Prawie ćwierćwiecze doświadczeń w samorządności pokazało, iż jednostkom samorządu terytorialnego potrzeba więcej elastyczności w organizacji pracy tak, aby mogły dostosować rozwiązania do lokalnych potrzeb i możliwości, tak Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji argumentowało podjęcie prac nad ustawą samorządową. MAiC podkreśliło jednocześnie, że projekt od początku powstaje w toku rozmów i współpracy z partnerami z samorządów i innych zainteresowanych.
Trzy warianty tworzenia centrów usług wspólnych
Projekt aktu przewiduje możliwość tworzenia centrów usług wspólnych w trzech wariantach:
- urząd gminy będzie mógł obsługiwać pod kątem finansowym i organizacyjnym swoje jednostki organizacyjne, tj. wszystkie szkoły, przedszkola, żłobki czy jednostki pomocy społecznej. A więc w jednostkach tych nie będzie potrzebne stanowisko głównego księgowego i innych stanowisk obsługowych (ta propozycja wydaje się istotna zwłaszcza dla małych jednostek samorządu terytorialnego),
- samorząd będzie mógł stworzyć wyspecjalizowaną jednostkę obsługową dla wszystkich swoich jednostek organizacyjnych.
- będzie mógł też powstać związek jednostek samorządu terytorialnego, który mógłby obsługiwać kilka – a potencjalnie nawet wszystkie samorządy w Polsce
Samorządy będą łączyły się chętniej?
Projektodawcom ustawy samorządowej zależało na stworzeniu bodźców, które wpłynęłyby na dobrowolne łączenie jednostek samorządu terytorialnego. Jedną z takich zachęt, jest modyfikacja mnożnika uwzględniającego sytuację biedniejszych gmin – tak by bardziej opłacało im się łączenie.
Sama procedura łączenia się samorządów ma być uproszczona. Projekt precyzuje też przepisy dotyczące sytuacji prawnej po powstaniu nowej jednostki samorządu terytorialnego. M .in. stanowi, że akty prawa miejscowego poprzednich jednostek obowiązują do momentu, aż nowa jednostka ich nie zmieni. Kolejna propozycja to zwiększenie liczby radnych na czas jednej kadencji – po to, by w wyniku zmian żadna społeczność lokalna nie utraciła reprezentacji w radzie. Projekt umożliwili też zgranie w czasie tworzenia nowej jednostki z wyborami samorządowymi
W wyniku konsultacji zweryfikowano też dwie istotne kwestie dotyczące przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, spadku i darowizn, podatku od czynności-cywilnoprawnych, o podatku leśnym oraz o podatku rolnym. Pierwszą jest usunięcie z projektu definicji budowli. Chcieliśmy stworzyć zamkniętą listę tego, co można uznać za budowlę. Okazało się to jednak bardzo trudne, budziło wiele kontrowersji, zwłaszcza wśród przedsiębiorców, ale też samorządów. Potrzebne są dalsze analizy i konsultacje, stąd usunięcie zapisu, tłumaczy MAiC.
Druga kwestia to opłaty za garaże. W wersji przedstawionej do konsultacji projekt zakładał ujednolicenie stawek za garaże - dziś niektóre garaże są opodatkowane stawką preferencyjną jak części mieszkalne. Proponowana zmiana budziła liczne obawy obywateli – MAC szanuje to, wiemy też, że sprawa jest skomplikowana. Ewentualne wprowadzenie zmiany w tej materii wymagałoby wcześniejszego wyjaśnienia i przekonania do tego obywateli. Dlatego obecny projekt nie zmienia tu przepisów, wyjaśnił resort administracji.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz o zmianie niektórych innych ustaw został teraz przekazany pod obrady rządu.
(MAiC)