Zgodnie z przepisami ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi dochody z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych (tzw. fundusz korkowy) gminy mogą przeznaczać wyłącznie na takie działania, które zostały przewidziane w gminnym programie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz gminnym programie przeciwdziałania narkomanii. Warto pamiętać, że nieprawidłowości w wydatkowaniu takich środków mogą stanowić naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Czytaj w LEX: 10 zasad dla urzędu jst podczas kryzysu wywołanego pandemią >
Więcej elastyczności do końca roku
W uchwalonej przez Sejm ustawie o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 znalazły się zapisy pozwalające wójtom, burmistrzom i prezydentom miast na czasowe (do 31 grudnia 2020 r.) zwiększenie elastyczności w zakresie dysponowania środkami pochodzącymi z opłat funduszu korkowego.
Gminy będą mogły przeznaczyć je również na działania związane z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem epidemii koronawirusa oraz wywołanych nim sytuacji kryzysowych. Podobne decyzję będą mogły podjąć zarządy województw. Ma to umożliwić zalecanie powiatom, w drodze porozumień, zadań związane przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.
Proponowane przepisy (art. 15qb i 15qc) nie konkretyzują rodzajów wydatków, na jakie mogą być przeznaczone środki. Jak uzasadniono w rządowym projekcie, celem takiego rozwiązania jest umożliwienie dostosowania wydatków do potrzeb danego województwa, powiatu czy gminy. Potrzeby te muszą być natomiast związane z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem epidemii COViD-19 oraz wywołanych nim sytuacji kryzysowych. Może to być np. ochrona miejsc pracy, pomoc lokalnym przedsiębiorcom czy doposażenie szpitali.
Na pomoc przedsiębiorcom lub szpitalom
Z danych Ministerstwa Rozwoju wynika, że w 2020 roku fundusz „korkowy” w skali kraju wynosi około 880 mln złotych. Resort uzasadnia, że z powodu pandemii wiele działań zaplanowanych w gminnych programach nie mogło się odbyć. Szacuje, że około 50 procent z tej kwoty mogłoby zostać przeznaczone na inne działania niż profilaktykę przeciwalkoholową i antynarkotykową.
- Na pewno nie będziemy rezygnować z zadań związanych z profilaktyką przeciwalkoholową. W tym roku dochody z tytułu zezwoleń wyniosły około 340 tys. złotych. Szacujemy że około 50-60 tys. zł to będą oszczędności wynikające z tego, że część zaplanowanych działań, przede wszystkim w szkołach, nie udało się zrealizować. I taką kwotę moglibyśmy przeznaczyć na działania związane z pandemią – mówi Renata Stangryciuk, sekretarz miasta Krasnystaw.
Dodaje, że uchwalone przez miasto programy pomocowe dla przedsiębiorców pokrzywdzonych COVId-19 ciszą mniejszym zainteresowaniem, niż zakładali włodarze. - Dużo jednak wydajemy na materiały i środki dezynfekcji w szkołach, przedszkolach i naszych urzędach. Pomagamy pogotowaniu i wspomagamy szpital – mówi sekretarz miasta.
Czytaj też: Samorządy: Tarcza 4 zakłada wsparcie lokalnych budżetów, ale za małe
- Nic na siłę – uważa Bożena Czajkowska sekretarz Janowa Lubelskiego. Tu budżet korkowy wynosi 300 tys. zł, na różnego rodzaju konkursy związane z programem profilaktyki miasto przeznaczyło 150 tys. złotych. - Z powodu pandemii nie zawarliśmy żadnych umów, beneficjenci są uziemieni, uczniowie nie chodzą do szkół, zorganizowanego wypoczynku letniego raczej nie będzie. Wydatkowaliśmy zaledwie 10 procent tych środków. Ze względu na spadek dochodów gmin, zwiększone obciążenia, najlepiej aby zaoszczędzone pieniądze zasiliły budżet gminy, najwyżej będziemy "gimnastykować się" z Regionalną Izbą Obrachunkową – mówi Bożena Czajkowska.
Sprawdź w LEX: Do kiedy należy uchwalić gminny program rozwiązywania problemów alkoholowych na rok następny? >
PARPA przestrzega przed pochopnym wydatkowaniem
Tymczasem Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych opublikowała stanowisko, w którym przestrzega przed niezgodnym z prawem wydatkowaniem środków pochodzących z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Na przykład na zakup laptopów do zdalnego nauczania dzieci.
PARPA zwraca, że przepisy dotyczące wydatkowania funduszu korkowego (art. 18.2 ustawy z 26 października o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi) nie zostały zmienione. A nieprawidłowości w ich wydatkowaniu stanowią naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Czytaj w LEX: Zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
