W uproszczeniu hotelarze mają stanowić rodzaj systemu wczesnego ostrzegania w sytuacji, gdy w ich obiekcie pojawia się osoba, która nie jest opiekunem dziecka, ani nie jest przez takiego opiekuna upoważniona do opieki nad dzieckiem. Ma to pomóc zapobiegać przede wszystkim przestępstwom pedofilskim i porwaniom, niejednokrotnie zdarzało się bowiem, że sprawcy zatrzymywali się z dzieckiem na noc w hotelach, czy innych miejscach świadczących podobne usługi.

 

Szkolna wycieczka bez opiekunów? Więcej formalności, mniej chętnych>>

 

Recepcjonista sprawdzi dokumenty

Od 15 sierpnia 2024 r. obowiązują przepisy, nakazujące różnym podmiotom - w tym także świadczącym usługi hotelarskie oraz turystyczne, a także prowadzącym inne miejsca zakwaterowania zbiorowego - wdrożyć standardy ochrony małoletnich. Nowe obowiązki nałożyła ustawa z 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, której projekt wnieśli posłowie Suwerennej Polski po tragicznej śmierci ośmioletniego Kamila z Częstochowy (stąd funkcjonujące w mediach określenie „lex Kamilek”).

 

W przypadku miejsc, w których świadczone są usługi noclegowe, standardy skupiają się przede wszystkim na sprawdzaniu, kim dla dziecka jest dorosły, z którym nocuje ono w pokoju, z czym wiąże się procedurą identyfikacji dziecka w recepcji. Według wytycznych stworzonych przez Ministerstwo Sprawiedliwości, na potrzeby identyfikacji dziecka i jego relacji z osobą dorosłą, z którą przebywa w obiekcie, należy:

  1. Poprosić o dokument tożsamości dziecka (dowód osobisty) lub inny dokument potwierdzający dane dziecka. Przykładowe inne dokumenty mogące posłużyć identyfikacji to: legitymacja szkolna, aplikacja MObywatel, Internetowe Konto Pacjenta.
  2. W przypadku braku dokumentu tożsamości lub odmowy jego okazania, należy poprosić o podanie danych dziecka (np. imię, nazwisko, adres, datę urodzenia) przez zarówno osobę dorosłą oraz dziecko.  Dodatkowo należy zapytać zarówno osobę dorosłą jak i dziecko o relację między nimi.
  3. Jeżeli osoba dorosła nie jest opiekunem dziecka, powinna zostać poproszona o okazanie stosownego dokumentu np. zgody rodzica na podróżowanie danej osoby z dzieckiem. Może to być zgoda sporządzona w formie pisemnej z podpisem urzędowo poświadczonym przez notariusza lub zgoda podpisana przez rodzica dziecka, w której będą wpisane dane dziecka, adres jego zamieszkania, telefon do rodzica i numer dokumentu tożsamości/numer PESEL osoby, której rodzic powierzył opiekę nad dzieckiem. Jeśli osoba dorosła nie posiada żadnego z ww. dokumentów, należy poprosić ją o wypełnienie stosownego oświadczenia, zgodnie ze wzorem przygotowanym przez obiekt turystyczny. Oświadczenie powinno zawierać dane dziecka i dane dorosłego, z którym dziecko przebywa, wraz ze wskazaniem relacji jaka występuje pomiędzy dzieckiem a dorosłym. W przypadku gdy osoba dorosła nie jest rodzicem ani opiekunem dziecka, powinna oświadczyć, iż rodzice/opiekunowie wyrazili zgodę na opiekę nad dzieckiem.
  4. W przypadku gdy osoba dorosła, w której towarzystwie przebywa dziecko, odmówi okazania dokumentu dziecka i/lub wskazania relacji między nimi należy wyjaśnić, że procedura służy zapewnieniu bezpieczeństwa dzieciom korzystającym z [Obiektu/Hotelu/Sieci] i że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 maja 2016 roku pracownicy obiektu mają obowiązek ustalić, czy dziecko jest bezpieczne. Po wyjaśnieniu sprawy w sposób pozytywny należy podziękować za czas poświęcony na upewnienie się, że dziecko jest pod dobrą opieką.

