NSA wydał wyrok korzystny dla opiekunów osób z niepełnosprawnościami. Spór o to, czy opiekun osoby, której niepełnosprawność powstała po 18. lub 25. roku życia, ma prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, trwa już kilka lat. O problemie i różnych decyzjach urzędów pisaliśmy tutaj: Opiekunowie niepełnosprawnych wciąż nierówni wobec prawa >
W czym tkwi problem?
Osoby, które rezygnują z pracy, żeby zająć się niepełnosprawnym członkiem rodziny mogą ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy. O tym, które świadczenie zostanie przyznane opiekunowi, decyduje moment powstania niepełnosprawności. Jeżeli doszło do tego w dzieciństwie (przed ukończeniem 18 lub 25 lat, jeśli do tego momentu dziecko się uczyło - przysługuje świadczenie pielęgnacyjne. Natomiast gdy niepełnosprawność pojawiła się w późniejszym wieku - przysługuje specjalny zasiłek opiekuńczy. Różnica pomiędzy wysokością świadczeń jest ogromna. Świadczenie pielęgnacyjne to 1477 zł, a zasiłek dla opiekuna - 520 zł. Dlatego uprawnionym do zasiłku zależy na zmianie zasiłku na świadczenie. Zresztą Trybunał Konstytucyjny już w 2014 roku uznał, że takie zróżnicowanie narusza konstytucję. Od momentu tego orzeczenia TK, choć przepisów ustawy nadal nie zmieniono, sądy administracyjne coraz częściej orzekają na korzyść opiekunów dorosłych osób z niepełnosprawnościami, które do tej pory nie miały prawa do świadczenia. Teraz korzystny dla opiekunów wyrok wydał NSA.
Czytaj też: Córka, która opiekuje się niepełnosprawnym ojcem, otrzyma świadczenie pielęgnacyjne >
Urząd odmówił, WSA odmówił, NSA orzekł inaczej
Mężczyzna, który opiekuje się matką z niepełnosprawnością, pobiera zasiłek dla opiekuna. Chciał jednak zyskać bardziej korzystne świadczenie – świadczenie pielęgnacyjne. Gminny Ośrodek Opieki Społecznej doszedł jednak do wniosku, że wybór świadczenia możliwy jest tylko wtedy, gdy żadnego się jeszcze nie pobiera. Skoro opiekun już dostaje zasiłek dla opiekuna, to o świadczeniu mowy być nie może. Sprawa trafiła do sądu administracyjnego. WSA w Warszawie w wyroku 2 czerwca 2017 r. (I SA/Wa 592/17) nie podzielił zarzutów skarżącego, że takie stanowisko urzędu de facto pozbawiło go prawa wyboru rodzaju przysługującego świadczenia. Ale NSA 5 października 2018 r. uchylił ten wyrok.
Czytaj też: Wcześniejsza emerytura pozbawia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego >
Sprawę zbiegu świadczeń rozstrzyga ustawa
Do sprawy przyłączył się Rzecznik Praw Obywatelskich. W jego ocenie pobieranie zasiłku dla opiekuna nie może być przeszkodą do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, skoro skarżący jednoznacznie wyraża wolę rezygnacji z zasiłku dla opiekuna. Przepis art. 27 ust. 5 ustawy o świadczeniach przewiduje przecież, że w sytuacji zbiegu uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego i zasiłku dla opiekuna przysługuje jedno z tych świadczeń wybrane przez osobę uprawnioną. W sytuacji rezygnacji z zasiłku dla opiekuna możliwe jest zatem skuteczne ubieganie się o zmianę świadczenia na świadczenie pielęgnacyjne przez opiekuna osoby, której niepełnosprawność powstała po 18. lub 25. roku życia - argumentował RPO. Wyrokiem z 5 października 2018 r. Naczelny Sąd Administracyjny (syg. I OSK 2763/17) uchylił w całości zaskarżony wyrok, a także zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Wójta Gminy. Uznał, że zasiłek dla opiekuna można zamienić na świadczenie pielęgnacyjne.
Więcej przydatnych materiałów znajdziesz w SIP LEX:
Postępowanie w sprawach przyznawania i wypłacania świadczeń rodzinnych >
Świadczenie pielęgnacyjne – praktyczne aspekty przyznawania >
Zasiłek dla opiekuna - procedura przyznawania >
Czy w jednej rodzinie można przyznać dwa świadczenia pielęgnacyjne na bliźniaków? >
Czy osoba przebywająca na urlopie bezpłatnym może pobierać świadczenie pielęgnacyjne? >
Czy można córce przyznać świadczenie pielęgnacyjne na matkę? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.