedy, gdy przedstawiciel ustawowy dziecka nie złożył deklaracji wyboru POZ, to zgodnie z postanowieniami § 9 ust. 5 zarządzenia Nr 69/2013/DSOZ, świadczeniodawca POZ, w przypadkach uzasadnionych względami medycznymi, w szczególności w sytuacjach nagłego pogorszenia stanu zdrowia, obowiązany jest zawsze udzielić świadczeń na rzecz dziecka, które posiada obywatelstwo polskie i nie ukończyło 18. roku życia.
Artur Paszkowski, autor współpracuje z Serwisem Prawo i Zdrowie
Odpowiedzi udzielono 1 września 2014 r.
\