Konrad D. zwrócił się Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku o udostępnienie mu jako informacji publicznej danych z wyborów samorządu aptekarskiego w 2019 r. Żądane informacje szczegółowo opisał w trzydziestu punktach.

Izba wyceniła koszt udostępnienia tych informacji na kwotę 1,5 tys. zł, w oparciu o stawkę godzinową pracy 105 zł brutto. Konrad D. zaskarżył otrzymane pismo do sądu. Jego zdaniem organ nie wykazał, że ponosi jakiekolwiek dodatkowe koszty, które wykraczałyby poza zakres zwykłej pracy biurowej i organizacyjnej. Dodał, że identyczne informacje przekazano mu nieodpłatnie już w dziesięciu okręgowych izbach aptekarskich.

 

Sposób obliczenia opłaty musi być weryfikowalny

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku uchylił zaskarżony akt. Sąd zwrócił uwagę, że udostępnienie informacji publicznej pozostaje nieodpłatne. Wyjątek od zasady bezpłatnego dostępu do informacji publicznej dotyczy poniesienia przez podmiot zobowiązany dodatkowych kosztów i znajduje zastosowanie w dwóch przypadkach. Pierwszy z nich obejmuje koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia informacji, innym niż jedna z form określonych w art. 12 ust. 2 pkt 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, zaś drugi wiąże się z koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku. Muszą to być koszty dodatkowe, a więc koszty ustalane każdorazowo przy realizacji danego wniosku, wykraczające poza normalne koszty funkcjonowania danego podmiotu.

Jeżeli zatem zobowiązany zamierza pobrać opłatę (choćby w symbolicznej wysokości), powinien powiadomić wnioskodawcę o jej wysokości, przyczynach poboru oraz sposobie kalkulacji. Po otrzymaniu powiadomienia wnioskodawca może podjąć decyzję:

  • o pokryciu tych kosztów, gdy zgadza się z ustaloną opłatą,
  • albo odstąpić od żądania udostępnienia informacji,
  • bądź żądanie zmodyfikować w zakresie sposobu lub formy udostępnienia informacji.

Dzięki temu wnioskodawcy dano zawsze możliwość samodzielnego podjęcia decyzji o pokryciu kosztów udostępnianych informacji.

W tej sprawie Izba ograniczyła się jedynie do wskazania potencjalnych kosztów osobowych przygotowania żądanej informacji, tj. dodatkowego wynagrodzenia pracownika, którego koszt określono na kwotę 1573,50 zł, przy założeniu, iż cała praca zostanie przez niego wykonana w ciągu 15 godzin.

Zobacz w LEX: Dostęp do informacji publicznej w praktyce funkcjonowania samorządu terytorialnego > >

W ocenie Sądu ustalona w ten sposób opłata nie poddaje się kontroli. Przede wszystkim dlatego, że w piśmie do wnioskodawcy organ nie zawarł żadnej dodatkowej argumentacji, która uzasadniałaby jego stanowisko co do konieczności poniesienia takich kosztów. Obowiązkiem podmiotu, który chce zrekompensować sobie koszty udzielenia odpowiedzi wnioskodawcy, jest bowiem w pierwszej kolejności rozważenie, czy informacja może być udostępniona nieodpłatnie (art. 13 ust. 2 i art. 14 ust. 2 u.d.i.p.). A więc np. przez ewentualną zmianę formy udostępnienia informacji, a następnie poinformowanie o tym wnioskodawcy. W przeciwnym wypadku doszłoby do sytuacji, że decyzja o zmonetyzowaniu informacji należałaby arbitralnie do zobowiązanego podmiotu. 

Przeczytaj także: WSA: Zawiadomienie o przestępstwie, nawet wycofane, może być informacją publiczną

 

Izba mogła wskazać i 100 roboczogodzin

Ponadto, jak zauważył sąd, w zaskarżonym akcie nie wskazano, w jaki sposób ustalono ilość godzin potrzebnych do przygotowania wnioskowanej informacji. Nie zawierając żadnego uzasadnienia w tym względzie, równie dobrze Izba mogła wskazać 100 godzin.

Choć sąd przychylił się do stanowiska Izby, że przekształcenie żądanych przez skarżącego informacji przez ich zebranie, przeanalizowanie i wyciągnięcie wniosków, może łączyć się z ponoszeniem opłat, to jednak niezbędne jest jednoczesne wykazanie, iż koszty te przekraczają normalne koszty funkcjonowania organu. Ponadto, koszty osobowe (koszty pracy) mogą być traktowane jako dodatkowe koszty w rozumieniu art. 15 ust. 1 u.d.i.p., pod warunkiem, że podmiot wykaże potrzebę zatrudnienia dodatkowej osoby do udzielenia informacji lub zapłacenia za nadgodziny pracownikowi. Ważne jest także, by podać sposób wyliczenia opłaty oraz wykazać, że jej wysokość odpowiada rzeczywiście poniesionym kosztom.

Wyrok WSA w Białymstoku z 11 lipca 2024 r., sygn. akt II SA/Bk 331/24

Czytaj również w LEX: Udzielenie informacji publicznej na wniosek prasy > >

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.