Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z dnia 23 marca 2010 r., sygn. akt PN.0911-48/10

Pojęcie utrzymanie porządku w rozumieniu ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008, ze zm.) ogranicza się do gromadzenia, zbierania i usuwania odpadw komunalnych, nie zaś do usuwania z terenu nieruchomości wrakw pojazdw mechanicznych, niemieszczących się w definicji odpadw.

Pisaliśmy o tym również:
Usuwanie wraków pojazdów mechanicznych nie mieści się w definicji odpadów (PN.0911-48/10)

 

Rozstrzygnięcie nadzorcze

 

z dnia 23 marca 2010 r.

 

Wojewoda Warmińsko-Mazurski

 

PN.0911-48/10

 

Pojęcie "utrzymanie porządku" w rozumieniu ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008, ze zm.) ogranicza się do gromadzenia, zbierania i usuwania odpadów komunalnych, nie zaś do usuwania z terenu nieruchomości wraków pojazdów mechanicznych, niemieszczących się w definicji odpadów.

Dz.Urz.Warm 2010/47/830

602945

 

 

Sentencja

 

Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy a dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z późn. zm.) nieważność uchwały Nr XXXVII/234/10 Rady Gminy Lidzbark Warmiński z dnia 12 lutego 2010 r. w sprawie uchwalenia regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Lidzbark Warmiński w części dotyczącej § 3 zdanie 2, § 9 lit. b, § 10, § 11 lit. b, d, § 15 ust. 2 i § 22.

 

Uzasadnienie faktyczne

 

Uchwałą, o której mowa we wstępie, powołując się m.in. na art. 4 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008, z późn. zm.) Rada Gminy Lidzbark Warmiński ustaliła Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Lidzbark Warmiński - zwany dalej regulaminem.

 

Zaspokojenie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej należy do zadań własnych gminy. Zadania te obejmują m.in. sprawy utrzymania czystości i porządku na terenie gminy (art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym, art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach).

 

Przepis art. 4 ostatnio powołanej ustawy upoważnił radę gminy do ustalenia, w drodze uchwały, szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, w zakresie określonym w art. 4 ust. 2 pkt 1-8.

 

Ustawodawca nieprzypadkowo doprecyzował w art. 4 ust. 2 ustawy wymagania, które mogą być wprowadzone uchwałą w sprawie regulaminu czystości i porządku. Zadaniem legislacji gminnej przewidzianej w art. 4 tej ustawy jest określenie wymagań dotyczących utrzymania czystości i porządku na terenie nieruchomości, lecz wyłącznie w zakresie wynikającym z art. 4 ust. 2 ustawy. Wyliczając bowiem w art. 4 ust. 2 ustawy komponenty regulaminu ustawodawca nie posłużył się zwrotem "w szczególności" ani podobnym, co oznacza, że wyliczenie zamieszczone w art. 4 ust. 2 ustawy ma charakter wyczerpujący. W uchwale rady gminy nie wolno zatem zamieszczać postanowień, które wykraczałyby poza treść art. 4 ustawy. Tymczasem Rada Gminy w szeregu zapisów wykroczyła poza zakres upoważnienia wskazanego w art. 4 ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku, i tak:

 

- W § 3 zdanie drugie regulaminu Rada Gminy w sposób nieuprawniony przekazała ustalenie szczegółowych warunków selektywnej zbiórki firmom wywozowym lub innym firmom posiadającym stosowne zezwolenie w umowie. Zgodnie z art. 4 uchwalenie regulaminu czystości i porządku w gminie jest wyłączną kompetencją rady gminy. Zgodnie z art. 4 ust. 2 pkt. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku, regulamin określa szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące wymagań w zakresie utrzymania czystości i porządku na terenie nieruchomości obejmujących: prowadzenie we wskazanym zakresie selektywnego zbierania i odbierania odpadów komunalnych (...). Zatem to na organie stanowiącym gminy spoczywa obowiązek ustalenia warunków selektywnej zbiórki odpadów.

- W § 9 lit. b regulaminu Rada zobowiązała właścicieli nieruchomości do usuwania z terenu nieruchomości wraków pojazdów mechanicznych. Zauważyć należy, iż pojęcie "utrzymanie porządku" w rozumieniu ustawy ogranicza się do gromadzenia, zbierania i usuwania odpadów komunalnych, nie zaś do usuwania z terenu nieruchomości wraków pojazdów mechanicznych, niemieszczących się w definicji odpadów.

 

- W § 10 regulaminu Rada zobowiązała organizatorów imprez ogólnodostępnych do zapewnienia wystarczającej liczby koszy, pojemników lub kontenerów do gromadzenia odpadów oraz przenośnych szaletów, a także do niezwłocznego uprzątnięcia odpadów powstałych w wyniku odbywających się imprez, po ich zakończeniu. Należy wskazać, iż zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawa określa zadania gminy oraz obowiązki właścicieli nieruchomości dotyczące utrzymania czystości i porządku, a także warunki udzielania zezwoleń podmiotom świadczącym usługi w zakresie objętym regulacją ustawy. Zasadnym jest zatem wniosek, iż wydawany na podstawie ww. ustawy regulamin utrzymania czystości nie może zawierać w swej treści postanowień nakładających obowiązki na podmioty niebędące właścicielami nieruchomości, w tym przypadku na organizatorów imprez masowych (ogólnodostępnych).

