Czy w myśl art. 12 u.w.r.s.p.z., który szczegółowo opisuje wymagane wykształcenie na stanowisko asystenta rodziny może być zatrudniona osoba, która ma ukończone studia wyższe o kierunku pedagogika społeczna?
Odpowiedź
Osoba niespełniająca wymogów nie może być zatrudniona na stanowisku asystenta rodziny. Zasadniczo asystent rodziny został ustawowo zastrzeżony do zadań gminy a kwalifikacje są szczegółowo określone ustawą i rozporządzeniem.
Uzasadnienie
Zgodnie z art. 176 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 149, poz. 887) - dalej u.w.r.s.p.z. do zadań własnych gminy należy m.in. tworzenie oraz rozwój systemu opieki nad dzieckiem, w tym placówek wsparcia dziennego, oraz praca z rodziną przeżywającą trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych przez zapewnienie rodzinie przeżywającej trudności wsparcia i pomocy asystenta rodziny oraz dostępu do specjalistycznego poradnictwa.
Jednocześnie zgodnie z art. 17 u.w.r.s.p.z. asystenta rodziny zatrudnia kierownik jednostki organizacyjnej gminy, która organizuje pracę z rodziną, lub podmiot, któremu gmina na podstawie art. 190 zleciła organizację pracy z rodziną. Praca asystenta rodziny jest wykonywana w ramach stosunku pracy w systemie zadaniowego czasu pracy albo umowy o świadczenie usług, do której, zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Praca asystenta rodziny nie może być łączona z wykonywaniem obowiązków pracownika socjalnego. Asystent rodziny nie może prowadzić postępowań z zakresu świadczeń realizowanych przez gminę.
Asystentem rodziny może być osoba, która posiada wykształcenie wyższe na kierunku pedagogika, psychologia, socjologia, nauki o rodzinie lub praca socjalna lub wykształcenie wyższe na dowolnym kierunku uzupełnione szkoleniem z zakresu pracy z dziećmi lub rodziną i udokumentuje co najmniej roczny staż pracy z dziećmi lub rodziną lub studiami podyplomowymi obejmującymi zakres programowy szkolenia określony na podstawie ust. 3 i udokumentuje co najmniej roczny staż pracy z dziećmi lub rodziną lub wykształcenie średnie i szkolenie z zakresu pracy z dziećmi lub rodziną, a także udokumentuje co najmniej 3-letni staż pracy z dziećmi lub rodziną; nie jest i nie była pozbawiona władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie jest jej zawieszona ani ograniczona; wypełnia obowiązek alimentacyjny – w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do niej wynika z tytułu egzekucyjnego; nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.
Asystent rodziny jest obowiązany do systematycznego podnoszenia swoich kwalifikacji w zakresie pracy z dziećmi lub rodziną, w szczególności przez udział w szkoleniach oraz samokształcenie. Zgodnie z delegacją zawartą w art. 12 ust. 3 u.w.r.s.p.z. minister właściwy do spraw rodziny określi, w drodze rozporządzenia, liczbę godzin i zakres programowy szkoleń, o których mowa wyżej, oraz kwalifikacje osób, które mogą prowadzić szkolenia, mając na uwadze zapewnienie odpowiedniego poziomu wykonywania zadań przez asystenta rodziny. Powyższą regulacją jest rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2011 r. w sprawie szkoleń na asystenta rodziny (Dz. U. Nr 272, poz. 1608). Zgodnie z zapisami rozporządzenia liczba godzin szkoleń nie może być mniejsza niż 230 godzin dydaktycznych.
Jednocześnie wskazać należy, iż zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz. U. Nr 50, poz. 398), które określa między innymi 1) wykaz stanowisk, z uwzględnieniem podziału na stanowiska kierownicze urzędnicze, urzędnicze, pomocnicze i obsługi oraz doradców i asystentów; minimalne wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania pracy na poszczególnych stanowiskach; warunki i sposób wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie wyboru oraz maksymalny poziom dodatku funkcyjnego; maksymalny poziom wynagrodzenia zasadniczego pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie powołania oraz maksymalny poziom dodatku funkcyjnego; warunki i sposób wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, w tym minimalny poziom wynagrodzenia zasadniczego na poszczególnych stanowiskach, na stanowisku aspirant pracy socjalnej może zostać zatrudniona osoba, która posiada wykształcenie co najmniej średnia. Nie ma również wymogu określonego stażu pracy. Ponieważ jest to stanowisko pomocnicze osoba ta winna również w myśl ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458 z późn. zm.) spełnić następujące wymogi: być co do zasady obywatelem polskim; posiadać pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych oraz posiada kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania pracy na określonym stanowisku.
Konkludując osoba posiadająca wykształcenie na kierunku pedagogika społeczna nie spełnia expressis verbis warunku wykształcenia na kierunku pedagogika. Ponadto należy wziąć pod uwagę fakt, iż w związku z brakiem doprecyzowania o jaki konkretnie kierunek chodzi w zakresie słowa pedagogika nie można przyjąć, iż definicja obejmuje wszelkie rodzaje pedagogiki. Tym bardziej, iż np. w przypadku koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej (art. 78 u.w.r.s.p.z.) wskazano, iż koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej może być osoba, która posiada wykształcenie wyższe na kierunku pedagogika, pedagogika specjalna, psychologia, socjologia, praca socjalna, nauki o rodzinie. Tak więc ustawodawca w sytuacji gdy chce – dokonuje doprecyzowania o jakie konkretnie rodzaje pedagogiki chodzi.