Zgodnie z art. 103a par. 3 kodeksu wyborczego mężem zaufania może być osoba mająca czynne prawo wyborcze do Sejmu, która nie kandyduje w wyborach ani nie jest komisarzem wyborczym, pełnomocnikiem wyborczym, pełnomocnikiem finansowym, urzędnikiem wyborczym lub członkiem komisji wyborczej. Jednocześnie należy zauważyć, iż funkcja męża zaufania wygasa w przypadku:
- zrzeczenia się funkcji;
- śmierci;
- podpisania zgody na zgłoszenie do komisji wyborczej, kandydowanie w wyborach bądź objęcie funkcji pełnomocnika, komisarza wyborczego, urzędnika wyborczego;
- odwołania.
Wybory do rad zarządza Prezes Rady Ministrów, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej nie wcześniej niż na 4 miesiące i nie później niż na 3 miesiące przed upływem kadencji rad. Datę wyborów wyznacza się na dzień wolny od pracy przypadający nie wcześniej niż na 30 dni i nie później niż na 7 dni przed upływem kadencji rad (zob. art. 371 par. 1 i 2 kodeksu wyborczego). Z kolei wybory wójtów zarządza Prezes Rady Ministrów, w drodze rozporządzenia, łącznie z wyborami do rad gmin, w trybie określonym w art. 371 (zob. art. 474 par. 1 kodeksu wyborczego).
Pomimo że wybory do rad i wójtów zarządzane są jednym rozporządzeniem, przez ten sam organ - Prezesa Rady Ministrów - to jednak nie stanowią one tożsamych procedur wyborczych. Sformułowanie „kandyduje w wyborach”, o którym mowa w treści art. 103a par. 3 kodeksu wyborczego, nie odnosi się zatem do kandydowania w wyborach samorządowych rozumianych per se (samo z siebie), lecz do kandydowania w ramach konkretnej procedury wyborczej tj.
- kandydowania w wyborach wójta,
- kandydowania w wyborach burmistrza,
- kandydowania w wyborach prezydenta miasta,
- kandydowania w wyborach do rady.
W związku z powyższym funkcję męża zaufania w toku II tury wyborów samorządowych może pełnić osoba, która w toku wyborów samorządowych kandydowała na radnego i uzyskała (lub nie uzyskała) mandat radnego. Przepisy obowiązującego prawa nie przewidują bowiem, aby funkcji męża zaufania nie mógł pełnić radny lub osoba dopiero co wybrana na tę funkcję.
Przeczytaj także:
- Mężowie zaufania nie mogą działać na bakier z RODO
- Nagrywanie przez mężów zaufania czynności komisji wyborczych
Uprawienia mężów zaufania
Mężowie zaufania są wyznaczani przez poszczególne komitety wyborcze. Mają prawo być obecni podczas wszystkich czynności komisji wyborczej, do której zostali wyznaczeni. Mogą przebywać w lokalu wyborczym w dniu głosowania w czasie przygotowania głosowania, w trakcie głosowania i podczas liczenia głosów oraz ustalania wyników głosowania i sporządzania protokołów. Mają też prawo do zgłaszania na bieżąco uwag przewodniczącemu komisji.
Mężowie zaufania nie mogą wykonywać żadnych czynności członka komisji, w związku z czym nie wolno im przeglądać kart do głosowania przed rozpoczęciem głosowania, w jego trakcie i po jego zakończeniu. Mężowie zaufania nie mogą dotykać kart do głosowania w żadnym momencie. Wykonywanie uprawnień mężów zaufania nie może utrudniać pracy komisji, zakłócać powagi głosowania ani naruszać jego tajności.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.