Czy można wybrać najkorzystniejszą ofertę po upływie terminu związania ofertą?

Zamawiający powrócił do badania i oceny ofert w wyniku unieważnienia czynności unieważnienia postępowania. Jest już po terminie związania ofertą. Czy jest możliwe dokonanie wyboru najkorzystniejszej oferty po upływie terminu związania ofertą?

Odpowiedź eksperta pochodzi z programu LEX Zamówienia Publiczne.

Zamawiający nie może dokonać wyboru oferty, która nie jest wiążąca. Upływ okresu związania ofertą odnosi bowiem ten skutek, że w danym postępowaniu oferta formalnie traci swój byt i cel, gdyż wykonawca nie jest zobowiązany do zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego.

Zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907) – dalej p.z.p., wykonawca jest związany ofertą do upływu terminu określonego w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Związanie ofertą oznacza, że wykonawca złożył oświadczenie woli w postaci oferty i zobowiązany jest w okresie związania zawrzeć umowę na warunkach przedstawionych w ofercie. W ten sposób wykonawca zobowiązuje się do wypełnienia wszystkich propozycji ofertowych. Związanie wykonawcy złożoną ofertą polega na tym, że zamawiający – w okresie związania ofertą - może żądać od niego zawarcia umowy na warunkach określonych w złożonej ofercie.

 

Jak wskazała Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z dnia 19 kwietnia 2013 r. (KIO 776/13), cyt.: "Artykuł ten [art. 85 ust. 1 p.z.p.] jest niezbędny dla zamawiającego, chroniąc go przed możliwością przedwczesnej rezygnacji przez wykonawców z udziału w postępowaniu. Z drugiej strony przepis ten chroni również wykonawców, gdyż są oni związani swoimi ofertami jedynie przez określony czas, a po jego upływie mogą zrezygnować z udziału w postępowaniu bez żadnych negatywnych dla siebie konsekwencji. Przepis ten chroni więc wykonawców w sytuacji, gdy przedłużające się postępowanie i zmiany na rynku czynią niekorzystnym dalsze pozostawanie wykonawców w postępowaniu". Podobnie orzeczenie z 21 maja 2013 r. (KIO 1007/13).

 

Z uwagi na powyższe umowa w sprawie zamówienia publicznego może być zawarta po upływie okresu związania ofertą, ale wybór oferty, którą wykonawca nie jest związany, nie jest możliwy. W postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego upływ terminu związania ofertą decyduje o braku istnienia po stronie wykonawcy obowiązku zawarcia umowy. W związku z powyższym zamawiający nie może w sposób skuteczny dokonać wyboru oferty najkorzystniejszej i zakończyć prowadzonego postępowania zawarciem umowy w sprawie zamówienia publicznego.

 

Na gruncie postępowania o udzielenie zamówienia, wraz z upływem oznaczonego okresu, w którym wykonawca był swoją ofertą związany, oferta wygasa. Tym samym staje się ona ofertą jedynie w znaczeniu historycznym lub substratem materialnym oferty, a nie wiążącym wykonawcę oświadczeniem woli o gotowości zawarcia umowy na określonych w ofercie warunkach. Także przyjęcie oferty, która wygasła, nie będzie zgodne z warunkami przetargu determinowanymi przez przepisy p.z.p., ale będzie przyjęciem de facto nowej, innej oferty. Stanowisko to potwierdzone zostało w orzecznictwie Izby, m.in. wyrok z 31 stycznia 2013 r. (KIO 109/13), wyrok z 24 września 2012 r. (KIO 1924/12).