Podział gminy na stałe obwody głosowania w większości gmin został już dokonany w oparciu o ustawę z dnia 5 stycznia 2011 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 113 z późn. zm.). Obecnie, zgodnie z art. 13 Kodeksu wyborczego wójt może wnioskować o korektę tego podziału ale tylko wówczas, jeżeli wcześniej dokonano zmian granic gminy, zmieniła się liczba mieszkańców w gminie lub w obwodzie głosowania.
Zmian w podziale na stałe obwody głosowania dokonuje się najpóźniej w 45 dniu przed dniem wyborów tj. do dnia 2 października 2014 r. Termin ten dotyczy także zmiany siedziby obwodowej komisji wyborczej. Z kolei, najpóźniej w 35 dniu przed wyborami (13 października br.) rada gminy tworzy tzw. odrębne obwody głosowania według zasad ustalonych w art. 12 § 4 - 6 oraz § 10 – 13 Kw.
Obwody odrębne tworzy się na wniosek wójta w:
1) zakładzie opieki zdrowotnej. Definicja zamieszczona w pkt. 7 art. 5 Kw – zakładu opieki zdrowotnej, rozszerzona odesłaniem do ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89, z późn. zm.) stała się nieaktualna z uwagi na uchylenie wskazanej ustawy z dniem 1 lipca 2011 r. art. 220 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz. U. 2013 r. poz. 217). Sytuacja ta może wywołać komplikacje, szczególnie przy sporządzania spisów wyborców. Dane osobowe pacjentów/pensjonariuszy mają charakter danych wrażliwych i przekazywanie ich w celu sporządzenia (de facto) ogólnodostępnego spisu wyborców bez jednoznacznej podstawy prawnej może okazać się niemożliwe. (por. www.samorzad.lex.pl - Wybory do Parlamentu Europejskiego: słowniczek utrudnia stosowanie Kodeksu);
2) domu pomocy społecznej;
3) zakładzie karnym i areszcie śledczym oraz w oddziale zewnętrznym takiego zakładu i aresztu
- jeżeli w dniu wyborów będzie w nich przebywać co najmniej 15 wyborców ujętych w rejestrze wyborców prowadzonym w gminie, na terenie której położona jest dana placówka.
Nieutworzenie obwodu odrębnego jest możliwe wyłącznie w uzasadnionych przypadkach, na wniosek osoby kierującej daną jednostką.
Po zasięgnięciu opinii osoby kierującej daną placówką jest możliwe utworzenie odrębnego obwodu głosowania także, jeżeli w dniu wyborów będzie przebywać w niej mniej niż 15 wyborców.
Rada gminy, tworząc obwody głosowania, ustala ich numery, granice oraz siedziby. Uchwała podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym z tym zastrzeżeniem, że wchodzi w życie z dniem podjęcia oraz podaniu do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty. Po jednym egzemplarzu uchwały przekazuje się wojewodzie i komisarzowi wyborczemu.
Na uchwałę w sprawie utworzenia obwodów odrębnych, wyborcom w liczbie co najmniej 15 przysługuje prawo wniesienia skargi do komisarza wyborczego w terminie 5 dni od daty podania jej do publicznej wiadomości. Komisarz wyborczy rozpoznaje sprawę w ciągu 5 dni i wydaje postanowienie; od postanowienia nie przysługuje środek prawny.
Pobierz wzór uchwały rady gminy w sprawie odrębnych obwodów głosowania
@page_break@
Warto w tym miejscu przytoczyć treść § 4 art. 13a Kw. Otóż w terminie do 22 września br. zainteresowani (mieszkańcy) mogą przedkładać wójtowi propozycje zmian siedzib obwodowych komisji wyborczych a wójt propozycje te niezwłocznie umieszcza w biuletynie informacji publicznej urzędu gminy.
Po ostatecznym ustaleniu podziału gminy na obwody wójt podaje do wiadomości wyborców, w tym w biuletynie informacji publicznej urzędu gminy, w formie obwieszczenia, najpóźniej w 30 dniu przed dniem wyborów (17 października 2014 r.) informacje o:
1) numerach i granicach obwodów głosowania;
2) wyznaczonych siedzibach obwodowych komisji wyborczych;
3) lokalach obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych;
4) obwodowych komisjach wyborczych wyznaczonych dla przeprowadzenia głosowania korespondencyjnego;
5) możliwości głosowania przez pełnomocnika;
6) możliwości głosowania korespondencyjnego przez wyborców niepełnosprawnych.
Egzemplarz obwieszczenia jest przekazywany niezwłocznie właściwemu komisarzowi wyborczemu.
Z przepisów Kodeksu wyborczego wynika, że siedziba komisji wyborczej to adres lokalu, w którym głosuje wyborca oraz urzęduje komisja. Wniosek taki można wysnuć np. po lekturze art. 43 § 4 lub art. 156 § 2 pkt 2 i § 3 i 4 Kw. Zmiana siedziby obwodowej komisji wyborczej według nowych przepisów jest dokonywana w trybie analogicznym do zmiany podziału na stałe obwody głosowania, łącznie z ogłoszeniem uchwały w wojewódzkim dzienniku urzędowym, podaniem do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty, niezwłocznym przekazaniem po jednym egzemplarzu uchwały wojewodzie i komisarzowi wyborczemu oraz zaskarżeniem jej przez wyborców.
Pobierz wzór uchwały rady gminy w sprawie zmiany siedziby obwodowej komisji wyborczej
Prawdopodobnie na skutek apeli samorządowców, że zbytnie sformalizowanie procedury zmiany lokalu wyborczego może stać się źródłem niepotrzebnych komplikacji w sytuacjach nadzwyczajnych takich jak pożar, katastrofa budowlana itp. w ustawie z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1072) do art. 13a dodano § 2a, umożliwiający wójtowi po terminie, o którym mowa w § 2 tegoż artykułu (dla wyborów samorządowych po 2 października br.) w drodze zarządzenia dokonać zmiany siedziby obwodowej komisji wyborczej, jeśli w skutek nadzwyczajnych wydarzeń przeprowadzenie głosowania w siedzibie ustalonej w uchwale przez radę byłoby niemożliwe.
Pobierz wzór zarządzenia wójta gminy w sprawie zmiany siedziby obwodowej komisji wyborczej
Przed wydaniem obwieszczenia o granicach obwodów konieczne jest uregulowanie niektórych kwestii związanych z obsługą wyborców niepełnosprawnych. Zagadnieniu temu będzie poświecony odrębny artykuł zawierający również wzorce dokumentów.
Co do obwodów głosowania ważne jest przed wydaniem obwieszczenia:
1) ustalenie, które siedziby obwodowych komisji wyborczych są przystosowane dla potrzeb wyborców niepełnosprawnych. Zgodnie z art. 15a ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Kodeks wyborczy do dnia 31 grudnia 2014 r. co najmniej 1/5 lokali obwodowych komisji wyborczych na terenie każdej gminy powinna być dostosowana do potrzeb wyborców niepełnosprawnych. Przy czym pojecie siedziby komisji dostosowanej dla potrzeb niepełnosprawnych ma charakter techniczny a nie prawny. Wójt nie ustanawia tych obwodów tylko je dostosowuje i informuje wyborców, które z nich spełniają wymogi określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 29 lipca 2011 r. w sprawie lokali obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 158, poz. 938);
2) wyznaczenie co najmniej jednej obwodowej komisji wyborczej dla celów głosowania korespondencyjnego.