Czytaj też w LEX: Pozyskiwanie, przetwarzanie i przechowywanie danych osobowych w związku z ochroną małoletnich – problemy ze stosowaniem nowych regulacji >

 

Pracownik hotelu zgłosi alarmujące sygnały

Nie jest do końca jasne, co stanie się, gdy we wspomnianym wyżej oświadczeniu, dorosły zwyczajnie skłamie, że jest np. wujkiem dziecka lub nianią, której rodzice powierzyli opiekę nad swoją pociechą. Wytyczne odnoszą się jedynie do sytuacji, gdy rozmowa z gościem nie rozwieje wątpliwości pracownika hotelu i będzie on dalej podejrzewał, że coś jest nie tak. W takiej sytuacji ma on:

  1. Dyskretnie powiadomić przełożonego i pracowników ochrony (przebywają oni w tym czasie na terenie obiektu), w taki sposób aby nie wzbudzać podejrzeń (można np. powołać się na konieczność skorzystania ze sprzętów na zapleczu recepcji, prosząc osobę dorosłą, aby poczekała wraz z dzieckiem w holu, restauracji lub innym miejscu);
  2. Od momentu, kiedy pojawią się pierwsze wątpliwości, pracownik obiektu turystycznego powinien być uważny zarówno na dziecko, jak i osobę dorosłą, a o ile to możliwe starać się, by nie pozostali sami.
  3. Przełożony, który został powiadomiony o sytuacji, przejmuje rozmowę z osobą dorosłą w celu uzyskania dalszych wyjaśnień.
  4. W przypadku gdy rozmowa potwierdzi przekonanie o próbie lub o popełnieniu czynu na szkodę dziecka, przełożony zawiadamia o tym fakcie policję.
  5. W zależności od sytuacji i miejsca przełożony weryfikuje, na ile podejrzenie krzywdzenia dziecka jest zasadne. W tym celu dobiera odpowiednie środki prowadzące do wyjaśnienia sytuacji lub podejmuje decyzję o przeprowadzeniu interwencji i zawiadamia policję.

 

Sprawdź też w LEX: Czy w aktach osobowych pracownika powinno znaleźć się oświadczenie o zapoznaniu się i zobowiązanie do przestrzegania Standardów Ochrony Małoletnich? >

 

Wytyczne uczulają na nietypowe sytuacje również innych pracowników - nie tylko recepcjonistę. Każdy pracownik będący świadkiem nietypowej sytuacji, ma zawiadomić o tym przełożonego. Resort sprawiedliwości wskazuje, że ujawnienie krzywdzenia może nastąpić w następujący sposób:

  1. dziecko ujawniło pracownikowi obiektu fakt krzywdzenia,
  2. pracownik zaobserwował krzywdzenie,
  3. dziecko ma na sobie ślady krzywdzenia (np. zadrapania, zasinienia), a zapytane odpowiada niespójnie i/lub chaotycznie lub/i popada w zakłopotanie bądź występują inne okoliczności mogące wskazywać na krzywdzenie np. znalezienie materiałów pornograficznych z udziałem dzieci w pokoju osoby dorosłej.

Standardy nakazują w takiej sytuacji - oprócz zawiadomienia policji - zadbanie o bezpieczeństwa dziecka oraz zabezpieczenie dowodów przeciwko sprawcy (śladów biologicznych, nagrań z monitoringu) i przekazanie je policji lub prokuratorowi.

Krzysztof Szadurski, hotelarz, prawnik, wiceprezes Izby Gospodarczej Hotelarstwa Polskiego, mówi serwisowi Prawo.pl, że hotelarze zostali przeszkoleni w tym zakresie i wdrożą standardy. Wskazuje natomiast, że przepisy mogą okazać się niezbyt skuteczne, bo pracownik recepcji nie ma żadnych narzędzi do tego, by zweryfikować, czy oświadczenie gościa o relacjach, jakie go łączą z dzieckiem jest prawdziwe. - Możemy tylko grzecznie pytać dorosłego, czy zechce nam ujawnić te informacje. Ustawa nie daje nam żadnych skutecznych narzędzi w tym zakresie, tylko nakłada obowiązek. I go wypełniamy, zadając pytanie - podkreśla. Wskazuje, że izba rekomenduje hotelom przystosowanie kart rejestracyjnych tak, by obok miejsca na dane dorosłego gościa, zgód wynikających z RODO, było miejsce na wpisanie danych dotyczących podróżującego z nim małoletniego. Podkreśla przy tym, że pracownik hotelu niewiele zdziała, gdy gość nie będzie chciał podać informacji - w takiej sytuacji izba zaleca obserwowanie, czy z dzieckiem nie dzieje się nic złego.

