Przejście pracowników spółki gminnej do urzędu gminy

Jak prawidłowo przeprowadzić przejście pracowników spółki gminnej do urzędu gminy w trybie art. 23(1) Kodeksu pracy, aby nie naruszyć ustawy o pracownikach samorządowych?

Gmina likwiduje własną spółkę gminną, której zadania przejmuje do wykonywania urząd gminy. Pracownicy likwidowanej spółki przejdą zgodnie z art. 231 Kodeksu pracy do nowego pracodawcy - urzędu gminy.

Jakie angaże powinni dostać np. księgowa, czy kierownik wydziału, przechodzący do urzędu, aby nie naruszyć ustawy o pracownikach samorządowych i obowiązku przeprowadzenia konkursu na wolne stanowiska urzędnicze i jednocześnie postąpić zgodnie z zasadą stabilizacji zatrudnienia, wynikającą z art.231 Kodeksu pracy ?

Odpowiedź
Rozwiązując tą kwestię, w mojej ocenie, priorytet należy dać zasadom wynikającym z art. 231 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm) . W omawianej w pytaniu sytuacji nie ma zatem konieczności stosowania przepisów o naborze, bowiem nowego pracodawcę z pracownikami z chwilą przejścia zakładu pracy, mają wiązać dotychczasowe stosunki pracy.

Zgodnie z art. 231 § 1 Kodeksu pracy , w razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Cytowany tu przepis ma charakter normy bezwzględnie obowiązującej, a zatem jeśli następuje przejście zakładu pracy na nowego pracodawcę, to co do zasady dochodzi z mocy prawa do zmiany podmiotu po stronie pracodawcy.

W sytuacji, gdy nowym pracodawcą miałby stać się urząd gminy, przepis art. 231 Kodeksu pracy . również znajdzie zastosowanie. W takim przypadku należy dać pierwszeństwo tej regulacji. Wniosek przeciwny nie da się pogodzić z zasadami prawa pracy jak również z automatyzmem stosowania art. 231 Kodeksu pracy , który stanowi, że nowy pracodawca z mocy prawa staje się stroną stosunku pracy.

Warto również porównać wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 2010 r., II PK 191/09, który co prawda dotyczy innej sytuacji, lecz dotyczy przejścia zakładu pracy na nowego pracodawcę w sferze pracodawców samorządowych. Otóż zdaniem SN "z treści art. 18 ust. 2 ustawy z 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz. U. Nr 41, poz. 361 z późn. zm.) - dalej u.u.w . wynika, że z woli ustawodawcy pracownicy samorządowi Biura Zarządu m.st. Warszawy stali się pracownikami samorządowymi Urzędu m.st. Warszawy. Nie można przyjąć innego założenia - co do treści ich stosunku pracy po ustawowej zmianie pracodawcy - jak tylko takie, że zarówno przed jak i po wynikającej z ustawy zmianie pracodawcy treść ich stosunku pracy jest jednakowa."

W ocenie SN "brak w art. 18 u.u.w . wyraźnego stwierdzenia, że z chwilą przejęcia przez Urząd m.st. Warszawy pracowników samorządowych, zatrudnionych dotychczas w znoszonych jednostkach organizacyjnych Miasta Stołecznego Warszawy, będą kontynuowane na dotychczasowych warunkach stosunki pracy nawiązane w tych jednostkach, nie zmienia wynikającego z art. 231 Kodeksu pracy automatyzmu przejęcia przez nowego pracodawcę pracowników z ich dotychczasowym statusem pracowniczym (z kontynuacją treści dotychczasowych stosunków pracy)."

Przy czym Sąd Najwyższy zauważył również, że "art. 231 Kodeksu pracy znajduje zastosowanie również w sytuacjach, w których przejście zakładu pracy na innego pracodawcę następuje na mocy przepisów prawa (ex lege)."

Przepisy ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458) nie wyłączają automatycznie zastosowania art. 231 Kodeksu pracy
Sprawa jest jednak skomplikowana i każdorazowo powinna być oceniana z uwzględnieniem okoliczności danego przypadku. Zasadniczo może wymagać zatem szczegółowej i kompleksowej opinii prawnej.

W uchwale z dnia 19 sierpnia 1992 r., I PZP 54/92, Sąd Najwyższy stwierdził, że"kierownik oddziału przedsiębiorstwa państwowego przekształconego w zakład budżetowy stanowiący gminną jednostkę organizacyjną nie staje się w wyniku tego przekształcenia pracownikiem samorządowym w rozumieniu art. 1 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 21, poz. 124 z późn. zm.)." Należy jednak zauważyć, że powyższa uchwała odnosiła się do sytuacji, kiedy pracownik zatrudniony był w jednostce organizacyjnej, której pracownicy w ogóle nie byli traktowani jako pracownicy samorządowi.

Jeżeli kategorie stanowisk przejętych pracowników nie dadzą się pogodzić z obowiązującymi przepisami należy rozważyć zmianę warunków zatrudnienia. W wyroku z dnia 26 listopada 2003 r., I PK 620/02, Pr.Pracy 2004/7-8/57, Sąd Najwyższy wyraźnie stwierdził, że"z art. 231 Kodeksu pracy wynika wprost, że stosunek pracy u nowego pracodawcy - przejmującego, zwłaszcza w zakresie rodzaju umowy o pracę oraz warunków wynagrodzenia, kształtuje się na tych samych warunkach, co u poprzedniego pracodawcy. Tryb zmiany warunków zatrudnienia w związku z przejściem zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę określają powszechnie obowiązujące przepisy kodeksu pracy o zmianie warunków umowy o pracę (art. 42 kp)." z kolei w uchwale z dnia 11 marca 1998 r., III ZP 3/98, osnp 1998/20/588, SN przyjął, że"uprawnienie do rocznej nagrody z zakładowego funduszu nagród przysługujące na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 lipca 1985 r. o rocznych nagrodach z zakładowego funduszu nagród w państwowych jednostkach organizacyjnych nie będących przedsiębiorstwami państwowymi (dz. U. Nr 32, poz. 141 z późn. zm.) Stanowi element treści stosunku pracy pracowników zakładu pracy przejętego w trybie art. 231 Kodeksu pracy i wiąże nowego pracodawcę do czasu zmiany treści tego stosunku."

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm)
Ustawa z 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz. U. Nr 41, poz. 361 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458 ze zm.)