Artykuły 15zzr i 15zzs ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. poz. 374, 567, 568 i 695) – dalej „ustawa o COVID”, przewidywały zawieszenie administracyjnych terminów materialnych i procesowych.

Przepisy te zostały uchylone z dniem 16 maja, kiedy to weszła w życie ustawa z 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 z dnia 14 maja 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 875) – zwana dalej „ustawą zmieniająca”. (Ustawa zmieniająca ogłoszona  została w dniu 15 maja br. w Dzienniku Ustaw – zgodnie z jej treścią wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia).

 

Wraz z uchyleniem art. 15zzs uchylony też został ust. 10 i 11 tego przepisy, które wyłączały bezczynność lub  przewlekłość organu. Zatem, po wejściu w życie ustawy zmieniającej organy zaprzestając czynności, narażają się na zarzut bezczynności lub przewlekłości.

Przepisy przejściowe

Jednocześnie, ustawa zmieniająca zawiera przepisy przejściowe (art. 68 ust. ustawy zmieniającej) zgodnie z którymi terminy administracyjne (tak materialne, jak i procesowe), których bieg nie rozpoczął się ze względu na ustawę o COVID - rozpoczynają bieg po upływie 7 dni od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej. Podobnie terminy, których bieg uległ zawieszeniu ze względu na ustawę o COVID, biegną dalej po upływie 7 dni od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej. Tym samym terminy administracyjne (m.in. terminy w postępowaniach administracyjnych) rozpoczynają bieg w niedzielę 24.05. (będzie to pierwszy dzień w którym biegnie już termin).

Odstąpienie od zasady czynnego udziału stron

Odnośnie działania urzędów, należy zwrócić uwagę, że w dalszym ciągu obowiązuje art. 15zzzzzn ustawy o COVID stanowiący, że w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, w szczególności, gdy urząd administracji obsługujący organ administracji publicznej wykonuje zadania w sposób wyłączający bezpośrednią obsługę interesantów, organ administracji publicznej:

  1. może odstąpić od zasady określonej w art. 10 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego także w przypadku, gdy wszystkie strony zrzekły się swego prawa;
  2. może zapewnić stronie udostępnienie akt sprawy lub poszczególnych dokumentów stanowiących akta sprawy również za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną na adres wskazany w rejestrze danych kontaktowych, o którym mowa w art. 20j ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne lub inny adres elektroniczny wskazany przez stronę;
  3. może przeprowadzić czynność w toku postępowania wymagającego zgodnie z przepisami prawa osobistego stawiennictwa, również przez udostępnienie przez stronę lub innego uczestnika postępowania swojego wizerunku w czasie rzeczywistym, za pośrednictwem transmisji audiowizualnej, o ile przemawia za tym interes strony, a organ prowadzący postępowanie wyraził na to zgodę.

Punkt pierwszy powyższego przepisy dotyczy odstąpienia od zasady określonej w art. 10 § 1 k.p.a. – chodzi o zasadę czynnego udziału stron w postępowaniu.  Zatem, art. 15zzzzzn ustawy o COVID umożliwia organowi odstąpienie od zasady czynnego udziału stron nie tylko wtedy gdy „gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną” (przypadek dotychczas przewidziany w  art. 10 § 1 k.p.a.), ale też „gdy wszystkie strony zrzekły się swego prawa”.

Zobacz też: Więcej spraw można załatwić w okienku, zaczynają biec terminy

Ograniczenie działalności urzędów

Dalsze regulacje jeśli chodzi o obsługę interesantów w urzędach – zawiera Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 878).

Rozporządzenie to w § 12 stanowi, że do odwołania wykonywanie zadań przez urząd administracji publicznej lub jednostkę organizacyjną wykonującą zadania o charakterze publicznym może podlegać ograniczeniu polegającym na wykonywaniu wyłącznie zadań niezbędnych do zapewnienia pomocy obywatelom. Dalej, przepis zawiera przykładowe sprawy, które można zaliczyć do „zadań niezbędnych do zapewnienia pomocy obywatelom”. Możliwość ograniczenie wykonywania zadań przez urząd polega więc na możliwości ograniczenia działalności urzędu do zadań niezbędnych do zapewnienia pomocy obywatelom. Czy i w jaki sposób zostanie konkretnie ograniczona działalność urzędu – zależy od decyzji kierownika urzędu.

Zgodnie z § 12 ust. 4 Rozporządzenia decyzję o rodzaju i formie wprowadzanych ograniczeń, o których mowa w ust. 1, podejmuje, z zastrzeżeniem ust. 3, kierownik urzędu administracji publicznej, dyrektor generalny urzędu lub kierujący jednostką organizacyjną wykonującą zadania o charakterze publicznym, uwzględniając konieczność zapewnienia bezpieczeństwa obywateli, zawiadamiając o tych ograniczeniach, w drodze ogłoszenia, na stronie podmiotowej urzędu lub jednostki, a także przez wywieszenie ogłoszenia w siedzibie urzędu lub jednostki.

Jak się wydaje, przewidziane w rozporządzeniu regulacje mają też takie znaczenie, że jeżeli w wyniku uzasadnionego wprowadzenia w danym urzędzie powyższych ograniczeń przekroczone zostaną kodeksowe terminy załatwienia sprawy nienależącej do „zadań niezbędnych do zapewnienia pomocy obywatelom”, to ciężej będzie stronie wykazać bezczynność lub przewlekłość organu.

Jeśli zaś chodzi o praktyczną stroną obsługi interesantów należy ponadto pamiętać, że w urzędach obowiązuje także nakaz określonego sposobu przemieszczania się oraz obowiązek stosowania środków profilaktycznych, o których mowa w § 16 i 17 aktualnego rozporządzenia (m.in. odległość, obowiązek zakrywania ust i nosa).

Wcześniejsze ograniczenia działalności urzędów

W poprzednio obowiązującym rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii z dnia 31 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 566 ze zm.) także obowiązywał podobny przepis (§ 13, który przewidywał, że: 1. W okresie, o którym mowa w § 2 ust. 1, wykonywanie zadań przez urząd administracji publicznej lub jednostkę organizacyjną wykonującą zadania o charakterze publicznym, może podlegać ograniczeniu polegającym na wykonywaniu:

  1. wyłącznie zadań niezbędnych do zapewnienia pomocy obywatelom;
  2. określonych zadań przez ten urząd lub jednostkę w sposób wyłączający bezpośrednią obsługę interesantów).

Niemniej jednak, po wejściu w życie ustawy o COVID zawieszającej terminy i wyłączającej wyciąganie konsekwencji z bezczynności czy też przewlekłości, ograniczenia wprowadzone na podstawie poprzedniego rozporządzenia miały mniejsze znaczenie, gdyż w praktyce ustawa o COVID znosiła sankcje za zaniechanie czynności przez urzędy bez względu na rodzaj spraw.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.