Gmina ma zawrzeć porozumienie z Komendą Wojewódzką OHP. Przedmiotem porozumienia ma być m.in. nieodpłatne udostępnienie przez gminę lokalu do prowadzenia Młodzieżowego Centrum Kariery na okres 22 miesięcy.

Czy do skutecznego zawarcia porozumienia potrzebna jest zgoda rady miejskiej w tej sprawie?

Odpowiedź

Porozumienie w sprawie współpracy gminy zawiera wójt (burmistrz, prezydent miasta) i nie wymaga to co do zasady uprzedniej zgody rady gminy.

Uzasadnienie

W postawionym pytaniu zostały zawarte dwa zagadnienia wymagające rozwinięcia. Pierwsze, dotyczące kwestii – czy rada gminy musi wydawać zgodę na zawarcie porozumienia określonego w art. 13 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy .

Drugie, odnoszące się do kwestii – czy zgoda rady gminy jest wymagalna przy nieodpłatne udostępnienie przez gminę lokalu do prowadzenia Młodzieżowego Centrum Kariery na okres 22 miesięcy. Zgodnie z art. 13 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy współdziałanie Ochotniczych Hufców Pracy z jednostkami samorządu terytorialnego odbywa się na warunkach określonych w zawieranych umowach lub porozumieniach, określających cele, zadania do realizacji na rzecz młodzieży oraz wzajemne zobowiązania organizacyjne i finansowe w tym zakresie.

Przepis ten stanowi podstawę prawną do współdziałania Ochotniczych Hufców Pracy z gminą oraz wyznacza formę, na jakiej ma się ona odbywać. W związku z tym, że w przepisie wskazano, że taką podstawą mogą być umowy lub porozumienia, przyjąć należy, że:
- umowa będzie właściwą formą w przypadku, gdy strony zobowiązują się do wzajemnych świadczeń;
- porozumienie będzie właściwą formą, gdy współpraca obejmuje wykonywanie przez podmioty zadań, ale nie wiąże się z wzajemnymi zobowiązaniami.

Przepis powyższy określa również podstawowe elementy jakie powinny zawierać umowy lub porozumienia. Są to:
1. cele umowy i porozumienia;
2. zadania do realizacji na rzecz młodzieży;
3. zobowiązania organizacyjne i finansowe stron
- przy czym wskazać należy, że elementy te stanowią minimalną treść stosunku łączącego jego strony, zaś strony są uprawnione do zawarcia dodatkowych elementów, w tym szczegółowego opisu sposobu realizacji zobowiązań.

Należy także wskazać, że choć zadania z zakresu polityki rynku pracy zostały określone i przypisane w art. 8 ustawy o promocji zatrudnienia samorządowi województwa, zaś w art. 9 tej ustawy samorządowi powiatu, to w ramach wykonywanych przez siebie zadań gmina jest uprawniona do zawierania porozumień i umów, o których mowa w art. 13 tej ustawy. Wskazać bowiem należy, że zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym . stanowi, że w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi. Zakres pojęcia "inny podmiot" obejmuje również Ochotnicze Hufce Pracy. Przy czym wskazać należy, że zawarta umowa lub porozumienie powinny być związane z realizowanymi przez gminę zadaniami wynikającymi z art. 6 i 7 ustawy o samorządzie gminnym .

Odnosząc się do kwestii – czy rada gminy powinna wyrażać zgodę na zawarcie wspomnianego porozumienia, wskazać należy, że zgodnie z art. 15 ustawy o samorządzie gminnym rada gminy jest organem stanowiącym i kontrolnym. Kompetencje rady gminy zostały określone w art. 18 ustawy o samorządzie gminnym . Przepis art. 18 ust. 1 stanowi, że do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej. Przepis ten określa domniemanie kompetencji rady gminy, przy czym zarówno ustawa o samorządzie gminnym , jak i inne ustawy, mogą zastrzegać wykonywanie określonych zadań przez wójta gminy. Należy także wskazać, że określone w art. 18 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym sprawy zostały wprost przekazane do wyłącznej właściwości rady gminy.

Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym organem wykonawczym gminy jest wójt, zaś przepis art. 31 tej ustawy stanowi, że wójt kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz. W analizowanej sprawie szczególną uwagę zwrócić należy na przepis art. 30 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym , zgodnie z którym wójt wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa oraz art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym , który stanowi, że do zadań wójta należy gospodarowanie mieniem komunalnym.

W świetle analizy przytoczonych wyżej przepisów uznać należy, że zawarcie porozumienia lub umowy pomiędzy gminą a Ochotniczym Hufcem Pracy należy kwalifikować jako wykonywanie bieżących spraw gminy. Przepisy art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy o samorządzie gminnym wskazuje, że do wyłącznej właściwości rady gminy należy stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady gminy. Ustawa o promocji zatrudnienia nie przekazuje decyzji o podjęciu współpracy lub zgody na taką współpracę do wyłącznej kompetencji rady gminy, a określa wyłącznie uprawnienie do podjęcia współpracy. Ponadto wskazać należy, że z orzecznictwa sądów administracyjnych w tym zakresie wynika, że "Przepis art. 18 ustawy o samorządzie gminnym , stanowiąc przepis kompetencyjny, nie może funkcjonować samodzielnie, należy go stosować w powiązaniu z innymi przepisami szczególnymi i dopiero po uszczegółowieniu ogólnej kompetencji rady gminy stanowi podstawę prawną jej działań" (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 18 sierpnia 2009 r., sygn. akt II SA/Po 369/09). Ponadto wskazać należy również, że porozumienie lub umowa zawarta pomiędzy gminą a Ochotniczym Hufcem Pracy nie będzie porozumieniem, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, gdyż Ochotniczy Hufiec Pracy z mocy art. 12 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wykonuje zadania państwa w zakresie zatrudnienia oraz przeciwdziałania marginalizacji i wykluczeniu społecznemu młodzieży; nie jest organem administracji rządowej i nie może zawierać porozumień, o których mowa w art. 8 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym

W analizowanej sprawie jednym z elementów współpracy będzie użyczenie przez gminę lokalu na okres 22 miesięcy na prowadzenie Młodzieżowego Centrum Kariery. Zgodnie z art. 710 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Przedmiotem takiej umowy mogą być nieruchomości lub ich części. W związku z tym, że użyczenie jest czynnością z zakresu gospodarowania mieniem gminnym, to właściwym organem będzie w tym przypadku wójt, co wynika ze wskazanego powyżej art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym . Powyższe znajduje także potwierdzenie w przepisach szczególnych dotyczących gospodarki nieruchomościami gminnymi tj. w ustawie o gospodarce nieruchomościami . Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawie o gospodarce nieruchomościami do gminnego zasobu nieruchomości należą nieruchomości, które stanowią przedmiot własności gminy i nie zostały oddane w użytkowanie wieczyste, oraz nieruchomości będące przedmiotem użytkowania wieczystego gminy, zaś art. 25 ust. 1 ustawie o gospodarce nieruchomościami .n. stanowi, że gminnym zasobem nieruchomości gospodaruje wójt, burmistrz albo prezydent miasta. Gospodarowanie gminnym zasobem nieruchomości polega na m.in., w związku z odesłaniem do odpowiedniego stosowania w przepisie art. 25 ust. 2 ustawie o gospodarce nieruchomościami , wydzierżawianiu, wynajmowaniu i użyczaniu nieruchomości wchodzących w skład zasobu gminnego.

W analizowanej sprawie wskazać też należy, że zaprezentowane stanowisko odnosi się do konkretnej, przedstawionej w zapytaniu sytuacji. Należy mieć jednak na uwadze fakt, że każde porozumienie lub umowa powinny być traktowane indywidualnie, a warunki w nim zawarte powinny każdorazowo podlegać szczegółowej analizie. Może bowiem zdarzyć się sytuacja, gdy zawarcie porozumienia będzie wymagało uprzedniej zgody rady gminy.
Z sytuacją taką będziemy mieli do czynienia w przypadku, gdy dokonanie określonej czynności przez wójta np. zawarcie określonego zobowiązania, będzie wymagało uprzedniej zgodny rady gminy.

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. 2010 r., Nr 102, poz. 651 ze zm.)