Prokuratura Krajowa poinformowała w czwartek, że Sąd Najwyższy uwzględnił skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro od wyroku Sądu Okręgowego w Zamościu z 19 marca 2014 roku w sprawie dotyczącej zapłaty zachowku.

Postępowania sądowe

Sąd Rejonowy w Zamościu postanowieniem z 6 lutego 2009 roku stwierdził, że spadek po zmarłej na podstawie testamentu nabyła w całości jej córka. Spadkodawczyni miała jeszcze dwóch synów, których nie wydziedziczyła, a w testamencie dokonała na ich rzecz zapisów. W chwili śmierci spadkodawczyni była wdową.

W dniu 16 maja 2011 roku jeden z synów pozwał spadkobierczynię o zapłatę zachowku, podnosząc, że jest trwale niezdolny do pracy.

Sąd Rejonowy w Zamościu wyrokiem z 31 października 2013 roku zasądził od pozwanej na rzecz powoda zachowek w kwocie 43.753,64 złotych, a w pozostałej części oddalił powództwo.

Zobacz wzór dokumentu w LEX: Pozew o zachowek wytoczony przeciwko osobie obdarowanej przez spadkodawcę  >

Od tego wyroku kobieta wniosła apelację, zarzucając mu naruszenie prawa materialnego i procesowego, sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału, niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy, nieważność postępowania oraz błędne wyliczenie wartości zachowku (zawyżenie wartości zachowku o ponad 20 tysięcy złotych).

Czytaj w LEX: Wniesienie apelacji po nowelizacji KPC >

Jej apelacja została oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego w Zamościu z 19 marca 2014 roku.

Po bezskutecznej próbie wzruszenia wyroku Sądu Rejonowego w Zamościu pozwana wielokrotnie wnosiła o sprostowanie wyroku, o uzupełnienie wyroku i o jego wykładnię. Na postanowienia o oddaleniu wniosku konsekwentnie wnosiła zażalenia i starała się wyczerpać całą drogę sądową wnioskując o przywrócenie terminu na złożenie wniosku o uzupełnienie wyroku.

Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Data ustalenia wartości nieruchomości wchodzącej w skład zachowku >

 

Sąd popełnił błąd rachunkowy

Działając z upoważnienia Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro Zastępca Prokuratora Generalnego Robert Hernand wniósł skargę nadzwyczajną od wyroku Sądu Okręgowego w Zamościu. Zastępca Prokuratora Generalnego wskazał, że zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Zamościu uwzględniający roszczenie o zachowek, w sposób oczywisty naruszał prawo. Został on wydany na skutek oczywiście błędnych istotnych ustaleń sądu wynikających z błędu rachunkowego, który doprowadził do zawyżenia zachowku należnego powodowi, a przez to doprowadził do oczywistego naruszenia art. 991 kodeksu cywilnego przez jego błędne zastosowanie.

Czytaj też: Kościelne "rozwody" - niełatwo udowodnić, że małżeństwa nie było  >

W uzasadnieniu skargi nadzwyczajnej Prokurator Generalny wskazał, że wbrew prawidłowo zebranemu materiałowi dowodowemu i wbrew poczynionym ustaleniom faktycznym, sąd niewłaściwie obliczył wysokość zachowku należnego powodowi. Sąd nie uwzględnił bowiem okoliczności, że spadkodawczyni była jedynie współwłaścicielką nieruchomości (w wymiarze 5/8), nie zaś właścicielką całości podlegających zsumowaniu nieruchomości. Wartość nieruchomości spadkowych nie została pomnożona przez ten ułamek, co doprowadziło w rezultacie do obliczenia i orzeczenia  błędnej kwoty zachowku. W zaskarżonym wyroku doszło więc do popełnienia ewidentnego błędu w zakresie istotnych ustaleń sądu.

Czytaj w LEX: Opodatkowanie zachowku >

Sąd Najwyższy uwzględniając skargę Prokuratora Generalnego uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Zamościu do ponownego rozpoznania. Sąd Najwyższy wskazał, że Sąd Okręgowy w Zamościu powinien wyliczyć ponownie wysokość należnego zachowku, uwzględniając, że pozwana odziedziczyła jedynie 5/8 udziałów w nieruchomościach.

Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Charakter współuczestnictwa procesowego w procesie o zachowek >