Jesteśmy spółką miasta w 100%. Nasza firma ma uczestniczyć w finansowaniu budowana fontanna, która zostanie przekazana na rzecz miasta. Wykonawcą będzie przedsiębiorstwo wodociągów.

Jak należy interpretować to zdarzenie w działalności spółki?

Odpowiedź

Z punktu widzenia spółki ogół kosztów poniesionych przez spółkę będzie zwiększał wartość inwestycji w okresie jej realizacji, a więc wszystkie wydatki związane z budową przedmiotowego środka księgowane będą na koncie np. 080 Środki trwałe w budowie.

Po zakończeniu inwestycji (lub w jej trakcie) przekazanie innemu podmiotowi środka wiązać się będzie z uzyskaniem przychodu (pozostałego operacyjnego) oraz odpowiednio kosztu (również pozostałego operacyjnego).

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 16 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 z późn. zm.) - dalej u.o.r. - do środków trwałych w budowie zalicza się aktywa trwałe w okresie budowy, montażu lub ulepszenia istniejącego środka trwałego. Traktując przedmiotową inwestycję jako środek trwały w budowie - uzyskane z jego zbycia (nieodpłatnego przekazania) przychody i odpowiednio poniesione koszty wpływające na jego wartość początkową należy rozliczyć w ciężar pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych. Albowiem według art. 3 ust. 1 pkt 32 u.o.r. po tych przychodów i kosztów zalicza się koszty i przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki, a w szczególności koszty i przychody związane:
- ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, a także nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczonych do inwestycji;
- z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny aktywów, w tym także środków pieniężnych na inne cele niż dopłaty do cen sprzedaży, nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych.

Ustalając wartość początkową środków trwałych w budowie ich wyceny należy dokonać w oparciu o koszt wytworzenia - zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 3-8 u.o.r. Do kosztów takich zalicza się wszystkie wydatki pozostające w bezpośrednim związku z przedmiotową inwestycją (materiały, usługi obce, wynagrodzenia pracowników, itp.) jak i tą część kosztów pośrednich, którą można przypisać do kosztów wytworzenia, a więc np. koszt amortyzacji maszyn, itp.

Uwagi

Należy zwrócić uwagę jeszcze na jedną kwestię związaną z przepisami podatkowymi. Rozliczając prace związane z budową środka trwałego zapewne podatnik będzie dokonywał rozliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur zakupu - na bieżąco w okresie realizacji. Przekazanie nieodpłatne środka powoduje powstanie obowiązku podatkowego - zarówno w podatku VAT jak i w podatku dochodowym. Zaliczając do pozostałych kosztów operacyjnych wartość inwestycji oraz do przychodów wartość nieodpłatnego przekazania - operacja ta będzie neutralna podatkowo. Jednakże sama wartość nieodpłatnego świadczenia może stanowić darowiznę środka trwałego, przez co nie będzie mogła być zaliczona do kosztów uzyskania przychodu. Nie będzie owa darowizna mogła być odliczona od dochodu - według art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397) gdyż odliczeniu takiemu podlegają darowizny przekazane na cele określone art. 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536 z późn. zm.) - dalej u.d.p.p.w. - organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 u.d.p.p.w., prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych określonych w u.d.p.p.w. - wówczas odliczeniu podlega wartość darowizny, nieprzekraczająca 10% dochodu podatnika.

Zagrożenia

Nie znając szczegółów umowy pomiędzy finansującym inwestycję, a ostatecznym odbiorcą trudno jednoznacznie odpowiedzieć na przedstawione wątpliwości. W odpowiedzi założyłam, że przekazanie fontanny miastu nastąpi po zakończeniu prac, ale oczywiście umowa może regulować to inaczej, np. poprzez bieżące refakturowanie ponoszonych kosztów. Wówczas na bieżąco nie będą przedmiotowe wydatki "zbierane" na koncie dotyczącym inwestycji (i tutaj również wcale nie upieram się, że musi być to konto 080 Środek trwały w budowie, może być każde inne - w zależności od przyjętych zasad - konto, na którym księgowane będą te wydatki) - a będą każdorazowo księgowane np. jako pozostałe koszty operacyjne, a z drugiej strony - po wystawieniu refaktury - jako pozostałe przychody operacyjne.

To, że przedmiotowa inwestycja nie jest związana z podstawową działalnością jednostki, nie zwalnia jej z obowiązku podatkowego z vat w tym przedmiocie działalności. Co więcej - bezpośrednio przepisy u.o.r. - przewidują taką kategorię kosztów czy przychodów (art. 3 ust. 1 pkt 32 u.o.r. ), która jest uwidaczniana w sprawozdaniu finansowym.

Zaś z punktu widzenia przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) - dalej u.p.t.u. - każde wydanie towarów, rozumiane jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, także nieodpłatne, rodzi obowiązek podatkowy - jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów. (art. 7 ust. 2 pkt 2 u.p.t.u.). W moim przekonaniu powyższa definicja - a zwłaszcza stwierdzenie "przysługiwało prawo do odliczenia" - powinno być rozumiane w ten sposób: jeżeli jednostka jest podatnikiem VAT, to nabywając towary i usługi służące wykonaniu czynności opodatkowanej, jaką będzie następnie dostawa towarów (po zakończeniu budowy lub na bieżąco, jako refaktury) może odliczyć zawarty podatek VAT dokumentujący owe czynności. Moim zdaniem nie można dowolnie interpretować przepisów u.p.t.u. - skoro nie odliczę podatku VAT, to go nie naliczę od przedmiotowej dostawy towarów, gdyż w pierwszej kolejności ustawodawca nałożył na podatników obowiązek podatkowy od przekazania towarów, w drugiej - dał prawo do odliczenia podatku zawartego w fakturach zakupu. Czyli z jednej strony - obowiązek, z drugiej - prawo.

Reasumując, możecie Państwo nie skorzystać z prawa do odliczenia podatku VAT od zakupów, ale nie możecie sami zwolnić się z obowiązku opodatkowania dostawy towarów - oczywiście w konsekwencji postępowanie takie nie ma w sobie ekonomicznego uzasadnienia.

Wracając jeszcze do definicji zawartej w art. 7 ust. 2 pkt 2 u.p.t.u. - prawo do odliczenia podatku VAT nie występuje, jeżeli podatnik nabył towar od podmiotu niebędącego podatnikiem VAT (zwolnionym podmiotowo lub np. od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej) lub nabył towar czy usługę przedmiotowo zwolnioną od podatku VAT. Wówczas dostawa takiego składnika nie będzie opodatkowana podatkiem VAT - zgodnie z omawianym przepisem u.p.t.u.

Dagmara Leszczyńska-Trochonowicz

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego Administracja

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223)