Czy i w jaki sposób można rozliczyć z NFZ porady medyczne udzielane pracownikom narodowości ukraińskiej w POZ?

Gdy obywatel Ukrainy przebywając na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej korzysta ze statusu osoby ubezpieczonej, dysponuje on takimi samymi uprawnieniami w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej jak obywatel Rzeczypospolitej Polskiej.

Na terenie działalności placówki POZ znajduje się obecnie około 1000 pracowników narodowości ukraińskiej, którzy posiadają paszporty i są zatrudniani przez prywatnych przedsiębiorców. Zdarzają się sytuacje, w których konieczne jest udzielenie im w POZ świadczeń opieki zdrowotnej.

Czy i w jaki sposób można rozliczyć z NFZ porady medyczne i przepisywane leki?

Czy można zbierać deklaracje od tych obywateli Ukrainy, którzy przebywają w naszym kraju dłuższy okres czasu?

W sytuacji, kiedy obywatel Ukrainy przebywając na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej korzysta ze statusu osoby ubezpieczonej, dysponuje on takimi samymi uprawnieniami w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej jak obywatel Rzeczypospolitej Polskiej. Osoba taka może zatem złożyć deklarację wyboru świadczeniodawcy udzielającego świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej oraz deklarację wyboru lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej czy położonej podstawowej opieki zdrowotnej.

W tym miejscu wskazać jednak należy, iż nawet w sytuacji, kiedy korzystający ze statusu osoby ubezpieczonej obywatel Ukrainy nie złożył wcześniej deklaracji wyboru świadczeniodawcy udzielającego świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej oraz deklarację wyboru lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej czy położonej podstawowej opieki zdrowotnej, może on korzystać ze świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej. Jak stanowi bowiem § 8 ust. 8 zarządzenia prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z 27 czerwca 2016 roku Nr 50/2016/DSOZ w sprawie warunków zawarcia i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, poza świadczeniami, o których mowa wyżej, w przypadkach uzasadnionych względami medycznymi, w szczególności w sytuacjach nagłego pogorszenia stanu zdrowia, świadczeniodawca obowiązany jest udzielać świadczeń ubezpieczonym, nieznajdującym się na liście świadczeniobiorców danego świadczeniodawcy.

W takim przypadku, zgodnie z postanowieniami załącznika nr 1 do zarządzenia Nr 50/2016/DSOZ "Wartości stawek kapitacyjnych, porad i ryczałtów w POZ", wartość świadczenia jako świadczenia na rzecz obcokrajowca posiadającego ubezpieczenie zdrowotne na podstawie zgłoszenia, w związku z czasowym zatrudnieniem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wynosić będzie 49,00 złotych.

Już na wstępie niniejszych rozważań dokonać należy rozróżnienia dwóch stanów faktycznych, które wpływać będą na uprawnienie obywatela Ukrainy do korzystania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Otóż odmiennie kształtować się będzie sytuacja, kiedy to obywatel Ukrainy posiada status osoby ubezpieczonej (został zgłoszony przez pracodawcę), a odmiennie, kiedy to obywatel Ukrainy nie korzysta przebywając na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ze statusu osoby ubezpieczonej.

W pierwszym przypadku, czyli w sytuacji, kiedy obywatel Ukrainy przebywając na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej korzysta ze statusu osoby ubezpieczonej, dysponuje on takimi samymi uprawnieniami w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej jak obywatel Rzeczypospolitej Polskiej. Osoba taka może zatem złożyć deklarację wyboru świadczeniodawcy udzielającego świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej oraz deklarację wyboru lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej czy położonej podstawowej opieki zdrowotnej. Zgodnie bowiem z ogólną regułą wyrażoną przepisem § 8 ust. 1 pkt 1 lit. a zarządzenia Nr 50/2016/DSOZ, świadczenia gwarantowane w zakresie POZ udzielane są osobom znajdującym się na listach świadczeniobiorców lekarza POZ, pielęgniarki POZ, położnej POZ, które zgodnie z posiadanymi uprawnieniami złożyły u świadczeniodawcy, odpowiednio, deklarację wyboru: świadczeniodawcy i lekarza POZ, świadczeniodawcy i pielęgniarki POZ, świadczeniodawcy i położnej POZ włączając w to zamieszkujące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osoby uprawnione do świadczeń na podstawie przepisów o koordynacji.

W tym miejscu wskazać jednak należy, iż nawet w sytuacji, kiedy korzystający ze statusu osoby ubezpieczonej obywatel Ukrainy nie złożył wcześniej deklaracji wyboru świadczeniodawcy udzielającego świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej oraz deklarację wyboru lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej czy położonej podstawowej opieki zdrowotnej, może on korzystać ze świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej. Jak stanowi bowiem § 8 ust. 8 zarządzenia Nr 50/2016/DSOZ, poza świadczeniami, o których mowa wyżej, w przypadkach uzasadnionych względami medycznymi, w szczególności w sytuacjach nagłego pogorszenia stanu zdrowia, świadczeniodawca obowiązany jest udzielać świadczeń ubezpieczonym, nieznajdującym się na liście świadczeniobiorców danego świadczeniodawcy.

W takim przypadku, zgodnie z postanowieniami załącznika nr 1 do zarządzenia Nr 50/2016/DSOZ "Wartości stawek kapitacyjnych, porad i ryczałtów w POZ", wartość świadczenia jako świadczenia na rzecz obcokrajowca posiadającego ubezpieczenie zdrowotne na podstawie zgłoszenia, w związku z czasowym zatrudnieniem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wynosić będzie 49,00 złotych.

Co istotne, z podobnych uprawnień do korzystania ze świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej w sytuacjach nagłego pogorszenia stanu zdrowia co ubezpieczeni, nieznajdujący się na liście świadczeniobiorców danego świadczeniodawcy, korzystać będą osoby posiadające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskie, które uzyskały w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, i spełniają kryterium dochodowe, o którym mowa w art. 8 ustawy z 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej lub które nie ukończyły 18. roku życia lub też które są w okresie ciąży, porodu lub połogu.

Odnosząc się kolejno do sytuacji obywatela Ukrainy, której przebywając na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie korzysta ze statusu osoby ubezpieczonej jak również z żadnego innego tytułu uprawniającego do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wskazania wymaga, iż zgodnie z przepisem art. 15 ustawy z 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej, podmiot leczniczy nie może odmówić udzielenia świadczenia zdrowotnego osobie, która potrzebuje natychmiastowego udzielenia takiego świadczenia ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia. Podobnie jak stanowi art. 30 ustawy z 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty, lekarz ma obowiązek udzielać pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia, oraz w innych przypadkach niecierpiących zwłoki. W takich jednak przypadkach, czyli w sytuacji udzielania świadczeń osobie, która potrzebuje natychmiastowego udzielenia takiego świadczenia ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia a nie posiada żadnego uprawnienia do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, koszty udzielonego świadczenia obciążają w pierwszej kolejności samego pacjenta.