Jakiego rodzaju wydatki Urząd Miasta może ponosić na rzec radnych gminnych innych niż diety z tytułu pełnienia funkcji radnego i zwrot kosztów podróży służbowej?

Odpowiedź

Odpowiedź na pytanie w zasadzie przynosi nam przepis art. 25 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym . Przepis stanowi, że na zasadach ustalonych przez radę gminy radnemu przysługują diety oraz zwrot kosztów podróży służbowych. Wysokość diet przysługujących radnemu nie może przekroczyć w ciągu miesiąca łącznie półtorakrotności kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, maksymalną wysokość diet przysługujących radnemu w ciągu miesiąca, uwzględniając liczbę mieszkańców gminy.

Rada gminy przy ustalaniu wysokości diet radnych bierze pod uwagę funkcje pełnione przez radnego.

To właściwie tyle co przepisy powszechnie obowiązujące mówią o tym jakie świadczenia i w jakiej wysokości przysługują radnemu w związku z pełnioną funkcją. Radni jednak w praktyce pozyskują z budżetów "macierzystych" jednostek także inne świadczenia. Nie ma to jednak podstawy prawnej w obowiązujących przepisach.

Rozwinięcie znajdujemy w regulacji prawnej znajdującej się w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2000 r. w sprawie sposobu ustalania należności z tytułu zwrotu kosztów podróży służbowych radnych gminy (Dz. U. Nr 66, poz. 800 z późn. zm.).

Przepis § 3 stanowi, że z tytułu podróży służbowej przysługują radnemu diety, zwrot kosztów przejazdów z miejscowości określonej przez przewodniczącego rady gminy w poleceniu wyjazdu służbowego do miejsca stanowiącego cel podróży i z powrotem, noclegów, dojazdów środkami komunikacji miejscowej, innych udokumentowanych wydatków.

Regulacje tę należy traktować ściśle i wyczerpująco oznacza to, że w oparciu o wcześniej wymienione przepisy radnemu przysługują tylko diety jako ekwiwalent utraconych zarobków związanych z funkcją radnego i ww. świadczenia ale tylko w formie zwrotu wcześniejszych wydatków.

Przepisy nie przewidują więc w zasadzie innych rekompensat czy też finansowania innych wydatków. Niekiedy zdarza się, że radni korzystają pełniąc funkcje publiczne oraz realizując zadania z tytułu pełnienia mandatu radnego, z uczestnictwa w szkoleniach związanych z działalnością samorządu oraz seminariach, konferencjach, warsztatach i różnych imprezach kulturalnych, sportowych itp. Koszt ww. udziału radnego pokrywany jest ze środków budżetu właściwej jednostki. Z budżetu opłacane są również koszty korzystania z telefonu komórkowego i samochodu służbowego.

Finansowanie przez jst innych niż diety i zwrot kosztów podróży wydatków dla radnych, tj. kosztów szkoleń, kosztów uczestnictwa w seminariach, konferencjach, warsztatach i innych imprezach kulturalnych czy sportowych oraz kosztów korzystania z telefonu komórkowego i samochodu służbowego stanowi dla radnych nieodpłatne świadczenia, które również należy zakwalifikować do przychodów tych osób z tytułu pełnienia tej funkcji. Świadczenia te nie korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego tak jak diety i zwrot kosztów (do określonej kwoty), a prawo do ich przyznania nie wynika bezpośrednio z przepisów prawa. Stanowią dla radnych przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i właściwie są traktowane jako przychody z działalności wykonywanej osobiście, a nie funkcji radnego nie korzystają w związku z tym ze zwolnienia z opodatkowania tak jak diety.

Tak więc przepisy obligują samorząd do ponoszenia wydatków w postaci diet i zwrotów kosztów, wszelkie inne wydatki tj. pokrycie kosztów uczestnictwa w szkoleniach korzystania z telefonów komórkowych czy samochodów służbowych mogą być ponoszone z wyżej wymienionymi konsekwencjami. Oczywiście każdy wydatek ponoszony z budżetu jst na rzecz radnego musi być uzasadniony i związany z pełnioną przez niego funkcją zgodnie z zasadami jakimi rządzą się finanse publiczne.

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego Administracja

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)