Z dniem 1 września 2017 r. wejdzie w życie ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59) istotnie modyfikująca funkcjonujący w Polsce system oświaty. Mechanizmy i tryb wdrażania regulacji wskazanej ustawy określa ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60), która również wejdzie w życie (z wyjątkami) z dniem 1 września 2017 r. Ustawa ta nie tylko określa zasady dostosowania obecnie istniejącego systemu oświaty do nowych rozwiązań ustrojowych, lecz również wprowadza niezbędne zmiany w innych ustawach, stanowiące konsekwencję wprowadzenia nowego ustroju szkolnego.
Najistotniejszą zmianą wprowadzoną przez ustawę - Prawo oświatowe, w stosunku do dotychczas obowiązującego stanu prawnego, jest zmodyfikowanie ustroju szkolnego. Struktura szkolnictwa, zgodnie z nowymi przepisami, obejmowała będzie:
- 8-letnią szkołę podstawową,
- 4-letnie liceum ogólnokształcące,
- 5-letnie technikum,
- 3-letnią branżową szkołę I stopnia (ukończenie branżowej szkoły I stopnia umożliwi uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w danym zawodzie),
- 3-letnią szkołę specjalną przysposabiającą do pracy,
- 2-letnią branżową szkołę II stopnia (ukończenie branżowej szkoły II stopnia umożliwi uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie nauczanym na poziomie technika, w którym wyodrębniono kwalifikację wspólną dla zawodu nauczanego w branżowej szkole I i II stopnia, po zdaniu egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w danym zawodzie, a także uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego),
- szkołę policealną.
Wprowadzone zmiany w zakresie zadań oświatowych gminy, rozpoczną się już od roku szkolnego 2017/2018, kiedy uczniowie kończący klasę VI szkoły podstawowej będą podlegać promocji do klasy VII szkoły podstawowej. Rozpocznie się tym samym wygaszanie gimnazjów, do których nie będzie już prowadzona rekrutacja. W roku szkolnym 2018/2019 gimnazjum ukończy ostatni rocznik dzieci klas III, w związku z czym z dniem 1 września 2019 r. gimnazja przestaną funkcjonować w ustroju szkolnym. Podobnie w roku szkolnym 2017/2018 rozpoczną się zmiany z zakresie zadań powiatowych. Powstaną wówczas branżowe szkoły I stopnia, w miejsce zasadniczych szkół zawodowych. Wprowadzenie branżowej szkoły II stopnia dla absolwentów branżowej szkoły I stopnia nastąpi w roku szkolnym 2020/2021.
W roku szkolnym 2019/2020 w klasach I liceów ogólnokształcących, techników i branżowych szkół I stopnia edukację rozpoczną dzieci kończące klasę III gimnazjum i dzieci kończące klasę VIII szkoły podstawowej. Pierwsza grupa dzieci będzie kształciła się w 3-letnich liceach ogólnokształcących i 4-letnich technikach, Z kolei dzieci kończące VIII klasę szkoły podstawowej rozpoczną naukę w 4-letnim liceum ogólnokształcącym lub 5-letnim technikum. Ponadto uczniowie będą mogli kontynuować naukę w I klasie branżowej szkoły I stopnia.
Zgodnie z nowymi przepisami w systemie oświaty funkcjonowały będą następujące typy szkół dla dorosłych:
- 8-letnia szkoła podstawowa dla dorosłych (struktura organizacyjna szkoły będzie obejmować jedynie klasę VII i VIII; do 8-letniej szkoły podstawowej dla dorosłych przyjmowane będą osoby, które ukończyły 6-letnią szkołę podstawową albo VI lub VII klasę 8-letniej szkoły podstawowej),
- 4-letnie liceum ogólnokształcące dla dorosłych (do liceum ogólnokształcącego dla dorosłych będą przyjmowane osoby, które ukończyły gimnazjum albo 8-letnią szkołę podstawową);
- szkoła policealna.
