Nowelizacja wprowadza do ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 575, ze zm.) zasadę, zgodnie z którą w każdym przypadku zapewnienia wspólnej obsługi placówek wsparcia dziennego placówką może kierować kierownik podmiotu, który zapewnia tę obsługę, przy pomocy wyznaczonego w poszczególnych placówkach wsparcia dziennego wychowawcy.
Rozwiązanie takie dotychczas było możliwe tylko w sytuacji, gdy wspólna obsługa ekonomiczno-administracyjna i organizacyjna placówek wsparcia dziennego została zlecona podmiotowi niepublicznemu. Analogiczną zmianę wprowadzono w odniesieniu do placówek opiekuńczo-wychowawczych typu socjalizacyjnego, interwencyjnego lub specjalistyczno-terapeutycznego.
Zgodnie z nowymi przepisami centra administracyjne do obsługi placówek wsparcia dziennego oraz placówek instytucjonalnej pieczy zastępczej funkcjonujące przed dniem 1 stycznia 2016 r., tj. dniem wejścia w życie ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1045), będą mogły dalej działać na podstawie zasad obowiązujących przed wskazaną datą. Obowiązujące dotychczas przepisy przejściowe ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw umożliwiały ich działanie nie dłużej niż przez 12 miesięcy od dnia wejścia w życie tej ustawy.
Ponadto ustawa wyłącza stosowanie przepisu umożliwiającego łączenie prowadzonych przez powiat albo samorząd województwa form instytucjonalnej pieczy zastępczej z jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej w odniesieniu do placówek opiekuńczo-wychowawczych typu rodzinnego. Nowelizacja wprowadza także zakaz umiejscowienia na jednej nieruchomości gruntowej lub w jednym budynku placówki opiekuńczo-wychowawczej z inną jednostką organizacyjną (izbą wytrzeźwień, jednostką organizacyjną wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, jednostką organizacyjną pomocy społecznej, młodzieżowym ośrodkiem wychowawczym, młodzieżowym ośrodkiem socjoterapii, specjalnym ośrodkiem wychowawczym, specjalistycznym ośrodkiem wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie lub ośrodkiem wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, jednostką organizacyjną wymiaru sprawiedliwości, hospicjum, zakładem opiekuńczo-leczniczym, zakładem pielęgnacyjno-opiekuńczym oraz zakładem rehabilitacji leczniczej). W nieco węższym zakresie obowiązywać będzie ograniczenie dotyczące umiejscowienia regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych oraz interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych. Zgodnie z nowymi przepisami wojewoda będzie mógł zezwolić na funkcjonowanie na jednej nieruchomości gruntowej więcej niż jednej placówki opiekuńczo-wychowawczej do 14 dzieci, uwzględniając specyfikę i zadania tych placówek oraz potrzeby środowiska lokalnego.
Zmiany wprowadzone do ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 930) umożliwiają natomiast łączenie określonych jednostek organizacyjnych pomocy społecznej. Na poziomie gminy możliwe będzie łączenie ośrodka pomocy społecznej z ośrodkiem wsparcia (z wyłączeniem ośrodka wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi) oraz domu pomocy społecznej dla osób w podeszłym wieku lub dla osób przewlekle somatycznie chorych z ośrodkiem wsparcia przeznaczonym dla osób starszych. Powiat z kolei będzie mógł łączyć powiatowe centrum pomocy rodzinie z ośrodkiem interwencji kryzysowej.
Ponadto nowelizacja wprowadza zakaz usytuowania w jednym budynku jednostki organizacyjnej pomocy społecznej zapewniającej całodobowe usługi z placówką zapewniającą całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, placówką opiekuńczo-wychowawczą, regionalną placówką opiekuńczo-terapeutyczną lub interwencyjnym ośrodkiem preadopcyjnym, specjalistycznym ośrodkiem wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie lub ośrodkiem wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, jednostką organizacyjną wymiaru sprawiedliwości, zakładem aktywności zawodowej i izbą wytrzeźwień. Jednocześnie wyłączono możliwość utworzenia przez samorząd województwa jednostki organizacyjnej pomocy społecznej przez połączenie jednostek organizacyjnych pomocy społecznej działających na jego obszarze.
Zgodnie z przepisami przejściowymi powstałe przed dniem wejścia nowelizacji placówki opiekuńczo-wychowawcze, regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne oraz interwencyjne ośrodki preadopcyjne, jak również jednostki organizacyjne pomocy społecznej, niespełniające wymagań w zakresie łączenia i umiejscawiania w jednym budynku lub na jednej nieruchomości, będą mogły funkcjonować na dotychczasowych zasadach do dnia 31 grudnia 2019 r.
Nowe zasady wspólnej obsługi jednostek wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej
Z dniem 15 października 2016 r. weszła w życie ustawa z dnia 5 września 2016 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1583).
