Naczelny Sąd Administracyjny wydał 21 października br. wyrok w sprawie obowiązku rozpatrzenia przez Fundację Batorego wniosku o udostępnienie informacji publicznej w sprawie realizowanych zadań publicznych. Orzeczenie może wpłynąć na sytuację wielu fundacji w Polsce.
Informacja o funduszach unijnych
Naczelny Sąd Administracyjny ogłosił dwa odrębne wyroki w sprawie między Fundacją im. Stefana Batorego a Fundacją Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris („Ordo Iuris”) dotyczącej obowiązku rozpatrzenia przez Fundację wniosku Ordo Iuris w związku z prowadzonym przez Fundację w latach 2013-2016 programem Obywatele dla Demokracji finansowanym ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009-2014 (tzw. Funduszy EOG).
Czytaj w LEX: Reprezentacja fundacji i stowarzyszeń >>>
Fundacja stała na stanowisku, że nie jest zobowiązana do rozpatrzenia takiego wniosku, ponieważ nie jest podmiotem dysponującym majątkiem publicznym, a wnioskowana informacja nie dotyczy wykonywania zadania publicznego.
Naczelny Sąd Administracyjny nie podzielił tej argumentacji i uznał, że Fundacja była zobowiązana do udzielenia odpowiedzi w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Wyrok oznacza, że Fundacja ma obowiązek rozpatrzeć wniosek Ordo Iuris. Z wyroku nie wynika jednak obowiązek udzielenia informacji żądanych we wniosku – Fundacja rozpatrując wniosek może udzielić lub odmówić udzielenia informacji publicznej, również stwierdzając, że żądane informacje nie są informacją publiczną.
Z kolei w drugiej sprawie sąd oddalił skargę kasacyjną Fundacji Ordo Iuris na bezczynność Fundacji Batorego uznając, że Fundacja udzielając odpowiedzi na pismo Fundacji Ordo Iuris nie wydała decyzji w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej, a jedynie poinformowała, że nie jest zobowiązana do udzielania informacji w tym trybie.
Wyrok ten wprowadza szeroką wykładnię przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej.
Zadania publiczne wykonuje każda fundacja
W ocenie NSA każda fundacja w polskim porządku prawnym realizuje zadania publiczne nawet jeśli nie dysponuje majątkiem publicznym. Przesłanka wykonywania zadań publicznych została zinterpretowana przez sąd szeroko.
Zdaniem NSA – niezależnie od tego, czy fundacja prowadzi swoje działania wyłącznie ze środków własnych, zbiórek publicznych lub darowizn od osób i instytucji prywatnych – z uwagi na to, że w świetle art. 1 ustawy o fundacjach realizuje cele społecznie lub gospodarczo użyteczne można przyjąć, że wykonuje zadania publiczne i w związku z tym jest podmiotem zobowiązanym do udzielania informacji publicznej. Sąd uznał, że nie jest konieczne wskazanie konkretnego zadania w ustawie lub Konstytucji.
Czytaj w LEX: Dostęp do informacji publicznej a tajemnice prawnie chronione >>>
Z wyroku sądu nie można wywieść, czy informacja, o której wydanie wnioskowało Ordo Iuris była informacją publiczną. Fundacja Batorego będzie oceniać tę kwestię rozpatrując wniosek.
Spór Fundacji z Fundacją Ordo Iuris nie był sporem o granice jawności, ale o to, czy – prowadząc na mocy porozumienia z Biurem Mechanizmów Finansowych w Brukseli program Obywatele dla Demokracji finansowany ze środków państwa należących do EOG – Fundacja była zobowiązana do rozpoznania wniosku o udzielanie informacji w trybie ustawy o dostępie.
Fundacja zapewnia, że działała i działa w oparciu i w granicach prawa, przywiązując dużą wagę do przejrzystości zarówno swoich działań jak i przejrzystości w życiu publicznym i udostępniając publicznie wszystkie informacje i dokumenty dotyczące celu i sposobu realizowanych działań oraz rozdziału środków, którymi administruje. Tam, gdzie prawo nie reguluje wystarczająco zasad, polega na przyjętych standardach i najlepszych praktykach dotyczących przejrzystości i dostępności.
Sygnatura akt III OSK 4468/21 i III OSK 1202/21, wyroki NSA z 21 października 2022 roku.
Czytaj w LEX: Fundacja rodzinna jako podatnik podatku dochodowego od osób prawnych – uwagi de lege lata i de lege ferenda >>>
Czytaj w LEX: Dopuszczalność prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej pokrywającej się z jej działalnością statutową >>>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
