Obowiązująca od 3 sierpnia br. ustawa z 24 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych przedłuża ważność orzeczeń o niepełnosprawności z 30 września 2024 r. na 31 marca 2025 r. Warunkiem jest złożenie wniosku w powiatowym lub miejskim zespole ds. orzekania o nowe orzeczenie do 30 września br. Przewodniczący zespołu musi wydać zaświadczenie, że taki wniosek został złożony oraz określić datę ważności starego orzeczenia. Przeczytaj także: Przepisy o dłuższej ważności orzeczeń już obowiązują

 

Brak przepisów wydłużających prawo do świadczeń

Jednak przepisy przedłużające ważność orzeczeń, która upływa 30 września br., nie zawierają zapisu, że przedłuża się automatycznie prawo do świadczeń z pomocy społecznej powiązanych z niepełnosprawnością, jak np. świadczenie pielęgnacyjne na starych zasadach, zasiłek dla opiekuna, specjalny zasiłek opiekuńczy, zasiłek pielęgnacyjny czy zasiłek stały. Wcześniej, ustawa covidowa i obowiązujące dotąd nowelizacje przedłużające ważność orzeczeń miały takie zapisy. Klient pomocy społecznej nie musiał nic robić dodatkowo, ponieważ prawo do świadczeń było przedłużane automatycznie do czasu wydłużenia orzeczenia o niepełnosprawności.

– W poprzednich ustawach wydłużających orzeczenia były dodatkowo przepisy mówiące o tym, że za wydłużeniem orzeczenia idzie też wydłużenie decyzji świadczeniowej. W ustawie z 24 lipca tego nie było – mówi Mateusz Brząkowski, radca prawny prowadzący własną kancelarię.

Czytaj w LEX: Orzecznictwo o niepełnosprawności - poradnik na przykładach >

Przedłużone orzeczenie wraz z prawem do świadczeń

17 września posłowie złożyli w Sejmie projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, która naprawia ten błąd. Jej zapisy mówią o tym, że decyzje i rozstrzygnięcia, na mocy których przyznano prawo do uzależnionych od niepełnosprawności:

  • świadczeń rodzinnych,
  • świadczeń z funduszu alimentacyjnego,
  • zasiłków dla opiekunów,
  • świadczeń lub dodatków na pokrycie kosztów utrzymania dziecka lub osoby pełnoletniej w rodzinnej pieczy zastępczej,
  • świadczeń „aktywni rodzice w pracy” lub „aktywnie w żłobku”
  • świadczeń z pomocy społecznej,

są ważne w okresie ważności przedłużonego orzeczenia o niepełnosprawności. Postępowanie w sprawie zmiany decyzji i rozstrzygnięć przyznających prawo do świadczeń, zasiłków albo dodatków wszczyna się z urzędu. Przepisy stosuje się także do decyzji i rozstrzygnięć w których upłynął już okres, na który przyznano prawo do uzależnionych od niepełnosprawności świadczeń, zasiłków albo dodatków. W przypadku świadczeń z pomocy społecznej nie ma wymogu przeprowadzania ani aktualizacji wywiadu środowiskowego.

Ta sama nowelizacja naprawiła błąd wyłączenia z możliwości przedłużenia ważności orzeczeń dla dzieci, które ukończyły 16 rok życia. Teraz, jeśli złożyli oni do 30 września wniosek o nowe orzeczenie, stary dokument przedłuży się do czasu wydania nowego ostatecznego orzeczenia, ale nie dłużej niż do 30 marca 2025 r.

Przeczytaj także: Osobom po 16. roku życia także przedłużą się orzeczenia

Chaos w organach wypłacających świadczenia

Ustawa powinna zmniejszyć chaos w organach wypłacających świadczenia, które nie miały jasnych rozstrzygnięć prawnych, jak postępować z decyzjami świadczeniowymi w stosunku do osób, którym automatycznie przedłuża się po raz kolejny ważność orzeczeń. Wcześniej resort rodziny w komunikacie informował, że należy złożyć w urzędzie nowy wniosek o świadczenie. Jednak ustawa nie przewidywała takiego mechanizmu. W praktyce urzędy zaczęły już różnie interpretować zapisy. Paweł Maczyński, przewodniczący Polskiej Federacji Pracowników Socjalnych i Pomocy Społecznej w rozmowie z Prawo.pl przyznał, że taka sytuacja mogła powodować chaos. - Spodziewałem się wysypu takich sytuacji, gdzie klienci nie wiedzieliby, że muszą podjąć jakieś działania w sprawie świadczeń, bo dotąd byli przyzwyczajeni do tego, że prawo do nich było automatycznie przedłużane dotychczasowymi przepisami - mówi Paweł Maczyński.

Po wprowadzonych zmianach poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych prawo do świadczeń będzie dalej przedłużane z urzędu, tak jak było w czasie pandemii. Uprawnieni do świadczeń nie muszą składać o nie nowego wniosku.

W trybie przyspieszonym Sejm przyjął ustawę 25 września.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.