- Zarządzam cmentarzami w dwóch gminach, w jednej te same odpady uznawane są za odpady komunalne, w innej uznaje się, że nie podlegają segregacji – mówi serwisowi Prawo.pl administrator kilku nekropolii. – Ta ostatnia praktyka zwiększa koszty eksploatacji cmentarza, pod koniec 2022 r. za sam wywóz śmieci płaciłem od 60 do 80 tys. zł miesięcznie – tłumaczy.

 

Wywóz odpadów komunalnych>>

 

Kwiaty, znicze, a nawet telewizory

Odpady wyrzucane do cmentarnych kontenerów nie różnią się aż tak bardzo od tych, wrzucanych do śmietników w domu. Nie chodzi wszak o ludzkie szczątki, a o kwiaty, plastikowe wkłady, czy szklane znicze. - Zdarzało się czasem, że ludzie przywozili nam też opony, kanapy czy stare telewizory, choć akurat to ukróciło nieco zainstalowanie monitoringu i montowanie prześmiewczych filmów, na których widać było osoby obdarzające nas – lub swoich zmarłych krewnych - meblami czy elektroniką – tłumaczy administrator. O ile lodówka i fotel w cmentarnym kontenerze to raczej ewenement, to pozostałe odpady w cmentarnych śmietnikach nie wydają się aż tak problematyczne.

Sprawdź w LEX: Jakie obowiązki musi spełnić firma prywatna, która chce odbierać odpady z cmentarza? >

 

Ministerstwo Klimatu i Środowiska, które poprosiliśmy o interpretację przepisów, tłumaczy, że odpady cmentarne są odpadami komunalnymi.

- Odpady powstające na cmentarzach tj. znicze, zużyte sztuczne kwiaty, zaliczane są do odpadów komunalnych, w związku z powyższym podlegają selektywnemu zbieraniu w podziale, w szczególności na: papier, metal, tworzywa sztuczne, szkło, bioodpady – wyjaśnia MKiŚ. Dodaje, że obowiązki dotyczące selektywnego zbierania zostały określone w  ustawie z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 202 r. poz. 2519 - u.p.c.g.), ponadto szczegóły dotyczące selektywnego zbierania odpadów znajdują się regulaminie utrzymania czystości i porządku danej gminy. 

Sprawdź w LEX: Pod jakim kodem należy zaklasyfikować odpady pochodzące z cmentarzy? >

 

Odpady nieulegające biodegradacji

Dlaczego więc część gmin i firm zajmujących wywozem odpadów ma problem z przyjęciem, że odpady z cmentarza podlegają segregacji?

- Na początku musimy zauważyć, że cmentarz jest tzw. nieruchomością niezamieszkałą, na której powstają odpady komunalne z uwagi na przebywanie na niej ludzi– mówi Mateusz Karciarz, prawnik w kancelarii Radców Prawnych Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy sp. k. - Tym samym niewątpliwie w pierwszej kolejności powinny być do niej stosowane zasady jak dla każdej tego rodzaju nieruchomości - jeśli gmina ma objęte nieruchomości niezamieszkałe systemem, to właściciel tej nieruchomości (właściciel w rozumieniu ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) ma obowiązek złożyć tzw. deklarację śmieciową, natomiast w przypadku, gdy nieruchomości niezamieszkałe nie są w danej gminie objęte gminnym systemem, to właściciel tej nieruchomości zobowiązany jest posiadać stosowną umowę na odbiór odpadów komunalnych z terenu tej nieruchomości – tłumaczy.

