Prokurator Rejonowy w Świebodzinie domagał się przed sądem administracyjnym stwierdzenia nieważności zapisów w statucie sołectw, uchwalonych pięć lat temu przez Radę Miasta w Świebodzinie w 2013 roku. Zakwestionował zapis z którego wynika, że dla dokonania ważnego wyboru sołtysa i rady sołeckiej na zebraniu wymagana jest obecność, co najmniej 1/20 uprawnionych mieszkańców sołectwa. A także regulację, że jeśli w wyznaczonym terminie nie uzyskano wymaganej obecności ilości mieszkańców, wybory w nowym terminie mogą być przeprowadzone bez względu na liczbę obecnych na zebraniu, po odczekaniu 15 minut.
Prokurator wskazał, że ustawa o samorządzie gminnym nie wprowadza dla ważności wyboru sołtysa i członków rady sołeckiej żadnego kworum, a zatem każde wybory, bez względu na frekwencję, będą ważne i wyłonią sołtysa i członków rady sołeckiej.
Zdaniem prokuratora treść zakwestionowanych zapisów uchwały, w istotny sposób naruszają dyspozycję art. 36 ust. 1 i 2 u.s.g., gdyż przepisy ustawy o samorządzie gminnym wyczerpująco regulują tryb i przesłanki wyboru sołtysa i członków rady sołeckiej. Dlatego niedopuszczalne jest określanie w statucie jakiegokolwiek kworum.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolski przyznał rację prokuratorowi i stwierdził nieważność zakwestionowanych regulacji statutu. Podniósł, że art. 36 ust. 2 u.s.g. wskazuje, że czynne prawo wyborcze przysługuje stałym mieszkańcom sołectwa uprawnionym do głosowania, zaś bierne prawo wyborcze posiada nieograniczona liczba kandydatów. Ponadto statuuje, że wybór sołtysa oraz członków rady sołeckiej następuje w głosowaniu tajnym i bezpośrednim.
Przepis ten jest regulacją kompletną i nie zastrzega żadnego kworum dla ważności wyboru sołtysa oraz członków rady sołeckiej.
Sąd podniósł, że choć w zakwestionowanych unormowaniach trudno dopatrywać się istotnego zagrożenia praw wyborców, a tym bardziej zasad praworządności, to jednak judykatura jednolicie przyjmuje, że wprowadzenie w statutach sołectw dodatkowych warunków ważności wyboru jest niedopuszczalne, ponieważ modyfikują one ustawowe zasady wyboru sołtysa i rady sołeckiej.
Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 14 czerwca 2018 r. (sygn. II SA/Go 322/18)