Badanie dydaktyków wydziałów prawa polskich uczelni (zarówno publicznych, jak i prywatnych) zostało przeprowadzone pomiędzy 7 lutego a 15 marca 2024 r. Respondenci wypełniali ankietę online, dotyczącą metod nauczania studentów kierunków prawniczych. W badaniu wzięło udział 231 dydaktyków, a jego głównym celem była identyfikacja stosowanych w praktyce metod nauczania studentów prawa wraz z rozpoznaniem potrzeb kadry dydaktycznej do zwiększania swoich kompetencji z zakresu nowoczesnych metod kształcenia.
Dydaktycy wolą tradycyjne metody
Włodzimierz Albin, prezes Wolters Kluwer Polska, podsumowując wyniki raportu podkreśla, że dydaktycy prawa wciąż opierają się na tradycyjnych podręcznikach, tymczasem studenci coraz częściej odchodzą od tej formy na rzecz elektronicznych źródeł wiedzy.
- Zmiana ta jest symptomem głębszej transformacji, w której to nie tylko narzędzia, ale i sposób przyswajania wiedzy, ulega ewolucji. Obecny proces dydaktyczny nie nadąża za potrzebami nowego pokolenia studentów. Wyzwaniem jest nie tylko integracja sztucznej inteligencji w edukacji, ale również rozwijanie u studentów umiejętności krytycznego myślenia i samodzielnego poszukiwania informacji. Bezkrytyczne odtwarzanie wzorów i schematów, to dziś za mało - mówi.
Prof. dr hab. Jerzy Woźnicki, prezes Fundacji Rektorów Polskich dodaje, że temat adekwatności procesu kształcenia w uczelniach oraz stosowanych metod nauczania jest wyjątkowo ważny w kontekście dynamicznego rozwoju nowych technologii, w szczególności sztucznej inteligencji (AI).
- Bezsprzecznie rozwój tych narzędzi będzie w coraz większym stopniu wpływać na sposoby nauczania i weryfikacji wiedzy, umiejętności studentów do poszukiwania i przyswajania wiedzy, a także pojawianie się nowych dylematów i wyzwań etycznych. Ważne jest zatem, aby rozwój AI w edukacji wyższej był starannie zarządzany, z uwzględnieniem zarówno korzyści, jak i potencjalnych zagrożeń, oraz aby dążyć do zachowania równowagi między wykorzystaniem technologii a realizacją misji uczelni w bardziej tradycyjny sposób - wskazuje.
Czytaj: Sztuczna inteligencja, nowe technologie, talent - trzy kluczowe trendy dla prawników >>
Zajęcia raczej stacjonarnie
Badanie pokazuje, że dydaktyka po pandemii COVID-19 to zdecydowany powrót do kształcenia w trybie stacjonarnym, który jest preferowany przez respondentów ze względu na potrzebę interakcji ze studentami, budowania relacji mistrz-uczeń, a także weryfikacji przez dydaktyków skuteczności stosowanych metod przekazywania wiedzy.
Chociaż tryb stacjonarny pozostaje dominujący w procesie kształcenia, tryb zdalny i hybrydowy doceniany jest jako rozwiązanie elastyczne i korzystne zwłaszcza podczas prowadzenia zajęć opartych na przekazywaniu wiedzy teoretycznej - wykłady, umożliwiające lepsze zarządzanie czasem przez dydaktyków i studentów, a także wykorzystanie narzędzi cyfrowych w procesie kształcenia.
Na studiach widać zresztą dwa podejścia w zakresie wyboru metody kształcenia studentów: autonomia pracownika dydaktycznego w zakresie prowadzonego przedmiotu (58 proc. badanych) oraz działanie według odgórnie ustalonych wytycznych - 43 proc.
Zobacz w LEX: Praca zdalna. Komentarz do nowelizacji Kodeksu pracy > >
AI nie budzi zaufania
Badanie pokazuje też profil pracownika dydaktycznego. Jak wynika z raportu wykładowcy - aż 97 proc. ankietowanych samodzielnie przygotowuje swoje zajęcia i niezbędne materiały, korzystając z podręczników i materiałów zarówno papierowych (85 proc.), jak i elektronicznych (82 proc.). Korzystają także ze specjalistycznych baz danych - 74 proc. i zasobów internetowych - 67 proc., w większości przypadków przygotowując się do zajęć, nie wykorzystują AI - 85 proc.
Sztuczną inteligencję aż 56 proc. badanych postrzega jako zagrożenie, a tylko 38 proc. jako szansę.
- Według nich AI przede wszystkim zagraża rozwojowi studentów, ich samodzielności, kreatywności, a także przyswajaniu nierzetelnych danych generowanych przez AI. Doceniana jest natomiast jako narzędzie usprawniające przetwarzanie danych i przygotowanie ciekawych materiałów do zajęć - czytamy w raporcie.
Czytaj również w LEX: Problematyka sztucznej inteligencji w świetle prawa autorskiego > >
Co powinien umieć współczesny prawnik
Za najważniejsze kompetencje współczesnego prawnika respondenci uznają kreatywne myślenie, umiejętność argumentacji na piśmie, krytyczne czytanie prawnicze oraz umiejętności komunikacyjne.
W ich ocenie, są to właśnie te kompetencje, których rozwój może zostać zaburzony przez bezrefleksyjny dostęp do narzędzi AI. - Zdaniem badanych największe efekty dydaktyczne osiągane są podczas zajęć praktycznych nastawionych na rozwój kompetencji prawniczych: 42 proc. wskazuje na casestudy/kazusy, 23 proc. na dyskusje/konwersatoria. Wykłady (ale interaktywne/angażujące), podczas których przekazywane są niezbędne zagadnienia wskazuje 16 proc. badanych.
- Biorąc pod uwagę zarówno profil pracowników dydaktycznych, jak i wyzwania związane z rozwojem nowych technologii, w tym narzędzi AI, w procesie kształcenia zasadne jest poszukiwanie rozwiązań umożliwiających kadrze dydaktycznej dostęp do zasobów rzetelnej wiedzy zarówno teoretycznej, jak
i praktycznej z zakresu nauk prawniczych - czytamy w raporcie.
Czytaj również w LEX: Pełnomocnictwo substytucyjne a upoważnienie aplikanta do zastępowania adwokata lub radcy prawnego > >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.