 

Problem z najmem krótkoterminowym

Krzysztof Szadurski podkreśla przy tym, że na razie jest za wcześnie, by oceniać skuteczność przepisów i to, w jakim stopniu branża jest gotowa na wdrożenie standardów. -  Na pewno duża część rynku jest przygotowana. Natomiast jeśli mówimy o pensjonatach czy wynajmie krótkoterminowym to przypuszczam, że ta część rynku jest słabo do tego przygotowana  - wskazuje. -  Zresztą, niestety, nie widzę w ustawie takiego obowiązku adresowanego do właścicieli takich lokali. Mowa jest o obiektach zbiorowego zakwaterowania i sprzedających usługi turystyczne. Jeśli ktoś ma jedno mieszkanie i wynajmuje je na krótki termin, to w mojej ocenie te regulacje go nie obejmują. Oczywiście pojawia się pytanie co z tym segmentem, który w UE stanowi jedną czwartą wszystkich noclegów turystycznych. Obawiam się, że będzie tu szara sfera. Oczywiście można się zastanawiać co z sytuacją gdy wszystkie mieszkania, albo większość w danym budynku podlega takiemu wynajmowi. Moim zdaniem nadal przepisy ustawy nie odnoszą się do tych lokali, bo właściciele są różni. Kto w takiej sytuacji ma obowiązek wprowadzać standardy, pytać o tożsamość, sprawdzać relacje z dzieckiem? - pyta.

Wiktoria Kinik, rzeczniczka prasowa Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę, przyznaje, że ocena, czy obiekty najmu krótkoterminowego mają obowiązek wdrożenia standardów, nie jest taka prosta. - Obecnie wszystko zależy od rodzaju wykonywanej działalności gospodarczej (według klasyfikacji PKD), jeżeli zgłoszona działalność polega na świadczeniu usług hotelarskich oraz turystycznych lub prowadzeniu miejsca zakwaterowania zbiorowego, obiekt powinien mieć wdrożone standardy ochrony małoletnich - tłumaczy.

Sprawdź też w LEX: Czy obiekt sportowy ma obowiązek stosować regulacje dotyczące ochrony małoletnich? > 

 

MS: Ustawodawca nie doprecyzował przepisów

O interpretację przepisów serwis Prawo.pl zapytał resort sprawiedliwości. W odpowiedzi MS wskazał, że z ustawy wynika, że obowiązek wprowadzenia wspomnianych standardów mają także podmioty świadczące usługi hotelarskie oraz turystyczne, a także prowadzące inne miejsca zakwaterowania zbiorowego, w zakresie niezbędnym do zapewnienia ochrony małoletnich.
- Dookreślenie „a także inne miejsca zakwaterowania zborowego” oznacza, że podmioty wymienione we wcześniejszej części zdania, należą do kategorii podmiotów zakwaterowania zbiorowego. Gdyby intencja ustawodawcy była inna, a standardy miałyby dotyczyć wszystkich, ustawodawca posłużyłby się zapisem „podmioty świadczące usługi hotelarskie oraz turystyczne, a także prowadzące miejsca zakwaterowania zbiorowego”. Ustawodawca nie zdecydował się na takie brzmienie przepisu - podkreślono w odpowiedzi.

Czytaj też w LEX:

Standardy ochrony małoletnich w podmiocie wykonującym działalność leczniczą >

Standardy ochrony małoletnich w szkole - procedura z wzorami >

Standardy ochrony małoletnich - obowiązki jednostek samorządu terytorialnego >

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.