Nielegalny import odpadów będzie utrudniony i ryzykowny

Wszystkie importowane do Polski odpady będą objęte systemem SENT. Dzięki temu nielegalny import będzie pod specjalnym nadzorem, a transportujące odpady pojazdy będą lepiej monitorowane – poinformował wiceminister klimatu i środowiska Jacek Ozdoba. Na podmiot wysyłający, odbierający i przewoźnika odpadów nałożone zostaną obowiązki w zakresie dokonania zgłoszenia przewozu, jego uzupełnienia i aktualizacji.

Wiceminister klimatu i środowiska Jacek Ozdoba zwrócił uwagę, że obrót odpadami wiąże się ze znacznymi przychodami finansowymi w momencie ich przyjmowania przez zbierającego odpady, ale równocześnie wymaga ogromnych nakładów finansowych na dalsze ich zagospodarowanie. Stawarza to pole do nadużyć dla nieuczciwych przedsiębiorców, co w konsekwencji utrudnia uzyskiwanie dochodów i utrzymanie się na rynku osobom działającym zgodnie z prawem.

- Niska odpowiedzialność za przestępstwa na środowisku przyczyniły się do rozwoju tzw. szarej strefy, którą szacuje się w przybliżeniu od 10 do nawet 40 procent całego rynku gospodarowania odpadami -  twierdzi Ozdoba.

Zobacz pytanie i odpowiedź eksperta w LEX: Jaki urząd orzeka karę pieniężną dla spółki w zakresie nielegalnego przemieszczania odpadów? >

Nielegalne odpady to ogromne problemy dla przedsiębiorców

Wiceminister zaznaczył, że istotnym problemem rynku gospodarowaniu odpadami jest nielegalny przywóz do Polski odpadów z krajów sąsiednich, w tym  szczególnie odpadów niebezpiecznych. - Szczególnie te ostatnie generują szereg problemów dla samorządów i wydatków poniesionych z budżetu Skarbu Państwa na ich usunięcie lub naprawę szkody powstałej w środowisku. W ostatnim czasie zarejestrowano na terenie całego kraju, a w szczególności na terenie województwa pomorskiego oraz kujawsko-pomorskiego, znaczny wzrost przypadków związanych z porzuceniem takich odpadów w miejscach na ten cel nieprzeznaczonych – powiedział wiceminister Ozdoba.

Zobacz pytanie i odpowiedź eksperta w LEX: Czy przywożenie używanych część samochodowych z zagranicy wymaga dodatkowych pozwoleń? >

Z uwagi na fakt, że były to miejsca ogólnodostępne, w wielu przypadkach spełniające rolę miejsc o charakterze rekreacyjno-wypoczynkowym, przyczyniały się one nie tylko do zagrożenia zanieczyszczenia przyrody, czy generowały koszty związane z ich unieszkodliwieniem, lecz także bezpośrednio powodowały zagrożenie dla zdrowia i życia osób, które potencjalnie mogły mieć z nimi kontakt.

Zdaniem resortu stwierdzone, liczne przypadki porzucania tego rodzaju odpadów oraz wzrost skali tego typu czynów wskazuje na znaczną opłacalność takich nielegalnych działań odbywających się bez zezwolenia Głównego Inspektora Ochrony Środowiska oraz poza wszelkimi rejestrami, także z pominięciem ewidencji podatkowej z prowadzonej działalności gospodarczej.

Czytaj także:  NIK: Kontrola transgranicznego przemieszczania odpadów niebezpiecznych wciąż nieskuteczna

Będzie nowelizacja rozporządzenia

Aby uszczelnić rynek gospodarowania odpadami oraz przeciwdziałać uszczupleniom w zakresie podatku od towarów i usług związanych z obrotem odpadami, Główny Inspektor Ochrony Środowiska wspólnie z Krajową Administracją Skarbową opracował nowelizację przepisów wykonawczych do ustawy z 9 marca 2017 roku o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów. Będzie ona polegała na  zobowiązaniu  przedsiębiorstw zajmujących się transgranicznym obrotem odpadami do rejestrowania każdego przewozu odpadów poprzez elektroniczną platformę PUESC Ministerstwa Finansów, co realizowane będzie za pośrednictwem oferowanego w ramach Platformy PentaTAX – modułu SENT.

Magdalena Rzeczkowska szefowa Krajowej Administracji Skarbowej zaznaczyła, że skuteczność SENT została potwierdzona w praktyce, szczególnie w zakresie zmniejszenia szarej strefy w branżach paliwowej i tytoniowej. - Od kwietnia 2017 r. do czerwca 2020 r. przeprowadziliśmy ponad 1,4 mln kontroli i wykryliśmy ponad 16 tys. nieprawidłowości w przewozie towarów wrażliwych – poinformowała.

Nowe obowiązki dla przedsiębiorców i przewoźników odpadów

Konsekwencją wprowadzonych przepisów będzie nałożenie odpowiednio na podmiot wysyłający, podmiot odbierający oraz przewoźnika w obrocie odpadami w momencie rozpoczęcia przewozu odpadów obowiązków w zakresie dokonania zgłoszenia przewozu, jego uzupełnienia i aktualizacji. Dodatkowo przewoźnik zostanie zobowiązany do zapewnienia przekazywania danych geolokalizacyjnych, a kierujący do posiadania numeru referencyjnego oraz uruchomienia lokalizatora.

- Rozwiązania te usprawnią kontrolę nad transgranicznym przemieszczaniem odpadów, w tym niebezpiecznych, wpłyną na ograniczenie zjawiska „szarej strefy” oraz przyczynią się do wzrostu wpływów do Skarbu Państwa z tytułu podatków od towaru i usług, wynikających ze zdarzeń gospodarczych, które dotychczas były zatajane przez nieuczciwych przedsiębiorców – zaznaczył wiceminister Ozdoba.

- Wykorzystanie systemu SENT wpłynie na efektywność naszych wspólnych akcji kontrolnych. Nielegalny przywóz odpadów do Polski będzie znacznie bardziej utrudniony i wysoce ryzykowny. Liczę, że znacznie ograniczy to przestępczość w tym obszarze” – dodał Michał Mistrzak, p.o. Głównego Inspektora Ochrony Środowiska

Nowe przepisy wpłyną również na wyrównanie konkurencyjności podmiotów prowadzących działalności gospodarcze na rynku gospodarowania odpadami. W tym zakresie skuteczność przepisów pakietu przewozowego SENT została potwierdzona przez Ministerstwo Finansów, szczególnie w zakresie zmniejszenia szarej strefy w branży paliwowej oraz w znacznej mierze związanej z nią redukcji luki podatku VAT.

Zdaniem wiceministra Ozdoby kontrola przywozu i tranzytu odpadów do Polski przy zastosowaniu systemu SENT nie ogranicza działalności gospodarczej, nie jest zagrożeniem dla konkurencyjności na tym rynku i nie wymaga od przedsiębiorców ponoszenia dodatkowych nakładów finansowych.

- Faktycznie przyczyni się do ułatwienia funkcjonowania na rynku podmiotów, które prowadzą działalność z zachowaniem wszystkich wymagań określonych w przepisach prawa – przekonuje Jacek Ozdoba.