Sprawdź w LEX: Kto powinien wykonywać testy zgodności dla odpadu 20 03 99 - odpady pochodzące z cmentarza - administrator cmentarza czy podmiot odbierający odpady z cmentarza i kierujący ten odpad na składowisko odpadów? >

W jednym i w drugim przypadku z terenu cmentarza powinny być odbierane podstawowe frakcje odpadów komunalnych, tj. odpady zmieszane, papier, tworzywa sztuczne, odpady opakowaniowe wielomateriałowe i metale, szkło oraz bioodpady. Cmentarz jest szczególnym rodzajem nieruchomości niezamieszkałej – po pierwsze ze względu na cel, jakiemu służy (forma pewnego rodzaju miejsca kultu),  po drugie ze względu na dodatkowe rodzaje odpadów, jakie są na nim wytwarzane (zużyte znicze, wiązanki). A zatem – jak wskazuje Mateusz Karciarz – odpady z cmentarzy skatalogowane są jako odpady komunalne (podgrupa 20 02 - głównie jest tu wykorzystywany kod 20 02 03, czyli "Inne odpady nieulegające biodegradacji").
- Tak więc w tym kontekście zgadzam się z ministerstwem, że na cmentarzach wytwarzane są odpady komunalne. To z kolei powoduje, że ich pozbywanie się powinno następować w trybie właściwym dla odpadów komunalnych, czyli przez podpisanie umowy na ich odbiór z podmiotem wpisanym do rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości (art. 9b ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) – podkreśla.

Sprawdź w LEX: Jakie zezwolenia musi posiadać podmiot odbierający odpady z cmentarza i przewożący je na składowisko odpadów? >

Problem z poziomami recyklingu

Gminy muszą osiągać określone poziomy recyklingu odpadów – od 1 stycznia 2020 r. wymagania w tym zakresie, określone w u.p.c.g. dotyczą już nie wybranych frakcji odpadów komunalnych, ale całego ich strumienia. Często wymogi w tym zakresie określają w umowach z przedsiębiorcami, którzy zajmują się wywozem odpadów. W tym kontekście wywóz dużej ilości śmieci zanieczyszczonych parafiną, które nie są traktowane jako szkło lub plastik może mocno utrudnić osiąganie celów.

- Oczywiście rozumiem, że z – powiedzmy – zanieczyszczonych parafiną szklanych zniczy nie powinno robić się butelek lub naczyń do przechowywania jedzenia, ale niewykorzystywanie ich np. jako tłuczki przy budowie dróg, jest dla mnie niezrozumiałe – mówi administrator cmentarza. W sytuacji, gdy odpady z cmentarza są odbierane w niewłaściwy sposób, gmina ma niewielkie pole do manewru.

 – Może jedynie zareagować, gdyby właściciel nieruchomości nie miał złożonej deklaracji śmieciowej (gdy nieruchomości niezamieszkałe są objęte gminnym systemem) lub zawartej umowy (gdy nieruchomości niezamieszkałe są poza gminnym systemem) na wszystkie podstawowe frakcje odpadów komunalnych. W pierwszym przypadku wójt (burmistrz, prezydent miasta) jest uprawniony do określenia – w drodze decyzji administracyjnej, o której mowa w art. 6o ust. 1 u.c.p.g. – wysokości opłaty – wskazuje Mateusz Karciarz. W drugim przypadku organ wykonawczy gminy określa w drodze decyzji i obowiązek, i wysokość ponoszonych opłat (art. 6 ust. 7 u.c.p.g). Równolegle – jak wskazuje  prawnik - nieprawidłowości w powyższym zakresie mogłyby być sankcjonowane przepisem art. 10 u.c.p.g.(albo z ust. 2, albo ust. 2a, albo ust. 2b, w zależności od stanu faktycznego), określającego odpowiedzialność za wykroczenia.

 

Ekologia na cmentarzu

Funkcjonowanie cmentarzy coraz częściej jest postrzegane przez pryzmat działań proekologicznych. Wprowadzenie rozwiązań na rzecz ograniczenia odpadów cmentarnych, takie jak zniczodzielnie (stojaki ze zniczami możliwymi do ponownego użycia), czy promowanie postawy ograniczania przynoszenia plastikowych ozdób, staje się coraz bardziej popularne.

- Odpady jest to jeden z dwóch najbardziej generujących koszty zakresów spraw, z jakimi się borykamy, w kontekście prowadzenie cmentarzy.  – mówi Mateusz Dzioba, Zastępca Dyrektora Usług Komunalnych w Poznaniu.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.