Zgodnie z nowymi przepisami organ prowadzący szkoły dla dorosłych, szkoły prowadzące kształcenie zawodowe lub placówki (placówka kształcenia ustawicznego, placówka kształcenia praktycznego, ośrodek dokształcania i doskonalenia zawodowego) będzie mógł połączyć je w zespół, zwany centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego. W skład centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego powinna wchodzić co najmniej jedna szkoła prowadząca kształcenie zawodowe oraz co najmniej jedna placówka kształcenia praktycznego.
Ustawa - Prawo oświatowe zmienia również zasady przekazywania przez jednostki samorządu terytorialnego szkół publicznych do prowadzenia innym podmiotom (osobie prawnej niebędącej jednostką samorządu terytorialnego lub osobie fizycznej). Niedozwolone będzie przekazanie, na podstawie umowy, o której mowa art. 9 ust. 1 ustawy, prowadzenia jedynej szkoły danego typu prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego. Ponadto nowe przepisy precyzują, że przekazanie prowadzenia szkoły będzie możliwe jedynie z dniem 1 września danego roku.
Nowa ustawa doprecyzowuje tryb wydawania przez kuratora opinii w przedmiocie zamiaru likwidacji (przekształcenia) szkoły publicznej prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego.
Jednoznaczne wskazuje, że opinia kuratora oświaty (w przypadku publicznej szkoły artystycznej - opinia ministra właściwego ds. kultury i ochrony dziedzictwa narodowego) jest wydawana w formie postanowienia w terminie 30 dni od dnia doręczenia kuratorowi (ministrowi) wystąpienia jednostki samorządu terytorialnego o wydanie opinii.
Ustawa - Prawo oświatowe przewiduje możliwość tworzenia zespołów i włączania szkół w zespoły z dniem 1 września (z początkiem nowego roku szkolnego). Rozwiązanie zespołu i wyłączanie z zespołu szkół lub placówek będzie możliwe z dniem 31 sierpnia (z końcem roku szkolnego). Nowe rozwiązania będą stosowane od dnia 1 września 2019 r.
Ponadto przepisy ustawy - Prawo oświatowe wprowadzają m.in. następujące zmiany:
- umożliwiono utworzenie oddziału dwujęzycznego w szkole podstawowej (w dotychczasowym stanie prawnym oddziały dwujęzyczne mogły być tworzone jedynie w gimnazjum oraz w szkole ponadgimnazjalnej);
- doprecyzowano przepisy dotyczące spełniania obowiązku szkolnego poza szkołą (tzw. edukacja domowa), m.in. rozszerzony został zakres wsparcia dla dzieci objętych edukacją domową);
- przyznano radzie rodziców kompetencję do uchwalania, w porozumieniu z radą pedagogiczną, programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły lub placówki;
- uchylono delegację do wydania rozporządzenia w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (pozostawiono jedynie upoważnienie do określenia ramowych statutów publicznych placówek); treść statutu szkoły regulują przepisy art. 98-99 ustawy - Prawo oświatowe;
- określono zasady przyjmowania (zasady rekrutacji) do publicznych przedszkoli, publicznych innych form wychowania przedszkolnego, publicznych szkół i publicznych placówek (rozdz. 6 ustawy - Prawo oświatowe, którego przepisy weszły w życie z dniem 26 stycznia 2017 r.);
- zmienione zostały warunki funkcjonowania publicznych i niepublicznych placówek doskonalenia nauczycieli (wprowadzono obowiązek uzyskania akredytacji przez te placówki).
Ustawa - Prawo oświatowe wejdzie w życie z dniem 1 września 2017 r., z wyjątkiem przepisów:
- art. 18 ust. 4, art. 47 ust. 3 pkt 2 oraz rozdziału 6, które weszły w życie z dniem 26 stycznia 2017 r.;
- art. 47 ust. 1 pkt 1 lit. c, d i g oraz pkt 4, które wejdą w życie z dniem 1 września 2018 r.
