Zamówienia wewnątrzorganizacyjne, czyli tzw. „zamówienia in-house” to konstrukcja prawna wypracowana na gruncie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. To nic innego, jak zamówienia udzielane przez instytucje zamawiające podległym sobie podmiotom np. wyodrębnionym jednostkom organizacyjnym. W odniesieniu do tej kategorii zamówień istnieje utrwalone orzecznictwo unijne, zgodnie z którym nie ma obowiązku ogłaszania przetargu nawet w sytuacji, gdy podmiot, który uzyska zamówienie jest prawnie odrębny od podmiotu zamawiającego. Muszą być jednak spełnione określone przesłanki.

Zgodnie ze stanowiskiem TSUE, możliwe jest odstąpienie od stosowania przepisów zamówieniowych w przypadku, gdy wykonawca jest podmiotem prawnie odrębnym od instytucji zamawiającej, jeżeli organ administracji publicznej, będący instytucją zamawiającą sprawuje nad tym odrębnym podmiotem kontrolę analogiczną do kontroli sprawowanej nad swoimi własnymi służbami oraz jednocześnie ów odrębny podmiot wykonuje swoją działalność w zasadniczej części na rzecz kontrolującej go jednostki lub jednostek kontrolującego.

Można zatem jednoznacznie stwierdzić, iż jednym z głównych elementów zamówienia in-house jest stosunek „podległości” między zamawiającym a wykonawcą, przy czym zamawiającym jest zawsze podmiot posiadający status podmiotu kontrolującego. Jednak wypracowana na gruncie orzecznictwa TSUE instytucja in-house nie obejmuje swoim zakresem takich zamówień publicznych, w których wykonawcą zamówienia jest podmiot mający charakter podmiotu kontrolującego. Z uwagi na to, że dochodzi tutaj do odwrócenia sytuacji wcześniej omówionej - już nie zamawiający a wykonawca jest podmiotem kontrolującym - mamy do czynienia z „odwróconym zamówieniem in-house”.

Mając na uwadze, iż zamówienia in-house mają swoje źródło w przyjętej wykładni unijnej, brak jest podstaw do rozszerzania interpretacji stanowiska Trybunału i uznania za dopuszczalne wyłączenie obowiązku stosowania przez zamawiającego procedur przetargowych przy wyborze wykonawcy zamówienia w związku z powołaniem się przez zamawiającego na instytucję odwróconego zamówienia in-house.

Treść art. 12 ust. 2 dyrektywy PE i Rady 2014/2014/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca wcześniejszą dyrektywę 2004/18/WE, który wprowadza do systemu zamówień publicznych instytucję odwróconego zamówienia in-house, ani treść innego przepisu tej dyrektywy nie uprawnia do uznania, że istnieje możliwość bezpośredniego powoływania się na przepis art. 12 ust. 2 powyższej dyrektywy przez zamawiających krajowych już w chwili obecnej.

Termin implementacji na grunt prawa krajowego postanowień ww. dyrektywy upływa z dniem 18 kwietnia 2016 r. Zatem do dnia wprowadzenia do krajowego porządku prawnego rozwiązań przyjętych w nowych dyrektywach unijnych, nie ma podstaw do rozszerzania dokonanej przez TSUE interpretacji zamówienia in-house na tzw. odwrócone zamówienie in-house.

Informator UZP nr 5/2014

Źródło: www.uzp.gov.pl