 

- W § 11 lit b i d Rada Gminy wprowadziła następujące zakazy: spalania zmieszanych odpadów komunalnych na powierzchni ziemi oraz w instalacjach grzewczych budynków i innych miejscach (lit. b), zakopywania odpadów oraz padłych zwierząt (lit. d). Należy wskazać, że regulamin utrzymania czystości i porządku nie może normować materii uregulowanych w przepisach odrębnych. Regulacje w zakresie spalania i zakopywania odpadów i zwłok zwierząt wprowadzone w innych aktach prawnych (tj. ustawa z 27 kwietnia 2001 r. o odpadach - Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251, z późn. zm. rozporządzenie nr 1774/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 października 2002 r. ustanawiającego przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi - Dz. Urz. WE 273 z 10.10.2002, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 37, str. 92, z późn. zm.) wyłączają kompetencje rady gminy do stanowienia w tym zakresie w niniejszym regulaminie.

 

- W § 15 ust. 2 regulaminu Rada wprowadziła zapis zobowiązujący właściciela nieruchomości do ponoszenia kosztów odtworzenia pojemnika, którego zniszczenie zostało spowodowane przyczynami innymi niż wynikające z normalnej eksploatacji. Należy wskazać, iż zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach do obowiązków właścicieli nieruchomości należy wyposażenie nieruchomości w urządzenia służące do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymywanie tych urządzeń w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym. Należy wskazać, iż ustawodawca nie przesądza w jaki sposób właściciel nieruchomości urządzenie do zbierania odpadów komunalnych pozyska, ani też nie upoważnia Rady do stanowienia w tym przedmiocie w regulaminie utrzymania czystości i porządku.

 

- W § 22 Rada Gminy wprowadziła zapis, iż koszty odbioru, transportu i unieszkodliwiania odpadów zmieszanych ponosi właściciel nieruchomości. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 3b ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez pozbywanie się zebranych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych oraz nieczystości ciekłych w sposób zgodny z przepisami ustawy i przepisami odrębnymi. Zatem właściciel nieruchomości może tylko w jeden sposób wykonać przewidziany tym przepisem obowiązek pozbycia się odpadów komunalnych zebranych na terenie nieruchomości tj. poprzez zawarcie umowy z podmiotem posiadającym zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie pobierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, zapłacenie za wykonaną usługę, udokumentowanie wykonania obowiązku przez okazanie takiej umowy i dowodów płacenia za usługi. Regulacja ta wynika z art. 6 ust. 1 ustawy, zatem Rada w ramach przyznanych jej ustawą uprawnień nie posiadała kompetencji do wskazywania podmiotu posiadającego zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych ani decydowania w jakich wypadkach odbieranie (transport i unieszkodliwianie) odpadów komunalnych jest płatne, a w jakich bezpłatne. Kwestie te reguluje umowa zawarta przez właściciela z przedsiębiorcą. Rada może jedynie, w odrębnej uchwale, określić górne stawki opłat, a nie rozstrzygać, kiedy i w jakich przypadkach, dana usługa ma się odbywać odpłatnie. Ponadto kwestionowany zapis regulaminu dotyczy tylko odpadów zmieszanych, co przy zastosowaniu reguł wnioskowania prawniczego należałoby przyjąć, że koszty odbioru w tym transportu i unieszkodliwiania innych odpadów ponosi inny od właściciela nieruchomości podmiot.

 

Regulamin utrzymania czystości i porządku stanowi akt prawa miejscowego, dlatego też konieczne jest formułowanie zawartych w nim postanowień na podstawie i w granicach upoważnienia ustawowego, precyzyjnie i kompleksowo realizujących delegację ustawową, pozbawionych jednocześnie powtórzeń przepisów powszechnie obowiązujących zawartych w innych aktach normatywnych, a w szczególności w aktach rangi ustawowej. Stanowione przez organy jednostek samorządu terytorialnego akty prawa miejscowego winny bowiem regulować kwestie wynikające z delegacji ustawowej w taki sposób, by przyjęte w oparciu o nią normy uzupełniały, wydane przez inne podmioty, przepisy powszechnie obowiązujące, kształtujące prawa i obowiązki ich adresatów. Co więcej - sens takiego unormowania na gruncie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku, tkwi w tym, że w obowiązującym stanie prawnym każde niewykonanie obowiązków określonych w uchwale rady gminy wydanej na podstawie art. 4 tej ustawy jest wykroczeniem z jej art. 10 ust. 2a. Z uwagi na powyższe organ stanowiący gminy może dokonywać regulacji prawnych tylko w takim zakresie, w jakim został wyraźnie do tego upoważniony.

 

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak na wstępie.

 

Od niniejszego rozstrzygnięcia służy prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z powodu jego niezgodności z prawem w terminie 30 dni od daty otrzymania za pośrednictwem Wojewody Warmińsko-Mazurskiego.