Wydłużenie aktywności zawodowej powoduje konieczność podjęcia działań, które ułatwią osobom starszym pozostanie na rynku pracy. Jak wskazuje UZP, we wsparcie osób powyżej 50 roku życia powinny angażować się instytucje publiczne, w tym samorządy, które mogą to robić już teraz m.in. za pomocą odpowiednich klauzul społecznych w zamówieniach publicznych. Ale resort pracy uważa, że aby urzędy mogły wykorzystywać takie klauzule do pomocy starszym bezrobotnym, potrzeba zupełnie nowych rozwiązań prawnych.

Wciąż mało klauzul społecznych w polskich zamówieniach publicznych >>

Jak pisze "DGP", przepisy ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907) przewidują, że urzędy mogą określić w opisie przedmiotu zamówienia, iż przy jego realizacji należy zatrudnić określoną liczbę bezrobotnych. Lecz z możliwości tej korzysta obecnie niewiele instytucji.

– Niestety, stosowanie klauzul społecznych to nadal margines w skali wszystkich udzielanych w Polsce zamówień. Powoli się to jednak zmienia, zamawiający zaczynają rozumieć, że mogą w ten sposób realizować ważne cele społeczne, np. umożliwiając podjęcie pracy osobom znajdującym się w szczególnie niekorzystnej sytuacji zawodowej. To może być instrument uzupełniający działania aktywizacyjne realizowane przez urzędy pracy – mówi Tomasz Schimanek, ekspert Instytutu Spraw Publicznych, zajmujący się popularyzacją klauzul społecznych wśród samorządów.

Z drugiej strony przepisy pz.p., nie stanowią wprost, czy wymagając zatrudnienia bezrobotnych można ograniczyć je tylko do osób, które ukończyły 50. rok życia. Zdaniem Katarzyny Ołdak-Bułanowskiej z departamentu UE i współpracy międzynarodowej UZP, jest to dozwolone.

– W zakresie definicji osób bezrobotnych prawo zamówień publicznych odsyła do przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Przy określaniu wymagań związanych z zaangażowaniem bezrobotnych do realizacji zamówienia możliwe jest zastosowanie zawężenia do wskazanych w tej ustawie podkategorii osób, do których należą także te powyżej 50. roku życia – stwierdza Katarzyna Ołdak-Bułanowska.

Przykład stosowania klauzul społecznych w zamówieniach powinien iść z góry >>

Ale takie ograniczenie może też utrudniać spełnienie warunku zatrudnienia bezrobotnych przez wykonawców.

– Instytucje zamawiające powinny też brać pod uwagę specyfikę zamówienia, charakter prac wykonywanych przy jego realizacji oraz cele związane z integracją społeczną i zawodową, jakie realizuje, stosując klauzule społeczne - dodaje Ołdak-Bułanowska.

– Nic nie stoi na przeszkodzie, by w przypadku klauzul społecznych w odniesieniu do osób bezrobotnych wprowadzić limit wieku. Trzeba jednak rozważyć, np. czy sprawność i stan zdrowia starszych osób pozwoli im na wykonanie przedmiotu zamówienia – podkreśla również Artur Wawryło, prawnik z Centrum Obsługi Zamówień Publicznych.

Jak czytamy dalej w "DGP", choć MPiPS chce wspierać bezrobotnych po 50. roku życia, to do tej pory nie porozumiało się w tej kwestii z UZP. Powołana przez ministra pracy Rada Programowa 50+, wypracowała rekomendacje działań na rzecz zwiększenia aktywności osób po 50. roku życia, w których postuluje m.in.opracowanie przez resort pracy we współpracy z UZP przepisów, które umożliwiłyby stosowanie rozwiązań z zakresu zarządzania wiekiem jako dodatkowej klauzuli społecznej w zamówieniach publicznych.

– Pierwszym elementem prac powinno być zdefiniowanie działań podejmowanych przez pracodawców, które będą mogły być uznane za zarządzanie wiekiem. Następnie konieczne jest podjęcie działań upowszechniających ich stosowanie u pracodawców. Będzie to stanowić podstawę do analizy dotyczącej wprowadzenia tego typu rozwiązania do polskiego systemu prawa oraz uzyskania konsensusu w tym obszarze – mówi Anna Miedzińska z departamentu analiz ekonomicznych i prognoz MPiPS. 

Przyszłość pod znakiem klauzul społecznych w publicznych przetargach >>

Ale resort pracy nie spieszy się z podjęciem działań.

– Realizacja programu jest przewidziana do 2020 r., co oznacza, że nie ma konieczności rozpoczynania poszczególnych działań już w 2015 r. Mogą być one rozłożone w czasie – zaznacza Anna Miedzińska.

Zdaniem ekspertów, niezależnie od stanowiska UZP pewne działania prawne byłyby pożądane.

– Możliwość objęcia klauzulą społeczną węższej grupy osób bezrobotnych powinna zostać doprecyzowana w prawie zamówień publicznych. Dobrze byłoby wprowadzić wprost odesłanie do odpowiednich zapisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, określających osoby w szczególnie niekorzystnej sytuacji na rynku pracy. To zachęciłoby zamawiających do wpisywania w warunkach przetargów obowiązku zatrudniania osób 50+, tym bardziej że dziś często o to pytają – stwierdza Tomasz Schimanek.

Źródło: Dziennik Gazeta Prawna